Morgunblaðið - 04.11.1971, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1971
19
— Um bifreiða-
tryggingar
Framhald af bls. 17.
iðgjöld fyrir árið 1. janúar 1972
til 1. janúar 1973. Þessi nefnd
náði ekki samstöðu og er nú mál
ið i höndum ráðherra.
En hvað er þá fram undan?
Ég minntist á það áðan, að
mjög væri gengið á greiðsluþol
félaganna. Spyrja má hvernig fé
lögin fara að bera þetta tap til
lengdar. Þvi er til að svara, að
það hafa fyrst og fremst verið
önnur viðskipti félaganna sem
borið hafa uppi þennan
taprekstur og slíkt getur ekki
gengið til lengdar. Ég fullyrði
að félögin hafa nú gengið nærri
varasjóðum ýmissa annarra við-
skipta og geta ekki iengur
höggvið í þann knérunn. Líka
ber að hafa í huga, eins og áð-
ur er rakið, að skuldbindingar
vegna bifreiðatrygginga greið-
ast á löngum tíma, þannig að
unnt er að velta bagganum á
undan sér nokkra hríð í von um
betri afkomu síðar. Slíkt er hins
vegar stórhættulegt og örugg-
asta leiðin til glötunar eins og
dæmin sanna utan úr heimi, þar
sem bifreiðatryggingafélögm
hafa farið á hausinn — fyrst og
fremst vegna of lágra iðgjalda
og vanmats varasjóða.
Er þar skemmst að minnast,
þegar eitt af stærstu bifreiða-
tryigginigaféLögum í Bretlandi,
Vehicle and General, varð gjald
þrota á þessu ári og álitið er
eitthvert versta hneyksli í við-
skiptaheiminum þar í landi. Ég
sé heldur ekki, hvað það er, sem
réttlætt getur von um betri af-
komu íslenzku félaganna nú á
næstunni. Á grundvelli nýrra
útreikninga, þar sem til við-
bótar verðlagsþáttum er tekið
tillit til fjölgunar tjóna á þessu
ári, virðist okkur hækkunarþörf
in nú vera u.þ.b. 45.6% og er þá
ekkert til'lit tekið til fyrirsjáan-
legra hækkana nú í haust og eft
ir áramót. Virðist því óraunhæft
að reikna raunverulega hækk-
unarþörf iðgjalda undir 50%, ef
igera á ráð fyrir að iðgjöld á
árinu 1972 mæti tjónum og
kostnaði — og ég leyfi mér að
'á'Iíta það heldur ólíklegt að
stjórnvöld þori að horfast
í augu við þá staðreynd.
Önnur aðferð við að bæta af-
kornu þessara trygginga er að
sjálfsögðu að bæta umferðar
menningu fækka tjónum, en
ekki er útlitið bjart í þeim efn-
um. Líkur benda til að árið
1971 verði afleitt slyisaár, ef til
vil'l það versta sem komið hef-
|ur og ekki virðist nægjanleg-
ur skilningur opinberra aðila á
nauðsyn varnaraðgerða á þessu
sviði. Ef við lítum á þróun um-
ferðarmála sl. sex ár sjáum við:
ÞRÖUN UMFERÐARMÁLA
1966. „Slæmt“ ár í umferð. Þá
urðu samkvæmt yfirlitsskýrslum
5132 umferðarslys hér á landi
þar sem 705 manns slöusðust í
564 slysum. Á árinu var mjög
ör aukning ökutækja eða 12,3%
frá árinu áður.
1867. Fækkar umferðarslysum
um 3,2% eða i 5056 slys,
slösuðum fækkar enn meir eða
úr 705 1 554 í 433 slysum (13%).
Ökutækjum fjölgar um 7,1% frá
1966.
1968. Fækkar slysum enn eða
í 4821 (um 4,6% frá árinu áður).
Hims vegar slasast nókkru fteiri
eða 655 í 492 slysum. 1968 fjölg-
aði ökutækjum um 3,4% frá 1967.
1969. 1969 er ökutækjafjöldi
sá sami og 1968, heldur þó fækk-
un eða um 42 ökutæki. Umferð-
arslys eru um 5 þús. eða lítils
háttar fjölgun. Fjöldi slysa með
meiðslum liggur ekki fyrir né
heldur fjöldi slasaðra.
1970. Fjölgar ökutækjum um
7,9%. Slys eru samtals um 5500,
ekki liggja enn fyrir tölur
um fjölda slysa með meiðsl-
um, né fjölda slasaðra. Niður-
stöður slysaskráningar fyrir
1969—1970 liggja ekki fyrir
(fýrr en eftir 10 daga) og er
því hér um bráðabirgðatölur að
ræða.
1971. Erfitt er að segja um
hve fjölgun verður mikil á
þessu ári, en ekki er óvarlegt
að áætla hækkun heildartölu
slyisa um 20% og fjölgun slas-
aðra um 25—30%. Reiikna
má með að ökutækjum fjölgi um
13—15% á þessu ári. Svo hér er
um að ræða verulegt stökk fraim
á við.
NIÐURSTAÐA:
1966 fjöl'gar ökutækjum mjög
mikið og sama er að segja um
slys í umferð. Síðan snýst þró-
unin við 1967 og segja má að
ekki verði um verutega fjölgun
að ræða fyrr en 1970, en þá er
einnig um að ræða veru-
lega aukningu á ökutækjum. En
af hverju snýst þróunin
við 1967? Aðeins eitt svar er til
við þessari spurningu. 1967 er
hafinn undirbúningur hægri um
ferðar, mifeið talað og ritað um
umferðarmál og umferðar-
fræðsla hafin vegna breýt-
ingarinnar. Á um 8—10 mán.
tímabili fyrir gildistöku hægri
umferðar, 26. maí 1968 er varið
um 12 millj. eingöngu til um-
ferðarfræðslu.
i
Við undirbúning og fram-
kvæmd hægri breytingarinn-
ar er löggæzlan sett undir eina
stjórn og löggæzluaðgerðir
þannig samræmdar og þær
auknar verulega. Átak var gert
í vega- og gatnagerð, blindhæð-
um skipt og umferðarmerkjum
fjölgað. Allir þessir þættir
höfðu sitt að segja og hér var
um að ræða samræmt átak sem
hafði í för með sér mikil og mjög
jákvæð áhrif á umferðarmálin.
Gildistaka hægri umferðar og
það starf sem unnið var að um-
ferðaröryggismálum, samfara
þeirri breytingu, sýndi svo ekki
verður um villzt, hvað hægt er
að gera.
En hvað gerðist eftir hægri
breytinguna?
Slysum hefur farið fjölgandi
og fjölgar meir en fjölgun öku
tækja nernur. —
Það að siysum fer fjölgandi í
samræmi við fjöigun ökutækja,
er heldur ekki hægt að sætta sig
við, — við verðum að snúa þess-
ari þróun við.
Athugum hvernig staðið hefur
verið að þessum málum eftir
hægri breytinguna.
Framkvæmdanefnd hægri um-
ferðar lauk formlega störfum 24.
jan. 1969. Þann sama dag var
gefin út reglugerð (af þáver-
andi dómsmálaráðherra Jóhanni
Hafstein) um Umferðamálaráð,
sem síðar var stytt í Umferðar-
ráð. — Umferðarráð er hliðstætt
stofnunum í Danimörku, Noregi,
Sviþjóð og Finnlandi, sem flest-
ar hverjar hafa starfað í einn
til tvo áratugi með góðum ár-
angri. Verkefni ráðsins er m.a.
að halda uppi umferðarfræðslu
eða sjá um, að hún sé fram-
kvæmd, annast slysarannsóknir
og fylgjast með umferðarmálum
erlendis og hagnýta reynslu og
þekkingu annarra þjóða á því
sviði.
Hvaða vaxtar- og starfsskilyrði
hafa svo Umferðarráði verið
sköpuð.
Ráðið hefur alla tíð verið hálf
gerð hornreka i ríkiskerfinu, og
þrátit fyrir að tekjur ríkisins af
umferð hafi farið stöðugt
hækkandi og langt framúr áætl-
unum, hefur fjárveitingavaldið
ekki talið sig geta varið neinu
teljandi fjármagni til þessarar
mikilvægu stofnunar.
1969. 1,500 þús. kr. greitt af
hægri breytingar gjaldi.
1970. 4,400 þús. kr. greitt af
hægri breytingar gjaldi
1971. Síðan kom til kasta rik-
issjóðs sjálfs. 1 fjárlögum var
framlag ákveðið kr. 900 þús. kr.
Síðan hækkað eftir að fjárlög
voru samþykkt í 3,6, þar
af koma samt. 2,6 úr rikissjóði,
(tryggingafélög og sveitai'-
stjórnir greiddu mismuninn.)
1972. 2 millj. kr. á fjárlögum.
Óskað eftir 5,8 millj. sem er tal-
ið að sé um helmingur þess fjár
magns sem þurfi til þess. að
byggja hér upp umferðar-
fræðslu og halda uppi nauðsyn-
tegum rannsóbnum.
Það er ill „skiljanteg pólitik",
að ríkið skuli innheimta 1285
millj. á árinu 1970 í tekjur af
umferðinni en verja siðan
2 miilj. til þeirrar stofnunar sem
samræma á og framkvæma að-
gerðir í umferðaröryggismálum.
Góðir áheyrendur!
Ég hef enn ekki svarað spurn
ingunni hvert stefni í bifreiða
tryggingamálium, en ég skai
gera það nú. Ef ekki fást nauð-
synlegar iðgjaldahækkanir til
þess að unnt sé að reka þessa
tryggingagrein á eðlilegan hátt
er um tvær leiðir að velja. Fyrri
leiðin er sú að halda áfram að
tryggja bíla á allt of lágum ið-
gjöldum og fljóta þannig að
feigðarósi. Liklegt er að félögin
gætu haldið áfram um nokkurt
Skeið, sum e.t.v. þrjú til fjögur
ár, önnur miklu skemur. Hin
leiðin er sú, að félögin skili aft-
ur leyfi til þess að reka þessa
tryggingagrein og hætti þessum
viðskiptum. Ég tel fyrstu leiðina
á engan hátt færa, með henni
væru félögin ekki aðeins
að bregðast hluthöíum sinum,
heldur lika öllum almenningi og
afleiðingin yrði óskapleg. Við
höfum þagar hér á ísliandi
séð eitt vátryigginigafélag verða
gjaldþrota og ég held að eng-
an langi til þess að sjá fteiri
fara sömu leið. Hin leiðin er af-
ar erfið af viðskiptalegum ástæð
um, því að viðskiptavinir Sélag-
anna gera kröfu til þess að fá
þessa þjónustu hjá sínu félagi,
en hún er samt sem áður eina
leiðin sem fær er, því hún er
a.m.k. heiðarteg. Afleiðingar
hennar yrðu þö aldrei verri en
þær að ríkið tæki þessa trygg-
ingagrein S sína arma og frjáls
samkeppni um þessa þjónustu
yrði þar með úr sögunni. Eins og
málin horfa í dag yrði það veru
lega fjárhagslegur ávinningur
fyrir tryggingafélögin, en hvort
það yrði jafnframt ávinningur
fyrir hinn almenna borgara og
hinn almenna tjónþola skal
ósagt látið.
Flugfreyjur !
Áríðandi fundur verður haldinn að Haga-
mel 4, föstudaginn 5. nóvember kl. 2.00 e.h.
Fundarefni: Samningarnir.
Áríðandi að allar mæti. Stjórnin.
PILTAR.
ef þií filqld unoiGturtí
pí 3 hrtnqana /

fyrfjn tís/M/nifcionj'
* rwstrtrrS 8 \ ‘ tsÞ-—
Póstsendum.'^'"

Guðrún Björg veit allt um
Elna saumavélarnar.
6 tegundir um að velja.
Námskeið 3svar í viku.
Elna fyrst með nýjungar.
Allar geta eignast Elna.
Lítil útborgun, góðir greiðsluskilmálar.
Elna er Svissnesk völundarsmíði.
Takmarkið er Elna saumavélin á hvert
héimili á íslandi.
með DC -8
til
Stokkhólms
alla mánudaga og íöstudaga.
LOFTLEIDIR