Morgunblaðið - 11.08.1972, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 1972
HAFRANNSÓKNASKIPIÐ
Knorr ftá hafrannsóknastofn-
uninni í VV'oods Hole í
Massachusetts í Bandaríkjun-
um er nú statt í Reykjavík að
loknum fyrsta áfanga nær 9
mánaða langrar rannsóknar-
ferðar um Atlantshafið, sem
einkum beinist að þvi að
rannsaka blöndun sjávar og
hreyfingu vatns á milli svæða
í hafinu. Rannsóknimar hafa
mikla þýðingu fyrir ýmsar
greinar vísinda- og athafna-
lífs, þar sem þær varpa m.a.
ljósi á mengun hafsins, áhrif
hafsins á veðurfar og vaxtar-
skilyrði íyrir lífverur í hafinu.
Morguiolaðið átti í gær
stutt viðtal við Derek Spenc-
er, sem er rannsóknastj óri í
fyrstu áfongum raninsókna-
leiðangursins. Hanin sagði
m.a. að þetta hafrannisókna-
gkip væri eitt það fullkomin-
asta sinnar teguindair í heiim-
inium, ásamt systursikipi sírau,
Melville. Það er 1800 lestir að
stærð og búnaður þess allur
sá fullkomnasti, sem völ var
á, er það var gmáðað fyrir 2%
ári. Knorr er búið sérstöfcum
Skrúfum að aftan og framam,
sem drífa það áfram og aft-
ur á bak og út á hlið, allt eftir
þörfum, og gera kleift að
halda gk'pnmu kyrru á sama
stað með vemilegri nákvæmini.
Rammsóknir þær, sem skipið
gtundar í þess/um leiðanigri,
eru mjög fjölþættar og ein-
stakar að því leyti, að aldrei
fyrr hafa verið gerðar svo
margair mælingar á sömu sýn-
um samtírnis og gefa þessar
rannsók'nr því betri heildar-
mymd af margþættum efna-
samsetningum og eigináeikum
vaitnsins í hafimu, einfcum
djúpsjávarvatmsins. Alls eru
gerðar nær 50 mælimigar á
hverju svni, og þar af eru
15—20 mæhmgar gerðar um
borð í skipimu sjálfu, en af-
ganigurinn í ranmsóknaistofum
í landi. Mjög fullkomitnm
tækjabúinaður til miælimgairuna
um borð í skipinu gerir það
að verfcum, að niðurstöður
þeiirra mjDÍimga liggja fyrir
innan viku eftiir að hverjum
áfanga lýkur. Stór tölva ræð-
ur mestu um þeminan mikla
hraða, t.d skrifar hún öll
límurit á önsfcotsstumd, og
þurfa vísindamemmimir ekfci
aninað að gera en að ýta á
ýmisa takka til að láta hana
leysa öif hendi fjölmlörg önrnur
störf, setn seimiummim yrðu „í
höndunum".
Ranmisóknirm'ar í þessum
leiðanigri eru m.a. geirðar með
þeim hætti, að geáslavirk eflni
eru sett í hafið á miismunamdi
dýpi og siðan er með mælimg-
um á ferðum þeinra hægt að
gegja til um blöndu,n djúp-
sjávarvatnsims, sem verður til
í Norðvr-Atlantshalinu, við
ammað vatn í hafiniu og
hvemig það færist til í At-
lanthafinu og yfir í Kyrra-
hafið. Niðuirstöður þeirra
raninisðkra varpa ljósi á hvað
verður um úrganigsefni þau,
gem kastað er í hafið, og
mengun hafsins almenmt. Þá
eru rannsökuð orkuskiptim
við yfirborð sjávar, em þau
hafa mik;i! ábrif á veðurfar
og getur ný vitneafcja um þau
því auðveldað veðurfarsspár í
framtíðinir 1. Emn einm þáttur
raminsóiknanma, ,sem hefur
mikla hagnýta þýðimigu, er
rarmsóknir á næringarefnum
í hafimi, en þau ráða miklu
um vöxt smæstu lífveranma
í hafimu, svo sem svifs, em
amæstu fiskamir éta síðam
svifið og þeir stærri éta
smæstu fiskana og því eru
næringaiefnln undirstaða
fæðukeðjunmar í hafinu.
Magn nærímgarefiniamina ræð-
ur því m'klu um uppgamg
fiskstofnanna.
í skipinu eru mjög full-
koimim fjarskiptatæfci, þar á
meðal móttökutæki fyrir
sendimgar frá gervitunglum,
og eru þær sendiinigar notað-
air til að reikna út nákvæma
staðsetnimgu efcipsins á hverj-
um tíma Skipið er með tamíka
til að minmfca velting og sityrkt
til siglinga í ís, Op er niður
um miðju skipsims, sem hægt
er að motu tiil að bora eftir
botnsýnishoinnium, og skipið
Framliaid á bls. 21
Hafrannsóknaskipið Knorr, þar sem það liggur við Ingólfsgarð.
CLjósm. Mbl. Br. H.)
Eitt fullkomnasta haf-
rannsóknaskip i heimi
- í Reykjavík að loknum fyrsta
áfanga 9 mánaða leiðangurs
um Atlantshafið

Derek Spencer, rannsóknastjóri, sýnir Morgunblaðsmönnum
stjórnborð tölvunnar í skipinu,
Glæsileg bókasöfn
í Borgarfirði
VEL er að bófeasafnsmiálium
Borgfirðinga búið. Stórt og
gteasiilegt hús hefur verið byggt
yfir Bókasafn Akraness og Hér-
aðsbókasafnið í Borgameisi er í
góðu nýlegu húsnæði.
Bókaisafn A'kraness flutti í nýtt
húsruæði í febrúar sl. Húsið er
tveggja hæða, 330 fermetrar hvor
hæð. Efri hæðim er enn óinnrétt-
uð, en bókasafnið hiefur 2/3 hluta
neðri hæðarinmar fyrir sína starf-
semi. Þá er í kjallara rúmgóðar
geymsliur og vinnuaðstaða.
Stefaniía Eiráksdóttir bókavörð-
ur sagðá Mbl. að safnið ætti niú
milli 15 cg 16 þúsund bækur,
ásamt blöðum oig timaritium, en
nú værl unnið að skráninigu
þeirra. Kvað hún saifnið mjög
vimsgelt og mikið motað af A'kur-
nesingum og n'ærsveitarmönmum,
en á siðasta ári hefðu verið Bián-
aðir út 27 þús. titliar tiil 4 þús. lán-
þega. Þá væri bamadeildin mikið
notuð, en fyrirhugað væri að
stækka hana og skilja frá öðrum
deilid'um.
1 Borgamiesi er eininig glæsi-
legit safnihús, en það hýsir, auk
ibófcasafmsims, byggðaisafin héraðs-
ins. Bjarni Bachrnamn sagði Mbl.
að safnið ætti 9 þús. bæfcur, þar
af miargar á ertendiuim máHum.
Borgniasingar og næns'veitanmienin
motfærðu sér safnið veá.
Þá er þarna til staöar listaisiafn
héraðsins, en máiverk og högg-
mymdir eru til sýnis í bókasaifn-
imu. Þetta mun vera stærista
lisitasafln 'utan Rieykjajvilkur og á
það mörg merkileig listiaiverk.
Cr Hérðasbókagal ninu í BorgarnesL
Nýja bókasafnið á AkranesL