Morgunblaðið - 11.08.1972, Blaðsíða 31

MÖRGUINBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 1972
31
— Skattar
akiraðra
Framhalcl af bls. 32
sirunar tegimdar í land'imi, en til-
ganigiuir þesas er að vinina að vel-
fierðanmiáíluim aJdraðna. Könnunin
niær yfir haírnfirzíka gjaldend’ur,
aí því að þar er startteivettvangur
líéla'gsiins, en mjög llífcliegt verður
að telja, að hið siaimia sé uppi á
teningniuim i öðnuim byggðarlög-
um, þar eð nálega sörmu álagn-
imigarregdiur gilda um allf iand,
esn auik þess er lanigsfærsfur
hluti auikninigarinnaæ I tekju-
skatti, sem alils staðar gilda sömu
reglur um.
Styrktai’íéiagið téliur, að hér sé
um mjög alvarlegt rniál að ræða,
er smerti mjög illa hagsmuni
aldraðs fóllks. Nú er yfírllýst, að
mláil þessi verði tekin til endur-
skoðunar. Stjóm félagisins heíur
talið róttt að birba niðursiöður
fcömnunar sinnar, svo að ekki fari
milli mála, hve mjög álögur á
aiidraða hafa aukizt miMi áranna
samfevæmt giMandi reglum og í
þeirri von að afla skiininig á því,
hve brýnt er, að skattliagn ingar-
regl urnar verði lagfærðar.
1 efittrtfarandi töfliu er gerð
grein fyrir sðoöttum, úitsvari og
fiasteignagjöldium í heiild á þedm,
sem voru 67 ára og eldiri við
áilagnimgu gjaildianna hvort ár-
anna 1971 og 1972. Með úbsvari
er talið aðstöðuigjald, sem var
mjög lfiitil fjárlhæð bæði árim.
eimikennileg dæmi um állagminigu.
Þannig kemur fyrir, að slkatta-
hækkun niemi mieiru en autaiing
paningalegra tekna milili árainna.
Skail hér nefnt eitt dæmi af því
tagi um öldiruð hjón og hefur
eiginmaðurinn el'liiliiifleyri og efitir-
láun, en eiginlkonan er öryrfci og
nýtur mökkurs örorku'liifeyris.
Peningatekjur hjónanna námu
408.679 kr. á árinu 1971 en
474.611 kr. á áiimu 1972, og juk-
ust því um 65.932 kr. Opiniber
gjöld á árinu 1971 (skattar, út-
svör og fasteigraagjöld) námu
43.830 kr., en á árinu 1972 eru
álögð gjöld 127.954 kr. Á sama
tírna og fiekjuimar hafa þannig
vaxið um 65.932 kr. hafa opin-
beru gjöMin aukizt um 84.124 kr.
Þráifit fyrir fiekjuihæklkun hafa
þessi hjón því 18.192 krónum
miinna til að lifa af, þegar skattar
haifla verið greMdir. Verður að
tel'ja imjög ósennilegt, að ætliun
löggj afans hafi verið að rýra svo
aiffcomu aldmðra, sem tryggt
hafa sér miðlunigs góðar tókjur
rmeð greiðslium í lífeyrissjóði.
Þá er Ijóst, hve mikið misrétti
flelst í núgildandi regium um
skattaálagnimgu smávægitegra
fiefcna, sem aMraðir aflla sér, og
létfia þannig af Almannatirygging-
um að gredða haekkun á etliMfeyri
til þeirra. AMraður einstafclingur
á kost á tekjutryggimgu (sem nú
er 11.200 kr. á mámuði) í elíiiltf-
eyri. Vinni hann hins vegar
ár tekjusfc. eignarsk. útsvar fasteiignagj. samtals
1971 3.386.555 725.231
1972 10.369.482 462.020
Aufcn. kr. 6.982.927-t-263.211 :
Aufcnimig % 206,2 -í-36,3
Körmunin nær, efltir því sem
neeist hefur verið komiizjt, tit ai'lra
hinna öldruðu, er iögð voru gjöld
á anmað hvort eða bæði áirin.
Þessi hópur teiur 284 aðila 1971
en 316 árið 1972, þar eð þá bæt-
ist áranigiur í hóp þeirra, sem eru
67 ára oig etdri og eru þá ötaldir
þeir aðillar, er hvorU'gt árið
greiða opinher gjöM. Meðattals-
ááagnimg hvort ánanna sam-
kvæmt þessu er þá svofedfld:
;.220.300 468.477 8.800.563
..599.800 1.899.725 18.331.027
.379.500 1.431.248 9.530.464
32,7 305,5 108,3
fyrir tekjum skerðast elMMfeyris-
igneiöstuir hans um krónu fyrir
unna krónu niður að ákveðnu
lágirmarki (sem niú er 7.240 kr. á
mániuði). Með vinniu sinni léfitir
hinn aMraði þannig greiðsium atf
rikinu, en á hinn bóginn enu
vimnutekj'uimar skatfclicigðar, en
eMdiláifeyririnn skattfrjáds. Útkom-
an er þvi sú, að stundi hinn atdr-
aði einhverja vinnu, léfitir hann
ár tekjusk. eignarsk. útevar fasiteiginagj. samtals
1971 11.924 2.554 14.860 1.650 30.988
1972 32.815 1.348 17.721 6.012 58.010
Attkn. kr. 20.891 -í-1.206 2.861 4.362 27.022
A'U'kn. % 175,2 -t-47,2 19,3 264,4 87,2
Meðaltekjuskatfiur hefiur þann-
aukizt um 175,2%, eignaskatt-
ur hefiur lœkkað um 47,2%, út-
svar hækkað um 19,3% og fast-
eignagjöld um 264,4% og gjöMin
I heild hafla að meðaitali aukizt
um 87,2%.
1 könmuninni hafa komið í ljós
gjöMuim af rikinu, en hlýtur að
greiða opinber gjöld af vinnu
sinni. Sömu tekjur gæfii hann
hans vegar haift sfcattfrjálsar, ef
hann ynni ekki og fenigi óslkerta
hámarksgreiðsliu I eltiláfey ri.
Margir aldraðir njóta þess að
vinma nokikuð, ef þeir fá starf við
sitt hæffl og sitarfsieysi er þessu
fóflfci mjög leitt, ef það hefur
þrek til einhverrar vinnu. Styrkt-
arfélagiö heflur orðið þess vart í
stairflsemi sinni, að sfcortur er á
störiflum við hætfi aldraðra. F,r
einsýnt, að meðai verfcefna næstiu
ána verður að baata aðsitöðu aldr-
aðra tiil þess að sinna einhverjum
þeim verfcum, er buigur þeirra
og kraftar standa tiiL Þvi verð-
ur keríi Adimannatirygginga og
stoattalöggjöf að vera frekar
•hvatl í þá áitt, hetdur en öfiugt.
Félagið vilú minna á, hvensu
mitoits virði það er bæði fyrir
þjóðfétagið og hina öldnuðu, að
þeir gett bjargazt sem lemigst
sjáitfir og búið í eigin húsnæði
í stað þess að ieiba vistar á stofn-
umium. Reglur um áiiagningu op-
iniberra gjatda verða að mankast
af þessu sjóniarmiði. Þær mega
alte ekki vena þamnig úr garði
gerðár, að hinir öldruðu neyðist
tíl þéss fyrr en eflla, að leita
stofinunarvistar atf fjárhags-
ásbæðum vegna hárra opinberra
gjaílda.
Haga verður áflagningunni
þanmig, að hún sbuðti að því, að
hinir öldruðu geti notið ellinnar
og bjargazt sem lengst sjáLfir.“
Laxeldisstöðin í Kollafirði:
Endurheimtur
betri en 1 f yrra
ENDURHEIMHR í laxeMis-
stöðinni í Koliafirði hafa verið
nokkru betri nú en í fyrra, að
sögn Þórs Guðjónsisonar, veiði
mállastjóra. í gænmorgun var
búið að telija 457 laxa, sem
komið höfðu í stöðina, en alls
komiu 514 laxar í fyrrasumar.
Hásijávað er um þessar mund-
ir, og bjóst veiðimálastjóri
því við að næstu daiga mundi
nokkurt magn ganga uipp í
stöðina.
Þór gat þess, að í fyrrasum
ar hefði verið sleppt tiltöiu-
tega ldtíiu magni af seiðurn,
en hins vegair hefði verið lögð
meiri áherzfla á að gera til-
raunir og rannsókndr á endur-
heimtum þedrra göngiu-
seiða, sem sleppt er. Sagði
hann, að reynslan sýndi, að
tveggja ára seiði skiliuiðu sér
mun betur en eins árs seiði,
þótt þau væru af sömu stærð.
Það færi því ekki eftir stærð
seiðamma, eins og oft hefðí
verið haMið fram, hvort þa%i
skilluðu sér aftur, hefldur ýmsu
öðru, sivo sem hvort þau hefðu
verið í húsi eMisstöðvarinnar
eða uftan þess.
— Umhverfi
manns
Framhald af bls. 17
geign íslenzlkiu veðurfari. Ef
svo heldur áfram sem
niú horfflr ætti trjágróður við
húis og bæi að verða fjöl-
storúðuigri í finamtiðimmi.
Ræflctun skjólbelita er frem
ur ný af nálinni. Að vísiu er
til 50 ára skjóllbelti á Hatl-
ormisstað, sem um mörg ár hef
ur varið gtróðramsfiöðina fyr
ir tiorðain sveljanda. En tii-
naunir með rætatun þeirra
hafa éklki staðið nema í hálf-
an annan tug ára. Þær benda
tiA, að skjóíllbeltt megi rækta
víðaist hvar á byggðu bóli.
Tveir annmarkar eru þó á
því, að ræktun þeiirna verði
aimenn eins og saflcir standa.
Kostnaðurtnn við að girða
beltin er óhrúletga hár sakir
þess, að fénaður veður
óhinidrað um öll Ulönd, og svo
þunfa þau mikla og góða hirð
ingru um nokdcur ár á meðan
þau eru að komast á legg,
en á því vill verða mikiU
mlsbnest'ur.
Sbarfsmenn Sfloógrœk'iar
nílkiisins og skógraaktarfélag-
anna inna atf höndum mikið
leiðbeíninigiaistarf á hverju
ári. Án þess mundi allri trjá
rækt miða lamgtum hægar en
raun ber viítni. Þá koma og
út ýrnsar Deiðbeinmgar í Árs-
riti SkógTœktarfélaigsins um
margt atf því, sem menn
þurfa að viba í sambandi við
brjárækt. Enníremur hafa
verið haildin náimskeið fyrir
unigt fóik, sem vifll vinna fyr-
ir félögin að trjlá- og skóg-
rælkt, og erindi og myndasýn
imgar eru snar þáttur I starfi
skógræktarfé'laganna.
Mangs tooniar rannsóknir og
tittrauniir enu í gangi varð-
andi skógrætot. Miðstöð
þeirra er á Mógilsá, þar sem
mjög igóð rannsóknarstöð var
byggð fyrir þjóðangjöf NoatS
manna, og Ve'Situir-Þjóðverjar
hafa gefið miilkið af namnsókn
artækjuim. Meðai annars eru
gerðar uim f'anigsim i kllar ranm-
sóflcnir á þoli og vexti mis-
miunandi kvæma (aflbrigða)
tiofldkunra trjátegunda til
þesis að geta sdðaæ valið úr
það, sem bezt hentar á hverj-
um stað. Sllíkar tilraiunir eru
dreifðar víðs vegar um land-
ið. Þá er og 'góðum og harð-
gerum trjám fjölgað með
græðfl'ingum eða ágræðslu til
að flcoima upp sterkum stofn-
um. Einmig er fyflgzt með þrif
um trjáa í sambandi við veð-
urfar, og sveppir og mein-
dýr ath uiguð o.'fl.
Margir atf fogunstu stöðum
iandsins hatfa verið girtir og
friðaðir af Skógrækt ríkis-
ins, og ýnas ékógnæktarfélög
hatfa beitt sór fyrir friðun
útivistarsvæða á sama
hátt og Skógmæktarfélag
Reykjavíkuir gekks.t fyr-
ir friðun Heiðmerfcur á sín-
■um tírna. Hór á landi hafa
engir unnið lengur eða meira
að náttúnuvernd en þessir að
ilar. Samtámis hatfa friðlönd-
in staðið opin allmenningi, og
reynt hefur verið að búa
eirns vel í haiginn fyrir hann
og flcositur var atf illifilum efn-
um.
Á himu stut'ta íslenzba
surnni sækja tuigir þús-
unda mianna sér hressingu og
heil'su'bót ■ á staði eins
og Vagla- og Hallormsstaða-
sfcóg, í Þórsmörk, Þjórsárdal
og Ásbyngi, svo að nokkrir
séíu ( nefndir. í Heiðmörk
múniu sennilega koma á ann-
að hundrað þúsund manns á
þetssu ári. Sóknin á þessa
staði vex með árd hverju, og
mannfjöMinn veldur þvi, að
þörtf er fyrir miikflu fiieiri og
betri hreinliætistæki og ®uflcn
ar vatnislagti'ir að tjaldstæð-
um en nú eru ttl. Æskilegt
væri að opna ffleiri staði fyr
ir almenninig en n,ú er, en
þesis er ekki kostur á með.m
ekki er urenit að sinna nauð-
synlegustu heilbrigðiskröf
um.
Innan friðurairgirðinga
Skógræktar rikisins og skóg
ræktarfélagainna eru misjafn
lega gróin lönd og allt of-
an í ördeyðu, eins og getið
var hér á undan. Víða hefur
verið treyst á sjáltfgræðslu,
en henní miðar misjafnt. Hún
er hröðust, þar sem er næg-
uir og jafn raiki, en á þurr-
um stöðum miðar henni mjög
hægt. Ýmsar aðferðir hafa
varið reyndar til að fiýta
endurgræðslunni og má að-
eims nefna, að þar sem gróð-
ur er ekki allltof strjáll má
þétrta hann og auflca með ein
faldri áburðargjöf í nokkur
ár samffleytt. Um leið og
ábuirðargjöf hættir dreg-
ur mjög úr vextt plantnanna
en þéttleikinn helzit furðu
vel. Með sáningu túngrasa og
áburðargjöf má fá faliegar
grasibreiður upp á örskömm-
um tíma, en sá gróður er við
flcvsemur og fjarar út um leið
og áburðargjöf lýkur. Þessd
uppgræðsfliuaðferð er næsta
tiigangsflaus nema þar, sem
unnt er að nýta grasið jöfn-
um hönduim og bera stöðugt
á. Þar, og hvergi nema þar,
á hún rétt á sér.
Sú landgræðsla, sem bezt
hefur reynzt á mel'um og jö'k-
ulframiburði fram að þessu, er
plöntun eða sáning lúpinu.
Hún þarf engan ábuirð, breið
ist út atf sjáifsdáðun, mynd-
ar mjög stórt og djúpstætt
rótakerfi og myldar melana
á fáum árum þannig að frjó-
sernin eykst á undraverðan
hátt. Sé hins veigar um blás-
in klapparholt að ræða, er
a’uðvelit að p’ianita trjám á
milli hleina, ef þar er aðeins
jarðvegsvottur, Mkt og gert
hefur verið suðvestan í
Öskjuhiíðinni í Reykjavífc.
Ýmislegt flei’na er tiltækt í
sambandi við endurgræðslu,
en yrði of langt mál að ræða.
Skal nú staðar numið að
sinni og þökk þeim, er lesið
hafa.