Morgunblaðið - 15.08.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. ÁGÚST 1972
Ú.tgefandi hf. ÁTvaHcuc Rfeykiavfk
Dið'mlwa&mdastjóri HaraWur Svemaaon.
Riítatiórar Mattihías Joharmosssn,
Eýióltfur Konráð Jónason
AðatoSarríta^óri Styrmir Gumrvorason.
RKstjiór'nerf.ulttrúi Þíorbföm Guðmundsson
Pré*ta$t/óri Björ-n J-öhann&son.
Auglýaingaatjöri Árrri Garðar Kríatinsson
Rrtstjórn og afgreiösta Aðalstrseti 6, sfrrvi 1Ó-100.
Augifýaingar ASafstraeti 6, sfrm 22-4-80.
Ásikrrftargiatd 225,00 kf á vmámuði innanland*
f lausosdTu 10,00 Ikr eintakiS
UMns og menn rekur minni
til slitnaði upp úr samn-
ingaviðræðunum við ríkis-
stjórnir Bretlands og Þýzka-
lands um lausn landhelgis-
deilunnar 12. júlí sl. Þó var
tekið fram, að frekari við-
ræður kynnu að verða teknar
upp og Einar Ágústsson, ut-
anríkisráðherra, komst svo að
orði: „Ég tel alveg ótvírætt,
að ekki beri meira á milli
heldur en það, að það ætti að
vera hægt með meiri vinnu
og kannski áframhaldandi
góðum vilja að sætta sjónar-
miðin þannig, að til sam-
komulags geti dregið.“ Sl.
laugardag bárust . svo þær
fréttir, að íslenzka ríkis-
stjórnin hefði sent þeirri
brezku orðsendingu og tjáð
sig reiðubúna til að taka við-
ræðurnar upp að nýju og
jafnframt lagt fram sem
samningsgrundvöll nýtt til-
boð, þar sem nokkuð væri
komið til móts við sjónarmið
Breta varðandi atriði, sem
mikil áherzla hefur verið
lögð á af þeirra hálfu.
Enn sem komið er hefur
brezka ríkisstjórnin ekki tjáð
sig um þessa orðsendingu.
Það er þó ljóst, að íslenzka
ríkisstjórnin telur sig hafa
fengið jákvæðar undirtektir
varðandi þýðingarmikil atr-
iði málsins og virðist sem
þær upplýsingar hafi ráðið
því, að þráðurinn er nú tek-
inn upp að nýju af íslands
hálfu. Ekki orkar tvímælis,
að sú ákvörðun er rétt, að
reyna til þrautar að ná viðun-
andi samningum við Breta og
Þjóðverja, samningum, sem
tryggja okkur sem strandríki
þann rétt yfir fiskimiðunum
umhverfis landið, sem við
eigum og okkur er nauðsyn-
legur til þess að tryggja
skynsamlega hagnýtingu og
þá verndun fiskimiðanna,
sem við stefnum að.
Morgunblaðið minnir á, að
þegar slitnaði upp úr samn-
ingaviðræðunum 12. júlí sl.,
lýsti það þeirri skoðun, að
eins og þá væri komið, væri
það helzt til ráða, að utanrík-
isráðherrar íslands og Bret-
lands ræddust við milliliða-
laust, eða forsætisráðherrarn-
ir. Það, sem síðan hefur gerzt,
hefur ekki dregið úr þessari
nauðsyn. í viðkvæmu deilu-
máli eins og landhelgisdeilan
vissulega er getur fundur
æðstu manna komið í veg
fyrir margs konar erfiðleika
og misskilning, sem ella kann
að torvelda samkomulag.
Fyrir nokkrum dögum áttu
borgarfulltrúar Grimsby, sem
voru hér í boði Reykjavíkur-
borgar, fund með fréttamönn-
um. Þeir voru allir á einu
máli um það, að þessi heim-
sókn hefði verið mjög ánægju
leg og gagnleg og kváðust
skilja mun betur en áður mál-
stað íslands í sambandi við
útfærsluna og sömuleiðis
kváðust þeir sannfærðir um,
að á íslandl væri betri skiln-
ingur á vandamálum Grims-
by en ella. Undir þessi um-
mæli er vissulega hægt að
taka og tvímælajaust eru
heimsóknir sem þessar til
þess fallnar að auka á gagn-
kvæman skilning og gegna
sem slíkar þýðingarmiklu
hlutverki. Fram hjá því verð-
ur þó ekki gengið, að heim-
sókn borgarfulltrúanna frá
Grimsby breytir engu um
þá ákvörðun íslendinga, sem
er byggð á knýjandi nauðsyn,
að færa út landhelgina og
tryggja þannig óhjákvæmi-
lega verndun fiskstofnanna.
Á hinn bóginn er þess að
vænta, að borgaryfirvöld
Grimsby endurskoði afstöðu
sína til útfærslunnar og sýni
meiri sveigjanleika. Og að
sjálfsögðu er það brezku rík-
isstjórnarinnar að leysa þau
sérstöku vandamál, sem upp
kunna að rísa í brezku tog-
arabæjunum með breyttum
viðhorfum í fiskverndarmál-
um.
Það er ástæða til þess að
leggja á það höfuðáherzlu, að
þorskstofninn við ísland er
nú fullnýttur, eins og fiski-
fræðingar okkar hafa fært
sönnur á. Öll frekari ásókn á
fiskimiðin umhverfis ísland
er rányrkja og við þekkjum
það af reynslunni, hversu
fljótt getur skipt sköpum um
aflann, þegar svo er komið.
Ákvörðun íslendinga um út-
færslu landhelginnar nú er
því fullkomlega á rökum
reist og byggir á þeirri alvar-
legu staðreynd, að baráttan
fyrir verndun fiskimiðanna
er um leið barátta fyrir af-
komu okkar og lífi. Á það er
og nauðsynlegt að minna, að
útfærslan í 50 sjómílur er
ekkert lokamark, heldur
áfangi að friðun alls land-
grunnsins, en sem kunnugt
er treysti ríkisstjórnin sér
ekki til þess að stíga skrefið
til fulls nú.
Eins og fyrr segir hefur ís-
lenzka ríkisstjórnin opnað
leið til að taka upp samninga-
viðræður við brezku ríkis-
stjórnina. Allir íslending-
ar vona, að gifta megi
fylgja samninganefndarmönn
um okkar, ef til viðræðna
kemur, og að þeim takist að
ná viðunandi lausn, sem við
getum sætt okkur við og er
fullnægjandi fyrir það mark-
mið okkar að forða fiskstofn-
unum frá eyðileggingu, eins
og vofir yfir, ef ekkert verð1-
ur að gert.
RÍKISSTJÓRNIN 0PNAR LEIÐ
TIL SAMNINGAVIÐRÆÐNA
ENDAR EINVlGIÐ
MEÐ ÓSKÖPUM?
Eftir Jens
Enevoldsen
JENS Enevoldsen, fyrrum
skákmeistari Dana, hefur rit-
að eftirfarandi grein fyrir
Morgnnblaðið:
Þaer bylgjur mótmsela, sem
fylgt hafa í kjölfar Fischers
valda mönnum síaukinni undr
un. Hann er upp á móti ölllu
og öllum. Hann mótmælir og
neitar svo að tefla, sé ekki
giengið að kröfum hans.
Viðbrögðin hafa verið mis-
jöfn. Til eru þeir, sem Mta á
þetta sem kúgun Aðrir álíta
hann ekki heilbrigðan.
En því miður þá kosta mót
mæli Fischers aðra stórfé, og
endalokin virðast ætla að
verða eins og margan grunaði
í upphafi.
Sá, sem orðið hefur fyrir
mestum vandræðum er Chest
er Fox, en hann hefur lagt
mikið fé i undirbúning kvik
myndunar einvigisins, í þeirri
von að Fischer stæði við gerða
samninga. Eins og kunnugt er
skyldi Bobby fá hluta af tekj
um þeim sem Skáksamband
fslands og Fox hefðu af sjón
varpsmynduim. Var þar u;m á-
litliegar upphæðir að ræða.
En mótmæli Fischers hafa
gjörbreytt allri tilhögun. Ann
að hvort sikulu kvikmynda-
tökuvélarnar fjarlægðar, eða
hann teflir ekki.
Hainn hefur ekki reynt að fá
fjarlægt innanhúss sjónvarps
kerfið, sem sendir um áhorf-
endasvæðin, veitinigasalinn,
bliaðamannaherbergin o.s.frv.
Það eru ekki nemia myndavél
ar Fox sem þvinga hann.
Athugun hefur leitt í ljós
að kvikmyndatökuvélarnar
hvorki heyrast né sjást. Með
mælitækjum er hægt að sýna
firam á að mannseyrað heyrir
ekki hljóð undir ákveðnum
sityrkleika.
Kvikmyndun hófst að lok-
uui á áttundu einvigisskákinni
enda var álitið að samþykki
Fischers hefði fengizt. Fischer
varð ekki var við neitt, og það
var ekki fyrr en daginn eftir,
þegar hann lias í blöðuinum að
myndavélarnar hefðu verið í
gangi, að hann mótmælti.
Vitneskjan ein, um að upp-
taka eigi sér stað, nægir til að
fá hann til andmæla.
RéttiLega, getur maðuir því
spurt sjálfan sig tveggja
spurninga:
1) Af hverju hafa aðeins
kvikmyndatökuvélar Fox,
þvingandi áhrif á Fiischer, en
ekki þær sem tilheyra innan-
húss kerfinu.
2) Hvernig getur Fischer
gert samning um hl'utdeild í
tekjum af sjónvarpsmynduim,
en um leið bannað notkun
sjónvarpsmyndavéla.
En nú lítur út fyrir að mál
ið fari að taka óþægilega
Jens Enevoldsen
stefmu. Það eru takmörk fyrir
þolinmæði fóllks. Lögfræðinig
ur Chesters Fox Barry Fred
erikcksen, er kominn frá New
York, og hefur þegar hafizt
handa. Fyrst sendi hann Fisch
er vingj'amlegt bréf, þar sem
hann sagðist vera kominn til
að reyna að finna llaiusn á deil
unni við Fox, þannig að banda
ríska þjóðin gæti fiengið að
sjá hann vinna héimsmeistara
titilinn.
Fredericks liaigði til að þeir
hittust og ræddu rnálin. Fund
ur var haldinn, en árangurínn
varð harla lítill. Hið eina, sern
Fischer gat fafflizt á var að
tvær síðustu Skákimar yrðu
kvilkmynd'aðar, og að filmurn
ar yrðiu ekki sýndar opinber-
lega, heldur yrði honum
fiengnar þær til eigin ráðstöf
unar.
Að sjálfisögðu var ekki fall-
izt á þetta. Sjaldan höfðu
menn heyrt aðra eins fjar-
stæðu.
Ég átti flund með Chester
Fox og lögfræðingi hans
Barry Fredericks, þar sem
þeir lýstu fyrir mér hvemig
þeiir höfðu hugsað sér að snúa
sér í málinu.
Fischer verður stefnt fyrír
siaimningsrof. Sú upphæð, sem
krafizt verður í skaðiabætuir,
er mun hærri en sú upphæð,
sem Fischer getur átt von á að
fá eftir einvigið.
Málið verðuir rekið á fs-
landi, en þeir teljia að ekkert
þurfi að verða því til fyrir-
stöðu.
Það miun verða aiuðvelt að
sýna fram á samningsrof atf
hálfu Bobby Fisehers. — Það
muin einnig vera auðvelt að
sýna fram á að tap það siem
Fox hefur orðið fyrir, stafar
af samningSTofi Fischers.
f þeissu sambandi má nefna
það að bæði Spassky og Skák
samband íslands verða einnig
fyrir fjárhagstjóni.
Þó að óöruggt sé með úr-
skurð réttar, virðis-t allt Fisch
er í óhag.
í raunveruilleikanuim kemst
enginn upp með að reyna að
draga fóllk á asinaeyrum og
hanzkast með fjármuni þess
að eigin vilid.
Tapi Fischer málinu, verða
afleiðimgairnar alvarl>egar. —
Fyrir það fyrsta lendir hann
i skuld við Fox. Verðiannin,
sem gireiðast skyld'U Fischer,
verða tekin löigtaki, en þaiu
rounu þó engan veginn nægja
til að þekja skaðabótakröfu
Fox. Hvar sem Fischier kann
að skjóta upp koMiniuim í fratn
tíðinni, verður Fox mættuir
með fóigetann, þar til hann
hefur fengið það sem honum
ber.
Enn alvarlagra er að Fisch-
er þarf að greiða skaitt af
verðlaiuinunuim, burtséð frá
því hvort þau ganga til hans
eða Fox. Þau reiknaisit í báð-
um tiivikum til tekna hans. —
Bandarísk skattyfirvöld munu
verða mun verri kröfuihafi em
Fox. Þau hafa aililia mögiulllaika
þagar þau lláta tiil skarar
skríða. Bobby miun ekki fá
frið, fyrr en hann hefuir greitt
allt.
Á Bobby virkiliega engan
vin, sem gietur gert honum
grein fyrir aifteiðinguim þess-
ara fáránlegu mótmæla hans?
Séra Lombardy er enginn
kjáni. Því talar hamn ekki við
Fischer? Hann ætti þó að
þekkja aðstæðumar.
Getur Fiischer tekið því á-
faillii, siem tapað mál mun hafia
í för mieð sér? Þar á ég ekki
við peninigahliðina. Flieira
kemur til greina. Munu hinir,
þegar óstöðuigu, geðsimunir
Fischers yfirleitt þola álaigið,
þegar hann ke.mst að því að
hann miuni koma skuildum vaf
inn frá einviginu. Það hefur
allltaf verið honum áhuigaimál
að hafa góðar tekjur af tafl-
mennskiu, og það væri honum
þvert um geð að lienda á bæn-
um, eins og svo mairgir aðrir
stoákmienn.
En ekki væri betra að tenda
á vitlauisraspitala, sem þó
gæti orðið, að lokum. Hvar er
sá maður, siem komið gæti vit
inu fyrir Fischer?