Morgunblaðið - 16.08.1972, Blaðsíða 13

MORGUNBLAEMÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 1972
Landhelgismálið:
Hollendmgar
mótmæla
Myndin var tekin er síðasta bandaríska hersveitin í Suður-Víetnam bjóst til brottfarar þaðan og
hélt til Bandaríkjanna. Stutt athöfn var haldin af þessu tilefni í Da Nang. Fáni sveitarinnar er
vafinn saman sem tákn.
IIOIXENZF A ríkisstjórnin hef-
ur sent íslenzku ríkisstjórninni
orðsendingu, þar sem hún mót-
mælir útfærslu íslenzku land-
helginnar. Orðsending þessi var
afhent 10. ágúst sl.
Þar segir m. a. að ríkissitjóm
Hollands harmi ákvörðun ís-
lenziku ríkísstjór'narimnar um að
halda fast við þan,n ásetining sinn
að færa ísíenzku landhelgina út
í 50 sjómílur og bamna ðllutn er-
lertdum fisk’skipum veiðar innan
þeirra martr.a
Hollenzka stjómin legguir á
það áherzlu að hún skilji mikil-
vægi fiskveiða fyrir efnahagslíf
íslenzku þjóðarinmar en hins veg
ar telji hún að mtál sem þessi
betrí að leysa á grundvelli al-
þjóðlegra samþykkta. Einhliða
útfærsla ísitnzku landhelginmar
hafi neikvæS áhrif á tiira.'unir til
stieirtkairi alþjóðlegrar lagagerðar,
sena ríkisstjómir íslands haíi
ELDAR LOGA ENN
Moskva, 15. áig. NTB.
í FRÉTTUM firá Moskvu seg-
ir að þúsundir manna vinni
dag og nótt við sttökkvistarfið
i múgröfuim og skógum fyrir
utan Moskvu, en ekki hefur
tsekizt að stöðva útbreiðslu
eldsins. Loftmengun hefiuir
aukizt stórkosttagia í Mosikvu
aillra síðustu daga, en sam-
kvæmt Pravda, mállgaigni
kommúnistaflokksins, er hún
þó enn ekki komin á hættu-
lieigt stiig. Afflt fólk, sem bjó í
nágrenni við mófcekjusvæðin
þar sem eldamir logia, hediur
verið ffiutt á brott. Hitinn á
eldcisvæðuinum og á grennó
við þau er víða um 60 stig.
OSCAR LEVANT
LATINN
Los Angieilles, 15. ág. NTB.
BANDARÍSKI kvikmyndaleilk
arinn oig píanóiieikarinn Oscar
Levant lézt í dag á heimili
sínu í Hollywood. Hann var
65 ára að aldri. Levant lék í
fjölmörgum kvikmyndum á
árunum miWi 1940 og 1950 og
öðlaðist veruileiga hylli kvik-
myndahússgiesta. Þekktuist
þeirra er Rhapsody in hluie,
sem f jalllaði um ævi tónskálds
ins Georgie Gershwins. Levant
fékkst sjálfuir við tönsmíðar
og þótti liðtækiur þar í betra
te'gi.
International Finance:
Útlit fyrir óhagstæðari
vöruskiptajöfnuð íslendinga
í BLAÐINU International
Finance, sem gefið er út hálfs
mánaðarlega af Chase Man-
hattan Bank, er i síðasta tölu-
blaði fjallað um útflutnings-
horfur Islendinga og þar seg-
ir m.a.:
„Útlit er fyrir að batinn
i vöruskiptajöfniuðS Islands
fyrstu 5 mámuði þessa árs
muni ekki halda áfram út ár-
ið. Fyrsfcu 5 mánuðina óx út-
flutninigur landismanna um
37% að meðaltali miðað við
sama tímabil 1971, einkum
vegna hærra verðs á frystum
fiski. Innflutningsaukning-
unni var hins vegar haldið
niðri í 12% með hömlum á
erlendum vöruvíxlum og
minni innflutnángi skipa og
flugvéla. Af þessum ástæðum
ERLENT
tókst að draga töluvert úr
óhagstæðum vöruskiptajöfn-
uði.
Hins vegar bendir margt til
þess að verðbólga muni auka
mjög innflutning, en verð
neyzluvarnings hefur hækkað
um sem svarar 20% árlega
miðað við fcímann frá desem-
berlokum. Þess vegna mun
vöruskiptajöfnuðurinn Iiklega
verða óhagstæðari siðari
hluta ársins, þó að hann
verði lægri en á sl. ári, en þá
var hann óhagstæður um 4,5
milájarða ísl. króna. Gjaldeyr-
isvarasjóðurinn hefur þegar
minnkað um 240 milljónir
ísl. króna frá áramótum og
hsetta er á að enn eigi eftir
að ganga á hairn.
Hvað útflutningshorfurnar
fyrír árið 1973 snertir, byggj
ast þær á lausm deilunnar við
Breta og Vestur-Þjóðverja
vegna útfærslu landhelgirmar
ta þess að samningur tslancís
við EBE geti tekið gikK.“
SJÚKLINGUR DÓ
HJA BARNARD
Höfðaborg, 15. ág. NTB.
HINN frægi s'uður-afríski
skuirðlæknír Christian Barn-
aird setti nýtt hjarta i sjúkling
á Groote Schur-sj úkrahúsinu í
Höfðahorg í morgtm, en sjúkl-
ingiurinn lézt á skuirðborðinn
áður en aðgerðinni var lokið.
WALDHEIM
í SHANGHAI
Tókió, 15. ágúst. AP.
KURT WalMheiim, fram-
kvæmdastjóri Sameírtuðu
þjóðanrna, og eígin kona hans
fóru frá Peking með einka-
fluigvél síðdegis, og héldu til
Shanghai, þar sem þaiu sikoð-
uðu sig nokkuð um. Waldheim
hitti Chou En-lai í Peking og
ýmsa aðra forystumenn Kn-
verska alþýðulýðveldisins.
ætíð haft í hávegum. Hollenzka
stjómin get. því ekki viðurkeninit
útfærslu landbelgirunar og telji
hana ekki snerta hollenzk skip,
flugvélar óg þegna.
— Kissinger
Franihald af bls. 1.
stjómarinnar Frederick Weylieh,
og ýmsa flerri áhrifamenn.
1 tilkynníngu Bandaríkjafor-
seta um ferðalagíð sagði, að
Kissinger gæfi siðan Nixon
skýrslu um ferðalagið áður en
flokksþing repúblikana kæmi
saman í næstu viku. Hins vegar
neitaði hann að segja nokkuð
um, hvert Kxssinger færi, þ.e.
hvort hann héldi til Bandaríkj-
anna að Iokinni dvöl í Saigon.
ZiegieT blaðafulltrúi Nixons bar
tál baka sögusagmír um, að Kiss-
inger færi til Hanoi eða Parisar.
Áður en Kissínger lagði upp I
ferðina í dag hélt hann emt einn
leymfund með fuMtrúiim Norð-
ur-Víetnaim á Parísarfundumtm.
Þvi næst fiaug hann rakteifct til
-SvLss og sat veizlu foreidra sinna
þar, sem áttu gullbrúðkaup I
dagj Ziegier var í dag spurður
hvort Bandaríkjamenn hefðu í
imdirbúningi nýjar tillögur, sem
horfðu til friðaráttar i Vtetnam,
og svaraði Zíegter því einu tB,
að Kissinger myndi ræða málin
á sem breiðustum grundvellí.
— Uganda
Framhald af Us. 1.
stað. Amin sagði, að brezka
stjómin og ef tll víll Rauði
krossinn yrðu að setja upp búð-
ir fyrir þetta fólk, meSan þeð
biði eftir brottflutningi. Hér
greip Rippon fram í og sagði,
að þetta væri eitt af helztu mál-
unum, sem hann hefðí viljað
ræða, þvi að það væri engra
hagur að hafa tugir þúsunda *
landlausra manna í einhverjum
búðum. Amin sagðd, að það
skipti sig engu máli, hann myndi
ekki þola neinar tilraunir til að
tengja frestiinn. Rippon fufflviss-
aði þá fréttamenm um það, að
brezka stjómin myndi þegar
gera ráðstafanir til að flýta fyr-
ir brottflutningnum og hann
sjálfur myndi hitta Amin forseta
aftur að máli í byrjun október.
Rippon sagði, að Amin hefði full-
vissað srg um, að engin fyrir-
tæki eða eignir yrðu gerð upp-
tæk og Asíumerrnimír fengju
sanngjarnt verð fyrir þær.
Danir bíða úrskurðar
Alþ j óðadómst ólsins
— en skilja til fullnustu
aðstöðu íslendinga
Kaupman'niahöfn,, 15. ágúst.
Emkaskeyti til Morgun-
blað'SÍna.
DANSKA stjómiin mun ekki
fara að dæmi Norðmanma og
senda út opimibera yfirlýsingu,
þar sem !ýst er yfir, að beðið
veirði frekari skýringar í lamd-
helgisimáli íslendinga. Ríkis-
stjórniin væsitir þess að við-
ræður fari á ný fram um mál-
Ið, þegar ráðberramir koma
saman til viikulegs fumdar síns
nægfckomr.ndi þriðjudag.
í dag var málið rætt á fundi
ríkisstjóirT.arimiar og lauk
því svo, að gerð var sam-
þykllct utt að bíða niðurstöðu
Alþjóðadó mistólsi'ns varðandi
kærur Breta og Vestur-Þjóð-
verja. Sömuleiðis mim danisika
stjórnin bíða átekta og sjá
hverjar verða niðurstöð'ur við
ræðna fulttrúa íslendiinga og
Færeyinga um réttindi fær-
eyskra sjóm anina við ísland.
K. B. Andersen, utainrilkis-
ráðherra sagði að fumdinuim
lokinum, að harnrn mundi eiga
samtal við Sigurð Bjaimason,
sendiherra í Kaupmanmiahöfn.
Jens Otto Krag, forsætisráð-
herra, sagði að ekki væri
hægt að álasa Islendingum
fyrir það að hiafa ekki leitað
eftir samkomulagi á alþjóða-
vettvangi,
Er þetta í sonmræmi við al-
menman skilining á afstöðu
stjómarir.nar, er felist í því
að láta í ljós mikinm skilning
á aðgerðum íslendinga. Áður
en ríkisstiórnin héft fund
sinin í dag gat Kristeligt Dag-
blád þanrítg borið heimildir
iinmiatn rltisstjórniairinmar fyrir
því að íslenzku stjórninmi yrði
semd orðsending í dag, sem
yrði í þessum skilningsríka
tón — og í samræmi við þá
afistöðu, sem komið hefur
fram gagnvart EBE, en þar
hafa Danir lagt áherzlu á að
Færeyjar og Grænland fái sér
stök réttindi. Er það stutt
þeim rökum, að þessi lönd
eigi allt u.ndir fisikveiðum og
slíkt hið sama gildi uma íslarad.
Eftir fundinn i dag voru
íorsœtisráðherra og utanríkis
ráðherra inntir eftir því,
hvort rætt befði verið um
stækkun landhelglnmar við
Færeyjar og Græmland til
jafns við útíærslu íslendinga,
en því var s-varað meitandi.
Damska stjórnin mun bíða
eftir A.þjúða hafréttarráð-
stefmunni, sem á að hefjast á
næsta ári og er þvi ekki reiðu
búin aS taka neins konar
frumkvæði á þessu stigi máis-
ins.
Danska ríkisstjórnin gerir
sér Ijóst, að danskir fiski-
rmenn miumu ekki bíða neitt
bsint tjón af útfærstu íslend-
irnga, þar sem engin dónsk
skip st.'jmda veiðar á umrædd-
um svæðum. Aftur á móti
gæti komið upp vandamál fyT
ir danskan sjávaorútveg, ef
þýzkir og belgiskiir sjómenn
vetrða neyddir til að hverfa af
isllenzku svæðunum og leita
lengra su'ður á bóginn á mið,
sem Danir hafa lengi fiskað
á. Hafa dönsk útvegs- og sjó-
mannasarntök vaikið athygli
stjómarinnar á þessiu.
Þá óttast danskir sjómenn
einnig ýmsar afleiðingar, sem
gætu orðið af útfærsiu Islend-
inga. Nefnt hefur verið að
fjölmörg Afrikiuriki hafi kraf-
izt allt að 200 mílna fiskveiði-
lögsögu. Haldi þessi þróun
áfrara, megi gera sér I hugar-
lund, að innan tíðar verði ekki
frjáls veiðisvæði hvorki á
Norðursjó né í Eystrasalti.
Sjávarútvegsráðherra Dana
Christian Thomsen hefur bent
á að þessum vandamálum eigi
Alþjóða hafréttamáðsteffnan
að leysa úr. Þar við bætist að
óhjáikvæmilegt sé að setja
ákveðnar reglur á allra næstu
árum varðandi friftirn, kvóta-
fyrirkornulag o. fl. og er það
afleiðing af örrf þrótm f
sjávarútvegi, bæði hvað snert-
ir skip og veiðairfæri.
Vangaveltur um, að Danir
muni hafa I framrni einbvers
konar refsiaðgerðir, til dæmis
með þvi að neita að ta'ka á
móti afla af íslenzkum bátum
í döraskum höfnum, eiga ekki
við rök að styðjast. að því er
vitrir menn segja. Rikis-
stjórnin myndi aldrei sam-
þykkja það, þar eð hún gerir
sér Ijósa grein fyrir sérstöðu
Islendinga.
— Rytgaard.