Morgunblaðið - 15.11.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 1972
Olgefan di hf ÁiveTcuL Rléy9«javfk
Fromkve&mdastjóri HaraWur Sveinaaon.
ftiilstjórar Mattfifas Joharmossen,
Eyj'ólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
RftsíjárnarfuWtrúi þorbjönn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson
Auglýsingastjóri Áml Garðar Kristinsson.
Rítstjórn og afgreiðsla Aðalstraeti 6, sfmi 1Ö-100.
Augiíýsingar Aðafstraati 6, sfmi 22-4-60
Áskriftargjald 225,00 kr á 'mánuði innanlands
I fausasölu 15,00 lkr eintakið
Sérstaklega er rétt að und-
irstrika við brezku samninga-
nefndarmennina, að þeir geti
vel unað við þá stöðu, sem
þeir eru í. Islendingar hafa í
aðgerðum sínum í friðunar-
málum hvergi nærri teygt
sig eins langt eins og þróun-
in í alþjóðarétti hefði þó gef-
ið tilefni til. Við helguðum
okkur einungis 50 sjómílur,
en ekki landgrunnið allt, eins
og hefur þó verið yfirlýst
stefna íslenzkra stjórnvalda
allt frá árinu 1948, þegar lög-
in um vísindalega verndun
BRETUM BER AÐ SEMJA
reiðubúin til að léitast við að
komast að heilbrigðum samn-
ingum við Breta og Vestur-
Þjóðverja til að auðvelda
fiskimönnum þessara þjóða
aðlögun að breyttum aðstæð-
um. Við viljum líka umfram
allt komast hjá alvarlegum
árekstrum, sem gætu haft í
för með sér líkamsmeiðingar
og jafnvel manntjón, en sú
hætta vofir stöðugt yfir á
miðunum. Hefur raunar ver-
ið gripið til þess ráðs að láta
Landhelgisgæzluna starfa
með ítrustu gætni, en afleið-
ing af því hlýtur óhjákvæmi-
lega að verða sú, að erfitt
verður um vik að ná söku-
dólgum og draga þá fyrir lög
og dóm, þannig að landhelgin
er ekki virk, nema að tak-
mörkuðu leyti.
Vonandi er, að þessi tími
mikils hættuástands og
óvissu fari nú að taka enda;
öllum er það fyrir beztu, en
ekki sízt brezkum og þýzk-
um fiskimönnum. Vetrar-
veðrin eru líka framundan,
og illskiljanlegt er, að stjórn-
arvöld í Bretlandi og Vestur-
Þýzkalandi vilji láta þegna
sína stunda veiðar hér í vetr-
arveðrum, þegar þeir eru
varla fáanlegir til að leita
vars eða hafna, þótt hætta
steðji að.
Ef marka má yfirlýsingar
ráðherranna eru þeir nú sam-
mála um, hvernig að sam-
komulagstilraunum verði
staðið, og þess vegna ætti að
mega treysta því, að eitthvað
fari loks að gerast.
SÓSÍALÍSKT
BRÆÐRALAG
F’in vika hefur liðið af ann-
arri, án þess að alvarleg-
ar tilraunir væru gerðar til
að setja niður landhelgisdeilu
Breta og íslendinga. Hvert
mannsbarn veit, að deilur og
ósamkomulag innan ríkis-
stjórnarinnar hafa valdið því,
að ekki hefur verið þrýst á
af okkar hálfu um áfram-
haldandi samkomulagstil-
raunir, enda er það fyrst sl.
föstudag, sem ríkisstjórnin
tilkynnir, að hún hafi komizt
að niðurstöðu um það, hvern-
ig standa eigi að áframhald-
andi samningatilraunum.
Þetta vita Bretar auðvitað
fullvel, og þess vegna eru
beinlínis hlægilegar tilraunir
til að reyna að dylja það.
Svo rammt kvað raunar að
þessum deilum í haust, að
forsætisráðherra og utanrík-
isráðherra annars vegar og
sjávarútvegsráðherra hins
vegar gáfu opinberlega út
gagnstæðar yfirlýsingar.
Hitt er aftur á móti rétt,
að Bretar hafa allan þann
tíma, sem íslenzka ríkis-
stjórnin hefur verið að hugsa
málin, getað lagt fram að-
gengilegar tillögur af sinni
hálfu, en það hafa þeir ekki
gert. Þeir hafa augsýnilega
talið sér hag í því að draga
málið á langinn. Nú dregur
hins vegar að því, að sam-
komulagstilraunir verði tekn-
ar upp að nýju, og vissulega
er vonandi, að brezkir ráða-
menn sýni samkomulagsvilja
í verki, en ekki bara í orði.
fiskimiða landgrunnsins voru
sett. Við stefndum heldur
ekki á 200 mílur eins og
margar þjóðir hafa þó gert.
E.t.v. má segja, að þver-
móðska Breta væri skiljan-
leg, ef við hefðum tekið all-
an þann ítrasta rétt, sem við
getum aflað okkur, eftir því
sem þróun þjóðarréttar fleyg-
ir fram. En þegar fjarri fer
því, að þannig hafi af íslend-
inga hálfu verið haldið á
landhelgismálinu, að við höf-
um aflað okkur allra tiltækra
réttinda, er lítil fórn fyrir
Breta að setjast að samninga-
borði og gera heilbrigt sam-
komulag til bráðabirgða.
íslenzk stjórnvöld hafa alla
tíð lýst yfir því, að þau væru
egar Sovétmenn eiga í
„ hlut er alltaf erfitt að
greina sannleikann frá lyg-
inni.“ Þetta eru ekki orð
Morgunblaðsins. Þetta eru
ekki orð einhvers alþekkts
andstæðings sósíalismans.
Þetta sagði forsætisráðherra
Kína Chou En-lai á fundi
með norrænum fréttamönn-
um fyrir skömmu. Hann ætti
að vita hvað hann syngur.
Hann hefur átt náin sam-
skipti við leiðtoga Sovétríkj-
anna í marga áratugi.
Forsætisráðherra Kína hef-
ur fleira að segja um forystu-
menn Sovétríkjanna. Hann
segir, að þeir „virðist hafa
undarlega sálargerð“. Og
hann bætir því við, að þeir
séu hræddir við að semja við
Kína um landamæri, af ótta
við keðjuverkanir. Chou En-
lai telur nefnilega, að landa-
mæri Sovétríkjanna og Finn-
lands séu ef til vill umdeil-
anleg! Mikill er kærleikurinn
í heimi sósíalismans.
Lárus Jónsson, alþm.:
Rekstrarafkoma
s j á var út vegsins
Nýlega beindi ég fyrir-
spurn á Alþingi til sjávarút-
vegsráðherra, Lúðvíks
Jósepssonar, um hverjar horf
ur væru á að endar næðu
saman i rekstri skuttogara
þeirra, sem verið er að
kaupa til landsíns og einn-
ig í rekstri hraðfrysti-
húsanna eftir að þau hafa
lagt í þá milljarða fjárfest-
ingu, sem er á döfinni hjá
þeim, m.a. vegna auk-
inna holliustuhátta. Mér
er nær að halda að svar ráð-
herrans hafi komið flestum á
óvart en það var efnislega á
þá leið, að ríkið „ætlaði ekki
að reka skuttogarana" og
þess vegna hefðu ekki verið
gerðar áætlanir af hálfu þess
um afkomuhorfur þeirrar út-
gerðar. Af ýmsum út-
reikningi, sem aðrir hefðu
gert mætti þó ráða að miðað
við eðldlegan afla myndu
þessi s'kip standa undir sér!
Þá sagði ráðherrann einnig
að ekki væri hægt að gera
áætlun um afkomu hraðtfrysti
húsanna- fram í tímann, en
taldi að þau þyrftu beint og
óbeint að verja tæpnm 3000
mill'jónum í fjárfestingu alveg
á næstunni í framangreindu
skyni.
GRUNDVALLARATRIÐI
HEILBRIGÐRAR
STJÓRNAR
EFNAHAGSMÁLANNA
Mér er nær að halda að
það hefðu þótt tíðindi í her-
búðum sjávarútvegsráðherra
ef „íhaldsmaður" í sæti ráð-
herrans hefði svarað svona
til á Allþingi eins og hann
gerði. Sannleikurinn er sá að
sé svar ráðlherrans brotið til
mergjar svaraði hann eins og
sanmur kapitalisti hefði gert
fyrir svo sem 30 til 40 árum.
Hann sneiddi alveg hjá þeim
kjarna málsins, að jafn-
ve1! þótt „ríkið ætllaði ekki að
reka togara", sem út af fyrir
sig er blessunarleg yfirlýs-
ing, þá kemst hvorki hann
né aðrir hjá því að hafa af-
komumöguleika togaraútgerð
arinnar og hraðfrystihús-
anna til víðmiðunar, þegar
ákvarðanir eru teknar
um mikilvæg atriði er varða
stjórn þjóðarbúskaparins.
Þess vegna verður ríkis-
stjórn — hvort sem hún
kennir sig við vinstri eða
hægri — að afla sér þekk-
ingar og gera áætlanir fram
í tímann um afkomuhorfur i
sjávarútvegi, svo að hún geti
stuðlað að því með ákvörðun
um sínum i efnahagsmálum að
þessi grundval'laratvinnu-
tæki þjóðarinnar geti borið
sig. Þannig er þetta og verð-
ur a.m.k. á meðan Islending-
ar eiga jafnmikið kornið und-
ir snurðulausum rekstri
sjávarútvegsins og nú er. Hér
er um að ræða grundvaHlar
atriði heilbrigðrar stjórnar
efnahagsmáianna yfirleitt.
Auðvitað er þeim imin mik
ilvægara að gera sér
sem gleggsta grein fyrir af-
komuhorfum í sjáVarút-
vegi, þegar svo er ástatt og
raun ber vitni. Verið er að
Lárus Jónsson.
ráðas-t í s'kuttogarakaup fyrir
um það bil 6000 milljónir kr.
og fjárfestingu í hraðfrysti-
iðnaðinum fyrir nærri 3000
milljónir. Jafnframt er það
vitað — áður en í þessar
stórfelldu fram'kvæimdir er
ráðizt — að sjávarútvegur-
inn berst í bökkum. Á yfir-
standandi ári þarf að greiða
úr sameiginlegum sjóði sjó-
manna, útvegsmanna og fisk-
iðnaðarins 88 milljón'ir króna
til þess að hann nái endum
saman. Þetta kemur fram i
stjórnarfrumvarpi, sem nú
liggur fyrir Alþingi. í sam-
ræmi við þetta hafa
menn áætliað að skorta muni
200 til 1500 millljónir til þess
að tekjur sjávarútvegsins
nægi fyrir úbgjölidum á næs-ta
ári miðað við hliðstæðan afia
og á yfirsttandandi ári og- er
þá ekki iniðaó við þá niiklu
fjárfestingu og f.járliags-
byrði af lienni sem í er verið
að ráðast bæði með skuttog-
arakaupum og endnrliótiim á
liraðfrystiluisum.
BLINT I S.IÓINN
Þegar svo sitórfelldur halla
rekstur útgierðar og fiskiðn-
aðar virðist blasa við fyrst
og fremst vegna þess að til-
kostnaður hefur hækkað um
nálægt 40% á nokkrum mán.
og verul'egar hækkanir fram-
undan, virðist það skýl'aus
skylda stjórnvaltía að leitast
við að komast að raun um,
hversu vandinn verði mikiltl,
þegar að auki hefur verið
lagt i 9000 mi'lljóna fjárfest-
ingu og þær kostnaðarhækk
anir eru kominar fram, sem
nú eru fyrirsjáanlegar. Til-
gangur minn með fyrirspurn
unum var sá að fá úr því
skorið hvort ríkisstjórnin
hefði sinnt þessari skyldu
sinni og hefði aflað þekking-
ar á vandamáli s.jávarútvegs-
ins í heild séð frá þessum
sjónarlióli, auk þess að fá
ýmsar beinar upplýsingar,
se-m um var spurt.
Nú hefur sjávarútvegsráð-
herra upplýst, að en'gin til-
raun hefur verið gerð af
hálfu stjórnvalda til þess að
meta allan vandá sjávar-
útvegsins í n-æstu fram-
tíð. Þetta svar tel ég jjesis eð!
is og varða svo mikliu að rétt
sé að vekja athygli á því 1
blaðagrein. Ég vil jafnframt
vekja á því athygli, að þegar
svo er i pottinn búið er þess
ekki að vaenta að ráðstafan-
ir ríkisstjórmarinnaf í efna-
hagsmáliuim, sem búizt er
við að sjái dagsins ljós á næst
unni, verði við það miðaðar
að leysa vanda sjávarútvegs
ins tii neinnar framibúðar. Ti!
þess skortir girundval'larvit-
neskju og verður þvl renmt
bl'imt í sjóimn urnn hvort unmt
verði að hagmýta þau afkasta
miklu atvinniu'tæiki, sem nú er
verið að efla og afla.