Morgunblaðið - 21.12.1972, Blaðsíða 11

hefði verið svikinn. Þess vegna
mætti með fullum rétti segja, að
meirihluti stjórnarinnar væri tví
mælalaust brostinn á meðal kjós
enda.
— Við Alþýðuflokksmenn lít-
um svo á, að þetta gengislækk-
unarfrumvarp sé skilgetið af-
kvæmi ríkisstjórnarinnar, sem
hún verður sjálf að bera ábyrgð
á, sagði þingmaðurinn. Hann bar
síðan saman gengislækkunina
1967 og nú og sagði, að þá hefði
verið um utanaðkomandi vanda
að ræða, sem enginn hefði og
getað neitað, þar sem útflutnings
verðmæti landsins minnkuðu um
nær 50%. Nú væri vandinn aftur
á móti heimatilbúinn. Gengis-
lækkunin nú væri gerð undir allt
öðrum kringumstæðum og það
væri jafnvel fært sem rök fyrir
henni. Það væri alveg rétt, að
kringumstæður nú væru aðrar
en þá, því að íslendingar hefðu
áldrei búið við hærra verðlag
á útflutningsafurðum sínum en
einmitt nú.
Eggert G. Þorsteinsson bar að
lokum fram nokkrar spurningar
við forsætisráðherra, sem voru
á þessa leið:
Hvaða áhrif mun það hafa á
kaupgjaldsvísitöluna, þegar geng
islækkunarlögin eru komin til
fullra framkvæmda?
Hefur það verið reiknað út,
hvaða áhrif þessi gengislækkun
mun hafa á kaup þeirra um það
bil 30 togara, sem búið er að
semja um kaup á? Hver á að
bera gengishallann af þessum
skipakaupum?
Þá kvað Eggert G. Þorsteins-
son það vera beina visitöluföls-
un, ef tóbak og áfengi yrði tek-
ið út úr vísitölunni. Bar hann
fram þá spurningu, hvort ríkis-
stjómin teldi, að hún gæti þrátt
fyrir löggildingu gengislækkun-
arfrumvarpsins staðið við það
loforð stjórnarsáttmálans, að
20% kaupmáttaraukning ætti
sér stað á samningstímabili gild
andi kjarasamninga?
MABKLAUST TAU
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) sagði, að sagan sýndi, að
Framsóknarflokkurinn hefði þá
stefnu, að þegar hann væri í rík-
isstjórn, þá væri hann með geng
islækkunum, en þegar hann
væri utan stjórnar, þá væri hann
á móti þeim. Ekkert væri að
marka tal forsætisráðherra nú,
að hann væri á móti gengisfell-
ingarstefnu. Það væri staðreynd,
MORGUNBEAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. D£SEÍMBÉR 1972
Friðunarsvæði fyrir Suður
landi og Norðaustur 1 andi
Tillaga Gu51augs Gíslasonar
og Péturs Sigurdssonar
Þorvaldur G. Kristjánsson
að aflabrögð hefðu verið góð og
verðlag á , útflutningsafurðum
okkar hærra en nokkru sinni
fyrr. Samkv. útreikningum opin-
berra aðila væri gert ráð fyrir,
að útflutningsverðmæti sjávarút
vegsins hækkuðu stórkostlega á
næsta ári og yrðu hærri þá en
nokkru sinni fyrr.
Þorvaldur Garðar tók það
fram, að ekki væri unnt að
lækka gengið, án þess að eng-
inn yrði þess var, nema þeir sem
ættu að taka við því fjármagni,
sem ætlunin væri að flytja til
með henni. Allt tal um gengis-
tækkun væri markleysa nema
fjármagnið, sem ætti að koma
einum til góða, væri tekið af öðr-
um. Þessu gerði Efnahagsmála-
nefndin sér llka grein fyrir að
sjálfsögðu og gerði ráð fyrir, að
kaupgreiðsluvisitalan yrði tekin
úr sambandi eða áhrif hennar að
minnsta kosti takmörkuð til þess
að áhrif gengislækkunarinnar
gengju ekki inn í kaupgreiðslu-
visitöluna.
Forsætisráðherra hefði hins
vegar sagt, að þetta ætti ekki
að gera nú og léti að því liggja,
að það væri meginkostur þessar-
ar gengislækkunar, að þetta yrði
ekki gert. Hins vegar tryði for-
sætisráðherra ekki sínum eigin
orðum í þessu efni, því að ef
hann gerði það, þá segði hann
ekki jafnframt, að það ætti að
leiðrétta kaupgreiðsluvísitöluna.
Með því væri ætlunin að tak-
marka þau áhrif gengislækkun-
arinnar, sem gengju inn í kaup-
greiðsluvísitöluna.
FEUMVARP ríkisstjórnarinnar
inn breytingar á lögum um bann
við veiðum með botnvörpu og
flotvörpu var afgreitt frá neðri
deild Alþingis í gærdag. Tillaga
Guðlaugs Gíslasonar og Péturs
Sigurðssonar um sérstök friðun
arsvæði fyrir Norðausturlandi
og bann við veiðum með öllum
veiðarfærum á sérstöku svæði
fyrir Suðurlandi frá 10. marz til
aprílloka var felld.
Sameiginlegar breytingartillög
ur sjávarútvegsnefndar voru
hins vegar ailar samþykktar svo
og breytingartillaga frá sjávar-
útvegsráðherra
Breytingartillaga Guðlaugs
Gíslasonar og Péturs Sigurðsson
ar var felld við 2. umræðu. Þeg-
ar frumvarpið kom til 3. umræðu
FRIÐJÓN Þórðarson, Gunnar
Gislason og Pálmi Jónsson hafa
lagt fram tillögu til þingsálykt-un
ar, þar sem skorað er á ríkis-
stjórnina að gera nú þegar ráð-
stafanir til að inna af hendi hið
fyrsta lögboðnar greiðslur vegna
félagsheimila.
f greinargerð með tillögunni
segir:
Samkvæmt lög-um um félags-
heimili nr. 107 frá 1970 rennur
skattur af skemmtunum í félags
heimilasjóð, eftir því sem nánar
segir í lögum um skemmtana-
skatt.
Verja skal allt að 90% af tekj-
um sjóðsins til að styrkja bygg-
ingu félagsheimila, en 10% skulu
renna í menningarsjóð félags-
endurfluttu þeir hluta tillögunn-
ar, þar sem lagt var til, að
á árunum 1973 til 1974 skyldu
á tímabilinu frá 10. marz til apríl
ioka bannaðar veiðar með öllum
veiðarfærum á ákveðnu svæði
fyrir Suðurlandi.
Guðlaugur Gíslason sagði, að
þeir aðilar, sem mestra hags-
muna hefðu að gæta, sjómenn
og útgerðarmenn í Vestmanna-
eyjum, hefðu í 15 ár reynt að fá
þetta svæði frá Vestmannaeyj-
um til Reykjaness. Þeir hefðu
gert sér grein fyrir nauðsyn þess
að friða hrygningarsvæðin fyrir
þorskanetaveiðum. Það væri
samdómaálit kunnugustu manna,
að gera yrði beinar friðunarráð-
stafanir, sérstaklega að því er
varðar þorskanetaveiði, ef þess-
heimila. Skal þvi fé varið til að
stuðla að menningarstarfsemi i
félagsheimilunum.
Leyfi menntamálaráðherra
þarf til þess að hefja byggingu
félagsheimilis, sem njóta á
styrks skv. lögum. Ráðherra get-
ur bundið þetta leyfi ýmsum
skilyrðum. Staðsetning hússins
og teikning er háð samþykki ráð
herra. Styrkur til byggingar fé-
lagsheimilis má ekki nema hærri
Pjárhæð en sem svarar 40% af
byggingarkostnaði.
Bygging félagsheimilis er mjög
mikið átak og kostar ærið fé. í
slí-kt fyrirtæki er því varla ráð-
izt nema að vel athuguðu máli
og í trausti þess, að ekki þurfi
að bíða eftir ríkisframlagkiu ár-
ar veiðar ættu að geta haldiðt
áfram. j
Lúðvík Jósepsson, sjávarút>
vegsráðherra sagðist myndu
leita eftir samkomulagi milH
þeirra aðila, er hagsmuna ættui
að gæta eins og útgerðarmannai
í Grindavík og Vestmannaeyjunt*
Síðan myndi hann gefa út reglu
gerð um að loka þessum svæð-
um. ^
Guðlaugur Gíslason varð síðan
við þeim tilmælum sjávarútveg3
ráðherra að draga tillöguna til
baka, þar sem hann hefði gefið
yfirlýsingu um, að sett yrði
reglugerð um þetta friðunar-.
svæði. Pétur Sigurðsson féll hins
vegar ekki frá tillögunni og var
hún borin undir atkvæði og
felld með 18 atkvæðum gegn 5*
Að því búnu var frumvarpið sami
þykkt samhljóða með 29 atkvæð
um og endursent efri deild.
um saman. Sú hefur þó orðið
raunin á, að myndazt hefur lan@»
ur haii af ógreiddum framlögum
til félagsheimila. Veidur það við
komandi aðilum miklum óþæg<
indum. Úr þessu hefur verið
reynt að bæta með útgáfu ríkis-
try.ggðra skuldabréfa, sbr. 5 gr.
1. nr. 107 frá 1970. Með þeim lög
um voru þó jafnframt skertar
tekjur til f élag she imi 1 i sby gg-
inga, þegar ákveðið var, að 10%
teknanna skyldu renna í menning
arsjóð félagsheimila. Þeim sjóði
skal varið til að stuðJa að menn
ingarstárfsemi i félagsheimilum.
Gera verður ráð fyrir því, að
slík starfsemi geti vart hafizt,
fyrr en húsið er fullbyggt. Ber
því allt að sama brunni, að fé-
lagsheimili þau, sem eru í smíð-
um, verða að bíða tímunum sam
an eftir þeim byggingarstyrk,
sem þeim hefur heitinn verið,
eignaraðilum til óhagræðis og
tjóns.
Tillaga þessi er flutt til að
vekja athygli á þessu máli Öjj'
leita úrræða til að hraða umrædd
um greiðslum og létta því fólki
róðurinn, sem vinnur að því að
byggja upp aðstöðu til félags- og
menningarlífs í byggðum lands-
ins.
Greiðslur til
félagsheimila
Tillaga Friðjóns Þórðarssonar
o. fl. um að ríkissjóður inni lög-
boðnar greiðslur af hendi
Ingólfur Jónsson um bensinhækkunina;
Umferdin hefur þegar verið
nægjanlega skattlögð
FRUMVARP ríkisstjómarinnar
iim hækkun á bensíni, þunga-
skatti »g gúnrunigjaldi var til 1.
umræðu í neðri deUd Aiþingis í
gær. í ræðu Ingólfs Jónssonar
kom m.a. frain, að gjöld af um-
ferðinni hafa hækkað um 600
milij. kr. á þessu árL Þar af um
200 millj. kr. vegna nýrra skatta,
og 230 millj. kr. færu til vega-
framkvæmda,
Hannibal Valdimarsson sam-
gönguráðherra, mælti fyrir frum
varpinu. Ráðherrann sagði, að
tilgangur frumvarpsins væri sá
MJ®
að auka fjármagn til vegafram
kvæmda og draga úr lánsfj ár-
þörf vegna þeirra. Aðalatriðið
væri það, að ekki þyrfti að
draga saman framlflvæmdir i
vega- og samgöngumálum.
Ingóll'ur Jónsson sagði, að vega
áætlun hefði verið samþykkt sl.
vor. í henni hefði ekki verið
gert ráð fyrir hækkun á bensíni,
þungaskatti oig gúmmigjaldi.
Samkvæmt vegaáætlun ætti að
útvega fjármagn til framkvæmda
á þessu sviði með auknum lán-
tökum og fjárveitinguim úr rik-
issjóði. Nú spyrðu menn, hvað
hefði gerzt síðan í vor. Að visu
hefði dýrtíðin aukizt,
Þessi ríkisstjórn hefði lagt á
þyngri skatta en dæmi væru til
um áður. Þá hefði rikisstjórninni
tekizt að fá meiri tekjur af
brennivíni og tóbaki en áður
hefði átt sér stað. Með hliðsjón
af þessari skattlagningu ríkis-
stjórnarinnar ætti hún að geta
fjármagnað vegaframkvæmdir
án hækkunar á bensíni og þunga
skatti.
Fyrrverandi rikisstjórn hefði
hækkað bensín og þungaskatt i
ársbyrjun 1971. En þá hefði þess
um hækkunum verið stillt í hóf.
Þá hefði einnig þótt sanngjamt
að hækka þessa liði, þar eð inn-
kaupsverð á bifreiðum hefði
Ólafur G. Einarsson
skömmu áður verið lækkað tals-
vert.
Vinnubrögð núverandi ríkis-
stjómar væru satt að segja fálm
kennd. Þetta frumvarp kæmi
fram fáum mánuðum eftir að
vegaáætlun hefði verið sam-
þykkt. Útsöluverð á benslni
myndi nú hækka í 20 kr. hver
lítri, þetta verð væri talsvert
hærra en í nágrannalöndunum,
en við fyrri hækkanir hefði ver
ið tekið verulegt mið af bensín-
verði í nágrannalöndum okkar.
Þá minnti þingmaðurinn á, að
bændur hefðu fram til þessa
fengið þungaskatt undanþeginn
af jeppabifreiðum, sem notaðar
væru til landbúnaðarstarfa. Nú
ættu þeir aðeins að fá helming-
inn frádreginn. Þetta væri rang-
látt og myndi leiða til þess, að
fjöldi bænda yrði í vandræðum
með að endurnýja þessi tæki.
Þetta frumvarp sýndi, að rík-
isstjómin treysti sér ekki til
þess að afla fjár til regafram-
kvæmda með þeim hætti, sem
ráðgert var meS vegaáætlun sl.
vor.
Ólaiur G. Einarsson sagði, að
Ingólfur Jónsson
ríkisstjórnin virtist hafa mikinn
áhuga á bensín: og brennivíni
um þessar mundir. Þessir vökv-
ar ættu nú að bjarga ríkissjóði.
Enginn hefði hug á því að
draga úr vegaframkvæmdusn.
En deilt væri um leiðir til þess
að afla fjármagns. Nú þegar
væri gengið eins langt og unnt
væri að ganga í skattlagningu
bifreiðár. Eftir þessa hækkun
myndu 12 kr. af hverjum 20 kr.
sem bensinlítrinn kostaði, renna
í ríkissjóð. Til vegamála væri
ekki varið nema 50% af þeim
tekjum, sem kæmu af umferð-
inni. Umferðin hefði þegar ver-
ið nægjanlega skattlögð, ríkis-
sjóður yrði að leggja fram meirál
fé. 1
Gjöld af umferðinni hafa
hækkað um 600 millj. kr.