Morgunblaðið - 21.12.1972, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. DESKMBER 1972
19
SVIAR EIGA
49 AF 500
STÆRSTU
FYRIR-
TÆKJUM
í EVRÓPU
MEÐAL 500 stœrstu fyrir-
tækja í Evrópu eru 49 sænsk
fyrirtæki saimkvæmt yfirliti,
sem bygigt er á skýrslum
evrópskra fyrirtsekja frá ár-
inu 1971 og birtist í tímarit-
inu „Vision“, er fjaMar um
viðskiptamál. í flokki fyrr-
greindra 500 fyrirtækja eru
flest brezk, eða 160 talsins, þá
koma v-þýzk og frönsk fyrir-
tæki, 104 og 81 talsins, Svi-
þjóð er í fjórða sæíi og þar
næst Italía með rúmlega 20
fyrirtæki.
Lokið 27. þingi S.Þ.;
Árangur helzt í umhverfis-
hafréttar- og menntamálum
Sameimuðu þjóðunum, 19. des.
ALLSHER.Í ARÞINGI Samein-
uðu þjóðanna, hinn 27. í röðinni,
lauk í dag. Helzti árangur þess
hefur orðið á vettvangi um-
hverfismála, hafréttar- og
menntamála. Er það mál full-
trúa á þinginu, að það hafi verið
með hljóðlátara móti. Þingið
liefur staðið í þrettán vikur.
Að þessu sinni fór l.ítið fyrir
árekstrum miílili fulltrúa Sovét-
níkjamma og Band arí kj anna, sem
verið hatfa árvissir atburðir á
undamifanaindi þingum. Sömiuleið-
is jöguðust Rússai' og Kínverjar
eiklki edms mi'kið og á síðasta
þingi, þó sökuðu þeir hvorir aðra
um að reyna að aðstoða Isra-
el gegn Arabaríkjunum.
Meðal helzbu samþy'kkta Alls
herjairþingsins var stoínun 58
þjóða umhverfisráðs og á stjórn
þeiss að hafa aðsetur i Nairobi í
Kenya. Því er aat'lað að hefja
störf næsta haust á grundvelli
álykbaina frá Stokkhólmsráð-
sbefnun.ni um umhvenfisvernd.
Þá var ákveðið, að Hafrébtar-
ráðstefnain sikyldi hefjast síðia
næsta árs en búizt er við, að hún
standi frarn á 1975. Enrafremur
var samíþykkt að sbofna hásikóla
Samieinuðu þjöðamna, en það er
gam'alil diraumur U Thamts, fyrr-
um Jramkvæmdiastjóra S.Þ.
Mannfall á landamærum
Sovétríkjanna og Kína?
MOSKVU desember, AP.
Haft er eftlr vestrænum heim-
ildum í Moskvu, að til átaka
hafi komið í sl. mánuði á
landamærnm Sovétríkjanna
og Kína og hafi fimm sovézk-
ir hermenn og nokkrir
óbreyttir Sovétborgarar látið
l>ar lífið. Hvorki hefur fregn
þessi fengizt staðfest af sov-
ézkri háifu né kínverskri,
en það fylgir sögunni frá
Moskvu, að þar hafi einungis
útvaldir ráðamenn fengið að
sjá skýrslu um málið. Ekki
hefur komið til meiri háttar
átaka á landamærunum svo
vitað sé frá þvi árið 1969, þeg-
ar þar sló í liarða bardaga og
beitt var bæði skriðdrekum
og stórskotaliði.
Örfáir sovézkir blaðamenn
eru einniiig sagðir haía fengið
aifrit af umræddri skýrslu 27.
nóvember sl. nokknum dögum
efitir að átökin uirðu. Sam-
kvæmt henni fóru nokkrir
vopnaðir Kínverjar yfir landa-
mærin í Sinkiang og réðust
þar á hóp sovézkra fjárhirða.
Haifði sveit úr Rauða hemum
kiomið þar á vettvang og
leiiknum lokið svo, að fimm
þeirra féllu auk nokkurra
f járhirða, áður en Kímverjam-
ir fliúðu aftur tiil sins heima.
Sagt er, að einn kínversikur
hafi verið gripinn á flóttan-
um en engar sögur fara af
mainm'faMi í kínverska liðinu.
Þá segir, að Sovétstjómin
hafi þegar mótmælt þessum
atburði harðlega en Peking-
stjómin vísað þeim mótmæl-
um á bug á þeiirri florsendu,
að haifi einhverjir flairið þanna
yfir landamærin baifi þeir
verið afbrotamenn, sem ekki
komi stjómáinini í Peking neitt
við.
Það þykir auika á sannleiks-
gildi þaesiarar fréttar, að 29.
nóvember sl. hélt Leonid
Brezhnev flokksleiðtogi í
Sovétríkjunum ræðu á fundi
verkamanna í ungvenskri
verksmiðju og sakaði Kín-
verja harðlega um að
sýna Sovétriikjunum opinská-
an fjandsikap.
Kínverjar og Rússar hafá
í a. m. k. tíu ár deiit um
landsvæðd á mörkum ríkj-
anna, sem í heild er um ein
og hálf milljóai férkílómetrar.
Samningaumleitainir hófust
efltlr bardagana 1969 og hafa
verið haldnir fundir öðru
hverju en með litlum árangri.
Vestrænar heimilldir henma,
að Sovétmenn haifi 48 her-
deildir, bardagiabúnar og varð-
ar eldiflaugastöðvum, við
lamdiaimaeri ríkjanna. Þau eru
um 7.500 kilómebrar að lengd.
Talið er, að þetba óleysta
vandamál eigi ekki svo lítimn
þátt í jákvæðari aifistöðu Sov-
étríkjanna en áður tii við-
ræðna um að draiga úr spenn-
unni í Evrópu.
Sovézk dagþlöð hafa öðru
hverju skýrt flrá smáskærum
á lamdamærum Sovétríkjanma
og Kiina og jafmam sett fram
viðvairainir um, að hver sem
árei'ti Sovétmeinn muni fá það
margfaldlega borgað....
Þá sýnir það áhyggjur Sov-
ótmanna af ástandinu á þeiss-
um slóðuim, að íbúamir i
Kazalkhstan hiatfa fiemigið um
það nákvæmiar fyrirskipamir
og u'pplýsingar, hvemig þeir
eiigi að bera sig að, korni tiíl
styrjaíldar á þessum slóðum,
bæði þeir, sem kyrrir eiiga að
vera, og þeir, sem þaðan eiga
að flytjast burt
Bandaríkjamönnum tókst ekki
að fá gerðar neinar samþykktir
gegn aJlþjóðlegri hryðjuverka-
starísemi. Hins vegar fengu þeir
samþykkt þingsims fyrir þvi að
lækka tiilag Bandaríkjanna til
S.Þ. úr 3iy2% í 25%.
Samþyklkt var að Austur-Þjóð-
verjar fengju áheymarfui'ltrúa
á þinginu eins ög V-Þjóðverjar
— er búizt við, að báðir aöilar
verði fuiligildir meðlimir samtaik-
anria á næsta ári.
Sovétmenm unnu nokkuð á i
tveimur málum, þar sem Banda
ríkjamenm voru þeim andstæðir
Annars vegar varðandi val með-
lima í ráðstefiniu um afvopnun-
armál, hins vegar varðandi setn-
inigu giru.ndváillarreglma um sjón-
varpssendingar um gervihmetti.
í máiarekstri var mest áber-
andi andstaða ríkra þjóða og fá-
taakra — og náði hún hámarki
með ræðu Saivadors Allendes
fiorseta Chiles, þar sem hann
ræddi um deilur sínar við stór-
fyrirtækin Internaitional Telep-
hone and Telegraph Co. og
Kemnecott Copper.
★
Að því er að fslendingum
snýr, telst að sjálfsögðn til
markverðnstn atburða á
þessu þingi S.Þ. samþykkti til
lögunnar nm rétt strandríkja
til anðæfa hafsins, sem frá
v*>r sagt i Mbl. i gær og nán-
ar verður fjallað um á öðrum
stað í blaðinu.
Árekstur olíuskipa
Bahrein, 19. des., AP.
Tvö olíuskip rákust saman
í Oman-flóa í morgun og
kviknaði í a. m. k. öðru þeirra
við áreksturinn. Samkvæmt
fréttum, sem hafa fáar borizi
af þessu slysi, varð ekki mann
tjón, en áhafnir beggja skip
anna fóru frá borði.
Hvort .^kipanna um sig vai
um 50.000 lestiir. Annað þeirra
var firá Brasilíu og heitii
Horta Barbosa, hitt frá Suður-
Kóreu og heitir Sea Star.
Áreksturinin mun hatfa orð
ið um 50 km firá hafinarborg
inni Jaslk í íram.
— Heinz Baruske
Framhald af bls. 17
ferðamenn snúa atftur heim til Þýzka-
lands, eru þeir oft fuUir lofs. Með
hrifnæmum orðum skýra þeir vinum
sínum og kunningjum frá því, sem
þeir hafa séð og sýna þeim litmynd-
ir því til sbaðfestingar.
Á þennan hátt verður til einkaaug-
lýsingastarfsemi fyrir Island, sem
kostar íslenzka ríkið ekki annað en
það að taka vei og vimgjamlega á
móti þessu ferðafólki. En því ríkari
sem persónulegri tengsl þýzkra ferða-
manna verða við Islendimga, þeim
mun meiri þekking berst síðan út
um Island í Þýzkalamdi. Það er stað-
reynd, sem hefur mjög mifcla stjóm-
máJialega og efnahagslega þýðingu
fyrir báða aðila.
Islendingar komast að raun um,
að Þýzkaland okkar daga — og i
þessu tilviki er aðeins átt við Sam-
bandslýðveldið Þýzkaiand — má ekki
bena samian við Þýzkaland fré því á
f jórða áratugnum og að ailur áróður
um endurvakningu gamalla nasist-
isikra hugmynda er lygi, sem aUs
ekki er I samræmd við það mútíma
lýðræðisstjómarfar, er nú rikir í
þýzka sambandslýðveldinu.
Á hinn bóginn kynnast Þjóðverjar
efnahagsvandamálum Is'lendimga og
þá ekki hvað sízt því, sem liggur að
baki iandhelgisrmálimu. Útfærsia ís-
lenzku lamdhelginnar í 50 miiur, sem
tók gildi 1. september sl., á lika
miklum skilningi að mæta hjá nœr
öUum þeim Þjóðverjum, sem gerð
hefur verið grein fyrir málinu á Is-
landi.
Þannig verður sívaxandi ferða-
manmaíjöldi frá Þýzkaiandi — og
það á eirmig við í öðrurn löndum —
brúarstólpi fyrir nánari tengsl milli
þjóðanna, sem verða nánari með
hverju ári. Þessi tengsl eru í raun-
inni margra alda gömul. Gömlu
Hamsaborgirmar sendu þegar fyrir
lönigu seglskip sin við og við til Is-
lands til þess að kaupa þar síld. Þá
vaknaði lika í ríkum mæli sú ósk
á meðal margra Islendinga að kynn-
ast heimkynnum Þjóðverja. Um það
ber vitni m.a. gamalt íslenzkt ljóð,
þar sem bóndi nokkur lætur sig
dreyma um að geta farið ríðandi á
hesti tdl Hamborgár.
Fáni Hamborgar — einnar hinna
gömlu hafnarborga, þaðan sem segl-
skipin komu einkum — bliaktir nú að
nýju á hverju sumri við hafnar-
bakkann í Reykjavík. Það gerist, þeg-
ar þýzka farþegaskipið „Hanseatic"
leggst þar við akkeri og hundruð
vestur-þýzkra ferðamanna stíga af
skipsfjöl um borð í bátana, sem
fflytja þá í lamd. Það kann vel að
vera, að margur eigi eftir að hefja
rödd sína gegn byrjandi fjöldaferða-
mennsku til Islands, en þá er ekki
unnt að horfia framhjá þeirri stað-
reynd, að hver ferðamaður tekur
ekki bara heim með sér islenzkar
peysur og minjagripi, heldur einnig
oft meiri skilning og aukna þekk-
imgu. Slíkt getur stundum skipt
meira máli fyrir eirna þjóð en miklar
gjaldeyristekjur.
— Ingólfur
Jónsson
á Alþingi
Framhald af bls. 12
vamarliðið, sem var, þegar
stjórnarsáttmálinn var gerður.
Nú er það svo samkv. föst-
um reglum, að hermennirnir eru
hér aðeins eitt ár, ef þeir eru
einhleypir, en fjölskyldumenn-
imir í mesta lagi tvö ár. Áð-
ur en núverandi kjörtímabil er
á enda, þá verður allt varnar-
liðið, sem þá var, þegar núver-
andi stjóm kom til valda, horf-
ið af landi brott og málið þar
með leyst og stjórnarsamningur-
inn að fullu efndur. Það mætti
því segja, að þessi nýja túlkun-
araðferð forsætisráðherra og rík
isstjórnar að eiga aðeins við
þennan og þennan vanda, sem
þá var, gæti orðið þeim geysi
hagleg.
Núverandi stjórnarflokkar
hefðu afrekað það á fyrsta miss
eri stjórnarinnar að lækka gengi
ísl. krónunnar um 8%% sem
reyndar var afsakanlegt með
því, að doliarinn hefði lækkað
og krónan yrði að fylgja honum.
Flestar nágrannaþjóðir okk-
ar hefðu haldið sínu gengi mið-
að við gull, þrátt fyrir fall doll-
arans og út af fyrir sig hefði
ekki verið brýn nauðsyn að láta
íslenzku krónuna falla jafn mik
ið og dollarinn var lækkaður.
Nú lækkaði stjórnin geng-
■i
i stuttu máli
Ný stjórn
íThailandi
Banglkok, 19. des„ AP.
Thaninon Kittiikachom, for-
sætiisráðherra í Thailiandi,
skipaði í dag nýja stjórn, sem
í eiga sseti 28 menn. Hanm
hefur sjálfur á hendi embsetti
forsætiis-, utamríkis- og vam-
ammálaráðherra. f öðrum eimb-
ættum eru yfirleitt sömu
menri, sem farið hafa með
völd í lamddmiu að undanförnu,
og kom skipan einstaíkra
mariina hvergi á óvart.
Castro til Moskvu
Rabat, Mairokikó, 19. des.
— AP. —
Fidel Castro ræddi við Hass-
an II, konung Marokkós, smá-
stund í dag, áður en hanm hélt
áfiram för sinni tii Moslkvu.
í tillkynmingu Mairokkós-
stjórmar um viðræðumar
sagði, a8 þær hefðu ei-nungis
verið „kurteisisviðræður“ og
eiugonigu fjallað um landbún-
aö.
Panagoulisfær ekki
að áfrýja
Aþenu, 19. des., AP.
Alexander Panagoulis, sem
dæmduir vax í lifstíðarfangelsi
í árslök 1968, fyrir meint ttl-
ræði við George Papadopolouæ
forsætisráðherra Grikklands,
fær ekki að áfrýja dómnum,
að því er opinberlega var tii-
kynmt í Aþenu í dag. Papa-
dopolous hafði tillkynint í
ræðri sl. laugardag, að ölium
föngum yrði veittur réttur tli
að áfrýja dómium sínum, en
samlkvæmt tilikynm'ingunind í
dag, er Panagoulis eina undan
tekinitngin. Hún vair sögð til-
komin atf því, að hainn hefði
einnig verið dæmdur fyrir lið-
hlaup.
ið aftur og að þessu sinni um
10,7% og væri þá svo komið, að
erlendur gjaldeyrir hefði hækk
að á æviskeiði þessarar stjórn-
ar um 21,6%.
Það hefði einhverjum þótt fyr
irsögn fyrir síðustu kosningar,
þegar stjórnarflokkarnir og mál-
gögn þeirra börðu sér á brjóst,
sóru og sárt við lögðu, að geng
islækkun væri bara úrræði við-
reisnarstjórnarinnar og ekki
kæmi til mála, að þeir færu að
beita slíku, að innan 3 missira
þá yrði þessi stjórn búin að
hækka erlendan gjaldeyri í
verði um yfir 20%, en það væri
staðreynd.
frfiAcsi írl
Fíladelfia
Almenn samkoma í kvöld kl.
8.30. Ræðumaður Willy Han-
sen.
KFUM — ad.
Að Amtmannsstíg 2b kl. 8.30
jólavaka með fjölbreyttri dag-
skrá. Allir karlmenn vel-
komnir.
Almennar samkomur
Boðun fagnaðarerindisins að
Austurgötu 6 Hafnarfirði að-
fangadag kl. 6, jóladag kl. 10
f. h, Hörgshlíð 12 jóladag kl.
4 e. h., miðvikudag 27. kl. 8.