Morgunblaðið - 20.10.1973, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. OKTÖBER 1973
23
ekki léð máls á slíku, en Aðal-
heiður hafði til að bera bæði
dirfsku þá og kímnigáfu, sem
nauðsynleg var til þess að geta
fallizt á slíka ráðagerð, og það
varð úr að þau lögðu af stað suður
með gömlu fötin í ferðatöskunni.
Enda þótt Stefán Siggeirsson
væri ekki mikill maður á velli,
vakti hann samt athygli hvar sem
hann fór, og þegar í veizluna kom
varð nýstárlegur búningurinn til
þess, að augu manna beindust
enn meira að honum en endra
nær, og fljótlega vék sér að hon-
um einn veizlugesta og spurði.
„Hvar fékkstu þessi föt Stefán?"
„Geir bróðir keypti þau fyrir mig
úti í Hollandi," svaraði Stefán að
bragði. Gesturinn varð hugsi um
stund og sagði síðan. „Já, þetta er
víst stællinn, en falleg eru þau
samt“. Næstur til þess að gera
athugasemdir við klæðaburð
Stefáns var forstjóri nokkur hátt-
settur. Hann hafði orð á þvf, að
fötin væru að vísu falleg, en
boðangarnir væru allt of breiðir,
en Stefán benti samstundis á
splunkuný stássföt forstjórans og
sagði. „Boðangarnir á þínum föt-
um eru alltof mjóir, eiginlega
bara drengjaboðangar, en þessir,“
— sagði hann og klappaði á brjóst
sér, „eru raunverulegir karl-
mannsboðangar." Forstjórinn
hikaði, en kona hans kvað upp úr
og sagði. „Þetta er allveg rétt hjá
Stefáni, þetta eru allt of mjóir
boðangar, sem þú ert með, þú
verður að fá þér föt eins og
Stefáns."
Og er ekki að orðlengja það, að
þessi 40 ára gamli saumaskapur
Kaupfélagsins f Stykkishólmi
vakti óskipta athygli og aðdáun
veizlugesta, og margur maðurinn
var hvaltur til þess af konu sinni
að losa sig við gömlu sparifötin og
fá sér ný.
Nú segja ef til vill sumir, að á
þennan veg eigi menn ekki að
minnast látins vinar, og glens og
gaman eiga litla samleið með
söknuði og trega. Ég er þó ekki
viss um að ég sakni Stefáns Sig-
geirssonar minna en ýmsir aðrir,
og í rauninni finnst mér, að ég
hafi misst heilmikið af sjálfum
mér, þegar hann dó, þessi elsku-
legi vinur minn. Engu að sfður
kýs ég að minnast hans á þann
veg sem ég hef'gert, í formi
bjartra minninga frá glaðværum
dögum, og ég veit líka að það
hefði verið mest að hans skapi.
Stefán Sigurkarlsson.
Minnina:
Hallgrímur
Guðmundsson
f. hreppstjóri
F.8. júlf 1881.
D. 14. október 1973.
Það er oft til þess vitnað, að við
Islendingar höfum á þeim tíma,
sem liðinn er af þessari öld, lifað
þróunarsögu, sem tekið hafði aðr-
ar þjóðir aldir að ganga í gegnum.
Islenzkir iðnaðarmenn i upphafi
aldarinnar voru einn af burðarás-
um þeirrar þróunar, sem atvinnu-
uppbyggingin þá byggðist á. Það
gengur kraftaverki næst, hverju
þeir fengu áorkað, oftast með fá-
brotnum tækjum og við frumstæð
skilyrði, við að halda gangandi
skipaflota landsmanna — skútun-
um. Þeim fækkar nú óðum þess-
um frumherjum, sem af harð-
fengi brutusttil iðnnáms og höfðu
að launum um námstimann að-
eins frítt fæði, húsnæði og þjón-
ustu og urðu að vinna baki brotnu
myrkranna á milli. Einn þeirra
var Hallgrimur Guðmundsson, er
lengst var járnsmiður á Patreks-
firði, en hann lézt 14. október s.l.
að dvalarheimili aldraðra sjó-
manna — Hrafnistu — 92 ára að
aldri.
Haligrímur var fæddur að Bóli í
Biskupstungum 8. júlí 1881. For-
eldrar hans voru Guðmundur
Jónsson, bóndi þar, ættaður úr
Borgarfirði og sfðari kona hans
Margrét Hallgrímsdóttir frá
Tjörn í Biskupstungum, dóttir
Hallgríms Magnússonar frá Bóli
og Þorbjargar Bjarnadóttur frá
Syðri-Reykjum. Þau voru tvö
systkinin Hallgrímur og Þor-
björg, sem látin er fyrir fáum
árum. Svo sem títt var tök Hall-
grímur snemma að sjá sjálfum sér
farborða og innan við tvítugt
hafði hann verið kaupamaður í
Flóanum, stundað sjóróðra m.a. í
Grindavfk og Vogum, þar sem
hann eftir 70 daga úthald hafði 70
fiska í hlut, og verið tvær vertíðir
á skútu.
Arið 1901 hóf hann járnsmíða-
nám hjá Guðjóni Jónssyni, er
rak smiðju á horni FÍschersunds
og Garðastrætis og lauk sveins-
prófi 1905. Að áeggjan próf-
dómara síns Eirfks Hjaltested
hélt Hallgrímur daginn eftir að
hann hlaut sveinsbréfið til
Patreksfjarðar, þar sem hann
starfaði lengst af, fyrst hjá fyrir-
tæki Ölafs Jóhannessonar og síð-
an við eigin smiðju fram til 1941,
er hann fluttist til Reykjavíkur,
en þar starfaði hann nokkuð að
járnsmíði meðan heilsa leyfði.
Hallgrímur kvæntist 1908 Hall-
dóru Guðbrandsdóttur smiðs á
Rauðasandi og sfðar Patreksfirði.
Þau eignuðust 8 börn. Tveir efnis-
og gáfupiltar létust í blóma lifs-
ins, Magnús 1940 og Rikharð 1942
og 1970 andaðist Guðmundur er
lengst starfaði sem bifreiðastjóri
og matsveinn. A lífi eru Adolf
loftskeytamaður og nú verzlunar-
maður, Jónas járnsmiður, Helgi
húsgagnaarkitekt, Margrét frú,
öll gift f Reykjavík og Kristbjörg
gift í Bandarfkjunum.
Halldóra Guðbrandsdóttir var
mikil mannkostakona og veitti
þeim, er þetta ritar um árabil
skjól og umhyggju, sem enn er
búið að. Hún lézt langt um aldur
fram 1937, 59 ára að aldri.
Hallgrímur var greindur maður
og félagslyndur. A hann hlóðust
því margvísleg störf f þágu sam-
borgaranna. Hann var um 9 ára
skeið hreppstjóri Patrekshrepps
og gegndi þá oft störfum f forföll-
um sýslumanns. Þá átti hann sæti
í mörgum nefndum hreppsfélags-
ins og f stjórn Eyrasparisjóðs.
Hallgrímur átti lengst af ein-
hverjar skepnur meðan hann bjó
á Patreksfirði, enda slíkt mikill
léttir bammörgu heimili. Vænst
mun honum þó hafa þótt um það
dýrið, sem engar nytjar gaf af sér,
en það var hundurinn Týr. Taldi
Hallgrímur hann hafa mannsvit
og vel það. Harmaði hann það á
gamals aldri að hafa ekki getað
gefið sér nægan tfma til þess að
umgangast nánar þennan fer-
fætta vin sinn, sem fylgdi honum
um árabil hvertfótmál.
Hallgrímur hafði óvenju mikla
kfmnigáfu til að bera og léttur og
hress var hann þrátt fyrir háa elli
og sjónleysi síðustu árin.
Undirritaður á Hallgrfmi og
hans fjölskyldu mikla skuld að
gjalda. Sá vinargreiði, er hann
ásamt konu sinni gerði fóstra
mínum, að taka úngan skjólstæð-
ing hans inn á barnmargt heimili
verður aldrei fullþakkaður.
Ég kveð þennan vélgjörðar-
mann minn og bið honum og ást-
vinum hans blessunar.
Gunnar B. Guðmundsson.
Sigurborg Eyjólfs-
dóttir — Minning
Þann 25. ágúst síðastliðinn lézt
á sjúkrahúsinu í Neskaupstað
Sigurborg Eyjólfsdóttir. Hún
fæddist 19.10. árið 1900 í Sandvík,
dóttir hjónanna Jóhönnu
Stefánsdóttir og Eyjólfs Eyjólfs-
sonar. Faðir hennar dó, er hún
var aðeins fimm ára gömul. Frá
Sandvfk fluttist fjölskyldan að
Seli í Hellisfirði. Erfitt hefur lífið
verið fyrir ekkjuna með 8 börn á
framfæri, en sterk trú og hörð
barátta fyrir lífinu hafa hér sem
oftar á þeim tímum lyft þeim
grettistökum, sem vert er að
minnast.
Á Seli í Hellisfirði dvaldist fjöl-
skyldan þar til Sigurborg var 19
ára, en þá fluttist hún til Nes-
kaupstaðar.
Tuttugu og fjögurra ára gömul
fór Sigurborg með bræðrum
sínum á vetrarvertið til Vest-
mannaeyja, og þar kynntist hún
eftirlifandi manni sínum, Anton
Lundberg, er komið hafði þangað
frá Vestfjörðum. A Norðfirði
stofnuðu þau heimili sitt árið
1925, og þar lifðu þau í hamingju-
sömu hiónabandi I 48 ár. Þeim
varð þriggja barna auðið, sem öll
eru búsett i Neskaupstað. Hafa
þau systkin hlotið í arf frá for-
eldrum sínum manndóm og
drengskap, og með fjölskyldunni
rikti eining og kærleikur. Alltaf
var ánægjulegt að koma á heimili
þeirra.
Þegar kvennadeild Slysavarna-
félags Islands var stofnuð á Norð-
firði fyrir 38 árum, var Sigurborg
ein af stofnendum hennar og
Virkur félagi æ síðan. Hún átti
auðvelt með að færa hugsanir
sínar i bundið mál. Því var oft
leitað til hennar fyrir árshátiðir
og aðrar samkomur kvennadeild-
arinnar. Þar kom hún á framfæri
ýmsu skoplegu úr daglega lífinu í
Neskaupstað og nærliggjandi
byggðarlögum, öilum, sem á
hlýddu, til mikillar ánægju.
Sigurborg var félagslynd og hafði
mikinn áhuga á starfi kvenna-
deildarinnar í Neskaupstað. Ekki
sizt á þvi stórmerka framtaki, er
deildin byggði skipbrotsmanna-
skýli á æskustöðvum hennar i
Sandvik.
Kæra vinkona, þú fékkst í
vöggugjöf ljúfa og glaða lund og
hjartahlýju í ríkum -mæli. Þess
vegna leið okkur ætið vel í návist
þinni. Við þökkum ánægjulegt
samstarf og vináttu á liðnum ára-
tugum og sendum eiginmanni,
börnum, tengdabörnum og öðrum
ættingjum innilegar samúðar-
kveðjur.
Guðný Þórðardóttir,
Þórunn Jakobsdóttir
frá Neskaupstað.
Höfum samráð við Norðurlönd
Franihald af bls. 12.
eiga ekki sfzt rót sfna að
rekja til varðsveiflana og
aflasveiflna f sjávarútvegi,
verði eins og unnt er, jafnað-
ar með eflingu verðjöfnunar-
sjóðs sjávar furða, sem
stofnaður var f tfð Við-
reisnarstjórnarinnar, en nú-
verandi stjórn hefur nýtt Iftt
þrátt fyrir sfhækkkandi af-
urðaverð sjávarafurða.
if 1 öðru lagi teljum við að
draga megi úr þessum sveiflum
útflutningstekna með því að
renna fleiri stoðum undir at-
vinnuvegi okkar, efla útflutning
iðnaðarvara og leggja áherzlu á
stóriðju og annan iðnað, sem fólg-
inn er f þvf að vatnsafl og varma-
orka ásamt hugviti ogvinnuhæfni
lslendinga sé nýtt til framleiðslu
verðmætrar vöru.
if I þriðja lagi ber auðvitað
að beita gengisbreyting-
um til að jafna sveiflur
f efnahagslffinu,
en varast ber að
hækka gengið, þótt verðlag
sjávarafurða fari hækkandi,
ef það er hinum unga út-
flutningsiðnaði til tjóns. Ber
þá fremur að leggja áherzlu
á að efla Verðjöfnunarsjóð
sjávarafurða.
if 1 fjórða lagi verður að hafa
stjórn á peningamálunum og
auka ekki peningamagnið í
umferð með erlendum lán-
tökum, sem kalla á aukið
vinnuafl, vörur og þjónustu,
sem ekki er fyrir hendi í
þjóðfélaginu.
if 1 fimmta lagi verður að skera
niður útgjöld rfkis og
fjárstreymið, sem fer um
hendur hins opinbera, við
gerð fjálaga. Fjárlög verði
þannig úr garði gerð, að hið
opinbera takmarki umsvif
sfn og taki sem minnst af
aflafé borgaranna. Ákveða
skal, hve háu hlutfalli af
þjóðarframleiðslu eða
þjóðartekjum hið opinbera
hafi úr að spila og fram úr
þvf marki verði ekki farið.
if I sjötta lagi ber að stefna
að aðilar vinnumarkaðarins
geti með frjálsum samning-
um breytt tilhögun kjara-
samninga og komið sér sam-
an um skipan mála. t þvf
sambandi er mikilvægt með
frjálsum samningum að end-
urskoða vfsitölufyrirkomu-
lagið og tryggja hinum lægst
launuðu sérstaklega kjara-
bætur.
SVIKAMYLLA VtSITÖLUNNAR
Visitölukerfið er, f höndum nú-
verandi st.iórnar. hreinn skrÍDa-
leikur og bezta dænii um það,
hvernig ríkisstjórnin reynir að
blekkja launþeg., með ýmsum
hætti. Þannig hefur á þessu ári
fjórum sinnum verið breytt upp-
hæðum niðurgreiðslna og fjöl-
skyldubóta, í janúarmánuði eru
niðurgreiðslur og fjölskyldubæt-
ur auknar, í marz lækkaðar, í júni
og júli aftur auknar og í septem-
ber síðan aftur lækkaðar. Þarna
er verið að auka þær rétt áður en
visitöluútreikningur fer fram, en
síðan eru þær lækkaðar, eftir að
vísitalan hefur gengið í gildi. Það
er því sjálísagl fyrir launþega-
samtökin að kanna mjög náið,
hvort siik svikamylla hentar hags-
munum þeirra.
Þróun s.l. 2ja ára hefur leitt til
þess, að miðstjórnarvaldið i land-
inu hefur eflzt og þjappazt saman
í höndum rfkisstjórnarinnar.
Þetta vald er dregið frá einstakl-
ingum og staðaryfirvöldum, sveit-
arfélögum. Það er nauðsynlegt að
snúa þessari þróun við, það verð-
ur að færa valdið aftur heim til
fólksins, þar sem það býr, til ein-
staklinganna svo að þeir geti ver-
ið sinnar eigin gæfu smiðir, til
sveitarstjórnanna, sem nákunn-
ugastar eru högum og þörfum
fólksins á staðnum. Það er þessi
dreifing valdsins, þessi þróun til
London 8. október. AP.
Edward Heath forsætisráð-
herra tókst f viðræðum sfnum við
Willy Brandt kanslara um helg-
ina að tryggja stuðning Vestur-
Þjóðverja við hugmyndir sfnar
Utgerð Æsku-
lýðsráðs
Að gefnu tilefni vil ég undir-
ritaður upplýsa það í sambandi
við alls konar fyrirspurnir, að ég
hef ekki á neinn hátt komið ná-
lægt núverandi starfsemi Æsku-
lýðsráðs Reykjavikur varðandi út-
gerð eða byggingu skólabáts.
Það eru nokkur ár siðan ég
hætti algerlega að starfa hjá
Æskulýðsráði Reykjavíkur.
Reykjavik 12. okt.
Hörður Þorsteinsson.
sjóvinnukennari.
aukins lýðræðis, sem við sjálf-
stæðismenn biðjum um stuðning
til að framkvæma.
Tvennt er einkum nauðsynlegt
i þessum tilgangi: Að endurskoða
annars vegar löggjöf um verka-
skiptingu og tekjustofna rfkis og
sveitarfélaga og endurskoða lög
um tekjuskatt.
Sjálfstæðismenn munu beita
sér fyrir þessu hvoru tveggja á
þessu þingi. Verði tekjumissi hins
opinbera mætt með lækkun rikis-
útgjalda annars vtgar og hækkun
óbeinna skatta hins vegar. Þegar
svo er komið, að 75% skattgreið-
enda eru komin i hæsta skattstiga
og greiða meira en heiming tekna
sinna til hins opinbera, þá draga
skattarnir úr vilja manna til að
vinna og skapa verðmæti þjóðinni
allri og sjálfum sér til handa.
Þegar Sjálfstæðisflokkurinn
var stofnaður, voru meginstoðir
stefnu hans tvær: sjálfstæði þjóð-
arinnar og sjálfstæði einstaklings-
ins. Þróun mála í tið núverandi
vinstri stjórnar hefur dregið blik-
ur á loft bæði hvað snertir sjálf-
stæði þjóðarinnar og sjálfstæði
einstaklingsins. Við heitum á
landsmenn alla að styðja Sjálf-
stæðisflokkinn i þeirri viðleitni
hans að tryggja öryggi landsins út
á við og sjálfstæði einstaklings-
ins inn á við.
um, að Efnahagsbandalag Evrópu
stefni f átt að gjaldeyrisbanda-
lagi, jafnvel áður en Bretar hætta
afUáía.gengi pundsins fljóta.
Þannig telja Bretar, að þeir eigi
sjálfir að ráða þvf, hvort pundið
skuli fljóta eða ekki eins og Heath
sagði á blaðamannafundi.
Gjaldeyrisbandalagið verður
stofnað um næstu áramót, og þá
eiga EBE-löndin að hafa fastá-
kveðið gengi sitt innbyrðis. Eins
og nú er ástatt í brezkum efna-
hagsmálum bendir fátt til þess, að
Bretar geti framkvæmt það.
Efnahagsbandalagið var aðal-
umræðuefnið Heaths og Brandts,
og Brandt gerði fyrirfram ráð fyr-
ir því, að Heath bæði um aðstoð.
Heath þarf að sýna efagjörnum
almenningi i Bretlandi, að Bretar
hafi gagn af aðildinni, enda ken-
nir hann aðildinni um siaukinn
f ramf ærslukostn að.
BRANDT LOFARAÐ
HJÁLPA HEATH