Morgunblaðið - 20.11.1973, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ — ÞRIÐJUDAGUR 20. NÖVEMBER 1973
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 360,00 krá mánuði innanlands.
í lausasölu 22, 00 kr. eintakið
hf. Árvakur, Reykjavfk.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10-100.
Aðalstræti 6. sfmi 22-4-80.
Umræður á fundi flokks
ráðs Sjálfstæðisflokks-
ins s.l. föstudag og laugar-
dag leiddu greinilega í ljós,
að athygli manna beinist
nú mjög að ástandi efna-
hagsmála þjóðarinnar og
var mjög um þau mál fjall-
að, ekki sízt af fulltrúum
landsbyggðarinnar. í
hefði að jafnaði verið um
11% í þann rúma áratug,
sem Viðreisnarstjórnin sat
að völdum, en það er lið-
lega sú verðbólguaukning,
sem nú tíðkast í helztu
nágranna- og viðskipta-
löndum. Hins vegar er svo
komið málum hér á íslandi
undir vinstri stjórn, að
minnti Ingólfur Jónsson
einnig á þróun fjárlaganna
undir vinstri stjórn. Síð-
asta ár Viðreisnarinnar
nam heildarupphæð fjár-
laga rúmlega 11 milljörð-
um króna, en fyrirsjáan-
legt er, að fjárlög ársins
1974 munu nema um 30
milljörðum króna og spáði 1
Ingólfur Jónsson því, að ef
sama stefnuleysi réði
rfkjum, mundi fjárlaga-
upphæðin á árinu 1975
verða um 40 milljarðar
króna. Kom það einnig
mjög fram í umræðum á
flokksráðsfundinum, að
spyrna yrði viðfótum gegn
þessari gífurlegu útþenslu
rfkisútgjaldanna og varp-
aði Gunnar Thoroddsen
fram þeirri hugmynd, að
ákveðið þak yrði sett á
aukningu ríkisútgjalda,
þannig að vöxtur þeirra
ÁHYGG JUR VEGNA
EFNAHAGSMÁLA
stuttri en mjög glöggri
ræðu á flokksráðsfund-
inum, drap Ingólfur Jóns-
son á nokkur atriði, sem
sýna, hve gjörsamlega
ríkisstjórnin hefur misst
tökin á stjórn efnahags-
málanna.
Ingólfur Jónsson minnti
á, að verðbólguvöxturinn
verðbólguaukningin er
komin upp í 20% á árs-
grundvelli og er það sann-
mæli, sem einn ræðu-
manna á flokksráðsfund-
inum sagði, að hér væri
ekki aðeins um að ræða
óðaverðbólgu heldur band-
óða verðbólgu. í ræðu sinni
á flokksráðsfundinum
yrði innan ákveðinna
marka milli ára.
Þá ræddi Ingólfur Jóns-
son í ræðu sinni um kjara-
málin og rakti nokkuð þró-
un launa á þessu ári. Hann
benti á, að hinn 1. marz s.l.
hefðu grunnlaun hækkað
um 6%, en á sama tíma
hefði vísitöluhækkun
launa numið um 7%. Vísi-
talan hefði aftur hækkað
launin hinn 1. júní um 7%
og enn hefðu þau hækkað
um 7% vegna vfsitölu-
hækkunar hinn 1. sept. og
fyrirsjáanlegt væri, að
launahækkun hinn 1. des.
n.k. yrði um 7%, þannig að
launahækkanir frá 1. marz
hefðu numið um og yfir
34%. En þrátt fyrir þessar
hækkanir sagði Ingólfur
Jófisson, að verkafólk og
launþegar ættu nú erfiðar
með að láta launin nægja
fyrir nauðþurftum en
nokkru sinni áður.
Alþingismaðurinn benti
á, að kjarasamningar
stæðu fyrir dyrum og
mætti búast við miklum
launahækkunum í kjölfar
þeirra, en atvinnuvegirnir
sýndust ekki vera ýkja vel
undir það búnir. Hann
minnti á erfiðleika iðnaðar-
ins, taprekstur á togurum
og sumum bátum, þrátt
fyrir það að verðlag á fiski
hefði hækkað á Banda-
ríkjamarkaði á stuttum
tíma úr 20 sentum í 80
cent.
í þessari stuttu ræðu vék
Ingólfur Jónsson að
nokkrum veigamestu þátt-
um efnahagsmálanna og
sýndi hún glögglega í hvert
öngþveiti efnahagsmál
þjóðarinnar eru komin og á
enn eftir að versna á næstu
mánuðum. Hins vegarsjást
þess engin merki, að ríkis-
stjórnin hafi gert sér grein
fyrir þessu vandamáli.
TILIHUGUNAR
FYRIR ÞÓRARIN
órarinn Þórarinsson,
formaður utanríkis-
málanefndar Alþingis,
færði það nýlega fram sem
rök fyrir því, að vamar-
liðið skyldi hverfa af landi
brott, að þjóðir V-Evrópu
væru að draga úr vígbún-
aði sínum. Þessi röksemd
er að vísu út I hött, eins og
sýnt hefur verið fram á,
vegna þess, að þótt mann-
afli í herjum sé minnkaður
getur styrkur þeirra hald-
ist óbreyttur eða aukizt
vegna nýrrar tækni.
Hins vegar hefði for-
maður utanríkisnefndar
Alþingis gott af að taka
eftir þeim fréttum, sem
berast frá Noregi, þess efn-
is, að meirihluti vamar-
málanefndar norska stór-
þingsins telji ekki tíma-
bært að draga úr fjárveit-
ingum til landvarna. Telur
meirihluti varnarmála-
nefndarinnar, að staða
Noregs I öryggismálum
hafi ekki breytzt til muna
síðustu árin og þess vegna
sé ekki hægt að draga úr
fjárveitingum.
Jón Asgeirsson
skrifar um tónlist
Ljómanir
Stjórnandi: Karsten Andersen
Einsön>;vari: Jennifer Vyvyan
Efnisskrá: Mozart. forleikur aó
..Brúökaupi Ff);aros"
Britten. Ljómanirop. 18
Mahler, sinfónía nr.2. í G-dúr.
Tónleikarnir hófust á forleik
eftir Mozart. svona eins og til að
gefa fólki tækifæri til að koma sér
vel fyrir í sætunum og hljóðfæra-
leikurunum til að hita sig upp.
Það er efalaust vandaverk að
velja saman tónverk til flutnings.
Einhvern veginn fannst mér
Mozart vera hálfgerð hornreka
eða tímauppfylling á þessum tón-
leikum. Verkið var þokkalega
flutt, enda nýtur hljómsveitin sín
betur í verkum fyrir smærri
hljómsveitir óg gæti boðið upp á
betri flutning en í verkum, sem
kref jast stórra hljómsveita.
Ljómanir eftir Britten erþægi-
legt og tæknilega vel unnið verk.
Þó er eins og notkun hljóðfær-
Jennifer Vyvyan
anna sé frekar sýning á brellun’i
og blæbrigðum, sem vissulega
hafa áhrif á hlustendur, en að
tæknin þjóni undir Iistina. Jenni-
fer Vyvyan er góð söngkona.
Hvort hún hefur yfir að ráða
meiri raddstyrk og þá viljandi
lagt áherzlu á veikan söng, kom
ekki fram á tónleikunum, því víða
yfirgnæfði hljómsveitin sönginn
algjörlega. Að öðru leyti var
flutningur verksins mjög ánægju-
legur, hljóðfæraleikarar vel vak-
andi í leik sínum, stjórnun vel
útfærð og einsöngur áreynslulaus
og blæfagur.
Það er engu líkara en Mahler
hafi í 4. sinfóníu sinni verið að
gera atferlisathuganir á austur-
rískum tónskáldum, sérstaklega í
1. kaflanum. Þar glampar um
stund á gömul stef, sem ásamt
sérkennandi hljómbrigðum vekja
upp myndir, er ná þó aldrei að
alskýrast, vegna sinýrrar mynd-
sköpunar.
Ritháttur Mahlers er sam-
kvæmur þeirri venju, að í hverju
sæti hljómsveitarinnar sitji frá-
bær einleikari, er sé þess
megnugur að metta hvern tón un-
aði og sælu. Það er ekki nóg að
leika Mahler tónrétt og i takti.
Hann er listamaður og þeir, er
Músurnar hafa kallað til húsa
sinna, finna til með honum. Eg
skil ekki þann tilfinningakulda.
og ef menn eru tilfinningalausir,
það kæruleysi er einkenndi leik
fiðlaranna, sérstaklega i seinni
hluta verksins. T.d. var meðferðin
á hæga kaflanum (Poco Adagio)
hryllileg. Þá var niðurlag
sinfóníunnar ekki dónalegt. Það
vantaði aðeins, að söngkonan tæki
fyrir eyrun, þar sem hún stóð,
nýbúin að syngja;
,,Nei, hljómlist er engin í heimi,
sem þá hreinleikans ómfegurð
geymi,
er sólbjarta salina fyllir,
þegar Sesselja hörpuna stillir
við englanna raddir!
Þar erum vér gladdir
í anda, af hjarta og sál!“
Við skulum heita á heilaga
Sesselju, að betur takist á næstu
tónleikum Sinfóniuhljómsveitar-
innar.
Sinfóníutónleikar unga íslands
Ami Kristjánsson.
TUTTUGASTA og annan
nóvember, á messudegi
heilagrar Ceeiliu, verndardýr-
lings tónlistarinnar, heldur Sin
fóníuhljómsveit íslands auka-
tónleika fyrir almenning með
nýju sniði undir heitinu „Með
ungu tónlistarfólki", og er
ætlunin að halda tvenna slíka
tónleika á yfirstandandi starfs-
ári, — hina síðari I apríl 1974.
Fyrirmynd er sótt til sam-
svarandi tónleika víða um Iönd,
sem tengdir eru samtökum, er
„jeunesses musicales" nefnast,
þ.e. alþjóðlegt bandalag tón-
listaræskunnar. Koma jafnan
fram á slíkum tónleikum efni-
legustu listamenn úr hópi
æskufólks, einleikarar, ein-
söngvarar og stjórnendur, sem
lítt hafa haft sig I frammi sakir
æsku sinnar, en eiga framtíðina
fyrir sér. Jafnframt kynna hin-
ir ungu listamenn oft tónsmíð-
ar samtiðarinnar eða verk frá
eldri tímum, sem sjaldan
heyrast, þótt annað ættu skil-
ið, eða þeir leika og syngja verk
meistaranna, sjálfra sín og
hlustenda vegna, enda eru hin
gamalkunnu verk ungum
áheyrendum oft og tíðum
nýlunda og jafnfersk hverju
sinni, sem þau eru flutt og jafn-
vel ný, ef þau eru túlkuð af
eldmóði ungra snillinga. Ilugs
unin, sem að baki slíks tón-
leikahalds býr, er sem sé sú, að
endurnýja listina, yngja hana
upp með því að láta unga leiða
hina ungu til skilnings og mats
á góðri tónlist.
Þeir, sem koma fram á þess-
um fyrstu tónleikum með Sin-
fóníuhljómsveit íslands eru
einleikararnir Ursúla Ingólfs-
son, píanóleikari og Sigurður
Ingvi Snorrason, klarinettu-
leikari, en auk þeirra Jónas
Tómasson yngri, tónskáld, sem
á nýlegt tónverk á efnis-
skránni, sem kallast „Leikleik-
ur“, öðru nafni „PIay-play“ og
hefir ekki heyrst fyrr á opin-
berum tónleikum. Ursúla mun
leika tvö pianótónverk með
hljómsveitinni: Konsert-Rondo
í A-dur, K.386 eftir Mozart og
Capriecio, bráðskemmtilegt
tónaspil eftir Stravinsky, og
hefir hvorugt verkið heyrzt hér
fyrr á tónleikum. Hið sama má
segja um tónverkið, sem
Sigurður Ingvi leikur á sitt
hljóðfæri, Rapsódíu fyrir
klarínettu eftir Debussy, —
Það verk er allsendis óþekkt
hér á landi en mikið sælgæti
forvitnum tóneyrum, því De
bussy var allra tónskálda
næmastur fyrir litum og blæ-
brigðum tóna og hljóðfæra. Að
lokum verður flutt af hljóm-
sveitinni einni hið eldfjör-
uga tónaflóð Tsjaikovskys,
Capriccio Italien, einskonar
ítalskur „leik-leikur". Páll
Pampiehler Pálsson stjórnar
þessum tónleikum og einnig
þeim síðari, sem haldnir verða
á vori komanda, en á þeim tón-
leikum koma fram tveir aðrir
nýir einleikarar með hljóm-
sveitinni, þau Anna Áslaug
Ragnarsdóttir, pianóleikari —
hún Ieikur konsert eftir Pro-
kofieff — og Jón Sigurbjörns-
son, sóló-flautuleikari hljóm-
sveitarinnar, sem flytur flautu-
konsert eftir Mozart. Á þessum
tónleikum mun einnig verða
flutt nýtt eða áður óþekkt verk
eftir Skúla Halldórsson.
En nú reynir á æskuna! Kann
hún að meta þessa nýbreytni?
Við heitum á hana til stuðnings
við góðan málstað eins og við
heitum á dýrlinginn, heilaga
Ceciliu, sem við jafnframt
heiðrum á messudegi hennar,
til fulltingis við tónlistina.