Morgunblaðið - 02.08.1974, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. AGUST 1974
Hin heimsfrægi
La Mama leik-
flokkur hingað
1 LOK september kemur
hingað til lands hinn heims-
frægi bandarfski leikflokkur
La Mama. Hefur hann 3 sýn-
ingar f Þjóðleikhúsinu.
Flokkurinn kemur hér við f
leikför til Parfsar.
Sveinn Einarsson þjóðleik-
hússtjóri hefur haft frum-
kvæði að þvf að fá flokkinn
hingað. Hann sagði í viðtali við
Mbl., að flokkur þessi hefði
verið stofnaður í New York
fyrir u.þ.b. 10 árum. Síðan
hefur hann öðlazt heimsfrægð
og mörg La Mama útibú verið
stofnuð f ýmsum löndum.
Flokkurinn telst til framúr-
stefnuleikflokka, og hafa mörg
verka hans hlotið mikla frægó.
Hér sýnir flokkurinn nýjasta
verk sitt, sem hann hefur
unnið í hópvinnu. Hefur þetta
verk hlotið góða dóma f blöð-
um.
í La Mama leikflokknum,
sem hingað kemur, eru 20
manns. Leikstjóri er Ellen Ste-
wart, sem er talin í hópi hæf-
ustu leikstjóra, sem nú eru
uppi.
Málverkasýning
í Þrastarlundi
Valtýr Pétursson listmálari
heldur um þessar mundir sýn-
ingu í Þrastarlundi. A sýning-
unni eru bæði olíumálverk og
vatnslitamyndir.
öll málverkin eru ný. Sýn-
ingin verður opin til 8. ágúst
næstkomandi.
Merk sýning 1
Fossvogsskóla
í gær var opnuð í Fossvogs-
skóla sýning á verkum, sem
nemendur í skólum borgarinn-
ar hafa unnið um efnið „Saga
þjóðarinnar f 1100 ár“. Athygli
er vakin á því, að sýning þessi
er aðeins opin tvo daga og er
seinni sýningardagurinn í
dag, föstudag. Sýningin er
opin kl. 16—22.
Báðir yfir
á grænu?
S.L. ÞRIÐJUDAGSKVÖLD
varð mjög harður árekstur á
mótum Laugavegar og
Kringlumýrarbrautar. Leigu-
bifreið keyrði inn f hlið jeppa-
bifreiðar með þeim afleiðing-
um, að jeppinn valt og er tal-
inn gjörónýtur. Umferðarljós
eru á þessum gatnamótum, og
halda báðir ökumenn fast við
þann framburð, að þeir hafi
ekið yfir á grænu. Hefur rann-
sóknarlögreglan mikinn áhuga
að ná tali af sjónarvottum að
árekstri þessum og biður þá að
hafa samband við sig sem
fyrst.
------♦ » ----—
Minnispeninga-
settin uppseld
I GÆR seldust sfðustu settin
af minnispeningum Þjóðhátfð-
arnefndar 1974. Alls voru gef-
in út 2000 sett af silfur og
koparpeningum, og kostaði
settið 18 þúsund krónur, svo
fyrir þessi sett hafa fengizt 36
milljónir.
Auk settanna voru gefnir út
II þúsund koparpeningar, og
seljast þeir mjög vel að sögn
Magna R. Magnússonar í Frí-
merkjamiðstöðinni. Þykja þeir
heppilegir til gjafa, en verð
peninganna er 1900 krónur
stykkið.
„Hann lagði fyrstur
viðurkenndan kúrs
yfir hið bráða haf”
f gær voru fyrstu listaverkin sett upp f Austurstræti, og vöktu þau
þegar mikla athygli, eins og sjá má á þessari mynd, sem ÓI. K. Mag. tók
f gær.
Tvö myndverk
afhjúpuð í dag
Minnismerki um landnáms-
manninn Ingólf Arnarson var f
gær afhjúpað austur f Ingólf-
höfða, á þeim stað sem taíið er
og heimildir segja að’hann’hafí
fyrst stigið á fslenzka grund. Sig
urður Björnsson frá Kvfskerjum
afhjúpaði minnisvarðann, en við-
staddir voru Indriði G. Þorsteins-
son framkvæmdarstjóri þjóð-
hátfðar, Birgir tsleifur Gunnars-
son borgarstjóri f Reykjavfk og
fleiri, ásamt fréttamönnum.
Við þetta tækifæri flutti Indriði
G. Þorsteinsson ræðu og sagði
m.a.: „Þegar við íslendingar mið-
um upphaf byggðar við ákveðið
ártal, má það öllum vera ljóst, að
það er engin úrslitatala, né að það
upplýsi í sjálfu sér, að í landinu
hafi ríkt auðn og tóm fyrir tíma
landgöngu Ingólfs Arnarsonar á
þessum stað. En öllu mannlífi
fylgir nokkur regla og við höfum
farið að dæmi annarra þjóða og
sett okkur dagsetningu yfir upp-
haf byggðarinnar við koniu þessa
manns, sem elztu rit fslenzk nefna
til sem fyrsta landnámsmanninn.
Það, sem er þó mikilverðast við
þetta upphaf Islands, er sú stað-
reynd, að norrænir bændur gerð-
ust slíkir siglingamenn, að þeir
fóru ekki einasta til tslands hér
fjærst úti í sænum, heldur létu
hvergi staðar numið, fyrr en
fundið var Grænland og Vínland
hið góða. Og þótt heimsfrægir
landafundir ættu sér stað síðar,
þá verður það aldrei af okkur
norrænum mönnum tekið, að við
urðum fönikiumenn Víkinga-
aldarinnar.
fsland var talió fullnumið á
skömmum tíma. Því má fullyrða,
að eins konar norrænn þjóðvegur
hafi legið yfir þetta haf hingað til
þessarar strandar uppihaldslítið á
fyrstu tímum þjóðveldisins. Nú
er aftur komin á norræn þjóð-
braut um loft og lög. I dag stönd-
um við í þessari þjóðbraut miðri
hér á þessum stað til að minnast
forgöngumannsins, er fyrstur
lagði viðurkenndan kúrs yfir hið
bráða haf.“
Sfðan vék Indriði að því, að
Þjóðhátíðarnefnd 1974 hefði talið
það skyldu sfna að reysa á höfðan-
um stuðlabergssúlu til minningar
um fyrsta borgara landsins. Að
lokum bað Indriði svo Sigurð
Björnsson frá Kvískerjum f öræf-
um að afhjúpa minnisvarðann, en
Sigurður mun fyrstur manna hafa
átt hugmyndina að því að reisa
minnisvarðann.
Afhjúpaði Sigurður síðan
minnisvarðann, en á hann er letr-
að „Ingólfur tók þar land er nú
heitir Ingólfshöfði". Minnis-
varðinn er þriggja og hálfs meters
há stuðlabergssúla, tekinn í
Hrepphólum í Hrunamanna-
hreppi. Fyrirtækið S. Helgason sá
um að letra á minnisvarðann og
koma honum upp. Var það ekki
auðvelt verk, þar sem hann vegur
rúmlega þrjú tonn og uppganga
ekki auðveld í Ingólfshöfða.
1 DAG, föstudaginn 2. ágúst, kl.
14.30 verður afhjúpað myndverk-
ið „Undir friðar- og landnámssól"
eftir Asmund Sveinsson. Það er
reist í tilefni af þjóðhátfðinni af
Islenzka álfélaginu h.f. og hefur
þvf verið valinn staður á mótum
BæjarhálsogHöfðabakka. Ragnar
Halldórsson mun afhenda verkið,
en Birgir Isl. Gunnarsson borgár-
stjóri mun taka við þvf til varð-
Framhald á bls. 18
r
Alyktun miðstjórnar Alþýðusambandsins:
Grundvallarkrafa er full atvinna
MIÐSTJÓRN Alþýðusambands
íslands kom saman til fundar sl.
miðvikudag. Fundurinn sam-
þykkti ályktun vegna framkom-
inna skýrslna opinberra stofnana
um ástand og horfur í efnahags-
málum um þessar mundir. I álykt-
uninni er m.a. lögð áherzla á, að
efnahagsvandinn verði ekki leyst-
Þróun 874—1974
Samgöngur
I DEILD iðnaðarins á þróunar-
sýningunni í Laugardalshöll hef-
ur fremur verið leitazt við að
bregða upp mynd af iðnaðinum
eins og hann er nú, í stað þess að
rekja sögu hans frá upphafi, þar
sem annar iðnaður en heimilisiðn-
aður á sér skamma sögu hérlend-
is. Ýmsar gagnlegar upplýsingar
er að finna í deildinni, m.a. er
vakin athygli á því, að hlutdeild
þessarar atvinnugreinar í heildar-
vinnuaflinu er nú 37%. For-
syiðumaður þessarar deildar er
Björn Guðmundsson iðnrekandi.
I samgöngudeild sýningarinnar
er sýnd þróun samgangna hér á
landi frá upphafi, og gefur m.a.
að lfta mikið lj^smyndasafn af
ýmsum merkisatburðum. Þarna
má til dæmis sjá mynd af Thom-
sens-bílnum svonefnda. 1. júní s.l.
voru liðin 70 ár frá því hann kom
til landsins, en hann var sem
kunnugt er fyrsta bifreið á Is-
landi.
Þá er rakió, hversu mjög allar
samgöngur innanlands hafa auk-
izt, t.d. hefur bifreiðaeign lands-
manna tvöfaldazt s.I. 10 ár, jafn-
framt því sem tala farþega í inn-
anlandsflugi hefur einnig tvöfald-
azt á sama tímabili.
Brynjólfur Ingólfsson, ráðu-
neytisstjóri í samgönguinálaráðu-
neytinu, veitir samgöngudeild
sýningarinnar Þróun 874—1974
forstöðu.
ur nema að mjög takmörkuðu
leyti með launapólitfskum
aðgerðum.
Ályktun Alþýðusambandsins
fer hér á eftir: „Vegna framkom-
inna skýrslna opinberra stofnana
um ástand og horfur í efnahags-
málum ályktar miðstjórn Alþýðu-
sambands Islands eftirfarandi:
og iðnaður
Sýningin er opin daglega frá kl.
14—22.
1. Að nú sem fyrr er það grund-
vallarkrafa verkalýðssamtak-
anna, að full atvinná haldist og að
ekki verði gripið til neinna þeirra
aðgerða, sem stefnt geti atvinnu-
öryggi í hættu, þótt nauðsynlegt
reynist að draga úr eftirspurnar-
þenslu.
2. Að miðstjórn Alþýðu-
sambandsins telur, að vandamál
efnahagslífsins, sem nú er við að
etja, verði ekki nema að mjög
takmörkuðu leyti leyst með launa-
pólitískum aðgerðum. I því sam-
bandi leggur miðstjórnin sérstaka
áherzlu á þá kröfu sína, að engar
ákvarðanir um þau efni verði
teknar, sem með beinum eða
óbeinum hætti breyttu gildandi
Framhald á bls. 18
Indriði G. Þorsteinsson og Sig-
urður Björnsson á Kvfskerjum.
Bjargfuglarnir einu
íbúarnir í Ingólfshöfða
Rætt við Sigurð Björnsson á Kvískerjum
SIGURÐUR Björnsson bóndi í
Kvískerjum í öræfum er
manna fróðastur um Ingólfs-
höfða og að ábendingu hans lét
Þjóðhátióarnefnd 1974 reisa
þar minnisvarða um Ingólf
Arnarson, eins og fram kemur
annars staðar á síðunni. Blaða-
maður Morgunblaðsins ræddi
stuttlega við Sígurð í gær og
spurði, hvort einhvern tíma
hefði verið búið í Ingólfshöfða.
Sagði Sigurður litlar sögur fara
af því, en þó hefði verið verstöð
í Höfðanum og útræði fyrr á
öldum.
Þeir, sem búa í Höfðanum nú
á dögum, eru bjargfuglarnir,
lundinn í brúnunum og neðar
álkur, langvíur og ritur. Sagði
Sigurður, að eggjataka væri
talsvert stunduð, en fuglatekja
væri hins vegar lftil. Beitarland
er allgott frammi í Höfðanum
og tilheyrir það bænum Hofi i
öræfum.
Við spurðum Sigurð um bygg-
ingar þær, sem eru í Höfðanum.
— Elzta byggingin hér er slysa-
varnarskýli, byggt árið 1912, og
er það eitt af elztu slysavarnar-
skýlunum hér á landi. Hér er
viti, byggður árið 1944 að mig
minnir, og leysti hann af hólmi
eldri vita, sem byggður var árið
1916. I sumar var svo reistur
hér flugviti og leitt rafmagn út
í Höfðann, þannig að nú er
komið rafljós í vitann í stað
gasljóssins, sem áður var notazt
við. Vmsar tóftir eru hér, flest-
ar held ég leifar gamalla kofa,
sem fuglatekjumenn notuðu.
Að lokum spurðum við Sig-
urð, hvort hann kynni að segja
frá vörðu þeirri sem minnis-
varðinn um Ingólf var reistur
við. Eins og fyrri daginn var
ekki komið að tómum kofanum
hjá Sigurði Björnssyni. — Sá
sem reisti vörðu þessa hét
Davíð og var frá Asi i Keldu-
hverfi. Hann var náfrændi
Gríms Thomsens og bjó hér að
Hofi frá 1804—1814, fróður vel,
en orðhákur ógurlegur og gekk
undir nafninu Mála-Davíð. Þeg-
ar norski sjóliðsforinginn
Frísak kom hingað til lands til
strandmælinga á vegum
dönsku stjórnarinnar, fól hann
Mála-Davíð að reisa vörðu f Ing-
ólfshöfða. Davíð reisti vörðuna
eins og um var beðið, en ekki á
hæsta staðnum á Höfðanum.
Annar staður á Höfðanum er
hærri og þar lét Frfsak reisa
nýja vörðu, en tók um leið ofan
af vörðu Mála-Davíðs, sem
stendur þó enn, sagði Sigurður
að lokum.