Morgunblaðið - 13.05.1975, Side 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. MAl 1975
Meirihlutaálit:
Ráðstöfun gengismun-
ar í þágu sjávarútvegs
FRUMVARP til lagá um ráðstöf-
un gengismunar i þágu sjávarút-
vegs var afgreitt frá neðri deild
Alþingis á örum timanum aðfar-
arnótt uppstigningardags, með
nokkrum breytingum. Frumvarp-
ið var til fyrstu umræóu í efri
deild i gær og mun hafa verið að
þvi stefnt, að frumvarpið hlyti
lagaafgreiðslu í deildinni í gær.
Matthías Bjarnason, sjávarút-
vegsráðherra, gat þess í efri deild
í gær, er frumvarp þetta var á
dagskrá, að auk þeirra fyrir-
greiðslna, sem frumvarpið og aðr-
ar ráðstafanir í efnahagsmálum
fælu i sér fyrir sjávarútveginn,
hefði þann 25. april sl. iausa- og
vanskilaskuldum útgerðar, að
fjárhæð 1.2 milljarð króna, verið
breytt í föst skammtímalán i góðri
samvinnu við Seðlabankann og
viðskiptabankana. Frá þeim
tíma hefði enn verið haldið áfram
á þeirri braut, en nýrri tölulegar
upplýsingar lægju ekki fyrir.
Lán hjá Landsbanka væru að
fjárhæð 715 m. kr., hjá Utvegs-
banka 378 m. kr., auk gjaldfrests
á gjaldföllnum afborgunum fjár-
festingarlána að fjárhæð 106.6
m.kr. — eða samtais
1.199.600.,000. —.
Mallhfas Bjamasun. Pélur SÍKUrésson.
Lánafyrirgreiðslan hjá við-
skiptabönkum skiptist þannig
milli kjördæma (miðað við 24/4
’75>: Vesturland (16 lán) 224.2 m.
kr., Vestfirðir: (11 lán) 170.4
m.kr., Norðuriand vestra (3 lán)
7.0 m. kr., Norðurland eystra (9)
97.4 m.kr., Austfirðir (13) 190.3
m.kr., Suðurland (12) 120.2 m.kr.,
Reykjanes (33) 192.2 m.kr. og
Reykjavik (7) 91.4 m.kr. Eins og
áður segir er hér ekki um endan-
lega skiptingu milli kjördæma að
ræða enda málin enn á afgreiðslu-
stigi hjá viðskiptabönkunum.
Pétur Sigurðsson, alþingismað-
ur, var framsögumaður meiri-
hluta sjávarútvegsnefndar i neðri
deild. Sagði hann frumvarpið lið i
neyðarráðstöfunum, sem gripa
þyrfti til, hvort sem mönnum
værí ljúft eða leitt, til að halda
þessum atvinnugreinum, útgerð
Þingfréttir
í stuttu máli
Þorsteinn
Þorsteinsson,
Höfn Horna-
firði.
0 Nýr þingmaður.
2. varaþingmaður Alþýðu-
bandalagsins í Austfjarðakjör-
dæmi, Þorsteinn Þorsteinsson,
vélgæzlumaður Höfn Horna-
firði, hefur tekíð sæti á Alþingi
vegna anna 1. varaþingmanns,
Sigurðar Blöndal, er setið hef-
ur á þingi undanfarið í fjarveru
Lúðvíks Jósepssonar.
Fjórir þingmenn, sem fjar-
verandi hafa verið undanfarið,
Guðmundur H. Garðarsson (S),
Benedikt Gröndal (A), Stefán
Jónsson (K) og Þórarinn Sigur-
jónsson (F) hafa á ný tekið
sæti á Alþingi.
0 Varaþingmenn
fjölmenna.
Gylfi Þ. Gíslason (A) sagði á
Alþingi aó tiðar komur
varaþingmanna í þingsaii í fjar-
veru aðalmanna væru ekki til
þess fallnar að flýta þingstörf-
um. Eðlilegt væri að varaþing-
menn tækju sæti aðalmanna
undir vissum kringumstæðum,
en aðeins á yfirstandandi þingi
hefði það skeð 32 sinnum að
varaþingmenn leystu aðalþing-
menn af hólmi. Formenn þing-
flokka og forsetar Alþingis
þyrftu að ræða um og koma sér
saman um eðlilegt hóf í þessu
efni.
0 Frumvarp um
sauðnaut fellt.
Frumvarp til laga um inn-
flutning og eldi sauðnauta, sem
harðar deilur hafa staðið um á
Alþingi, svo sem skýrt hefur
verið frá á þingsfðu blaðsins,
var í gær fellt í neðri deild,
eftir 3. umræðu þess, með 15
atkvæðum gegn 6.
% Sóknargjöld
Lagt hefur verið fram á
Alþingi frumvarp til laga um
sóknargjöld. Gerir frumvarpið
ráð fyrir því að hver maður,
karl eða kona, á aldrinum
16—67 ára, sein er i þjóðkirkju-
söfnuði, greiði sóknargjald sem
vera skal 1% af útsvari við-
komenda, en þó aldrei lægra en
kr. 500,- á einstakling og kr.
1.000.- á hjón.
0 Sérmenntað
starfs-
fólk á sviði
endurhæfingar.
Sverrir Bergmann (F) og
Oddur Ólafsson (S) flytja
þingsályktunartillögu, syo-
hljóðandi:
Mþingi ályktar, að skora á
rikisstjórnina að gera nú þegar
ráðstafanir til þess að draga úr
þeim mikla skorti, sem nú er á
sérmenntuðu starfsliði til hæf-
ingar- og endurhæfingarstarfa
með það fyrir augum:
0 a) að endurhæfingu sjúkra
verði sein fyrst komið I viðun-
andi horf,
# b) að tryggja að hæfing van-
þroska, seinþroska og þroska-
heftra verði svo fljótt sein
auðið er í samræmi við
nútfmaþekkingu á einstökum
sviðum þessarar þjálfunar,
# e) að grundvöllur skapist
hérlendis í náinni framtið fyrir
aðstöðu til, sérmenntunar á
sem flestum sviðum hæfingar
og endurhæfingar, enda megi
þá fyrst vænta þess, að hægt
verði að sinna þessu mikiis-
Framhald á bls. 27
og fiskvinnslu, gangandi og þar
með að halda uppi fullri atvinnu í
landinu. Hins vegar væri að þvi
stefnt og unnið, að koma málum í
það horf, að hægt yrði i næstu
framtið að höggva á sjóðakerfi
sjávarútvegsins meö þeim hætti,
að útgerðinni yrði gert kieift að
standa á eigin fótum, þ.e. greiða
sjálf allan áfallandi kostnaj) þ. á
m. oliuverð og vátryggingu. Eins
og mál stæðu i dag yrði að feta
troðna slóð i þessu efni en von-
andi ekki nema til skamms tima.
Frumvarpið frá neðri deild.
Frumvarpið, eins og það var
afgreitt frá n.d., lítur þannig út:
l. gr.
Fé það, sem kemur á reikning
ríkissjóðs, skv. ákvæðum 2. gr.
laga nr. 2/1975, um ráðstafanir
vegna ákvörðunar Seðlabanka Is-
lands um breytingu á gengi is-
lenskrar krónu, umfram greiðslu
skv. 4. mgr. þeirrar lagagreinar,
skal lagt í sérstakan gengismun-
arsjóð, sem varið skal í þágu sjáv-
arútvegsins með eftirgreindum
hætti:
a. Til lifeyrissjóða sjómanna til
þess að verðbæta örorku- og lif-
eyrisgreiðslur til sjómanna og
aðrar tryggingabætur .... 75 m.kr.
b. Til þess að létta stofnfjárkostn-
aðarbyrði eigenda fiskiskipa, sem
orðið hafa fyrir gengistapi vegna
erlendra og gengistryggðra
skulda með skilyrðum sem ráðu-
neytið setur ..........950 m.kr.
Gert er ráð fyrir, að greiðslur
samkvæmt þessum lið fari fram á
þremur árum frá 14. febrúar 1975
að telja. Sjávarútvegsráðuneytinu
er heimilt aó ráðstafa allt aó 400
m. kr., af heildarfjárhæð sam-
kvæmt þessum lið til lánveitirtga i
sjávarútvegi til 2—3ja ára til að
bæta lausafjárstöðu eigenda fiski-
skipa og vinnslustöðva.
c. Til Fiskveiðasjóðs Islands til
þess að greiða fyrir lánveitingum
sjóðsins til tækjakaupa og endur-
bóta á eldri fiskibátum. Fé þetta
greiðist Fiskveiðasjóði sem óaft-
urkræft framlag .......300 m.kr.
d. Til að bæta eigendum fiski-
skipa það tjón sem þeir verða
fyrir, er skip þeirra eru dæmd
ónýt enda sé tjónið ekki bætt með
öðrum hætti....................50 m.kr.
e. Til Oliusjóðs fiskiskipa til þess
að jafna greiðsluhalla hans fram
til 15. febrúar 1975 ....80 m.kr.
f. Til Tryggingasjóðs fiskiskipa til
þess að bæta greiðslustöðu
hans ...................100 m.kr.
g. Til Verðjöfnunarsjóðs fiskiðn-
aðarins, deildar fyrir afurðir síld-
ar og fiskimjölsverksmiðja, tit
greiðslu verðbóta vegna loðnu-
mjöls og fiskmjöls á vetrarvertíð
1975 ....................50 m.kr.
h. Til rannsókna og styrkveitinga
v. fiskiskipa, sem breyta vélbún-
aði sinum til þess að geta nýtt
svartolíu i stað gasolíu sem
orkugjafa ..............10 m.kr.
i. Til orlofshúsa sjómannasamtak-
anna ...................12 m.kr.
j. Eftirstöðvar til ráðstöfunar
samkvæmt nánari ákvörðun sjáv-
arútvegsráðuneytisins.
Sjávarútvegsráðuneytið setur
nánari reglur um framkvæmd
þessarar greinar og greiðslutima
framlaga.
2. gr.
Auk sérstaks útflutningsgjalds
til Olíusjóðs fiskiskipa skv. 4. gr.
laga nr. 106/1974 skal greiða til
Olíusjóðs viðbótargjald af fob.-
verði sjávárafurða, sem fram-
leiddar eru eftir 15. febrúar 1975,
sem hér segir:
a. 4% af fob.-verði útfluttra
sjávarafurða, annarra en þeirra
sem getið er í b. og c. lið þessarar
greinar svo og lagmetis og þeirra
afurða, sem koma frá hvalveiðum,
selveiðum og hrognkelsaveiðum.
b. 6% af fob.-verði útflutnings á
saltfiski.
c. 2% af fob.-verði útflutnings á
loðnumjöli, loðnulýsi, fiskmjöli,
karfamjöli, karfalýsi, humar-
mjöli, rækjumjöli, síldarmjöli og
síldarlýsi.
Utflutningsgjaldið reiknast á
sama hátt og annað útflutnings-
gjald af sömu vöru, og setur sjáv-
arútvegsráðuneytið reglur um
nánari framkvæmd á ákvæðum
greinar þessarar.
Akvæði til bráðabirgða.
1. Ákvæði c.-liðar 2. gr. skal eigi
taka gildi fyrr en 1. október 1975
og ná til afurða, sem framleiddar
eru eftir þann tima.
2. Stjórn Verðjöfnunarsjóðs er
heimilt að' greiða framleiðendum
loðnumjöls upp i verðbætur, sbr.
6. gr. laga nr. 72/1969, vegna
birgða loðnumjöls frá loðnuvertið
1975, sem ekki hafa verið fluttar
út. Sjóðsstjórnin setur reglur um
greiðslur þessar, að fengnu sam-
þykki ráðherra.
3. Ákvæði b-liðar 1. mgr. 2. gr.
laga nr. 2 13. febrúar 1975, um
ráðstafanir vegna ákvörðunar
Seðlabanka Islands um breytingu
á gengi islenskrar krónu, um 20%
frádrátt vegna gengismunar,
skulu taka til afurða framleiddra
úr loðnu, sem landað hefur verið
fyrir 16. febrúar 1975. Sjávarút-
vegsráðuneytið skal setja reglur
um framkvæmd þessa liðar, þar
sem m.a. verði kveðið á um hvern-
ig meta skuli það afurðamagn,
sem framleitt hefur verið úr hrá-
efnisbirgðum loðnuverksmiðja
eins og þær voru um miðnætti 15.
febrúar 1975.
4. Heimilt er að endurgreiða
útflutningsgjald skv. lögum nr.
19/1973 og a-lið 2. gr. þessara laga
af saltsfld og saltsíldarflökum,
sem framleidd er á árinu 1975.
5. Heimilt er að endurgreiða
útflutningsgjald skv. b-lið 2. gr.
að hluta eða öllu leyti af þurrkuð-
um saltfiski, þ. á m. af þurrkuðum
saltufsa.
Virkjun Kláffoss
í Hvítá
Jón Árnason (S) og Ásgeir
Bjarnason (F) hafa lagt fram á
Alþingi frumvarp til laga um
virkjun Hvítár i Borgarfirði.
Frumvarpið gerir ■ ráð fyrir
heimild til handa Andakilsár-
virkjun sf. til að reisa og reka
vatnsaflsstöð við Kláffoss i Hvítá,
meó allt að 13,5 MW-afli, og orku-
veitu til tengingar við orkuflutn-
ingakerfið í Borgarfirði.
Rikisstjórninni skal heimilt að
ábyrjast fyrir hönd ríkissjóðs allt
að 1500 m.kr., eða jafngildi þeirr-
ar upphæðar í erlendri mynt, .til
greiðslu umræddra mannvirkja.
Fella skal niður aðflutningsgjöld
og söluskatt af efni, tækjum og
vélum til virkjunarinnar. Virkj-
Jón Arnason. Asgeir Bjarnason.
unin skal undanþegin tekjuskatti,
stimpilgjaldi, útsvari, aðstöðu-
gjaldi og öðrum gjöldum til rikis,
sýslusjóðs og sveitarfélaga. Sýslu-
og s\/eitarsjóðum skal þó greiða
tilskilin gjöld af fasteignum fyrir-
tækisins.
Setja skal reglugerð, um stofn-
un og rekstur sem stjórn virkj-
unarinnar semur en ráóherra
staðfestir.
Hvert heimili
greiði aðeins eitt
sjónvarpsgjald
Gudmundur H. Garð-
arsson.
Guðmundur H. Garðarsson (S)
flytur svohljóðandi tillögu til
þingsályktunar.
Alþingi ályktar aó fela mennta-
málaráðherra að breyta reglugerð
Enn til z-unnar boðið
Fyrir Alþingi hefur legið I
nokkrar vikur fyrirspurn til
menntamálaráðherra um réttrit-
unarreglur, frá Heimi Hannes-
syni (F), sem m.a. varðar framtíð
z-unnar i rituðu máli. Káðherra
hefur ekki enn svarað þessari
fyrirspurn, þó að hún hafi nokkr-
um sinnum verið á prentaðri dag-
skrá Alþingis. Nú hefur z-unni
enn bætzt liðsauki. Fyrrverandi
menntamálaráðherra, Gylfi Þ.
Gislason (A), hefur lagt fram
frumvarp um stafsetningu, þar
sem m.a. gert ráð fyrir endur-
reisn z-unnar.
Þar segir: „Rita skal z fyrir
upprunalegt ds, es, ts, bæói i
stofni og endingum, þar sem tann-
stafurinn (d, ð eða t) er fallinn
burt í skýrum framburði, til
dæmis hanzki (handski), lenzka
(lendska), gæzka (gæðska). Enn-
fremur þið eða þér kallizt (kallið-
Gylfi Þ. Gíslason.
st), berjist (berjið-st), setjist
(setjið-st), svo og hefur eða hafði
kallazt (kallað-st), barizt (barið-
st) snúizt (snúið-st), flutzt
(flutt-st), breytzt (breytt-st)
o.s.frv.
nr. 280 frá 1966, um breytingu á
reglugerð nr. 28 frá 1958 um út-
varpsrekstur ríkisins, 9. gr., á
þann veg, að aðeins skuli greiða
eitt afnotagjald vegna sjónvarps-
tækja, þótt fleiri séu en eitt á
heimili eða í stofnun.
GREINARGERÐ
Breyting sú, sem hér er lögó til
á reglugerð nr. 280 frá 1966, um
útvarpsrekstur ríkisins, 9. gr., fel-
ur í sér, að i stað þess að greitt sé
afnotagjald af hverju sjónvarps-
tæki, ef fleiri eru í notkun á heim-
ili eða i stofnun, skuli aðeins
greitt eitt gjald. Með því yrði sami
háttur á hafður varðandi afnota-
gjöld af sjónvarpstækjum og tíðk-
ast hefur um innheimtu afnota-
gjalda af útvarpstækjum i all-
mörg ár, enda þótt sjálfsagt.
Það færist stöðugt í vöxt, að
fleiri en eitt sjónvarpstæki eru á
sama heimili. Stafar það m.a. af
því, að fólk hefur átt kost á að
kaupa lítil, en tiltölulga ódýr sjón-
varpstæki, semauðvelterað flytja
til. En eftir sem áður er notkun
stærri sjónvarpstækja algengust á
flestum heimilum. Ýmsar ástæð-
ur, svo sem veikindi, geta verið
þess valdandi, að æskilegt þyki,
að fleiri en eitt sjónvarpstæki sé á
heimili eða í stofnun.