Morgunblaðið - 13.06.1975, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. JÚNÍ 1975
Rœtt við Einar Þ.
Ásgeirsson arkitekt
„íslendingi
eru hrœdd
tilrmmastan

Hér er Einar við hugmynd sfna að snjóflóðavörnum f Neskaupstað
en að henni er vikið í greininni.
Ljósm. Mbl.: Ol.K. M.
Á undanförnum árum hafa svo-
nefndar léttbyggingar vakið at-
hygli vfða um heim, ekki sfzt hið
mikla tjaid, sem var reist yfir
olympíubyggingarnar í Miinehen
árið 1972. Við byggingu þessa
mikla tjalds, eða öllu fremur
tjalda, vann íslenzkur arkitekt,
Einar Þ. Asgeirsson. Hann flutt-
ist heim.til tslands skömmu eftir
Olympíulcikana og síðan hefur
hann verið að kynna Islcndingum
léttbyggingar og möguleika
þeirra, auk þess sem hann hefur
unnið að öðrum byggingarverk-
efnum, en meðal annars hefur
hann unnið að „húsi verzlunar-
innar, “ sem fyrirhugað er að rísi
í nýja miðbænum og ennfremur
hefur hann unnið að skipulagi
fyrir Búðareyrarþorp, en við
Reyðarfjörð mun að líkindum
rísa stórbyggð f framtíðinni.
Fyrir nokkrum dögum var Einar
með sýningu á hugmyndum sín-
um varðandi léttbyggingar í
llamragörðum og kenndi þar
margra grasa. Okkur þótti því
ekki úr vegi að hitta Einar sem
snöggvast að máli og ræða lftil-
lega við hann.
1 upphafi sagði Einar okkur, að
hann hefði lokið stúdentsprófi
árið 1962, og fyrst á eftir hefði
velzt fyrir sér hvað hann ætti að
taka fyrir. „Það sem kom mér til
að fara út í nám í húsagerðarlist
var að ég vann alltaf á sumrin við
brúarsmíði hjá Jónasi Gíslasyni
og þar fékk ég ómetanlega undir-
stöðu undir mitt nám. En áður en
ég lagði út í sjálft námið vann ég
hjá Landmælingum Islands í 1 ár,
og síðan var ég hálft í hvoru að
hugsa um að fara út í sálfræðilega
auglýsingateiknun. En góð forlög
forðuðu mér frá því.“
Þá segir Einar, að hann hafði
hafið nám i arkitektúr við háskóla
í Hannover árið 1963 og verið þar
til 1969. Þar hafi hann tekið fyrir,
til viðbótar almennu námi, verk-
smiðjuframleiddar iðnbyggingar,
iðnhönnun og hljómburð og
hljóðeinangrun. „En svo fór mér
stundum að hálfleiðast í skólan-
um, vildi kynna mér eitthvað nýtt
og ferskt og það endaði með því,
að ég fór að kynna mér yfirskilvit-
leg efni, sem eru bein afleiðing af
tækninni, eins og flest annað. Ég
hef alla tíð verið þannig, að ég hef
tekið öllum hlutum sem sjálfsögð-
um. Nú þarna gerði ég kúluhúsið,
sem er hér á sýningunni, og
ætlaðist í upphafi til þess, að allir
héldu að ég væri eitthvað skrýt-
inn. En það fór á annan veg, húsið
vakti mikla athygli og var sýnt
víða.“
Á þessum tíma var hinn heims-
frægi arkitekt Frei Otto að ná
mikilli viðurkenningu, sem hann
fékk svo fyrst eftir þýzka tjaldið á
heimssýningunni í Montreal. Ein-
ar komst í kynni við Otto, þegar
hann sá hann flytja ræðu á árs-
þingi þýzkra arkitekta, en þá var
hann talinn hálfgert vandræða-
barn. „Þar hélt hann harða tölu,“
segir Einar, „sem ég var hrifinn
af, — en aðrir ekki. Ég hafði sam-
band við hann strax og síðan af og
til þar til ég hafði lokið námi árið
1969, en þá hafði hann fengið
Munchenarverkefnið. Þá fékk ég
vinnu hjá honum og var í tvö ár,
en þá sagði ég upp, enda mjög
erfitt að vinna undir hans stjórn,
þar sem hann var gífurlega krefj-
andi, og flestir hættu eftir 1 til 2
ár, en aldrei skildi Ottó hvers-
vegna. Þetta var gífurlega frjór
timi fyrir mig og ég kynntist
mörgu fólki, sem ekki var alveg
ánægt með hinn gamla arkitekt-
úr,- og eftir að ég kom heirn hef
ég haft samband við það.“
Þegar Einar hóf störf hjá Ottó
var búið að gera sjálft módelið af
tjaldinu mikla. Það kom i Einars
hlut að ákveða rastagerð í netinu
og festingar o.fl. Siðan vann hann
við hið svokallaða austur-þak, og
meðan á þessu stóð tók hann enn-
fremurþátt i alþjóðlegum sýning-
um eins og t.d. í Monaco 1969, en
það var Iokuð samkeppni. Þá
kemur hann heim árið 1972 og
snýr sér að venjulegum húsbygg-
ingum eins og hann gerir að
mestu enn. Fyrsta léttbyggingin,
sem hann gerir, var litil hvolf-
bygging við Keldnaholt.
„Hún var gerð af miklum van-
efnum og allt sparað, sem hægt
var að spara, auk þess sem tíminn
var naumur. Þessi bygging var
gerð úr plasti, sem ekki var heppi-
legt til þessara hluta, og að auki
'ifs' í;*- ... JL
Unnið að gerð hins fræga tjalds á Olympíuleikvanginum í Múnchen.
Þessi hugmynd Einars, vakti hvað mesta athygli á sýningunni, en hún gerir ráð fyrir, að byggt sé yfir
snjóþunga vegarkafla og gæti það sparað mikinn snjómokstur þegar fram f sækti.
var þakið of flatt.“, segir Einar og
bætir við: „Tilraunin þarna upp-
frá er ekki endanlega komin í
ljós, en hún er hugsuð sem við-
bætanlegt kerfi, t.d. fyrir gróður-
hús. Ég hafði hugsað mér að
sækja um einkaleyfi á þessari
hugmynd í upphafi, en fannst það
ekki borga sig er ég fór að hugsa
málið, fyrst og fremst þar sem
engin einkaleyfisskrifstofa er hér
á landi. En þessi sýning, sem ég
held núna, er til þess að vekja
athygli á þessari byggingaraðferð.
Og ég yrði fjarskalega ánægður ef
fólk vildi fara út i það að byggja
léttbyggingar. Þessi aðferð bygg-
ist mikið á því, að fólkið getur
gert þetta sjálft, og hefur ánægju
af þvi. Það er ekki þar með sagt
að ég sé á móti steinsteypu, én
það má bara nýta hana miklu bet-
ur en gert er hér á landi."
Þá spurðum við hann hvort
hann gerði sér vonir um ylræktar-
tjaldið, sem hann hefur á sýning-
unni.“ Það er þannig í þessum
heimi okkar, að ef við hefðum
ekki þoturnar, þá væri ekkert nú-
tímafarþegaflug, og hefði ekki
orðið að raunveruleika, ef Banda-
ríkjamenn hefðu ekki ákveðið
smíði á herþotum á sínum tima.'
Sama er með fyrirhugað yl-
ræktarver við Hveragerði sem
verður 33.3 hektarar að stærð og
þá hið stærsta í heiminum. Mitt
álit er að þegar þörf er á að gera
svona stórt, þá eigi að nota tæki-
færið og þróa nýjar byggingar, en
því miður eru Islendingar hálf-
hræddir við tilraunir og orðið er
nánast skammaryrði hér. Hér er
landlægt að taka það upp, sem
reynsla er komin á erlendis, sem
er öfug stefna. Ef einhver þjóð
ætlar að gerast iðnaðarþjóð, þá á
að þróa nýjar byggingar og nýja
hluti í viðkomandi landi, i stað
þess að apa allt upp eftir öðrum.
Hér er því viss tregða ríkjandi,
spm heldur þjóðinni frá þvi að
gerast iðnaðarþjóð, og verður
ekki fyrr en farið er að borga
mönnum fyrir að hugsa, en það
gera t.d. Þjóðverjar óspart og
hagnast. Ennfremur má benda á
það, að víða erlendis eru hús
einangruð utan en ekki innan
eins og hér tiðkast og er það
miklu ódýrara. Það er fyrst núna
sem menn eru að byrja að huga að
utanhúseinangrun á íslandi."
Sú mugmynd Einars, sem
kannski hefur vakið hvað mesta
athygli á sýningunni, er svonefnd
snjóhlif, sem hugsuð er til nota á
snjóþungum stöðum og með því
móti á að vera hægt að spara
snjómokstur. „Ég fékk þessa hug-
mynd fyrir 2 árum og sagði þá
Frei Ottó frá henni. Kom þá i Ijós,
að svipuð snjóhlíf hafði verið sett
upp í Síberiu einhverntima og
byggð úr tré. Áður en ákveðið
verður að setja svona snjóhlífar
upp, þarf að gera tilraun með eina
á um 100 metra kafla, og þá með
mismunandi klæðningu til að
athuga hvaða klæðning er
heppilegust. Ef þetta tekst eins og
ég held, þá verður hægt að spara
milljónir i snjómokstri, sem alltaf
er á sömu stöðunum á hverju ári.
Svona hlíf ætti ekki að kosta
meira en 2,5 millj. kr. pr. 100
metra. Að minu áliti á svona hlíf
að standa af sér öll veður, en þá er
reiknað með að fint net sé notað
sem vindurinn blæs í gegn. Verk-
fræðingar sem skoðað hafa þessa
hugmynd telja, að hún sé vel
framkvæmanleg, en óttast
skemmdarstarfsemina mest yfir
sumartímann. Því er til að svara,
að yfir sumartímann má taka net-
ið af og setja það á á ný er hausta
tekur.“
Snjóflóðin í Neskaupstað hafa
fengið marga til að huga að snjó-
flóðavörnum og Einar er í þessum
hópi. Hann hefur þegar útfært
eina af sínum hugdettum en hún
byggist á því að koma í veg fyrir
skriðuna í byrjun og á að stoppa
hana þegar hún hefur fallið eina
200 metra. „Þessi hugmynd bygg-
ist á sérstökum vösum, sem komið
er fyrir i fjallshliðinni og þegar
skriðan fer yfír þá taka þeir
nokkuð undan henni, en efsta
lagið fellur niður í næsta vasa og
siðan koll af kolli. Þessir vasar
eiga ekki að geta fyllzt af skafn-
ingssnjó, en þeir eru 5 metrar að
hæð. Eftir mínum útreikningum
mun svona snjóflóðavörn kosta
um 7,5 millj. kr. fyrir hverja 100
metra,“ segir Einar að lokum.
— Þ. Ó.