Morgunblaðið - 17.02.1976, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. FEBRUAR 1976
13
Stjórnarfrumvarp:
Vátryggingargjöld fiskiskipa
Svo sem Morgunblaðið hefur ítarlega greint frá áður
vóru nýverið samþykkt tvenn lög um sjóðakerfi sjávarút-
vegs, byggð á tillögum sjóðanefndar sjávarútvegs og
kröfum sjómanna, er fella niður með öllu olíusjóð fiski-
skipa, skerða vátryggingarsjóð um helming og stofnfjár-
sjóð um fjórðung. Þessar breytingar, sem háðar eru
samkomulagi hagsmunaaðila í sjávarútvegi, færa tæpa
fjóra milljarða króna frá fjárráðstöfun sjóðakerfis til
fiskverðshækkunar o‘g vóru liður í aðgerðum stjórnvalda
til að auðvalda kjarasamninga í sjávarútvegi.
I framhaldi af þessum lögum hefur nú verið lagt fram
frumvarp, er skyldar viðskiptabanka útgerðar til halda
eftir fjárhæð, er nemi 5% af brúttósöluverðmæti afla,
landaðs hérlendis, og 4% af afla, landaðs erlendis, er
renni til iðgjalda af vátryg_gingu fiskiskipa. Frumvarp
þetta er í samræmi við hugmyndir sjóðanefndar. Frum-
varpsgreinar og athugasemdir fara hér á eftir:
• 1-gr.
Viðskiptabanka útgerðarmanns
skal skylt að halda eftir fjárhæð,
sem nemi 5% af heildarsöluverð-
mæti (brúttósöluverðmæti) afla,
sem landað er hérlendis, en 4% af
heildarsöluverðmæti (brúttósölu-
verðmæti) afla, sem landað er er-
lendis. Skal fjárhæð þessi renna
til greiðslu iðgjalda af vátrygging-
um fiskiskipa.
• 2. gr.
Viðskiptabankarnir skulu skila
andvirði þessu á reikning Lands-
sambands ísl. útvegsmanna hjá
viðkomandi banka, þegar greiðsla
til bankans hefur farið fram.
Landssamband ísl. útvegs-
manna skal mánaðarlega skila
andvirði þessu til viðkomandi vá-
tryggingarfélaga, að þeim hluta,
sem þarf til greiðslu vátrygg-
ingariðgjalds hvers skips, enda
liggi fyrir samkomulag milli
Landssambands isl. útvegsmanna
og vátryggingarfélaganna um vá-
tryggingar fiskikipa sbr. þó
ákvæði laga um Bátaábyrgðar-
félög nr. 41/1967, með síðari
breytingum, og laga nr. 47/1967
um Samábyrgð Islands á fiski-
skipum, með síðari breytingum.
• 3.gr.
Við árslok skal endurgreiða
skipseiganda innistæðu skipsins,
er kann að verða umfram greiðslu
vátryggingariðgjalda. Þó er
heimilt að endurgreiða skipseig-
anda innistæðu skipsins fyrr, séu
vátryggingariðgjöld skipsins að
fullu greidd.
• 4. gr.
Vextir af innistæðum á banka-
reikningum Landssambands ísl.
Nýr þingmaður
FYRSTI varaþingmaður Alþýðu-
bandalagsins i Reykjaneskjör-
dæmi, Karl G. Sigurbergsson,
skipstjóri, hefur tekið sæti á Al-
þingi i fjarveru Gils Guðmunds-
sonar, sem er f opinberum
erindum erlendis.
útvegsmanna skulu renna til
greiðslu kostnaðar við innheimtu
og skil iðgjaldagreiðslna skv. lög-
um þessum, að svo miklu leyti,
sem þeir hrökkva til.
# 5. gr.
Sjávarútvegsráðuneytið getur
sett nánari reglur um fram-
kvæmd laga þessara.
— Ræða Jóhanns
Framhald af bls. 23
21 um raforkusölu eftirfarandi:
„Orkuverð fer hækkandi á samn-
ingstimanum. Fyrstu tvö árin
verður það 9,5 bandarísk mill á
hverja kílówattstund forgangs-
orku, 0,5 mill fyrir afgangsorkuna
og 5 mill af meðaltali.“ Siðar kem-
ur það fram i þessum kafla um
raforkusölu, að forgangsorkan og
afgangsorkan virðast vera ná-
kvæmlega jöfn, því að heildar-
orkusala í meðalári er talin 488
gígawattstundir en forgangsorku-
sala 244 gigawattstundir.
Þó að þetta orkuverð hækki
lítillega nokkru síðar, þá er það
algerlega fráleitt og villandi að
tala um 10 mill orkuverðs, því að
meðalverðið er ekki fyrst í stað
nema 5 mill. Ummæli þingmanns-
ins I nefndaráliti minnihlutans
eru algjörlega röng og villandi og
þess vegna tekur engu tali, þegar
hún segir i lok nefndarálitsins:
„Staðfestingu á þessu orkuverði,"
og á hún það við álverksmiðjuna,
— „sem viðreisnarstjórnin samdi
um og almennt er viðurkennt, að
sé hneykslanlega lágt, getur
Alþingi ekki samþykkt að dómi
Alþýðubandalagsins." En vegna
þeirra straumhvarfa, sem orðið
hafa í efnahagsmálum almennt,
þá hefur nú verið gerður nýr
samningur um raforkuverð við
álbræðsluna, sem m.a. fer yfir 5
mill, og þar að auki eru hagstæðir
samningar um framleiðslugjald,
en með þeim er útkljáð deila, sem
stóð um það mál. Skipting fram-
leiðslugjaldsins hér innanlands er
allt annað mál.
• 6. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi og
taka til afla, sem landað er eftir
15. febrúar 1976.
Athugasemdir við laga-
frumvarp þetta.
.Vorið 1975 skipaði sjávarút-
vegsráðherra nefnd að ósk sam-
taka sjómanna og útvegsmanna til
þess að endurskoða lög og reglur
um sjóði sjávarútvegsins og
kanna samhengi milli sjóðanna og
skipaverðs sjávarafla og þar með
hlutaskiptareglna kjarasamninga.
Hinn 19. janúar 1976 skilaði
nefnd þessi ítarlegri skýrslu, þar
sem nefndin leggur fram tillögur
að breytingum á gildandi sjóða-
kerfi sjávarútvegsins, fiskverði
og hlutaskiptum. Meðal þeirra til-
lagna er nefndin lagði til var sú,
að útflutningsgjöldin yrðu
lækkuð verulega, þannig að i stað
gildandi ákvæða um útflutnings-
gjald af sjávarafurðum, verði sett
ein lög um þetta efni, þar sem
útflutningsgjaldið verði einfalt
gjald af hundraðshluta af f.o.b,-
verði gjaldskylds útflutnings og
ekkihærraen sex af hundraði. Þá
Ágreiningur
dæmist samkvæmt
íslenzkum lögum
Talsmenn Alþýðubandalagsins
hafa stöðugt haldið því fram að
álbræðslan í Straumsvík lyti ekki
íslenskum lögum. Talsmaður
minnihlutans telur ákvæðið þar
um óviðunandi og þurfi Alþingi
að koma í veg fyrir það, að þau
standi óbreytt. Hér er einfaldast
að vitna til ákvæða laganna
sjálfra, þar sem segir um lög þau,
er fara skal eftir, f 45. grein, en
þar stendur: „Samning þennan
ber að skýra, túlka og framkvæma
samkvæmt ákvæðum hans, aðal-
samningsins og hinna fylgiskjal-
anna, eftir því sem unnt er, og að
öðru leyti fer um skýringu, túlk-
un og framkvæmd, gildi og áhrif
samnings þessa að fslenzkum
lögum.“ Tvímælalausara getur
þetta ekki verið. Hitt er svo rétt,
að gerðardómur á að fjalla um
deilur um aðalsamninginn, ef til
þess kemur. Hann er skipaður
þrem aðilum, einum skipuðum af
íslensku rfkisstjórninni, einum af
Alussuisse og einum af alþjóðleg-
um gerðardómstóli Sameinuðu
þjóðanna. En þessum gerðardómi
eru lögð þau fyrirmæli að fara að
íslenskum lögum. Önnur atriði,
sem tsal kynni að lenda í t.d.
vegna skaðabóta sem yrðu vegna
farartækja eða verkfæra í
Straumsvík eða brota á umferðar-
reglum, fer nákvæmlega að
íslenskum lögum og eftir íslensk-
um dómstólum en alls engum
gerðardómi. Allt hefur þetta
verið misskilið, rangtúlkað og
lagði nefndin til, að tekjur Trygg-
ingasjóðs fiskiskipa af útflutn-
ingsgjöldum yrðu skertar um sem
næst helming frá gildandi gjald-
skrá útflutningsgjalda og greiðsl-
ur iðgjaldastyrkja úr honum
lækkaðar að sama skapi, þannig
að eftir þessa breytingu mun
Tryggingasjóður fiskiskipa fá í
sinn hlut um fjórðung útflutn-
ingsgjaldanna
Aætlað er að aflaverðmæti
sjávarafurða á árinu 1976 nemi
um 20 milljörðum króna, þar af
muni Tryggingasjóður fiskiskipa
fá í formi útflutningsgjalda ná-
lægt 600 millj. kr., en iðgjalda-
greiðslur af vátryggingum fiski-
skipa munu nema um 1700—1800
millj. kr. á árinu 1976. Ljóst er því
samkvæmt þessu, að auka þarf
verulega beinan hluta útvegs-
manna i iðgjaldagreiðslunum til
þess að endar nái saman. Af þeim
sökum hefur Landssamband ís.
útvegsmanna óskað eftir því, að
sett verði sérstök lög í þessu
skyni, um fyrirkomulag á inn-
heimtu iðgjalda af vátryggingum
fiskiskipa með milUgöngu við-
skiptabanka sjávarútvegsins.
sagt um það af sumum ósatt, en
það er reyndar jafnoft búið að
leiðrétta þessar villur allar
saman.
Raforkan
greiðist, þótt
hún sé ekki notuð.
Nú hefur Isal tvö síðustu ár
þurft að draga úr framleiðslu
sinni, en þó miklu minna heldur
en ýmsar aðrar bræðslur eða ál-
fyrirtæki Alusuisse. Arið 1975
varð Isal að greiða fyrir 22,5
gígawattstundir 67 þúsund og
fimm hundruð dollara, þótt hún
gæti ekki hagnýtt þær, og 1976
áætlaðar 59 gígawattstundir, sem
kosja 221 þúsund dollara sem
verksmiðjan getur ekki notað.
Þetta eru samtals 81,5 gigawatt-
stundir, sem kosta 288 þúsund og
5 hundruð dollara eða 49 milljón-
ir íslenskra króna. ísal þarf
þannig að greiða nærri 50 milljón-
ir islenskra króna fyrir raforku,
>em fyrirtækið ekki hefur notað.
Af þessu sést, hversu mikla
hagsmuni Isal hefur af þvi, að
ekki dragi úr framleiðslu þess
hérlendis.
Þessi viðaukasamningur, sem
hér er til umræðu og lagt er til, að
lögfestur verði, er til mikilla bóta
og ber vott um gott samkomulag
beggja aðilanna, Alussuisse og
islensku ríkisstjórnarinnar, þó að
lengi hafi verið unnið að því að
koma þessum endurbótum á, eftir
þau miklu straumhvörf, sem orðið
hafa í efnahagslífi bæði okkar og
hins vestræna heims og þó að
lengra væri leitað.
Sviðsmyndin:
Að halda
fyrir hægra
augað!
GÖMUL SVIPMYND OG N\ :
— I augum margra eru þing-
mál eins og dimmur þoku-
bakki. enda vandamál þjóðfé-
lagsins á hverjum tima engin
gamanmál, eins og alþjóð veit
og skilur; Þingmálin hafa þó,
sem betur fer, broslegar
hliðar; sumir segja grátbros-
legar. Einn skemmtilegasti
persónuleiki, sem setið hefur á
Alþingi Islendinga á seinni
árum, er Björn Pálsson, bóndi
á Löngumýri í Húnavatnssýslu
norður. Hér er gömul þíng-
mynd af honum, haldandi fyrir
hægra augað. horfandi nteð þvi
vinstra á umhverfið; enda þá
vinstri stjórn við völd og senni-
lega á stundum þörf á því að
loka hægra augana fyrir við-
blasandi staðreyndum. Og svo
er hér ný mynd af öðrum
manni, sem enn heldur fyrir
hægra augað, Lúðvík Jóseps-
syni. Til vonar og vara eru
gleraugun líka tekin ofan.
Alþingi í gær:
Fjögur stjórnarfrumvörp
Um aðstoðarsjóð Efnahagsstofnunar,
viðskiptamenntun á framhaldsskólastigi,
sálfræðinga og fullorðinsfræðslu
I GÆR vóru lögð fram á Al-
þingi eftirfarandi frumvörp til
laga:
0 Stjórnarfrumvarp um full-
orðinsfræðslu, endurflutt.
0 Stjórnarfrumvarp til laga
um aðild Islands að samningi
um stofnun aðstoðarsjóðs á veg-
um Efnahags- og framfara-
stofnunarinnar. Rökstuðningur
fyrir stofnun þessa sjóðs er sá,
að oliuverðshækkanir, sem
orðið hafa, hafi ekki svo ýkja
alvarlegar afleiðingar fyrir
aðildarríkin i heild, þar sem
olíuútflutningslöndin muni
aftur yfirfæra fjármuni sína til
OECD-landanna, en geti hins-
vegar komið harkalega niður á
einstökum ríkjum, sem eiga þá
kost á lánum úr sjóðnum; og
þannig mætti koma í veg fyrir
að einstök OECD-lönd gripi til
hafta í viðskiptamálum, sem
kynnu að hafa alvarlegar af-
leiðingar fyrir alþjóðaviðskipti.
• Stjórnarfrumvarp til laga
um sálfræðinga. Frumvarpið er
samið að tilhlutan menntamála-
ráðuneytis af Hrafnhildi
Stefánsdóttur, fulltrúa i ráðu-
neytinu, og Andra tsakssyni,
formanni Sálfræðingafélags Is-
lands, að beiðni Sálfræðingafé-
lagsins.
0 Stjórnarfrumvarp til laga
um viðskiptamenntun á fram-
haldsskólastigi. Fjallar frum-
varpið um viðskiptamenntun í
samræmdu framhaldsnámi að
loknum grunnskóla. Frumvarp-
ið var áður flutt á 94. og 96.
löggjafarþingi þjóðarinnar, en
varð eigi útrætt.
0 Tillaga til þingsályktunar,
sem Svava Jakobsdóttir (K) og
Magnús T. Olafsson (SFV)
flytja þess efnis, að ríkisstjórn-
ín undirbúi löggjöf, er banni
geymslu hvers konar kjarn-
orkuvopna á íslenzku yfirráða-
svæði og lendingu flugvéla,
sem flytja kjarnorkuvopn.
0 Ljósmæðralög.
Halldór Asgrímsson (F)
mælti í efri deild Alþingis í gær
fyrir frumvarpi að Ijósmæðra-
lögum, sem hann flytur ásamt
Helga F. Seljan (K). Fjallar
frumvarpið um ljósmæðra-
umdæmi, skipan ljósmæðra í
störf, kjaramál þeirra (er ráðist
á sama hátt og kjör opinberra
starfsmanna) og kostnaðar-
skiptingu milli ríkis, sýslu- og
sveitarfélaga. Frumvarpið var
áður flutt 1971—1972.
0 Meðferð einkamála í héraði.
Ölafur Jóhannesson. dóms-
málaráðherra, ma'lti fyrir
stjórnarfrumvarpi um meðferð
einkamála í héraði. Meginmál
frumvarpsins er, að heimilt sé
að beita hljóðritun við meðferð
einkamála í héraði. eins og um
opinber mál (sem heimilt hefur
verið um árabil. þótt ekki hafi
verið rnikið nýtt). Frumvarpið
er samið af réttarfarsnefnd.
Frumvarpið hefur hlotið af-
greiðslu i efri deild og var að
lokinni framsögu dómsmálaráð-
herra í neðri deild i ga'r visað
til allsherjarnefndar deild-
arinnar og 2. umræðu.