Morgunblaðið - 27.03.1976, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MARZ 1976
I' HL. AÐVARP/ INUM :Á
l. ’: *
HESTAMENNSKA
„Þau hafa fríkkað
í útliti, hrossin”
HESTAMENNSKA er orðin meiriháttar tómstundagaman höfuðborgarbúa, og bera
mannvirkin sem reist hafa verið yfir hestana uppi með Elliðaánum því ljósast vitni.
Eins og gengur eru sumir stúrtækari en aórir í þessu tómstundagamni sínu, og hafa
lagt heilu hesthúsin undir hrossastóð sitt, sem útheimtir þá gjarnan að þeir verða að
ráða sórstakan mann til að annast hrossin og tamningu þeirra.
Rabbað við Halldór Jónsson, sem fengizt
hefur við tamningu hrossa í hartnær 40 ár
Halldór Si}>urósson, gullsmiður,
er einn hinna stórtækari í þessu
efni og i hesthúsi í Faxabóli hýsir
hann 27 hross sín. Og hjá honum
starfar viómælandi okkar,
Halldór Jónsson, tamningamaður.
í þann mund sem okkur ber að
garði ríður Halldór i hlað á
brúnni meri. ,,Hún er fimm vetra,
blessunin," segir hann okkur
þegar hann leiðir okkur inn fyrir,
„og ég byrjaði lítillega að sitja
hana í sumar en er svona rétt að
hyrja að temja hana núna. Já, mér
sýnist hún ætla að verða nokkuð
gott efni í gæðing, enda komin af
nokkuð góðu hestakyni — frá
Höfn á Skaga."
Halldór ætti að þekkja efni í
góðhesta á við hvern annan, því
að hann er búinn að vera viðloð-
andi hesta allt sitt líf og hefur
fengizt við tamningar um 40 ára
skeið, en hann verður sextugur á
næstunni. Halldór er annars
Skagfirðingur, fæddur á Teigi í
Oslandshlið. Hann ólst þar upp og
bjó þar i félagi við foreldra sína
fram yfir þrítugt, að hleypti heim-
draganum og réðst tamninga-
maður við hestabúið á Kirkjubæ í
Rangárvallasýslu hjá Eggerti
Jónssyni á Nautabúi og síðar hjá
Stefáni bróður Eggerts, sem rak
búið áfram eftir að hann féll frá.
Þar var Halldór viðloðandi í 17 ár
auk þess sem hann var með tamn-
ingastöð á Ilellu í lokin. Síðan
1967 hefur Halldór hins vegar
unnið hjá nafna sínum Sigurðs-
syni, gullsmið, ó veturna hér
syðra innan borgarmarkanna en á
sumrin norður í Skagafirði, þar
sem Halldór Sigurðsson rekur
hestabú.
„Já, ég hef alla tið haft mikið
gaman af hestum," sagði Halldór
Jónsson þegar við vorum setztir
niður. „Samt sem áður hef ég
aldrei átt mikið af hestum sjálfur,
en ég fór snemma að fást við að
fikta við hesta og þeir eru orðnir
allmargir hestarnir sem ég hef
meðhöndlað um dagana."
Okkur lék forvitni á að vita
hvernig hann teldi að hrossunum
liói í návist borgarinnar og fylgi-
kvilla hennar. „Bara vel, held
ég,“ svaraði Halldór. „Það er vaX-
andi áhugi á hestamennsku hér,
sérstaklega meðal ungs fólks.
Þetta er orðinn geysilegur fjöldi
hesta, sem nú er í eigu borgarbúa
— ég gæti trúað það væri ein-
hvers staðar í kringum 2 þúsund
hross. Og yfirleitt held ég að það
sé farið vel með hestana en auð-
vitað eru margvíslegir erfiðleikar
því samfara að stunda hesta-
mennsku hér á borgarsvæðinu,
þegar mergðin er orðin þetta
mikil. Einkanlega er það hagbeit-
in sem gerir fólki erfitt fyrir —
borgarbúar verða að leita hag-
beitar fyrir hestana upp á Kjalar-
nesi, í Mosfellssveit, allt upp i
Borgarfjörð og austan heiðar, svo
að það er eiginlega ófært að
stunda þetta nema menn eigi
bíla."
Halldór hefur á langri starfsævi
farið höndum um margan gæðing-
inn, en ekki vildi hann nefna þá
sem honum væru minnis-
stæðastir. Ekki vildi hann heldur
nefna einn landshluta öðrum
fremur þaðan sem væri að vænta
meíri gæðinga en annars staðar
frá. „Ég held ég geti ekki bent á
neitt sérstakt hestakyn, en núna
eru bæði mörg og góð kyn til og
vfða að komin," segir Halldór
ennfr'emur. „Eg er ekki frá þvi að
hinn stóraukni áhugi landsmanna
á hestamennsku og ræktun hesta
hafi aukiðgæði hestanna almennt
talað — að minnsta kosti finnast
mér hrossin áberandi jafnari
núna en áður var og þau hafa
fríkkað í útliti. Hins vegar er
spurning hvort nokkuð komi
meira fram af úrvalsgæðingum
en áður."
Halldór fer vanalega upp í hest-
hús á niunda timanum á hverjum
morgni og heldur þar til fram á
sjöunda tímann. Við nóg er að
sýsla og tamningin tekur þá
mestan tíma hans. Við spyrjum
Halldór nánar út í þá sálma. „Við
tamningu er mikið atriði að byrja
með þá snemma," svarar hann.
„Það er t.d. mjög heppilegt að
gera folöld aðeins bandvön en það
verður samt að vera mjög í hófi.
Um 4ra vetra aldurinn er síðan
æskilegt að byrja raunverulega að
temja þá, en það vérður að gæta
þess að leggja ekki of mikið á þá.
því að hestar eru nokkuð lengi að
ná andlegum þroska og kjarki.
Aðaltamningaskeiðið er síðan
þegar hestarnir eru 5—7 vetra.
Góður hestur er lengi að mótast
og getur stöðugt verið að batna
allt fram yfir 10 vetra aldurinn.
Það er ákaflega mismunandi
hversu langan tima tekur að
temja hest, þeir eru svo misjafn-
lega skapi farnir, líkt og maður-
inn sjálfur. Hestar eru þó ekki að
ráði tamdir fyrr en eftir tvö ár i
fyrsta lagi og sumir þurfa lengri
tíma til að það náist fram sem í
þeim raunverulega býr."
Spjallinu er lokið en á leiðinni
út sýnir Halldór okkur höfðingja
hússins, þá Demant og Sóma, reið-
hesta Halldórs gullsmiðs og konu
hans, sem hann segir mikla gæð-
inga. Hinum megin eru nokkrir
yngri hestar, graðfolar, sem Hall-
dór er lítillega farinn að kljást
við. „Já, víst láta þeir oft illa
þegar maður byrjar að sitja þá, og
komið hefur það fyrir að maður
hefur flogið af baki. En þá skiptir
það miklu máli, að áður en tamn-
ingin hefst fái hestarnir tækifæri
til að kynnast manni vel og séu
farnir að treysta manni. Þá
gengur oftast allt vel — sumir
hestar eru að visu hrekkjóttir alla
tíð én oftast stafa þó hrekkir í
hrossum bara af hræðslu."
í leiöinni
Ólijó og afgreiðslufólkið
Á aðalfundi Kaupmannasamtakanna nýlega, þar sem Ólafur
Jóhannesson viðskiptaráðherra var staddur. sté kaupmaður i pontu og
gerði að umræðuefni frumvarpið um kynjajafnrétti, þar sem m.a. er
kveðið á um að ekki megi auglýsa sérstaklega eftir körlum eða konum i
störf. Benti kaupmaðurinn á, að hárvöxtur unga fólksins nú á dögum
væri þannig, að kaupmenn gætu alls ekki
verið vissir um hvort kynið þeir réðu til
starfa, ef þeir mættu ekki auglýsa sérstak-
lega eftir starfsmanni af öðru hvoru kyn-
inu. Spurði hann siðan viðskiptaráðherra
ráða.
Ólafur varð góðfúslega við þvi að svara kaupmanninum, er spurt
hafði. Hann kvaðst að visu ekki hafa neina ,,patent"-lausn i þessu máli,
en taldi þó að nýja frumvarpið gæfi eftir sem áður svigrúm til að
auglýsa eftir starfsmanni með tilliti kynferðis. „Viljið þið t.d. fá
stúlku," sagði ráðherra, „hvers vegna ekki að auglýsa þá eftir
AÐLAÐANDI afgreiðslumanni."
„Nýja bryggjan” rifin
Hafnarstjórinn i Hafnarfirði hefur ákveðið að láta rífa trébryggjuna í
norðurhöfninni eftir 45 ára notkun, að þvi Fjarðarblaðið Borgarinn
segir.
Bryggjan er orðin mjög illa farin, að þvi er segir þar, og vart
forsvaranlegt öllu lengur að nota hana. Smiði hennar hófst um miðjan
september 1930 og var lokið snemma árs 1931. Á þessum tima var
fyrir ein bryggja i bænum „Gamla bryggjan" og hlaut því hin nafnið
„Nýja bryggjan". Bærinn lét byggja eldri bryggjuna 1912—13 en seldi
hana árið 1919. Árið 1945 eignaðist bærinn þá bryggju aftur.
r
Ahrif smjörleysis
„Hvur skrambinn. Nú getur maður ekki lengur sagt áfram með
smérið. Það er allt búið." Ónefndur húmoristi
Húsin mæld í bölum
Snjóþyngsli og vætutíð í vetur hefur leikið eigendur húsa með flötum
þökum fremur illa, eftir því sem fréttir herma. Er nú svo komið, að
þegar tveir eða fleiri eigendur slíkra húsa koma saman, tala þeir ekki
um hversu hús þeirra séu stór að fermetra- og herbergjafjölda heldur
hversu margra BALA húsin séu og skilst manni að þá sé átt við leka á
hverjum sólarhring. Þannig mun t.d. einn af fréttamönnum annars
ríkisfjölmiðilsins eiga heima I 8 bala húsi í Fossvogi.
Óhæft til drykkjar
í ALÞÝÐUMANNINUM á Akureyri lásum viS í vikunni
eftirfarandi frétt:
Það bar við fyrir skömmu slðan að okkur hér á Alþýðumanninum
vantaði fjölritunarspritt til að hægt væri að stimpla nöfn og heimilis-
föng á þau blöð, sem dreift er út um landið. Leiðin lá I bókaverzlun hér i
bæ þar sem fram til þessa hafði verið hægt að fá sprittið, og átti að fá
einn brúsa af sliku. En fjölritunarsprittið var þá ekki til og sagði
kaupmaðurinn að búið væri að stöðva sölu á þvi vegna misnotkunar og
fréttum við annars staðar að mikil brögð hefðu verið að því að sprittið
hefði verið heypt til drykkjar i stað áfengis og áberandi mest af
unglingum og skólafólki.
í framhaldi af framansögðu var okkur sögð sú saga, að nemandi einn
við skóla hér f bæ hefði orðið að hætta námi vegna afleiðinga
drykkjuskapar á fjölritunarspritti. þvi þetta mun vera stórhættulegur
drykkur og jafnvel lifshættulegur. Enda stendur á plastbrúsunum
ÓHÆFTTIL DRYKKJAR.
f..
Óhæft til
drykkjar
Menntaskólanám ekki lengur „privilegium”
AUKIÐ stolt er svarið, nefnist greinarkorn sem Guðni Guðmundsson,
rektor MR, ritaði I skólablaðið og segir hann það sundurlausa þanka
sína vegna 130 ára afmælis.
Guðni rifjar upp að haft hafi verið eftir
honum í dagblaði, að einkunnarstandard-
inn á stúdentsprófi hafi lækkað ískyggi-
lega á liðnum árum, og vikur hann síðan
nánar að þessari staðhæfingu sinni.
Tölfræðileg könnun hefur verið gerð á
meðaltalseinkunnum 25 stúdentsárganga
frá þessum skóla á tímabilinu
1947—1971 og var byrjað 1947, þar eð
breyting varð á fræðslulögum 1946 og hið
fræga landspróf upp tekið. Kemur þá í Ijós,
að svo til allir árgangar eftir 1 960, þ.e.a.s.
eftir að stóra stökkið varð i aðsókninni,
eru undir meðaltali alls timabilsins. Á
kubbatöflu sést lika nánar tilfærslan milli
einkunnaflokka.
Frá mínu sjónarmiði koma eftirfarandi
skýringar helzt til greina:
1) Slakað hefur verið á undirbúningi
undir landspróf og prófurt.
2) Skólinn hefur ekki verið undir það
búinn að taka við svo auknum nemenda-
fjölda og þurft að byggja um of á kennslu
stundakennara, sem oft hafa verið óvanir
kennslu.
3) Nemendur koma inn í skólann með
öðru hugarfari en áður; það er ekki lengur „privilegium" að komast í
menntaskóla, skólinn er ekki lengur „élite-skóli", heldur öllum opinn,
er uppfylla lágmarksskilyrði, sem ekki eru lengur tiltakanlega ströng.
4) Hvati (motivation) nemenda er allt í einu orðinn allur annar en
áður. Menn segja: hvers vegna ætti ég að vera að sperra mig um of,
réttindi mín aukast ekkert með hærri einkunnum.
Ýmis fleiri atriði mætti sjálfsagt tína til, en ég læt þetta nægja.