Morgunblaðið - 23.09.1976, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1976
I heimsókn hjá Snæbirni
Thoroddsen í Kvígindisdal
Með
spari-
sjóð
á heimilinu
SPARISJÓÐUR Rauða-
sandshrepps er merkileg
stofnun og hefur verið til
húsa í Kvígindisdal síðan
1913 og alltaf undir stjórn
sama mannsins, Snæbjarn-
ar Thoroddsen. Sjálfur er
Snæbjörn merkur fyrir
margra hluta sakir og þessi
aldni heiðursmaður hefur
frá mörgu að segja. Auk
þess að hafa búið í Kvígind-
isdal síðan 1913 þá hefur
hann haft sparisjóðinn inn
á heimili sínu allan þann
tíma og 1. september síð-
astliðinn hófst fimmtug-
asta starfsár Snæbjarnar
sem veðurathugunar-
manns í Kvígindisdal.
— Sparisjóðurinn hér hefur
aldrei verið stór eða mikill, en
hann hefur þó hjálpað mörgum og
komið mörgum í góðar þarfir eins
og ætlunin hafði verið er hann
var stofnaður á sínum tíma, sagði
Snæbjörn I rabbi við Morgun-
blaðsmenn á dögunum. — Spari-
sjóðurinn var á hrakhólum fyrstu
starfsárin, það má segja að hann
hafi verið eins og sveitarómagi,
hann var í Vatnsdal, á Hnjóti og
Kóngsengjum fyrstu tvö árin. Það
Snæbjörn Thoroddsen við skrifborðið.
veðurathug-
og við
anir í fimm áratugi
hefur margt breytzt síðan spari-
sjóðurinn var stofnaður og nú eru
komnar tvær útlánastofnanir á
Patreksfirði, þannig að nauðsyn
þessa sjóðs er ekki eins mikil nú
og áður fyrr. Þá eru og komnir
ýmsir sjóðir stofnaðir til að hjálpa
bændum.
— Viðskiptamenn okkar hafa
verið héðan úr Rauðasands-
hreppi, Barðaströnd, Patreks-
firði, Tálknafirði, Bíldudal og
meira að segja úr Reykjavík og
Keflavík, segir Snæbjörn. Hann
sýnir okkur fjórblöðung, sem hef-
ur að geyma upplýsingar um
rekstur sjóðsins síðastliðin ár og
einnig hverjir eru í stjórn. Þar
kemur fram að veltan 1975 rvam
rúmum 2.6 milljónum króna og
árið 1974 tæplega tveimur millj-
ónum.
Snæbjörn hefur ekki einn séð
um rekstur sparisjóðsins, því Þór-
Við vatnsskálina á hlaðinu f Kvfgindisdal, þar mældust 28 rigningar-
dagar 1 ágústmánuði og heildarúrkoma hvorki meira né minna en 396
millimetrar.
Texti og myndir:
dís kona hans hefur verið hans
hægri hönd allan tímann. Snæ-
björn er orðinn 85 ára og reiknar
með að hætta störfum við spari-
sjóðinn innan skamms. Hann
stundaði á sínum tíma nám við
Verzlunarskólann í Reykjavík og
lauk þaðan prófi í mai 1912. En
hvað er honum efst í huga eftir að
hafa starfað við þennan sérstæða
sparisjóð á fslenzku sveitaheimili
i 63 ár?
— Það sem mér er efst í huga er
að þakka öllu því fólki, sem ég hef
starfað með I þessi ár og að biðja
þessu byggðarlagi allra heilla.
Þegar við byggðum heimavistar-
skóla hér í sveitinni áttum við i
erfiðleikum fjárhagslega. Þá var
það að Brunabótafélagið, Slysa-
varnafélagið og góðvinur minn,
læknir suður á landi, lögðu hér
inn ríflegar upphæðir og fyrir
það fé gátum við lokið við bygg-
ingu skólans. Þessum aðiljum vil
ég þakka tiltrú þeirra og hjálp-
semi og enn þann dag í dag eiga
þeir innistæðu i Sparisjóði Rauða-
sandshrepps, segir Snæbjörn.
600 VEÐURAT-
HUGUNARBÆKUR
Eins og áður sagði þá hóf Snæ-
björn störf við veðurathuganir
fyrir tæpum 50 árum. Um þann
starfa sinn hefur Snæbjörn eftir-
farandi að segja:
— Ég er búinn að fylla út tæp-
lega 600 veðurathugunarbækur,
ég sendi upprunalegu skýrslurn-
ar að sjálfsögðu til Veðurstofunn-
ar i Reykjavík, en afrita þær og
geymi hjá mér. Hér áður fyrr
voru launin nánast engin fyrir
þetta starf og hafa ekki verið fyrr
en núna siðustu árin. Við fáum
send laun núorðið á tveggja mán-
aða fresti og þá 83 þúsund krónur
í hvert sinn. Tækin hérna eru
orðin gömul, en þau voru flutt
hingað frá Núpi í Dýrafirði, þau
eru orðin gömul og úr sér gengin.
Þannig erum við t.d. veðurmælis-
laus sem stendur og verðum þvi
að gizka á veðurhæð, það er slæmt
að geta ekki gert betur.
— Sumarið i sumar er búið að
Að
Hnjóti
••
í Orlygs
höfn

Held ég fái
aldrei
nafnbótina
bóndi”
hópinn og búa nú um 100 manns i
Rauðasandshreppi.
Ölafur var ekki heima þá stund
sem við stoppuðum að Hnjóti,
hann var norður i Kelduhverfi
þar sem hann var að reyna nýja
melskurðarvél, sem hann hannaði
sjálfur og hefur vakið athygli
Sandgræðslunnar. Kristinn segir
okkur frá uppfinningu bróður
sins: — Hann fór að velta því
fyrir sér hvort ekki væri hægt að
útbúa vél til melskurðar og eftir
— Ég held ég fái aldrei
nafnbótina bóndi, sagði
Kristinn Þór Egilsson frá
Hnjóti í Rauðasandshreppi
er Morgunblaðið heimsótti
þann merka bæ á dögun-
um. Erindið var aðallega
að skoða hið stórmerkilega
minjasafn sem Egill Ólafs-
son faðir Kristins hefur
komið upp þar. Einnig not-
uðum við tækifæri og röbb-
uðum lítillega við eldri og
yngri kynslóðina á bænum.
— Það er ekki þar fyrir að ég
hafi ekki gaman af að stússa við
féð, en ég held samt ekki að ég
hafi áhuga á að gerast bóndi,
sagði Kristinn. Ungt fólk hér I
sveitinni flyzt mikið 1 burtu, enda
geta ekki allir setzt hér að. Fé-
lagslif hérna er frábreytt og á það
sjálfsagt sinn þátt i að unga fólkið
fer úr sveitinni. Ungt fólk sækir
talsvert böll á Patró og Tálkna-
fjörð aðallega yfir sumartimann,
en á veturna er meira um að vera
hérna í sveitinni. Þorrablót, fé-
lagsvist og paraböll eru meðal
þess sem fólk gerir sér til
skemmtunar.
Um það leyti, sem Morgunblað-
ið var í heimsókn I Hnjóti var
Kristinn á förum til Reykjavíkur,
þar sem hann ætlar að starfa hjá
Flugfélaginu. Eldri bróðir hans,
Ólafur, hefur hins vegar hafið
búskap að Hnjóti í Felagi við föð-
ur sinn. Þessi vestasta sveit á Is-
landi og reyndar allri Evrópu,
hefur þvi fengið einn bónda í
Kristinn fór Egilsson með heimilishundinn, Anna Margrét Kristjáns-
dóttir og Anna Margrét Ársælsdóttir, en stúlkurnar eru báðar frá
Patreksfirði.
að hafa hugsað mikið um þetta
tók hann aftanítengda sláttuvél
og breytti henni talsvert. Eftir
það gat hann notað vélina til að
slá melgresið i Sauðlauksdal.
Hann var þó ekki ánægður með
þessa vél og smíðaðo aðra, sem
var gjörólík þeirri fyrri. Þessi vél
sem hann er nú að slá með fyrir
norðan, getur lyft miklu meira, en
það er nauðsynlegt því yfirleitt er
verið að slá i mjög hæðóttu lands-
lagi, segir Kristinn.
MEÐHJÁLPARI
I SAUÐLAUKSDAL
1 38 ÁR
Engin byggð er lengur í Sauð-
lauksdal i Rauðasandshreppi, en
þar er kirkjustaður og hefur
margur mætur klerkurinn þjónað
þar. Grímur Grimsson sóknar-
prestur I Reykjavik var siðasti
presturinn, sem bjó I Sauðlauks-
dal, en haustið 1975 flutti síðasti
ábúandinn frá Sauðlauksdal. Nú
munu hins vegar vera góðar líkur
á að aftur verði hafinn búskapur I
Sauðlauksdal.
Ólafur Magnússon á Hnjóti hef-
ur verið í safnaðarnefnd Sauð-
lauksdalskirkju og verið þar með-
hjálpari í 38 ár og skrýtt marga
presta. Ólafur hefur unnið að því
I sumar að taka saman skrá yfir
gripi kirkjunnar. Arið 1923 varð
kirkjan safnaðarkirkja. Nú er
messað í Sauðlauksdal 3—4 sinn-
um á ári. I Rauðasandshreppi eru
gott fleiri kirkjur en í Sauðlauks-
dal.