Morgunblaðið - 19.10.1976, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR, 19. OKTÓBER 1976
29
Störf og stefna rikisstjórnan
Hjöðnun verð-
bólgu og við-
skiptahalla
Landhelgis- og öryggismál — Frá
pallborðsumræðum á Varðarfundi
Landsmálafélagið Vörður gekkst fyrir fjölmennum og lífleg-
um pallborðsfundi sl. miðvikudag um störf og stefnu ríkis-
stjórnarinnar. Forsætisráðherra, Geir Hallgrlmsson flutti inn-
gangserindi, sem hefur verið efnislega rakið hér f Mbl. Þátt f
pallborðsumræðum tóku: Ólafur Björnsson, prófessor, Þráinn
Eggertsson, hagfræðingur, Styrmir Gunnarsson, ritstjóri, Pét-
ur Sigurðsson, alþingismaður og Hjörtur Hjartarsson, kaup-
maður. Fundarstjóri var Ólafur B. Thors. Hér á eftir verða
pallborðsumræðurnar lauslega raktar, efnislega, en ekki gerð
tæmandi skil, rúmsins vegna.
ERFIÐASTI HJALLINN
FRAMUNDAN
Ólafur Björnsson prófessor svaraði
fyrirspurn stjórnanda pallborðsum-
ræðna Ólafs B Thors, þess efnis, hvort
stefna stjórnarinnar I efnahagsmálum
EFTIR 2ja ÁRA
_______STJÓRNARSETU____________
Styrmir Gunnarsson ritstjóri vakti
athygli á eftirfarandi staðreyndum i
endaðan tveggja ára feril rikisstjórnar-
innar:
Geir Hallgrfmsson forsætisráflherra flytur inngangserindi sitt.
hefði borið árangur. Hann sagði efnis-
lega: Á þvi er enginn vafi, og þvi ber
að fagna, að orðið hefur breyting til
batnaðar á þessum vettvangi, bæði
vegna bættra viðskiptakjara og ýmissa
skynsamlegra stjórnunarráðstafana.
Hins vegar er rik ástæða til að vara við
ofmikilli bjartsýni. Við höfum um árabil
eytt umfram tekjur, lifað á fyrningum
og þó fremur skuldasöfnun Viðskipta-
batinn hverfur i fyrri umframeyðslu Ég
hygg að erfiðasti kafli leiðarinnar út úr
ógöngunum sé framundan Verðbólga
er hér margföld á við helztu viðskipta-
lönd okkar. Það er ekki sizt undirrót
vandans Það skiptir mestu máli að hér
skapist sá almannaskilningur á nauð-
syn viðnáms gegn verðbólgu, sem er
forsenda þess samátaks þjóðfélags-
stéttanna og stjónvalda, sem virðist
óhjákvæmileg forsenda þess að kom-
ast yfir erfiðasta hjallann, sem mér
sýnist við fætur okkar.
VALD STÉTTARFÉLAGA
í LÝDFRJÁLSU RÍKI
Þriinn Eggertsson hagfræðingur
sagðist sammála prófessor Ólafi um
ýmis batamerki, hjöðnun verðbólgu og
viðskiptahalla, en nú væri vandinn sá
að glutra ekki niður þeim árangri, sem
náðst hefði Innflutt og heimatilbúin
verðbólga, sem að hluta til hefði stafað
af fölskum kaupmætti, einkum i endað-
an feril vinstri stjórnar, er þjóðarfram-
leiðsla og þjóðartekjur drógust saman i
kjölfar óraunhæfra launahækkana.
Hann benti hins vegar á að rikisstjórn.
hvern veg sem skipuð væri, hefði ekki
fulla stjórn þessara mála I hendi sér
Við lifum i frjálsu landi, þar sem frjáls,
sterk launþegasamtök setja mark sitt á
þjóðfélagið Hér þarf til að koma lagni
og samátak stjórnar og stéttarsamtaka.
ef vel á að vera. og þann veg hefur
verið haldið á málum. og væri enn
gert, með samstarfsnefnd gegn verð-
bólgu. að skapa skilyrði fyrir sllku
samátaki
1. Verðbólguskriðið hefði hjaðnað úr
53% vexti í 25 til 30%, eða um
helming á þessum tveimur árum. Þetta
væri umtalsverður árangur, enda þótt
betur mætti gera ef duga ætti, þar sem
verðbólga væri hér enn tvöföld, jafnvel
þreföld við það sem gerðist I viðskipta-
löndum okkar
2. Viðskiptahallinn út á við hefði
verið 10 til 12%, er rlkisstjórnin tók
við, en væri nú kominn niður i 4 til
5%. Hér væri enn um verulegan
árangur að ræða, þó hinu mætti ekki
gleyma, að enn brúuðu útflutningstekj-
ur ekki bilið yfir i innflutta eyðslu og.
fjárfestingu
3. í upphafi ferils rikisstjórnarinnar
hafi ýmsir boðað viðtækt atvinnuleysi
hér, i kjölfar efnahagskreppunnar,
svipað þvi sem hafi orðið í flestum
rlkjum V-Evrópu. Hér hafi hins vegar
tekist að tryggja atvinnuöryggi um
gjörvallt landið Það væri tvimælalaust
mesta afrek núverandi rikisstjórnar
5. í upphafi núv rikisstjórnar hafi
ríkisfjármál verið i hinum mesta ólestri
og rikisbúskapurinn rekinn með veru-
legum halla Svo virtist sem hallalaus
rikisbúskapur myndi nást á þessu ári,
og skv fyrirliggjandi fjárlagafrumvarpi
væri stefnt að þvi sama á næsta ári
Þetta væri mjög mikilsvert atriði, sem
væri einn af höfuðþáttum i viðnámi
gegn verðbólgu. Þá hefði einnig tekist
að lækka nokkuð hluta rlkisútgjalda i
þjóðartekjum, sem hafi vaxið óðfluga á
tlmum vinstri stjórnar.
ÁTTI AÐ SÝNA MEIRI
HÖRKU í VIÐ-
NÁMSAOGERÐUM?___________
Pétur Sigurðsson alþingismaður
minnti á þann árangur, sem náðst
hefði á tveimur undirstöðuatriðum
þjóðmála okkar: landhelgismálinu.
sem leitt hefði verið til farsælla lykta,
og öryggismálum hennör, sem komin
hafi verið I tvlsýnu. Fylgi Sjálfstæðis-
flokksins i siðustu kosningum hefði
Frá fundinum
ekki hvað slzt byggst á stefnumörkun
flokksins I þessum málum. Hagstæðari
utanrikisviðskipti byggðust m.a á þvi
að tryggður hefði verið framgangur
fyrri samningsatriða um tollfriðindi á
Evrópumarkaði En fyrst og fremst á
þeirri markaðsaðstöðu sem tekist hefði
að byggja upp i Bandarikjunum
Mörgum finnst að hægt hafi miðað I
viðnámi gegn verðbólgu, þó einnig þar
væri sýnilegum árangri náð Þeim hin-
um sömu væri tamt að tala um „harka-
legri og árangursrlkari aðgerðir". Hann
væri ekki sammála þessum kenning-
um. Þeir hinir sömu væru að krefjast
aðgerða. sem hefðu leitt til atvinnu-
leysis, sem væri versta böl almenn-
ings. Hér hefði verið farið I slóð fyrri
forystumanna Sjálfst.fl., sem leitað
hefðu samstarfs við stéttarfélög. sbr
svokallað lúnisamkomulag 1964, þ.e
hægfara aðlögun að breyttum aðstæð-
um Og fara ekki út fyrir þann ramma,
sem rúmaði atvinnuöryggi fólks
Þannig hefðu og öfgahópar verið
stöðvaðir af Hitt væri efalaust rétt, að
hægt væri að tapa þvi sem áunnizt
hefði, ef verðbólguhvatar fengju fætur
á ný I þjóðfélaginu
ÁRANGUR NOKKUR
________— EN ÓNÓGUR_____________
Hjörtur Hjartarson kaupmaður
sagði að núverandi rikisstjórn hefði
náð sýnilegum árangri á sviði efnaags-
mála, en að slnu mati ónógum Núver-
andi stjórnarsamstarf hefði verið eini
færi möguleikinn, eins og mál stóðu,
er stjórnin var mynduð Hinu væri ekki
að leyna. að ýmsum hefði þótt það sár
kostur. að leiða til áframhaldandi
stjórnunar þá, er forystu hefðu haft um
útafkeyrslur vinstri stjórnar Hjörtur
benti á, að i þeim lóndum. sem byggju
við frjálst hagkerfi, væri verðbólgan
minnst og verðlag lægst Af þessu ætti
að vera hægt að draga nokkurn lær-
dóm Hann taldi og að i rikjum frjáls
markaðskerfis væri hlutfall rikisút-
gjalda mun lægra i þjóðartekjum en
hér, jafnvel þó flest þeirra stæðu undir
kostnaðarsömum eigm vörnum Hann
gagnrýndi verðmyndunarkerfið hér og
gerði samanburð á þvl og i rikjum
frjáls hagkerfis, þar sem verðlag væri
stöðugra og hagkvæmara neytendum.
Hann sagði það eftirtektarvert að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði ekki farið með
stjórn i viðskiptaráðuneyti I tvo áratugi
Hjörtur sagði að stefna rikisstjórnar-
innar i efnahagsmálum nyti ekki, þrín
fyrir nokkurn árangur. nægilega djúp-
stæðs trausts almennings Sá væri vin-
ur er til vamms segði og þvi teldi hann
Framhald á bls. 33