Morgunblaðið - 22.12.1976, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1976
39
TAFLA 1.
Fjármunair.yndun seir, hlutfall af verfri þjóðarfranleióslu
í nokkruir. lör.cur. 1970-1974 .
N.eSaltal
1970 1971 1972 ' 1973 1974 1970-197
Noregur 2 F,8 30,1 28,1 30,2 32,1 29,5
ísland 2 4,u 2 3,6 28,2 30,4 3*2,9 29,1
Finnland í u , - . " ,. 2 7 ,: - 7 , 2S,J 27,5
Júgóslavía 28,u 27,5 26,2 24,2 24,8 26,2
Grikklanc 23,7 25,3 26,0 28,3 21,7 25,4
V. -Þyzkalar.c 26,4 26,6 26,1 2 4,6 22 ,5 25,2
Frakklar.d 24,5 2a , 3 24,4 24,4 25,1 24,5
írland 21,8 22,6 21,0 22,3 24,9 22,5
Danmörk 21,7 21,7 22,1 23,1 21,9 22,1
Svíþjóö 22,3 21,6 22,3 21,9 22,1 22,0
Fortúgal 17,6 18,7 20,4 20,3 19,3 19,3
brc-tiand 15,6 16,5 18,6 19 5 20,1 19,1
Bandaríkir. 17,2 17 „6 18,? 18,5 17,6 17,8
Heiir.ild*: Þjóöhagsreikningar C^CD -landa 1974. .
TAFLA 2. Hiutfalisleg skipting fiármunamyndunar eftir tegundum
í nokkrum löndum 1970-1974.
Aörar önr.ur Imsar
Ibúöarhús byceingar mannvirki Flutningatæki vel sr og tæki Sarr.tals
Noregur 17,9 11’, 5 21,2 21,8 20 ,6 100,0
Island 21,7 22,3 25,4 8,5 22,1 100,0
Finnianö 25 ,2 25,4 16,9 37 ,5 100,0
Grikklar.d 24,8 13,7 25,1 8,5 27,9 100 ,0
V.-Þýzkaland 23,1 32,6 9,2 34,9 100 ,0
Frakklanc f i j1 ^ Irland 26,2 20 ,6 29,5 19,3 14,6 7 ,6 15,0 36,7 30,5 100,0 100 ,0
Danmörk 24,9 21,5 12,2 10,2 '3,8 100,0
Svíþ jóÖ 24,2 39,8 8 , C 27,3 100 ,?
Portúgal 15,7 40,0 10,3 34 ,0 100 ,0
Bretlanc 18,9 35,0 10,8 35 ,3 100,0
1) 1963-1973. Heimild: Þjóöhags reikningar OE'CD landa 1974.
TAFLA 3. Rá6s töfun þióÖarframleiÖslu 1950-1975.
Hlutfa lisleg skipting á verðlagi hvers árs
1950-1954 1955-1959 1960-1964 -365-1970 1971-1975 ‘
Einkaneyzla 7 3 ,2 67 ,0 6S,u 65,3 64,7
Samneyzla 8,7 5,0 8,6 9,5 10,2
F j ármunamyndun 20,2 25 ,6 26 ,c 27,4 31,0
Birg6a- og bústofnsbreytingar + 1,0 +1,0 -0,2 - + 1,1
Ráöstöfun alls = þjóöarútgjöld ,10 3,1 102 ,6 100 ,6 102,2 107,0
Útflutningur vöru og þjónustu 31,7 24 ,6 44,1 40 ,9 38,7
Innflutningur vöru og þjónustu -34,8 -27,2 -44,7 -43,1 -45,7
Vi6skiptajöfnu6ur -3,1 -2,6 -0,6 -2,2 -7,0
Þjóöarframleiösla, verg, 10 0.0 100,0 100,0 100 ,0

þjóðarframleiðslu farið stöðugt en hvort þe ir fjárfestu of mikið Með svipaðri fjárfestingu og
vaxandi undanfarin 25 ár, úr eða hvort um óhjákvæmilega önnur OECD-lönd hefðum við
20% árin 1950—54 í 31% fjárfestingu væri að ræða lét þvi a uðveldlega getað fjár-
árin 1971—75. Innan hvers
tímabils eru þó talsverðar
sveiflur. Fjárfestingar voru til
dæmis 29,8% af þjóðarfram-
leiðslunni 1960 en aðeins
22,9% árið á eftir. 1967 eru
þær 31% og 1968 31,7% en
lækka í 25,2% 1969. Hæst
verður hlutfallið 1975 eða
34% en líklega lækkar það í
30% í ár.
Ef leitað er skýringa á sveifl-
um í fjármunamyndum þá kom
það fram hjá Ólafi að á tímabil-
inu 1955—59 voru íbúðar-
byggingar miklar en fjárfest-
ingar atvinnuvega og opinber-
ar framkvæmdir í lágmarki. í
aukningunni, sem verður
1960—64, munar mest um
mikla aukningu í fjárfestingum
í atvinnutækjum, svo sem fiski-
skipum og flugvélum.
1965—70 eru það aftur á
móti opinberar framkvæmdir
og þá fyrst og fremst virkjunar-
framkvæmdir við Búrfell, en
einnig framkvæmdir vegna
samgöngumannvirkja, sem eru
helzta ástæðan.
Miklar fjárfestingar í fiski-
skipum, raforkuverum (Sigalda
og Krafla) og hitaveitum valda
svo því að toppur næst á tíma-
bilinu 1971—75.
Niðurstaða Ólafs var því sú
að íslendingar fjárfestu mikið,
hann ósvarað.
Ásmundur Stefansson,
hagfræðingur Alþýðusam-
bands íslands, gekk út frá
þessari niðurstöðu og kvað fjár-
festingu á íslandi vera of mikla
og þvi þjóðhagslega óhag-
kvæma. Bæði væri hún megin-
orsök viðskiptahallans og fram-
kvæmd hennar væri verðbólgu-
aukandi.
Ásmundur lagði áherzlu á að
það væri rangt að halli á við-
skiptajöfnuðinum ætti rætur að
rekja til of mikillar neyzlu. Benti
hann á að einkaneyzla er í ár
minni miðað við þjóðarfram-
leiðslu en nokkurt annað ár
síðan eftir stríð að þremur árum
(1965, 69 og 73) undanskild-
um. Auk þess hefur einka-
neyzla verið svo til stöðug síð-
ustu 15 ár en hafði farið
minnkandi frá striði fram til
1962.
Þá sagði Ásmundur að
sparnaður íslendinga í fyrra og
í ár væri svipaður og fyrr eða
25,1 og25,9%ená timabilinu
1962 — 73 hefði hann að
meðaltali verið 25,6%. Væri
það meiri sparnaður en í öðrum
OECD-löndum, sem sjá mætti
af því að meðalfjárfesting
þeirra hefði verið 21% af
þjóðarframleiðslu 1962 — 73.
magnað allar fjárfestingar með
eigin sparifé. En nú fjárfestum
við mun meira eða, sem nemur
34% af þjóðarframleiðslu að
meðaltali undanfarin 2 ár og
innlendur sparnaður hefði þvi
hvergi nægt til að fjármagna þá
fjárfestingu. Raunin hefði því
orðið sú að við hefðum þurft að
fjármagna mikinn hluta fjár-
festinganna með erlendu láns-
fé og þær hefðu því valdið
halla á viðskiptajöfnuðinum.
(sjá mynd 1).
Þá sagði Ásmundur að eins
og fjárfestingum væri háttað
hér á landi þá væru þær verð-
bólguaukandi. Heita mætti að
allar fjárfestingar væru komnar
undir opinbera forsjá, en hún
væri skipulagslítil eða jafnvel
skipulagslaus. Það væri því lítill
vafi á þvi að mikil óþarfa fjár-
festing hefði verið gerð í at-
vinnulifi og ekki síður i opinber-
um framkvæmdum. Væri auð-
sætt að skipulagsleysið væri
mjög verðbólguaukandi.
Niðurstaða Ásmundar var
því sú, að þensla undanfarinna
ára og viðskiptahalli stafaði
ekki af of mikilli eftirspurn
neyzluvara, hvorki til einka-
neyzlu eða samneyzlu, heldur
af of mikilli fjárfestingu og það
væri því hún, sem væri vanda-
málið í íslenzku efnahagslífi.
Opid bréf til heil-
brigðisráðherra
Hafnarf jörður 30. nóv. 1976
Blessaður Matthfas.
Ég rita þetta bréf vegna þeirra
umræðna er farið hafa fram und-
anfarið um heilbrigðismál. Ymsir
hafa tekið sér penna i hönd og
látið skoðanir slnar I ljós, en lítið
hefur heyrzt eða sést frá þér um
þaú mál. Þó minnist ég þess að
hafa séð og heyrt til þín I
þættinum Kastljós fyrir nokkru,
þar sem þú svaraðir fyrirspurn-
um varðandi málefni
endurhæfingardeildar Land-
spítalans. Einhvern veginn verk-
aði það svo á mig, það samtal, að
þú hefðir heldur lítið innsæi I
heilbrigðismál almennt. Þú
talaðir um að heilbrigðismál væru
dýr, og erfitt væri að ákvarða
hvaða þáttur ætti að njóta for-
gangs. Satt er það, að peninga
kosta þessi mál öll sömul — þá er
það nauðsynlegt Matthías að gera
sér grein fyrir þvl að þessi mál
þarf að skipuleggja og það vand-
lega — heildarskipulag I heil-
brigðismálum hlýtur að vera
höfuðnauðsyn og getur reyndar
þegar I framkvæmd væri komið,
stuðlað að lækkun á útgjöldum til
þeirra. Þvl er ekki til að dreifa að
þú hafir ekki góðan mann þér til
aðstoðar, t.d. þar sem Páll Sig-
urðsson læknir og ráðuneytis-
stjóri er annars vegar. Þar sem þú
I áður nefndum Kastljósþætti til-
tókst vandræði þín á þvi að
ákvarða forgangsefni þá vaknar
sú spurning hvort það hafi ekki
verið erfið ákvörðun hjá þér að
meta t.d. aðstoð þá er þú heimilað-
ir vegna starfsemi Heilsuræktar i
Glæsibæ. Sannast sagna fannst
mér tónninn falskur þvl á sama
tíma og þessi aðstoð er veitt er t.d.
mokað I sundlaugargrunninn við
Landspítalann — en vel á minnst,
það hlýtur að hafa kostað krónur
llka.
Undanfarin 2 ár hef ég, ásamt
Gisla Helgasyni, unnið að og flutt
ýmsa þætti I Ríkisútvarpinu er
fjölluðu um heilbrigðismál. Mark-
mið þeirra hefur verið að auka
skilning og áhuga almennings á
mikilvægi heilbrigðisþjónustunn-
ar svo og að þvi fé, er fer til
þessara mála, sé ekki illa varið, en
betur mætti standa að útdeilingu
þess. Vegna þessara þátta minna
hef ég heimsótt fjölmargar stofn-
anir og rætt við sérfræðinga og
sjúklinga. Allstaðar þar sem ég
kom, á stofnanir, kvartaði starfs-
fólk og sjúklingar um handahófs-
kennd vinnubrögð I málefnum
viðkomandi stofnunar.
Sammála ættum við Matthias að
geta orðið um að það er hryggi-
legra en orð fá túlkað að verða svo
sjúkur eða eiga allt sitt undir
þessar stofnanir að sækja. Ég
leyfi mér að fullyrða það við þig,
að margt af því fólki sem dvelur
til langdvala á stofnunum deyr
hreinlega andlega — ef þú veist
hvað það orð þýðir. Ég vona af
heilum hug, að þú sjáir sóma þinn
I þvi að upp risi sundlaug við
endurhæfingardeild Grensáss, en
varðandi málefni Landspitalans
vil ég segja það, að þar eru til
staar margvisleg vandamál t.d.
skapar deildarskipting spitalans
vissa tilhneigingu til myndunar
smákonungdæma er svo getur
verkað sem dragbítur á samstarf
og framþróun á heildarmálum
spitalans — þarna er verk fyrir
þig að vinna sem yfirmaður heil-
brigðismála í öllu landinu —
þarna átt þú að slá í borðið og
sameina kraftana á staðnum. Eng-
ar áhyggjur skaltu hafa af því að
þú standir einn upp I þeim
bardaga. I ljósi þeirra staðreynda
að ríkið hefur nú ákveðið að
kaupa Landakot kemur það ein-
staka tækifæri sem þú færð upp í
hendurnar að endurskipuleggja
öll málefni Landspitalans, Landa-
kots svo og varðandi væntanlega
starfsemi í nýju Geðdeildinni sem
er að risa á lóð Landspitalans. Nú
er tækifærið og fyrir alla muni
glopraðu þvi ekki út úr höndun-
um á þér. En varðandi nýju
Geðdeildina er það að segja, að
frekar þarf að hraða framkvæmd-
um en draga úr þeim. I kjallara
hennar mun skapast aðstaða fyrir
göngudeild er þjónað gæti öllum
deildum Landspitalans, svo og
Geðdeildinni. Þetta er nú orðið
æði langt bréf hjá mér Matthías
en að lokum vil ég þó fara fram á
það við þig, að þú ræðir i alvöru
við nafna þinn fjármálaráðherra,
og það sem þið berið nú báðir
nafn postulans langar mig að
minna ykkur á orð hans þar sem
hann vitnar i orð frelsarans er
hann stóð á fjallinu og fólkið
færði til hans alla sjúka sem
haldnir voru ýmsum sjúkdómum
og hörmungum.
Sælir eru miskunnsamir, þvi að
þeim mun miskunnað verða.
Sælir eru þeir, sem hungrar og
þyrstir eftir réttlæti, því að þeir
munu saddir verða. Og að lokum
sagði hann:
Hver sem því brýtur eitt af
þessum boðorðum, og kennir
mönnum það, hann mun verða
kallaður minnstur í himnaríki, en
hver sem breytir eftir þeim og
kennir þau, hann mun kallaður
verða mikill í himnariki.
Ég vil svo að lokum bjóða þér í
ökuferð með mér á hverja þá
stofnun sem ég hef hingað til
kynnt mér og bensínið skal ég
borga — smátima frá þingstörf-
um og öðru amstri hlýtur þú að
geta fengið fri og eitt er víst að þú
kemur betri maður til baka. Með
bestu kveðju til þin og þeirri ósk
að ekki þurfir þú að lenda á
neinni stofnun til þess þá að
kynnast þessum málum.
Andrea Þórðardóttir.
Pílagrímaflutningum
Flugleiða
UMSOMDUM flutningum Flug-
leiða með pílagríma frá Nígeríu
til Saudi-Arabiu lauk á sunnudag-
inn, en samið var um að Flugleið-
ir færu fjórar ferðir til viðbótar
og verður síðasta ferðin farin i
dag. Starfsfólk Flugleiða, sem
unnið hefur ytra við þessa flutn-
inga, er væntanlegt heim á Þor-
láksmessu. Hafa flutningar þessir
gengið vel að sögn Sveins
Sæmundssonar, blaðafulltrúa
Flugleiða, en þó voru nokkrir
erfiðleikar í upphafi vegna sand-
storms, en alls hafa á milli 15 og
16 þúsund farþegar verið fluttir á
vegum Flugleiða á milli fyrr-
nefndra landa.
Flutningar þessir hófust 1.
nóvember síðastliðinn og var lok-
ið við að flytja pílagrímana til
hins helga staðar, Jedah í Saudi-
Arabiu, 22. nóvember. Byrjað var
að flytja þá til baka 5. þessa mán-
aðar og lýkur þeim flutningum í
lokið í ár
dag, miðvikudag, eins og áður
sagði. I upphafi var ekki reiknað
með að þessum flutningum lyki
fyrr en jafnvel eftir jól og hafa
þeir því gengið betur en búizt var
við. Var reyndar samið um flutn-
ing á 20 þúsund farþegum, en
þeir munu ekki verða svo margir.
I þessum flutningum hafa verið
notaðar tvær DC-8 flugvélar Flug-
leiða og starfsfólk Loftleiða aðal-
lega séð um störf i lofti. Að þessu
verkefni loknu munu vélarnar
fara i skoðun í Luxemborg, en að
henni lokinni verður þeim tveim-
ur vélum, sem Flugleiðir hafa
verið með á leigu frá bandarisku
fyrirtæki, skilað aftur.
Fyrir síðustu jól fluttu Flug-
leiðir talsvert af fragt fyrir sömu
aðila og sömdu nú um flutning á
pílagrímunum. Hefur tekizt gott
samstarf á milli og er ekki ólík-
legt að frekara samstarf verði á
næsta ári.