Morgunblaðið - 24.04.1977, Síða 18

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24 APRlL 1977
Menningar-
báknið mikia
sem rísið
er íParís
p; , ...— , . . : : ............................................................... .......................................................................................................................................................................... ...
í tónlistardeildinni erm.a, hljómlistarsalur með færanlegu lofti, veggjum og gólfi,
þar sem gera má hvers konar tilraunir með hljóðið. Og þar eru líka hin flóknustu
tæki fyrir elektróniska tónlist.
„Ég á þá ósk heitasta að París
eignist menningarsetur, sem í senn
verði safn, skapandi menningarmið-
stöð, þar sem myndlistin situr við
borð með tónlistinni, kvikmyndum,
bókum, hljóðmyndarannsóknum
o.s.frv., sagði Pompidou heitinn Frakk-
landsforseti í desembermánuði 1969.
Menningar og
listamiðstöð
í París
31. janúar sl. opnaði núver-
andi Frakklandsforseti þessa
mennmgarmiðstöð I
Beaubourg í París, að viðstödd-
um 4000 gestum víðs vegar að
úr heiminum og er þessi mið-
stöð menningar- og lista kennd
við hinn látna forseta. Á sviði
menningar og lista er þetta
óumdeilanlega talmn merkasti
viðburðurársins, ekki aðeins í
Frakklandi, heldur líka víðast
annars staðar Aðsókn er gífur-
leg, skrif og umtal ómælt og
flestir eru sammála um að
þarna hafi París aftur náð sæti
sínu sem listamiðstöð heims-
ins, eins og hún hefur lengst af
verið á undanförnum öldum,
þó nokkur lægð yrði eftir
1950, þegar borgir á borð við
New York virtust fara fram úr
París. Telja gagnrýnendur að
þetta risafyrirtæki muni nú aft-
ur draga til Parísar listamenn í
ofannefndum greinum og þar
með skapist frjósamur jarð-
vegur fyrir þær, enda allt
miðað við nútímalistir. Sumum
Frökkum finnst þó nóg um, því
sjöundi hlutinn af öllu þvi fé,
sem fer til reksturs í menn-
ingarmálum í landmu, verður
bundinn við starfsemina.
Reksturskostnaður er meiri en
fer nú til allra annarra safna í
Frakklandi. Óttast þeir að þetta
komi niður á öðrum verk-
efnum.
Skoðanir eru líka nokkuð
skiptar á þessari risabyggingu.
A m.k. er hún allt öðru vísi en
menn áttu von á. Sumir líkja
henni við risastórt skemmti-
ferðaskip og aðrir við olíu-
hreinsistöð. Byggingin stendur
ekki á jörðmni, heldur er hún
hengd upp á súlur, eins
og tengibrú. Burðarbitar og ál-
pipur liggja utan á henni, sums
staðar utan við glerveggi, og
stórir sivalningar hlykkjast eins
og ormar upp með húshlið-
unum. í þeim eru rennistigar,
sem dæla gestum upp um allt
húsið. Eru hólkarnir glærir þeg-
ar ofar dregur, svo að gott
útsýni fæst á leiðinni upp yfir
alla París, en af færiböndunum
stigur gesturinn svo beint inn í
miðjan sal, sýningu eða bóka-
safn, sem eru á viðkomandi
hæð. Salirnir eru opnir, engin
súla eða skilrúm þar, og mikið
svigrúm til að flytja til og
byggja upp starfsemina á
svæðmu. Flefur arkitektunum
Richard Rogers frá Englandi og
Renzo Piano frá Ítalíu, sem
sigruðu i tillögusamkeppni,
sannarlega tekizt að skapa
byggingu, sem vekur athygli
og sem flestir telja muni verða
mjög hentug fyrir þá marg-
brotnu starfsemi, sem henni er
ætlað að hýsa. Og rýmið er
ekki skorið við nögl.
800 starfsmenn
og 10 þós.
gestir á dag
Byggingin er 100 þúsund
'fermetrar að stærð, á fimm
hæðum, Húslengdin er 150
metrar og breiddin 60
metrar. Burðarbitarnir emir eru
tvisvar sinnum þyngri en i
Eiffelturninum. 250 loftræsti-
vélar halda loftinu i bygging-
unni hreinu og hæfilega þurru
fyrir listaverkin og sjónvarps-
vélar eru um allt til að fylgjast
með þjófum. Um 800 manns
munu starfa í byggingunm og
10 þúsund gestir rúmast þar
auðveldlega á dag, án þess að
skapa umferðarerhðleika, svo
einhverjar tölur séu nefndar
Þetta er i rauninni ekki
undarlegt, þegar haft er í huga
að í Georges-Pompidou-
menningarmiðstöðinni munu
1 300 manns i einu geta leitað
sér upplýsinga í milljón bókum
og 300 þúsund hljóðmynda-
plöggum, nútímalistasafnið í
París haft þar fasta sýningu á
sínum 1100 verkum, um leið
og skammtímasýningar fara
þarfram, iðnhönnunarmiðstöð-
in boðið fram upplýsingar um-
iðnaðarframleiðslu, sýningar í
húsagerðarlist verið í gangi og
tónlistarmiðstöðin starfað að
hljóðrannsóknum i sínum
neðanjarðarsalarkynnum. Svo
ekki sé minnzt á starfsemi á
borð við sýningar kvikmynda-
safnsins, leiksýningar, al-
menna fyrirlestra, uppeldisleik-
svæði barna og veitingasali.
Hin mikla bygging stendur
þar sem áður voru ,,Les
Halles", hinir frægu skálar í
París með matvælamark-
aðinum, þar sem bændur og
framleiðendur komu með varn-
ing sinn inn á nóttunni og
seldu eigendum verzlana og
veitingahúsa birgðir fyrir dag-
inn en allt var á bak og burt
á daginn. Þeir sem seinir voru
í rúmið héldu þangað á litlu
veitingastaðina að fá sér
franska lauksúpu og eitthvað
að drekka. En markaðurinn hef
ur nú verið fluttur i nýtízku
skála fyrir sunnan París og
gömlu hallirnar rifnar. Lengi
höfðu verið áform um að koma
upp stóru bókasafni. Siðan sáu
framámenn listasafnsins mögu-
leika á fjármögnun með því að
slá sig saman við safnið: Loks
sáu Frakkar þarna tækifæri til
að ná aftur heim til Frakklands
sinu frægasta tónskáldi, Pierre
Boulez, sem lengi hafði starfað
erlendis, nú síðast sem hljóm-
sveitarstjóri New York fil-
harmoníunnar. Hans freistuðu
þeir með því að bjóða honum
hljóðrannsóknastofu og tón-
listarmiðstöð, sem liklega er
Parísarbúar horfa undrandi á þessa furðulegu mennmgarverksmiðju, sem risin er upp í gamla hverfinu í Beaubourg.