Morgunblaðið - 28.06.1977, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JUNI 1977
35
Vladiinir Jakúb:
Um samskipti Sovétríkjanna og
Norðurlanda á sviði bókmennta
Eftir á Sovétrlkin undirrituðu Bern-
samkomulagið um gagnkvæman föf-
undarrétt í byrjun árs 1973 hafa sam-
skipti lands mlns við Norðurlönd þró-
ast og eflst. Bókaútgáfur I Sovétrlkjun-
um hafa komið á nýjum og föstum
tengslum við margar stærstu bókaút-
gáfur á Norðurlöndum Þegar ég var
að fara að heiman skrapp ég á nýja
skrifstofu sem annast alla starfsemi
varðandi réttindi rithöfunda til þess að
fá upplýsingar um þróun þessara sam-
skipta Þessi skrifstofa heitir VAAP —
Aðalskrifstofa til verndar höfundarrétti.
Ég held að lesendur og bókaútgefend-
ur I bókmenntalandinu íslandi hljóti að
hafa gaman af að frétta af þvl sem er
að gerast að þessu sviði
Útgáfuréttarskrifstofa Sovétrlkjanna,
VAAP, var stofnuð fyrir þrem árum er
Sovétrlkin gerðust aðili að alþjóðlega
höfundarréttarsáttmálanum. Að henni
standa öll samtök skapandi listamann I
landinu, sovéska vlsindaakademlan,
APN. útfáfuráð rlkisins svo og ýmis
ráðuneyti og stjórnardeildir, VAAP
verndar rétt allra sovéskra höfunda:
Rithöfunda, visindamanna. leikrltahöf-
unda. tónskálda. listamanna og blaða-
manna, bæði innan Sovétríkjanna og
utan. Jafnframt gætir VAAP réttar allra
erlendra höfunda I sambandi við hvers
konar notkun verka þeirra innan Sovét-
rlkjanna VAAP undirritar alþjóða-
samninga um verndum höfundarréttar
og annast milligöngu I samningum um
útgáfu- og flutningsrétt, tekur I alþjóð-
legum bókasýningum, kaupstefnum
og tónlistarhátlðum. VAAP eru þannig
allsherjarsamtök.
VAAP lítur að það sem meginverk-
efni sitt að örva menningarsamskipti
og koma listrænum verðmætum af
sovéskum uppruna á framfæri I heim-
inum I þágu almennings. Á hinn bóg-
inn leitast VAAP viðaðauka möguleika
sovésku þjóðarinnar til að kynnast
verðmætum erlendum verkum á sviði
bókmennta. tónlistar, leiklistar og ann-
arra listagreina. VAAP ýtir undir aukin
persónuleg kynni bókmennta-. lista-,
og vlsindamanna, forráðamanna út-
gáfufyrirtækja og leikhúsa og félaga I
samtökum listamanna.
Fyrir tveim árum ræddi sendinefnd
VAAP I Stokkhólmi við samtök
sænskra útgefenda og var gerður
samningur um útgáfu- og flutningsrétt
á verkum sovéskra höfunda i Svlþjóð. f
maí 1975 var gerður I Moskvu sams
konar samningur um útgáfurétt á bók-
um sænskra höfunda I Sovétrlkjunum
við nefnd sænsku útgefendasamtak-
anna undir forustu P Sjögren. Teknar
voru saman minnisgreinar um árangur
heimsóknarinnar þar sem Itrekaður var
gagnkvæmur vilji til aukinna sam-
skipta Var þar með stigið fyrsta skrefið
að menningarsamvinnu milli landanna
tveggja. Eru skipti á sendinefndum og
jákvæðar viðræður nú orðin föst regla.
Slðustu ár hafa fulltrúar Askild og
Kernsekúl, Mediaform, Raben og Sjö-
gren heimsótt Sovétrikin til viðræðna.
og fyrir skömmu kom Gerard Bonnier,
framkvæmdastjóri Bonnierútgáfufyrir-
tækisins, til Moskvu.
„Áður en Sovétrlkin gerðust aðili að
alþjóðlega höfundaréttarsáttmálanum
voru samskipti okkar strjál og ófull-
nægjandi Nú hefur þetta breyst.
Tengsl okkar hafa aukist. Fulltrúar
VAAP hafa heimsótt Svlþjóð og fulltrú-
ar sænskra útgáfufyrirtækja farið til
Moskvu. Margir útgefendur hafa
undirritað samninga um útgáfu á bók-
um sovéskra höfunda og verða þau
verk brátt til sölu I Svlðþjóð," sagði
Bonnier.
Raunsæ afstaða til gagnkvæmt hag-
stæðra skipta á vlsinda-. lista- og bók-
menntaverkum er farin að bera ávöxt.
Hér eru nokkrar tölur er gefa hugmynd
um samskipti VAAP við sænska útgef-
endur. 1974 gerðum við aðeins 3
samninga við þá, 10 árið 1 975 og 22
1976.
Forum-útgáfufyrirtækið hefur samið
um rétt til að gefa út fimm bækur. þrjár
eftir Ju. Trifonov, eina eftir V Kaverin
og eina eftír N. Baranskaja. Útgáfu-
fyrirtækið Tiden mun gefa út bækur
eftir V. Sjuksjin, Ju. Nagibin, V
ProSkurin og Ju. Trifonov. Raben og
Sjögren undirbúa útgáfu á bókum eftir
G. Troepolski, A G Mjslivtsjenko, V.
Tendriakov, V. Beekman, K Stanis-
lavski og F. Aliev
Norstedt-útgáfufyrirtækið ætlar að
gefa, út sjö bækur. Höfundar eru Ju
Lotman, K Stanislavskl og A. Naum-
ov. Útgáfufyrirtækið Wahlstrom og
Widstrand hefur fengið útgáfurétt á
fjórum bókum eftkr Tsj. Aitmatov, G.
Baklanov, V. Rasputin og V. Bogomo-
lov. Gidlunds-útgáfufyrirtækið undir-
býr útgáfu á þrem bókum eftir K.
Tsjukovski. V. Majakovskl og Tsj.
Aitmatov. Almqvist og Wiksel gefur út
bók eftir F. Iskander, Delta-
útgáfufyrirtækið gefur út tvær bækur
og Bra Bocker-útgáfufyrirtækin tvær
eftir I. Glazunov og V. Smirnov.
Fyrir milligöngu VAAP hefur Media-
form-útgáfufyrirtækið gert samning
um útgáfu á myndskreyttum skemmti-
tlmaritum um persónur sem eru mjög
vinsælar meðal sovéskra barna: Krókó-
dilnum Guena og Tsjeburasjka. Tfma-
ritin verða prentuð I 1 20 þúsund ein-
tökum.
Sovéskir lesendur þekkja vel og
meta sænskar bókmenntir Bækur
sænskra höfunda eru gefnar út I stór-
um upplögum ekki aðeins á rússnesku
heldur og á öðrum tungumálum I Sov-
étrlkjunum. Bækur Astrid Lindgren
hafa oft verið gefnar út I Sovétrlkjun-
um Bækur hennar um Kiddy og Karls-
son hafa verið prentaðar I 300.000
eintökum. Bækur eftir 0. og L. Sand-
berg og Mattson I Brig hafa einnig
komið út I stórum upplögum. Mjög
vinsælar I Sovétrlkjunum eru skáldsög-
ur eftir Hjalmar Söderberg, Nóbels-
verðlaunahafann Selmu Lagerlöf. bæk-
ur skáldsins og rithöfundarins Arthur
Lundkvist. Leninverðlaunahafa og
framkvæmdastjóra sænsku akadem-
lunnar. skáldsögur eftir Ivar Lo
Johansson, bækur eftir Söru Lindman
svo og ritsafn I einu bindi eftir Per
Lagerkvist
Tímaritið Zvedza hefur birt sögu eftir
Sven Delblank og tlmaritið Innostrann-
aja Literatura kafla úr sögu eftir M
Ekelöf I 600 þúsund eintökum Sama
tlmarit hefur bírt brot úr verkum Arvin
Rundbergs
Þetta er alls ekki tæmandi listi yfir
sænska höfunda, sem bækur hafa ver-
ið gefnar út eftir I Sovétríkjunum Þá
eru I undirbúningi útgáfur á bókum
eftir A. Rundberg. P Gustafsson. May
Shavel, Per Vale, G. Rut, S. Arner og
fleiri sænska höfunda
VAAP hefur stofnað til samskipta við
leikhús- og tónlistarfélög I mörgum
löndum. m.a I Svlþjóð Samkvæmt
samningi milli VAAP og Arlecshino
Teater Forlag gætir hið siðarnefnda
hagsmuna sovéskra höfunda gagnvart
leikhúsum, útvarpi, sjónvarpi og kvik-
myndum I Svlþjóð Hefur það samið
um rétt til að sviðsetja verk eftir M.
Bulgakov, I. Babel og A. Vampilov
Sovéskir lesendur eru og kunnugir
verkum höfunda I Noregi. Danmörku
og Finnlandi Samskipti VAAP og sam-
taka norskra útgefenda hófust með
komu sendinefndar undir forustu Jan
Vise til Moskvu I júni 1976. Gerður
var samningur um útgáfu á bókum
sovéskra höfunda I Noregi og rætt um
útgáfu á mörgum verkum norskra höf-
unda I Sovétrikjunum Að frumkvæði
samtaka norskra útgefenda heimsótti
sendinefnd frá VAAP Ósló til að undir-
Framhald á bls. 37
Hversvegna ekki hvort tveggja?
nýr AMIGO og sólarlandaferð
Skoda Amigo er ódýr bifreiö, þess vegna getur þú leyft þer aó fara lika til
sólarlanda.
Skoda Amigo er mjög falleg og stiihrein bifreió. Hun er búin fjölda tæknilegra
nýjunga og öryggió hefur verió aukió til muna.
Komió og skoóió þessa einstöku bifreió.
JÖFUR
HF AUOBREKKU 44-46 - KOPAVOGI - SIMI 42600