Morgunblaðið - 30.07.1977, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JULt 1977
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JULI 1977
17
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavik.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn GuSmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni GarSar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiSsla ASalstræti 6. sími 10100.
Auglýsingar ASalstræti 6. sfmi 22480.
Áskriftargjald 1300.00 kr. á mánuSi innanlands.
í lausasölu 70.00 kr. eintakiS.
Rekstrarstada
atvinnuveganna
Þessa dagana koma á borð borgaranna í landinu skattskrár
hinna einstöku skattumdæma. Þær tíunda samfélagsleg
gjöld einstaklinga og fyrirtækja til ríkissjóðs og segja sína sögu
um þróun mála frá ári til árs. Það vekur til dæmis athygli, þegar
gluggað er í skattskrár Reykjanessumdæmis og Reykjavíkur, að
tekjuskattur og heildarálagning á félög í atvinnurekstri hafa
hækkað verulega frá fyrra ári. Heildarálagning á félög í Reykja-
nesumdæmi hefur hækkað um 61% frá fyrra ári og tekjuskatts-
álagning, ein út af fyrir sig, meir en tvöfaldazt. í Reykjavík hefur
heildar álagning á félög hækkað um 26% og tekjuskattur um
38%. Sé álagning á einstaklinga tekin með í myndina hefur
heildarálagning hækkað um 30,4% í Reykjanesumdæmi og
25,82% í Reykjavík.
Þessar tölur sýna ljóslega að afkoma atvinnurekstrar í þessum
skattumdæmum, bæði framleiðsluatvinnuvega og verzlunar- og
þjónustufyrirtækja, hefur batnað verulega milli rekstraráranna
1975 og 1976. Þessu ber að fagna. Það er fátt mikilvægara þessari
þjóð, sem áætlað er að fjölgi um 80.000 einstaklinga fram til
komandi aldamóta, en að rekstrarstaða og vaxtaskilyrði atvinnu-
fyrirtækja séu traust. Fyrirtæki í atvinnurekstri þurfa að hafa þá
rekstrarlega afkomu hverju sinni, að þau geti mætt tímabundn-
um erfiðleikum eða skakkaföllum; að þau geti þróazt að vélvæð-
ingu og hagræðingu þann veg, að samkeppnisstaða þeirra út á við
fari sífellt batnandi; og síðast en ekki sízt fært svo út kvíar, að
mætt geti vaxandi atvinnueftirspurn ört stækkandi þjóðar. Loks
sýna þessar skattskrár að atvinnureksturinn ber umtalsverðan
tekjuskatt, auk margháttaðra atvinnurekendagjalda, þegar sæmi-
lega árar fyrir hann.
Alþýðubandalagið og Þjóðviljinn hafa um árabil haldið uppi
áróðursherferð á hendur íslenzkum atvinnuvegum, sem m.a.
hefur miðað að því að þrengja rekstrarlega afkomu og stöðu
þeirra, bæði gegn um skattkerfið og með tilkomu haftabúskapar,
sem hvarvetna hefur leitt til hlutfallslega minni verðmætasköp-
unar og lélegri lífskjara en þar sem frjálst hagkerfi er í heiðri
haft. Einn þáttur þessa áróðurs inniheldur þann boðskap, að
hagnaður í atvinnurekstri sé af hinu illa, arðrán, þótt vel rekinn
atvinnurekstur, sem skilar f jármagni til endurnýjunar og vaxtar,
sé helzta keppikefli þjóðlanda, sem tryggt hafa þegnum sínum
hvað bezt kjör í veröldinni.
Sú staðreynd, að mál hafa þróazt íslenzkum atvinnurekstri í
hag milli rekstraráranna 1975 og 1976, sem liggja til grundvallar
framangreinds samanburðar, tryggja þó ekki, að sú þróun verði
til frambúðar. Nýlegir kjarasamningar, samhliða sýnilegri verð-
lags- og kostnaðarþróun í kjölfar þeirra, binda atvinnurekstr-
inum þunga bagga, sem reynslan ein fær úr skorið, hvort bærir
eru. Sú bætta rekstraraðstaða, sem náðst hefur á undangengnum
misserum, og skattskrár bera vitni um, sýnir, að atvinnurekstur-
inn getur borið nokkrar kaupgjaldshækkanir, enda hefur hann
undirgengizt þær í frjálsum samningum. Engu að síður er ljóst,
að aðstaða hinna ýmsu greina atvinnurekstrar er mjög mismun-
andi til að mæta auknum kostnaðarþunga. Framleiðsluatvinnu-
vegirnir, sumir hverjir, eiga örugglega á brattann að sækja í því
efni á næstu misserum, þrátt fyrir nokkuð hátt útflutningsverð
unninna sjávarafurða. Hafa verður og í huga, að íslenzkur
útflutningur á í harðri samkeppni á heimsmarkaði, þann veg, að
auknum framleiðslukostnaði verður ekki ýtt út í verðlag á þeim
vettvangi. Hætt er hins vegar við að kostnaðarauki við fram-
leiðslu á innlendan markað, sem og í þjónustu, komi að hluta til
fram i hærra verðlagi heimafyrir. Þær hækkanir eru og þegar
farnar að sjá dagsins ljós.
Ýmis byggðarlög í strjálbýli hér á landi, sem bjuggu við
árstíðabundið atvinnuleysi til skamms tíma, sem og ýmis lönd í
veröldinni, er atvinnuleysi hrjáir, geröu og gera allt sem í þeirra
valdi stendur til að laða að sér atvinnurekstur og búa honum
frjósaman jarðveg. Þetta hefur borið árangur hér á landi.
Atvinnu- og afkomuöryggi er með bezta móti um gjörvallt landið.
Þessari stöðu verður þann veg bezt haldið, að atvinnurekstrinum
verði búin sú rekstraraðstaða, að hann geti tryggt stöðugleika á
vinnumarkaðinum. í þá átt hefur miðað á valdatíma núverandi
ríkisstjórnar. En ekki þarf mikið úr skorðum að fára til að
óvissuástand skapist. Þess vegna er ástæða til gjalda varhug við
herferð Alþýðubandalagsins á hendur íslenzkum atvinnuvegum
og baráttu þess fyrir haftabúskap og viðskiptahömlum. Þeir
þjóðfélagshættir, sem Alþýðubandalagið stefnir að, hafa það víða
verið reyndir og hvarvetna með sama árangursleysinu,
bæði varðandi almannakjör og þegnréttindi, að ekki eru fýsilegir
til eftirbreytni. Vítin eru til þess að varast þau, jafnvel þótt
kölluð séu „íslenzk atvinnustefna“.
ð í Vat
Söngur er f hávegum hafður á öllum samverum f Vatnaskðgi.
EITT af þvf vinsælasta sem
horgarbörnin gera er að komast
út f sveit, komast burtu úr bæn-
um og sjá eitthvað nýtt og spenn-
andi. Ekki komast öll börn á
sveitabæi, en til að gefa sem flest-
um kost á einhverri dvöl í sveit
hafa mörg félagasamtök boðið
börnum upp á dvöl f sumarbúð-
um. Ein slfk samtök eru Skógar-
menn KFUM og er þeirra aðsetur
f Vatnaskógi, rúmlega klukku-
stundar akstur frá Reykjavfk.
Vatnaskóg þarf varla að kynna
svo mikið, því þar hafa fjölmargir
dvalið lengur eða skemur. Fyrstu
árin með séra Friðrik Friðriks-
syni og síðar öðrum KFUM-
mönnum og þeir sem hafa dvalið i
Vatnaskógi lengur en þrjár nætur
í senn eru nefndir Skógarmenn
og má segja að það sé e.k. deild
innan KFUM.
Sunnudag einn fyrir skömmu
leit blm. Mbl. við í Vatnaskógi og
ræddi m.a. við nokkra drengi sem
þar voru, en í þessum flokki, sem
var sá 6. í sumar, dvöldust um 93
drengir á aldrinum 11 —13 ára og
hefur svo verið í allt sumar, hvert
rúm skipað í öllum flokkum.
Þennan sumardag, eins og svo
marga aðra var rigning — aus-
andi rigning, rétt eins og hellt
væri úr fötu. En drengirnir létu
hana ekki á sig fá — þeir undu
sér úti við i leikjum og fþróttum
— og fremur var þeirri spurningu
velt fyrir sér hversu margir litrar
af vatni bættust í Eyrarvatnið i
rigningunni, en að gera sér ein-
hverja rellu út af henni.
Sr. Kristján Búason, dósent,
hefur verið forstöðumaður i
Vatnaskógi nú i nokkrar vikur og
ásamt honum eru það foringjar, 6
piltar sem sjá um drengina i leik
og starfi og sagði Kristján að hans
hlutverk væri að vera eins konar
pabbi foringjanna og afi drengj-
anna i flokknum. Auk þeirra
vinna síðan starfsstúlkur við eld-
hússtörf og ræstingar.
— Það er gaman að rifja þetta
upp aftur eftir langt hlé, sagði
Kristján, en ég var hér aðstoðar-
foringi með sr. Magnúsi heitnum
Runólfssyni fyrir 25 árum og þá
vorum við tveir með milli 60 og 70
drengi. Það er orðinn mikill
munur á allri aðstöðu núna og
lfka eru gerðar meiri kröfur til
gæzlu, t.d. minnist ég þess ekki að
björgunarvesti hafi verið hér áð-
ur fyrr, en nú má enginn fara út á
vatnið í bát nema að vera í vesti.
Foringjarnir skipta með sér
verkum, einn er knattspyrnufor-
ingi, annar íþróttaforingi, síðan
er bátaforingi eða „flotamálaráð-
herra“ o.fl. og einn aðstoðarfor-
ingi, sem réttir hinum hjálpar-
hönd eftir þörfum. Þeir skiptast
svo á um að sinna þessum mála-
flokkum og ýmsu öðru þarf einnig
að sinna, sjá um að sækja mjólk,
koma rusli frá og ýmis störf eins
og gerist á stórum heimilum. Um
ÞAR
HAFA
DRENGIRNIR
EKKI
ÁHYGGJUR
AF VEÐRINU
helgar eru oft vinnuflokkar í
Vatnaskógi, sem sinna frekari
verklegum framkvæmdum og t.d.
núna i sumar er verið að endur-
byggja girðinguna um skóginn og
á hverju vori er unnið að skóg-
ræktarstörfum.
I Vatnaskógi, eða öllu heldur
Lindarrjóðri, eru nú þrjú stór
hús, gamli skálinn, sem vígður
var 1943 en þar eru svefnsalir og
aðstaða til leikja og salur fyrir
kvöldvöku o.þ.h. og var hann áður
matsalur einnig áður en matar-
skáli var byggður. I matarskálan-
um eru matsalur og eldhús og
vistarverur hluta starfsfólksins
en siðasta átakið í byggingarmál-
um í Vatnaskógi er iþróttahús,
sem enn er ekki fullbúið, en búið
er að gera fokhelt og innrétta að
hluta. Hægt er þó að stunda þar
körfubolta og fleiri iþróttir, en
annars er íþróttaaðstaða góð,
tveir knattspyrnuvellir, gras og
malarvöllur, hlaupabraut, skökk-
gryfja, blakvöllur og sérstakur
þrautavöllur. Þá er ótalin svefn-
staður sem kallaður er Lauf-
skálar, en það eru hús sem fengin
voru frá Búrfelli og er þar rúm
fyrir um 30 drengi. Af öðrum
húsakosti má nefna bátaskýli þar
sem einnig er aðstaða til smiða og
viðgerða, og fyrir nokkrum árum
var flutt í Vatnaskóg hús er nefn-
ist Drengjaborg og var áður í
Laugarneshverfi i Reykjavík. ör-
skammt frá öðrum húsum er svo
kapellan, litil kapella sem var
vigð 24.7. 1949.
Þessa aðstöðu hafa þeir Skógar-
menn byggt upp á 48 árum, en
hinn 17. júli 1929 söfnuðust
nokkrir er dvalið höfðu i Vatna-
skógi í fyrsta flokknum saman og
stofnuðu Skálasjóð. Var framlag
til hans 116 krónur og þær hafa
síðan ávaxtast og bætt hefur verið
við sjóðinn smám saman og hefur
hann staðið undir öllum þessum
framkvæmdum.
1 tjöldum f rigningu
Fyrsti flokkurinn sem sr. Frið-
rik Friðriksson fór með í Vatna-
skóg dvaldi þar i hálfan mánuð og
rigndi mestan þann tima. Sr. Frið-
rik var heldur niðurdreginn eftir
þann tíma og siðasta kvöldið I
Vatnaskógi það sumar flutti hann
ræðu fyrir piltana og var hún
nefnd „Karlaraup". Þar lýsi hann
aðstöðunni i Vatnaskógi eins og
hann sá hana fyrir sér 1999, marg-
ir drengir og aðstaðan orðin öllu
betri en var fyrst, því þá var
dvalið í tjöldum og reyndar bjóst
sr. Friðrik varla við að nokkur
vildi koma aftur í Vatnaskóg eftir
þessa fyrstu rigningardvöl. En
siðan þetta gerðist hafa þúsundir
drengja gist „Skóginn“ og margir
leitað þangað aftur og aftur. Enda
hefur ekki alltaf rignt i Vatna-
skógi þó svo hafi verið hinn 17.
júlí s.l. og fyrir 50 árum. Minn-
ingarnar sem eftir sitja eru bæði
bundnar við leiki og störf, gaman
og alvöru, vangaveltur yfir knatt-
spyrnunni eða því hvaða þýðingu
það hafi að fá að heyra lesið úr
Bibliunni, og talað út frá þvi.
„Allt skemmtilegt“
Flestir drengjanna eru úr
Reykjavík og nágrenni, en á
hverju sumri koma hópar frá
Keflavfk, Akranesi, Hellissandi
og einnig hafa komið drengir
austan af landi og vestan af fjörð-
um. Að siðustu verður hér rætt
stuttlega við nokkra þeirra:
Frá Keflavík eru þarna tveir
drengir, heitir annar Hörður
Hilmarsson og er á 13. árinu, en
hinn Sævar Garðarsson 13 ára.
Þeir sögðust báðir hafa verið i
Vatnaskógi áður og voru nú i 3. og
4. sinn.
— Það er alltaf jafngaman hér,
sögðu þeir. Og hvað var svona
gaman?
— Bara allt, úti í íþróttum,
vera á bátunum, inni i spilum og
líka í koddaslag. Það var líka ofsa
gott veður i gær og alveg hægt að
spegla sig í vatninu og þegar sólin
var að setjast var alveg ofsa flott!
Ætlið þið að koma hingað aft-
ur?
Já, við komum örugglega næsta
sumar. Við erum í KFUM í Kefla-
vík og höfum verið með frá byrj-
un og er annar okkar stofnandi og
á sumum fundunum er rifjað upp
hvað gert er í Vatnaskógi, líka til
að þeir nýju sjái það.
Næst er spjallað við tvo Reyk-
vikinga, Tómas Guðbjartsson 12
ára og Óskar Ármannsson 13 ára
og sögðust þeir lika hafa verið
áður í Vatnaskógi.
— Það er fínt að vera hér og
pabbi og mamma vilja alveg
senda okkur hingað, þau eru
kannski bara fegin að losna við
okkur, en þú mátt samt ekki
skrifa það!
Hvað gerið þið helzt á daginn?
— Við förum út i fjallgöngur
suma daga, erum mikið á bátnum
og i íþróttum, frjálsum íþróttum,
blaki og fótbolta og erum stund-
um í körfubolta i nýja iþróttahús-
inu. Við fáum líka að veiða i vatn-
inu ef við kaupum veiðileyfi og
sumir hafa verið með stangir með
sér, sögðu þessir reykvísku
Skógarmenn og sögðust reyna að
koma aftur i Vatnaskóg ef þeir
gætu. Þegar i bæinn kæmi ætluðu
þeir að vinna eitthvað t.d. með þvi
að selja blöð og eitthvað þess hátt-
ar, en yfirleitt sögðust þeir ekki
vera í vinnu, enda ekki það gaml-
ir.
Gunnar H. Ársælsson er 11 ára
Akurnesingur sem var i Skóg-
inum í fyrsta sinn.
Leiðist þér ekkert?
— Ne-hei, það er bara gott að
komast út úr bænum. Hér eru
jafnaldrarnir og hér' erum við
frjálsir og megum leika okkur við
hitt og þetta allan daginn. Við
erum mjög mikið á bátunum og
það fær eitt borð bátana í klukku-
tima í einu.
„Eitt borð“ er eitt borð í mat-
salnum en þar sitja drengirnir
alls við 7 borð og þannig er þeim
skipt niður i leiki og störf, t.d.
uppþvottinn, en þeir aðstoða við
hann. En meira um bátana:
Kunna allir að róa?
— Já, já það er enginn vandi,
en við megum samt ekki fara út
um allt vatnið, megum ekki fara
of nálægt ósnum og verðum alltaf
að hafa bjargvesti.
Við færum okkur aðeins „út
fyrir landssteinana" og ræðum
næst við Vestmannaeymg, Hlyn
Gunnarsson, en hann er 13 ára:
— Eg var hér í fyrrasumar lika
og það hafa margir vina minna
verið hérna og þó nokkuð margir
úr Vestmannaeyjum held ég.
Og Hlynur tekur undir með hin-
um Skógarmönnunum að það sé
flest allt gaman i Skóginum:
— Já hér er allt gaman og við
erum núna að undirbúa lið til að
keppa ef við skyldum fá heim-
sókn, knattspyrnuliðs sem við eig-
um von á. Ég er í markinu og við
vonumst náttúrlega til að vinna.
Aðrir drengir sem stóðu þarna
rétt hjá okkur tóku undir þetta og
Maturinn bragðast að sjálfsögðu vel og þar er líka einna mestur
hávaðinn — þegar allt að 90 drengir „talast við“ undir borðum.

Þrautavöllurinn — oft nefndur Vfkingaborgir.
sögðu að þeir skyldu sko aldeilis
vinna liðið sem kæmi í heimsókn,
en þeir misstu af tækifærinu til
að sýna hvað í þeim bjó þar sem
ekki gat orðið af neinni heimsókn
knattspyrnuliðs úr Reykjavík
eins og fyrirhugað hafði verið. t
stað þess var keppt við vinnu-
flokkinn sem dvaldi i Vatnaskógi
þessa helgi, og varð jafntefli 3—3.
Hlynur sagðist ekki vita hvort
hann kæmi aftur i Vatnaskóg því
að það væri ekki um marga flokka
að ræða fyrir eldri drengi, en á
hverju sumri er einn unglinga-
flokkur.
Allir drengir
frá Hellissandi
Frá Hellissandi var kominn
Tryggvi Ölafsson 13 ára og i 4.
sinn í Vatnaskógi:
— Við erum held ég 6 frá
Hellissandi i þessum flokki og
fleiri hafa verið áður í sumar og
það hafa næstum þvi allir strákar
hádegi og áttum að vera i sólar-
hring og fyrst löbbuðum við inn í
Oddakot, sem er við endann á
vatninu og síðan reyndum við i
sameiningu að finna okkur tjald-
stæði, en við vorum alls 7 saman.
„Tjaldið" var ekki alvörutjald
heldur dúkur eða plastskýli en
vidsváfum allir mjög vel og varð
ekki mjög kalt. Til að elda bjugg-
um við til hljóðir, elduðum súpu
og grilluðum pylsur og komum'
hingað aftur um hádegi næsta
dag.
— Þetta fannst okkur mjög
gaman og við vorum allir vel bún-
ir og sváfum ýmist I svefnpokum
eða vorum með sængurföt.
Þar með fer þessari heimsókn
að ljúka. Enn rignir og enn er
leikin kanttspyrna. Þeir hafa eng-
ar áhyggjur af rigningunni, ekki
eins og bændurnir i Borgarfirði,
þeir hengja jafnvel fötin sin út á
snúrur til þerris!
Stangartennis spila þeir Gunn-
ar H. Arsælsson og Hlynur
Gunnarsson.
Frjálsar fþróttir — f baksýn sér f iþróttaskálann
nýja.
Tómas Guðbjartsson og Öskar
Armannsson lögðu stund á
„bob“.
á Hellissandi verið i Skóginum í
sumar, og við þyrftum helzt að
stofna KFUM heima til að halda
hópinn betur þar líka.
— Við komum með rútunni að
Ferstiklu og þar náði Gummi i
okkur, en Gummi er Guðmundur
Guðmundsson, einn foringjanna,
upplýsir Tryggvi.
— Það var konan, sem er með
sunnudagaskólann, sem benti
okkur á að fara i Vatnaskóg og
það hefur enginn heima séð eftir
því.
Að síðust var rætt við einn „úti-
legumann" en hann er úr Garða-
bæ og heitir Kristinn Jóhannsson,
13 ára:
— Við fórum i útilegu með ein-
um foringjanna, Þresti Eiriks-
syni, og við áttum að reyna að
bjarga okkur sem mest sjálfir.
Við lögðum af stað kl. 1 eftir
Hörður Hilmarsson og Sævar Garðarsson eru meðal borðtennisáhuga-
manna, en ef veður eru válynd er stundum efnt til borðtenniskeppni.
Kristinn Jóhannsson og Tryggvi Ólafsson.
Sr. Kristján Búason talar til drengjanna f „Skógar-
mannamessu".