Morgunblaðið - 19.11.1977, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 19.11.1977, Blaðsíða 36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 1977 36 Kristófer Pétursson gullsmiður—Minning Þann 6. ágúst s.l. hittust á heim- il okkar hjónanna börn, afkom- endur, venslafólk og vinir Kristó- fers Péturssonar gullsmiðs og konu hans Emilíu sálugu Helga- dóttur en þann dag átti minn kæri tengdafaðir níræðisafmæli. Dag- urinn var bjartur og fagur, lang- þráður heyþurrkur var kominn eftir mikla vætutíð. Afmælisbarn- ið, öldungurinn níræði, var sem endranær kátur og glaður, ræddi um smíðar og löngu liðna daga og menn sem voru uppi á hans æsku- árum. Minnið var svo trútt að þar skeikaði engu í frásögn. Vissulega hafði hann oft á þeim rúmum þrjátíu árum sem við dvöldum í nábýli norðan heiðar og mönnum sem hann hafði kynnst, bæði þeg- ar hann var afgreiðslumaður við verslunina á Borðeyri og síðar sem smiður, því margir leituðu til hans af þeim ástæðum allt frá því að hann var ungur maður heima á Stóru-Borg. Stundum gætti í frá- sögninni glettni með smáathuga- semdum um menn og málefni en þó þannig að engan gat það sakað. Smiðshæfileikarnir voru honum í ríkum mæli meðfæddir, enda fór það svo að þrátt fyrir sveitabú- skap I 28 ár, mátti segja að hann hefði smfðaáhöldin jafnan I ann- arri hendinni og við hin erfiðustu skilyrði smíðaði hann fallega og vandaða gripi sem margir vildu eiga. Enn minnist ég þess þegar við systkinin fórum norður til Hvammstanga árið 1932 I heim- sókn til móðursystur okkar Guð- rúnar að maður hennar, Stefán Eggertsson, vildi endilega fara með okkur austur að Litlu-Borg svo að við gætum séð fallega smíð- isgripi hjá Kristófer. Kristófer Pétursson var fæddur að Stóru-Borg I Víðidal árið 1887, þann 6. ágúst. Foreldrar hans voru þau hjónin Elísabet Guð- mundsdóttir Vigfússonar prests á Melstað í Miðfirði og konu hans, Guðrúnar Finnbogadóttir, og Pét- ur Kristófersson Finnbogasonar bónda á Stóra-Fjalli og konu hans Helgu Pétursdóttur Ottesen sýslumanns frá Svignaskarði. Kristófer Pétursson andaðist hinn 9. nóvember s.l. og varð þeirrar náðar aðnjótandi að þurfa ekki að liggja rúmfastur eða þjást eins og margra verður hlutskipti. Við hjónin heimsóttum hann síð- asta daginn sem hann lifði og datt mér að minnsta kosti ekki í hug að svo væri lífsþráður hans upp- brunninn sem raun varð á. Nokk- ur siðustu árin hafði hann dvalið á Elliheimili Akraness, þar sem hann undi hag sínum vel. Þau hjónin Emilia Helgadóttir hjúkrunarkona frá Litla-Ösi í Miðfirði og Kristófer Pétursson gullsm. hófu búskap á jörðinni Litlu-Borg í Viðidal árið 1918. Þar bjuggu þau til ársins 1946 en hættu þau þá búskap og fluttu suður í Borgarfjörð að Kúludalsá þar sem elsta dóttir þeirra Mar- grét Aðalheiður réð húsum ásamt undirrituðum. Hafi einhver kvíði verið i mér út af þessari breyt- ingu var hann ástæðulaus. Þessir elskulegu tengdaforeldrar mínir ásamt börnum þeirra reyndust mér frá fyrsta degi sannir vinir sem mátu hag míns heimilis i öllu jafnt sinum eigin. Emiliu tengdamóður minnar naut ekki lengi við eftir að þau fluttu suður. Hún andaðist á Sjúkrahúsi Akraness þann 26. febrúar 1954 eftir þunga legu. Með henni missti konan mín þá aðstoð sem ekki varð bætt og börnin okkar þrjú sem þá voru fædd og komin nokkuð á legg, ástríka ömmu sem leiddi þau og leiðbeindi, gekk með þeim um Krlstján Guðbjartsson: Breytta stefnu í banka- og skattamálum Draga þarf úr útgáfu ríkis- skuldabréfa. Með útgáfu þeirra hefur rikið raunverulega verið að draga sparifé frá bönkunum og til sín. Þannig hefur ráðstöf- unarfé það, sem bankarnir höfðu til frjálsra útlána verið að minnka af þessum völdum. Þetta hefur svo leitt til hærri og hærri vaxta og meira kapp- hlaups um það litla fjármagn, sem bankarnir hafa til al- mennra útlána. Þannig hafa ríkisskuldabréfin raunverulega leitt til aukinnar verðbólgu. Það verður líka að teljast óeðlilegt að vera með marga ríkisbanka, sem eru að keppa um sama markaðinn, en skyn- samlegra væri að rikið samein- aði sína banka og hætti þar með innbyrðiskapphlaupi, en reyndi frekar að sýna sparnað með sameiningu og innri hagræð- ingu. Þá verður að telja vald Seðlabankans óeðlilegt, þær hömlur, sem hann leggur á frjálsa bankastarfsemi er nán- ast eins og nokkurs konar fjár- nám. Eins er sú spenna sem Seðla- bankinn heldur þjóðinni i með stöðugum vaxtabreytingum, al- veg óviðunandi, menn geta ekki selt vörur með greiðsluskilmál- um til lengri tíma en þriggja mánaða, vegna ótta um vaxta- breytingu og taps af þeim sök- um. Með þessu er verðbólgan alltaf að aukast, dansinn að verða hraðari og hraðari, uns allt fjármálakerfi þjóðarinnar hrynur. Það þarf að færa vald Seðla- bankans til ríkisstjórnar og al- Kristján Guðbjartsson innheimtustjóri. þingis, og grípa til raunhæfra aðgerða, sem eru eins og áður sagði fólgnar í því að draga úr útgáfu ríkisskuldabréfa, stór- felldum samdrætti í ríkisbú- skapnum. Ríkisvaldið verður að ganga á undan með niðurskurð framkvæmda. Utflutnings- uppbætur á landbúnaðarvörur verða að minnka. Umsvif ríkis- ins sjálfs er megin ástæða verð- bólgunnar og hárra vaxta. Af- nema verður vörugjald samfara réttri gengisskráningu, en þá myndi gengisbreytingn ekki leiða til verðhækkana. Afnema þarf verðjöfnunargjald og sölu- skatt af rafmagni, afnema þarf söluskatt af sem flestri inn- lendri framleiðslu og þjónustu, með þeim hætti yrði dregið verulega úr skattheimtu og hægt mjög á verðbólgunni. — Minning Ingibjörg Framhald af bls. 39 svo: Hann var fremur stór vexti, herðabreiður, fríður sýnum og fyrirmannlegur á velli; greindur maður og hógvær í framkomu og hafði skemmtilega kimnigáfu. Vísur eru til um hann, sem benda á dugnað hans i sjósókninni og formannshæfileikum. Ingibjörg átti þessa skemmtilegu kimnigáfu eftir föður sinn. í Gerðum fædd- ist Jóhönnu og Bjarna sitt fyrsta barn; en vorið 1893 fluttu þau að Vatnsnesi við Keflavík. Þar eru svo fjögur börn þeirra fædd, og þar bjuggu þau svo alla tið sínum myndabúskap. — Þau voru falleg í sumarsól, litlu býlin á Suður- nesjum, þar sem þau stóðu við vel hirta matjurtagarðana — Bjarni aflaði oft'vel, og voru þá allir á heimilinu kallaðir til vinnu, jafnt ungir sem eldri. Systkini Ingibjargar eru: 1) Guðrún Maria, fædd 28. febrúar 1892, gift Sigurði Bjarnasyni verkstjóra í Keflavík. Börn þeirra eru: Þórdís, Jóhann og Kristinn. 2) Una Ágústa, fædd 18. ágúst 1893, giftist Valdimar Sigurðssyni skósmíðameistara. Börn þeirra eru: Bjarni, Jóhann, Erla og Est- er. 3) Jónas, fæddur 5. október 1894, í mörg ár fiskimatsmaður i Vestmannaeyjum, kvæntist Ragn- heiði Þorvaldsdóttur. Dóttir þeirra er Jóhanna. 4) Ingibjörg. 5) Yngstur systkinanna er Krist- inn Ottó, fæddur 23. nóvember 1901, kvæntur Helgu Hallsdóttur. Börn þeirra eru: Nína Björg og Jóhanna Berta. Ég, sem þetta færi i letur, minn- ist fyrst Ingibjargar, þegar ég var smáangi, er hinn kunni skipstjóri, Geir Sigurðsson (sem bjó í næsta husi) spurði mig: „Hvaðan koma þessar gullfallegu stúlkur?" Og ég svaraði: „Gangandi frá Kefla- vík.“ Það voru systurnar, Ágústa og Ingibjörg. Þá var enginn vegur um Suðurnes og lítið þar um hesta og því oft farið gangandi, og tók ferðin 12 klukkutíma. En þá var Faxaflóabáturinn S/S Ingólf- ur, sem aðallega var í ferðum til Borgarness, og ég held hálfs- mánaðarlega til Keflavíkur. Á yngri árum Ingibjargar eftir að hún fór að vera í Reykjavik, bjó hún lengst af hjá móður minni og tókst innileg vinátta með þeim, sem entist alla tið, meðan báðar lifðu. Árið 1919 starfaði Ingibjörg í Hljóðfæraverslun Reykjavíkur hjá hinni kunnu athafnasömu kaupkonu, frú Thoru Friðriks- son; fór mjög vel á með þeim, og hvatti frú Thora Ingibjörgu til að leita sér menntunar og frama í Kaupmannahöfn til að „notfæra sér sinar góðu gáfur og hæfi- leika," eins og hún orðaði það. Varð svo af því að Ingibjörg sigldi til Kaupmannahafnar og dvaldist þar við nám og störf. Tvær dömur búa i Hafnarfirði, sem voru samtíma Ingibjörgu í Kaupmannahöfn, þær frú Guð- finna Sigurðardóttir, koma Emils Jónssonar ráðherra og frú Sigur- laug Einarsdóttir, kona Ólafs Ein- arssonar héraðslæknis í Hafnar- firði. Frú Guðfinna minnist með mik- illi hlýju og gleði Ingibjargar og samverunnar í Kaupmannahöfn. „Þó þá væru ekki mikil efni (fyr- ir rúmri hálfri öld) og vinna yrði á daginn og skólí á kvöldin, höfð- um við margt okkur til ánægju — og áttum okkár gleðistundir. En við hittumst oft, íslenzku stúlk- urnar, sem þá vóru við nám í Kaupmannahöfn, og höfðum okk- ar skemmtilegu samkomur." Og ekki má gleyma að minnast frú Margrétar Símonardóttur frá Brimnesi í Skagafirði. Frú Mar- grét var ekkja og hafði rúm efni, — eftir því sem þá gerðist. Hún hélt hús fyrir dætur sinar, sem þá voru við nám i Höfn. Þær systur urðu seinna landskunnar á ís- landi fyrir sínar hannyrða- kennslu sem Brimnessystur. Flestar íslenzku stúlkurnar, sem þá gistu Kaupmannahöfn, lærðu saum og matreiðslu, svo og dönsku og erlend mál. Ingibjörg átti mjög létt með að læra mál; en saumanámið og matreiðslan tók gróandi jörðina á vorin og kenndi þeim að þekkja blómin, grösin og fuglana. Eftir að Kristófer og fjöl- skylda hans fluttu hingað suður, sat hann löngum við smíðaborð sitt, þar sem hann óf úr dýrum málmum hina fegurstu gripi, kvensilfur í margs konar mynd- um, fingurgull og nálar ásamt fjölmörgu sem hér verður ekki talið upp og þ: r leyndi sér ekki að nú þegar hann gat unnið að hugð- arefnum sinum áhyggjulaus nutu smiðshendurnar sin betur en áð- ur. Þessir sundurleitu minningar- þankar eiga að sýna þakklæti mitt til tengdaforeldra minna sem alla stund meðan lif entist reyndust mér sem góðir foreldrar. Ég bið guð að blessa hinn aldna vin minn sem hefur lagt upp í ferðina löngu sem enginn maður fær um- flúið. Skjöldur hans var hreinn og vopnin hans — trú, von og kær- leikur, voru það einnig. Hjartans kveðja frá okkur hjónunum, fóst- ursyni okkar og börnunum okkar sem hann var alltaf hlýr og góður afi. Far þú í friði, friður Guðs þig blessi. Þorgrímur Jónsson. mest af hennar tfma. Frú Guð- finna minnist Ingibjargar með virðingu og þökk. Og það sem frú Guðfinnu er efst í huga frá Hafn- arárunum er hið hjartanlega þakklæti, sem hún og íslenzku stúlkurnar báru til frú Margrétar Simonardóttur. Hjá henni hittust þær sem á Sinu heima heimili. Margrét skapaði þeirra kynni og vináttu. Hún var þeim eins og góð móðir, um hana á frú Guðfinna vart nógu góð og falleg orð. Ingibjörg hélt alla tið tryggð við sitt vinafólk frá Kaupmannahafn- arverunni, bæði islenzka og danska. Á striðsárunum var hún boðin og búin til að greiða götu Dana, sem lent höfðu í hrakn- ingum vegna hernáms í D: nmerk- ur, og var þá rausnarleg að vanda. Ingibjörg bjó lengst af á tveim efri hæðum hússins Bárugötu 10. Eitt sumar eftir striðið hafði Ingi- björg danskt vinafólk sitt hér um tíma. Danska frúin sagði við mig: „Einhver Dag í Island, er en Fest- dag. Nú skal vi igen op i den pragtfulde herskapligi Lejlighed, med de udsögte Malerier eftir Is- lands förende Kunstnere, og træde í de dyre Tæpper. Og saa bliver við præsenteret for det smukt -dækkede Madbord, með Sölvtöj, Kristal, og Kongelig Dansk Porcelin — og al den gode dejlige Mad. De kan tro vi har lært at sætte Pris paa den gode islandske Mad.“ Þegar vinnugleðin fór að dvína, og þreytan að gera vart við sig, naut Ingibjörg umhyggjú Jónasar bróður síns og Jóhönnu dóttur hans. En Ingibjörg og Jónas höfðu alla ævi verið mjög náið tengd. Eftir að Jóhann Sigurðsson í London (systursonur Ingibjarg- ar) kvæntist, dvaldist Ingibjörg oft hjá þeim, tíma og tíma. Henni fannst hún hefði gott af hinni mildu, góðu veðráttu Suður- Englands. En svo kynntist hún einnig ættfólki frúarinnar, sem hún mat mikils. Langt út yfir hring nánustu fjölskyldu munu fjölmargir hér og erlendis lengi minnast Ingi- bjargar fyrir hennar tryggð og hjartagæði; og hennar lifandi góðu gáfur og sérstæða persónu- leika. Ársæll Jónasson. — Minning Fanney Framhald af bls. 39 einkum viðmótið hlýja, sem seint gleymist. Oft þurfti .hún að koma fram við hlið manns síns við margs konar tækifæri og sómdi sér ævinlega vel. Mér er minnis- stæð koma Friðriks þáverandi ríkisarfa Danmerkur, sem Jón bæjarstjóri og frú Fanney tóku á móti við skipshlið. Það sópaði að þessum hjónum. Þá man ég hana vel í fögnuði í Alaborg sumarið 1939 þegar gömlu Esju var hleypt af stokkunum. Þar vakti hún at- hygli fyrir glæsimennsku og fagra framkomu. Það var eitthvað tigið við Fann- eyju, eitthvað sem er meðfætt eða eðlislægt, kurteisi hjartans, hóg- værð sem þó ber höfuðið hátt, gæði og umfram allt hlýtt hjarta og hlýtt viðmót. Allt þetta samein- aðist í þessari konu og það geisl- aði frá henni til okkar barnanna. Þessir geislar verma enn og ná til innstu hjartaróta og fyrir það er þakkað um leið og hún er kvödd hinstu kveðju og ástvinum henn- ar vottuð einlæg samúð. Anna Snorradóttir — Minning Jóhannes Framhald af bls. 39 lýsir það vel hugarfari Giljár- bræðra. „Þeir höfðu ekki skap til að skulda," en „döfnuðu á hverj- um degi af drengskap og hetju- lund.“ Ég drap á það að Stóru- Giljárheimilið hefði jafnan verið fjölmennt. Gestrisni bræðranna var við brugðið. Giljá er í þjóð- braut og var gestagangur ætíð mikill. — Ekki kvæntust Giljár- bræður og enga eignuðust þeir afkomendur en á heimili þeirra dvöldust oftast börn og sum lang- dvölum. — Jósefina, systir þeirra, dó ung frá níu börnum. öll áttu þau löngum athvarf á Stóru-Giljá og það elsta þeirra ólst þar upp. Veit ég að Giljárheimilið var traustur bakhjarl þessum móður- lausa stytkinahópi. Þar réð amma þeirra innanstokks og eftir að hún lést réðst þangað sem ráðs- kona Sigurbjörg Jönasdóttir frá Litladal, einstök mannkostakona. — Giljárheimiiið var traust af því að húsbændurnir voru heiðarleg- ir menn og atorkusamir, heilir menn og sannir. Jóhannes Erlendsson var glað- ur maður og hýr. Spaugsyrði léku honum jafnan á tungu. Það var dauft samkvæmi sem hann gat ekki lífgað með hressilegri at- hugasemd eða kringilyrði. En þó var hann umfram allt búmaður- inn. Þess vegna geri ég ráð fyrir að honum hafi þótt vænt um að sjá Stóru-Giljá í höndum bróður- sonar síns sem heldur í horfinu hvað atorku snertir, rausn og höfðingsbrag. Giljárbræður settu um langan aldur svip á byggð sína. Þeír voru búnir ýmsum þeim kostum sem munu hafa prýtt hina bestu Is- lendinga um aldir. — Nú hefur yngri bróðurinn kvatt. Útför hans var gerð frá Þingeyrarkirkju laugardagtnn 29. október. Kveðj- ur fylgja honum og þakkir. Blessuð veri minning bóndans og þjóðhagans góða. Olafur Haukur Árnason. ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minningargreinar verða að berast blaðinu með góðum fyrirvara. Þannig verð- ur grein, sem birtast á í mið- vikudagsblaði, að berast í sfð- asta lagi fyrir hádegi á mánu- dag og hliðstætt með greinar aðra daga. Greinar mega ekki vera I sendibréfsformi eða bundnu máli. Þær þurfa að vera vélritaðar og með góðu línubili.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.