Morgunblaðið - 13.06.1978, Blaðsíða 29

Morgunblaðið - 13.06.1978, Blaðsíða 29
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. JÚNÍ 1978 29 Maraþontónleikar Fyrir undirritaöan voru Þessir tónleikar nokkurs konar úttekt og jafnvægissýning á ýmsum Þáttum íslenzkra tónmenntar. Þarna komu saman Lúðrasveitir barna og unglinga og má vera aö fólki pyki slík starfsemi ekki tilheyra íslenzkri tónmennt nema 17. júní. Það er Þó staöreynd að úr peim hópi hafa komið margir mætir tónlistarmenn. Annar Þáttur í Þessu jafnvægisspili voru barna- og unglingakórarnir frá Akranesi og Selfossi. Þar var á ferðinni sýnishorn úr einum fegursta Þætti íslenskrar tónmenntar, enda var Sjónvarpið búið að yfirgefa salinn, Því menningarlegt uppelda barna er samkvæmt kokkabókum par ekki nein „sensasjón“. Þriðji Þátturinn sem nýtur meiri virðingar var söngmennt fullvaxna fólksins. Kór Söngskólans í Reykjavík og Samkór Trésmíðafélags Reykjavíkur voru fulltrúar tveggja Þátta í kórmennt íslendinga, annars vegar menntunar og Þjálfunar og hins vegar áhugamennsku og var eftirtektarvert hversu fallega Þessir Þættir féllu saman.Fjórði Þátturinn, 50 ára afmæli Sambands íslenskra karlakóra, var með öðrum lit, eins konar Þungamiðja í umfangi og fínheitum, en um leiö slegin peim fölva er fylgir fallandi gengi. Fimmti Þátturinn, Þjóðdansasýning Þjóðdansafélagsins, var eins konar utanlegsfóstur og er auk Þess sú athafnasemi, sem fólk almennt trúir ekki á. Þannig lauk svo Þessum tónleikum með Því að unglingalúðrasveit Kópavogs blés hátíðina út. Eftir að hafa að mestu leyti setið á pessum tónleikum frá Því klukkan rúmlega eitt og Þar til er klukkan var langt gengin í ellefu, er Ijóst að þetta form er stórgallað. Má vera að Þaö skapi Listahátíðinni fríkvöld og íbúunum í menningarkjallaranum tækifæri til að dingla með. Listahátíð hefði getað skípulagt pessa hóp? og fellt pá inn í hátíðina, aukið á hátíðabrigðin í heild, í stað Þess að skáka Þeim á aðalskemmtidag vikunnar og ætlast til að áheyrendur meðtaki öll Þessi ókjör í einum bita. I þáttur Lúðrasveitir æskufólks HORNABLASTUR er einn elzti Þáttur í samspilsmenningu ís- lendinga og rekur sögu sína aftur til pjóðhátíðarinnar 1874, er íslendingar heyrðu leikið á lúðra í fyrsta sinn. Nokkru seinna fara íslendingar að herma eftir erlendum pjóðum háttbundið sléttvalla göngulag, við undirleik hrynsterkrar lúðratónlistar. Þrátt fyrir pað, að íslendingar lærðu aldrei að ganga í röðum eða í takt, varð lúðrablástur einn af undir- stöðupáttum ísl. tónmenntar og er í dag einn sá viðamesti. Þaö hefur pó veríð pessari starf- semi til pyngsla, hversu tónlist- in hefur verið einlit og bundin við eina gerð hátíðarhalda. Með breyttum aðferðum í hátíða- haldi og auknum tónlistarum- svifum á öðrum sviðum, er nauðsynlegt, til aö forðast einangrun, að endurnýjun tón- listar tengist fleiri páttum en útiskemmtunum og skrúð- göngum. Þær lúörasveitir æskufólks sem létu til sín heyra voru allar af Suðurlandi nema ein frá Neskaupstað. Höfuöborgin átti tvo fulltrúa, Skólahljómsveit Arbæjar og Breiðholts, undir stjórn Ólafs L. Kristjánssonar og Unglinga- deild Lúðrasveitarinnar Svans, undir stjórn Sæbjörns Jóns- sonar. Úr Garðabæ var hljóm- sveit undir stjórn Björns R. Einarssonar, úr Mosfellssveit undir stjórn Birgis Sveinssonar og úr Kópavogi undir stjórn Björns Guðjónssonar. Skóla- lúðrasveit Neskaupstaðar er undir stjórn Haralds Guömundssonar, sem í mörg ár TÓNLEIKAR Manuelu Wiesler og Julían Dawson-Lyell eru stór- kostlegustu tónleikarnir á lista- hátíöinni í ár. Það, sem eftir er af henni, er þeirrar gerðar að ekki er hægt aö bera þá saman viö þessa tónleika. Á fyrri hluta tónleikanna fluttu þau verk eftir Frank Martin, Olivier Messiaen, Luciano Berio og André Jolivet. Flutningur þeirra var stórkostlegur í einu oröi sagt. Þaö er ekki nóg meö aö meðferðar- hæfni hennar á hljóðfærinu sé stórkostleg, heldur er eins og verkið sé hennar smíð og túlkun og mótun hafi persónulega merk- ingu fyrir hana. Á seinni hluta tónleikanna var flutt tónlist eftir Pierre Boulez, Þorkel Sigurbjörns- son og Atla Heimi Sveinsson. Sónatína eftir Boulez er mikið verk og var mjög vel leikið en þó voru lokatónverkin alveg í sérflokki. Calais (1976) eftir Þorkel Sigur- var einn bezti blásari hér fyrir sunnan, bæði í dans- og lúðra- sveitum og einnig mikilvirkur sem banjó- og mandólínleikari. Það hefur ekki veriö venja að ræða um flutning nemenda, en undirritaður telur pó rétt að fjalla lítillega um tónflutning ungmennanna í heild, en aðal- lega pó hlut leiðbeinendanna, án pess aö nefna nöfn, nema með einni undantekningu. Unglingasveit Kópavogs flutti tónverk eftir Leif Þórarinsson. Það sem einkum var áberandi við flutning pess var hVað verkið virtist framandi og sýndi á mjög skarpan hátt pau skil, sem eru milli peirrar tónlistar sem mest er notuð af lúðra- sveitum og öðrum tónmennta- hópum. Göngutónlist og skemmtitónlist er ágæt en pað hlýtur að vera hægt að brúa bilið sem óhjákvæmilega skap- ast milli slíkrar tónlistar og æðri tónlistar, ef annar páttur pess er eingöngu iðkaður. Þarna er uppeldislegi pátturinn mikilvægur p.e. pjálfun í með- ferö hljóðfæranna og mótun tilfinningalegrar afstöðu til tón- listar, sem mjög auðvelt er að einangra. í heild má skipta lúðrasveitunum í tvo hópa, par sem lögð var áherzla á mjúka tónmyndun og dempaðan undirleik slaghljóðfæra og átaks spilamennsku, par sem styrkmörk hljóðfæranna voru reynd til hins ýtrasta. Þar sem lögð var áhersla á veikan leik, kom fram margt mjög fallegt. Skörp skil í styrk eru hressandi en einlitur sterkur leikur verður ákaflega preytandi til lengdar og fyrir hljóöfæraleikara útilok- að að móta leik sinn, ef styrkkrafan fer yfir viss mörk. Að lokum má geta pess að Unglingalúörasveitirnar eru í björnsson hófst eins og eins konar undirbúningur undir aö hefja leik á flautu, með blæstri, munnæfingum og liðkunaræfingum fyrir fingurna. Smám saman varð verkið til, skemmtilegt og leikandi, sem var flutt af miklum yndisþokka og kankvísi. Tónleikunum lauk með Xanties eftir Atla Heimi Sveinsson og nutu þau aðstoðar Þorsteins Gunnarssonar leikara. Verkið var flutt við kertaljós og var yfir flutningnum sannkallaöur ævin- týrablær. Tónninn og túlkun henn- ar er að ná þeim mörkum sem „virtúósar" stefna að og á næstu árum verður séð, hvað Manuelu Wiesler á eftir að verða úr miklum hæfileikum sínum. Julian Daw- son-Lyell er sérlega góður píanó- teikari og átti stóran þátt í stórkostlegu kvöldi. Tónllsl á Listahátíð eftir JÓN ÁSGEIRSSON heild orðnar svo góðar, að lúðrasveitir fullorðinna eru varla samkeppnisfærar við pær og er pað ekki svo lítill árangur af u.p.b. tveggja áratuga starfi. II þáttur Akranes og Selfoss Á Akranesi og Selfossi er mikil gróska í tónlistarlífi, sem hlýtur að grundvallast á góöri og vel grundaðri kennslu í tónmennt. Kór Barnaskólans á Akranesi, undir stjórn Jóns Karls Einarssonar, söng sex lög, eitt eftir Eypór Stefánsson, tvö eftir Bach, einn negrasálm og tvö ísl. pjóðlög. Kór Gagn- fræðaskólans á Selfossi, undir stjórn Jóns Inga Sigurmunds- sonar, söng prjú ísl. pjóölög og pjóðlög frá Rússlandi, Ameríku og Skotlandi. Undirleik annað- ist Björgvin Valdimarsson. Síð- ast sungu kórarnir saman tvö ísl. sálmalög og sitt hvert lagið eftir Bach og Emil Thoroddsen. Kórarnir hófu söng sinn ofan í allan skarkala lúðrasveitanna og var auk pess nokkuð ónæði af umgangi krakkanna, sem eru ef til vill ekki vön eða verið kennt, að á tónleikum er hlustað en ekki verið með umstang ýmiss konar, eins og í hléi á prjú bíó. Söngur kóranna var mjög góður og samsöngur peirra ekki minni tíðindi en önnur samsöngs- atriöi á tónleikunum. Jón Karl Einarsson er nýtekinn við sín- um kór og eftir pví dæmt verður við pessi skilyrði, er Jón mjög efnilegur pjálfari, pað er pví von til pess aö Kór Barna- skólans á Akranesi, undir hans stjórn, geti orðið fyrirmyndar- kór. Jón Ingi Sigurmundsson er eldri og reyndari stjórnandi og hefur náð frábærum árangri. Kór Gagnfræðaskólans á Set- fossi er einn af beztu unglinga- kórum landsins. Undirritaður vill leggja áherzlu á mikilvægi barnakóra yfirleitt í uppeldi og mótun í smekk. Mannfélagíð má ekki vera einlitað af ein- hverri ákveðinni stefnu, ein- ræði lúðrasveitartónlistar, söngtónlistar, danstónlistar eða klassískar tónlistar. Allt petta má sampætta í eina lifandi og marglita heild mönn- um til gagns og gleði. Ævintýri í Iðnó III þáttur Trésmiða og söngnema Samkór Trésmiðafélags Reykjavíkur og Kór Söngskól- ans í Reykjavík stóöu saman aö mjög góðum samsöng. Kór Söngskólans undir stjórn Garð- ars Cortes söng eingöngu ísl. lög og er kórinn mjög góður, ræður yfir miklum styrk og blæmun, enda í raun og veru fyrsti íslenzki kórinn, sem hægt er að kalla gildan sem atvinnu- kór, ef miðað er við kunnáttu. Samkór Trésmiðafélags Reykjavíkur er yngsti áhuga- mannakórinn í höfuðborginní og hefur núverandi stjórnandí hans, Guðjón B. Jónsson, skap- aö honum sérstakan stíl og hefur söngfólkinu farið mikið fram undir leíðsögn hans. Efnisskrá samkórsins var al- pjóðleg, aðeins eitt ísl. lag. Tvö síðustu lögin voru skemmtilega flutt, paö fyrra frá ísrael og seinna bandaríski baráttu- söngurinn John Brown, sem fluttur var með aðstoð Jósefs Magnússonar flautuleikara. Undirleik með Samkór Tré- smíðafélagsins og kórunum sameigínlega annaðist Agnes Löve píanóleikari. Sameiginlegi söngur kóranna var mjög góður og minnti á stórfenglegan söng blönduðu kóranna á afmælis- móti Landssambands bland- aðra kóra fyrir nokkrum vikum og var lýsandi dæmi um pað, aö í söng eru allir félagar og vinna sameinaðir aö einu göf- ugu markmiði, að syngja fal- lega sér og öðrum til gleði. IV þáttur Karlakórar Samband íslenzkra karlakóra er 50 ára. Sú menning sem kenna má við karlakóra var ísl. tónlistarlífi mikil lyftistöng, en eins og svo margt í menningu, breytist vægi hlutanna eftir valkostum hverju sinni og styrk í frumsköpun. Áður fyrr voru karlakórar nær einu aðilarnir, sem íslenskir tónhöfundar gátu leitað til um flutning verka sinna og voru pá stórveldi í mótun menningarinnar. Sam- hliöa pessu urðu beztu kórarnir eftirsóknarverður félagsskap- ur. Sú stöðnun, sem nú ein- kennir starfsemi peirra, er sumpart vegna pess aö lögð hefur verið meiri áherzla á félagslegu hliðina en að fylgja peirri breytingu, sem hefur orðið á smekk fólks og aðstöðu til að afla nýrra verkefna. Frá pví aö komast aldrei yfir allt efnið, sem á boðstólum var, er nú vöntun á verkefnum orðin tiltakanleg enda hafa tónhöf- undar um margar leiðir að velja. Karlakór er góöur félags- skapur en markmiðiö hlýtur samt að vera bundið söng og pess vegna er nauðsynlegt að fylgjast vel með allri próun á pví sviði. Söngtækni hefur fleygt svo fram að blönduðu kórarnir hafa nú forystu um allan meiriháttar söng, en karlakórarnir sitja fastir í stirðnuðu félagsformi sínu og gömlum viðfangsefnum. Það er í rauninni aðeins einn karlakór, sem býr svo að endursköpun efnis er tiltæk og pað er Karlakór Reykjavíkur. Páll P. Pálsson hefur samið töluvert af skemmtilegri tónlist. Á efnis- skrá kórsins var lag eftir Pál, við kvæöi Jónasar Guðlaugs- sonar, Þjóðskáldið, par sem reynt er að ná fram kárínum kvæðisins með alls konar sniðugum tóntiltektum. Karla- kór Selfoss flutti og eina Framhald á bls. 31 I I Jón Þórarinsson Siðustu tónleikar Norræna húss- ins á Listahátíð 1978 lauk með nokkurs konar yfirlítstónleikum á verkum Jóns Þórarinssonar. Hann er tvimælalaust einn mikilvægasti brautryöjandi nútímatónlistar á íslandi og reyndar furðulegt hve stórt stökk er milli peirrar tónlistar, sem hann er vaxinn upp í og tónverka hans eftir dvölina í Amer- iku, hjá hinum fræga Hindemith. Það má segja að paö séu ekki mörg ár síðan sum tónverk hans voru almennt viöurkennd en nokkur Þeirra hafa orðið mönnum svo töm, aö slíkar vínsældir eru hreint einsdæmi. Af peim verkum sem undirritaður hafði mesta ánægju af voru Sónata fyrir píanó, sem Gísli Magnússon lék mjög vel, lagaflokk- ur um ástina og dauðann, sem Rut Magnússon söng með undirleik Jónasar Ingimundarssonar, Klarin- ett sónata, sem Sigurður I. Snorra- son lék með undirleik Guðrúnar Kristinsdóttur og tveir pættir úr Kvartett, sem Strokkvartett Kaup- mannahafnar lék mjög vel. Fyrri Þáttur kvartettsins er sér- staklega athyglisverður og er rétt að vekja athygli höfundar á pví, aö hann skuldar áheyrendum áfram- haldið. Af frumdrögunum má ætla fast- lega, að sem lengra verk væri Þaö Þokkaleg eign fyrir fátæka Þjóö á Þessu sviði. Sönglög Jóns, að frátöldum Vögguljóðínu og Fuglin- um í fjörunni, eru fremur lítið Þekkt og voru nokkur frumflutt á Þessum tónleikum eða Þrír íslenzkir man- söngvar, sem Kristinn Hallsson söng. Ólöf K. Harðardóttir söng prjú skemmtileg lög viö kvæði eftir Stein Steinarr, en hún hljóp í skarðið fyrir Sigurð Björnsson og tónleikunum lauk með glæsilegum söng hennar. Tónleikarnir í heild voru mjög skemmtilegir og vel sóttir, eins og aörir íslenzkir tónleikar á Þessari Listahátíð. Vonandi verður Þaö föst venja að helga einu íslenzku tónskáldi eitt kvöld á hverri Listahátíð og vel viðeigandi að hefja fyrstu tónleik- ana á helsta brautryðjanda nútíma tónsköpunar á íslandi. Kammersveit Reykjavíkur Kammersveit Reykjavíkur flutti Þrjú verk eftir Johann Sebastían Bach. Fyrsta verkið á efnisskránni var priöji Brandenburgarkonsert- inn, síðan Konsert í d-moll fyrir fiðlu, óbó og kammersveit og enduðu tónleikarnir svo á Branden- borgarkonsert nr. 5. í Þeim konsert eru einleikshlutverkin fyrir flautu, fiðlu og sembal Báðir Branden- burgar-konsertarnir eru svo vel Þekktar tónsmíðar, að hlustendur gætu jafnvel sungið með og hafa verk Þessi Þó nokkrum sinnum veriö flutt á tónleikum hér. Það sem gefur Þessum tónleikum sérstakt gildi, er hversu vel tónleikarnir tókust og ef hljóðfæraleikarar okkar gætu sinnt flutningi slíkra verka Þyrfti ekki að flytja inn erlenda kammertónlistarmenn. Ein- leikarar í fimmta konsertinum voru Jón H. Sigurbjörnsson á flautu, Rut Ingólfsdóttir á fiölu og Helga Ingólfsdóttir sem lék frábærlega vel hina erfiðu rödd sembalsins. Jón og | Rut áttu og mjög góöan samleik og I var flautan tónmýkri hjá Jóni en oft ' áður. Rut Ingólfsdóttir er frábær | fiðluleikari. Hún kék einnig samleik . meö Kristjáni Þ. Stephensen í ' d-moll konsertinum og var samleik- | ur Þeirra mjög góður, Kristján er einn af beztu hljóðfæraleikurum Framhald á bls. 32

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.