Morgunblaðið - 17.06.1978, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. JÚNÍ 1978
11
þessa kröfu fram, var framtíðin.
Við gerðum þetta af heilum hug til
þess að lyfta þessu í stað. Ég hef
aldrei getað skilið móttökur yfir-
lýsingarinnar meðal ráðamanna,
einkum æðsta manns sjávarút-
vegsmála þá, sem ég hafði þó álitið
mikinn baráttumann. Þessi krafa
var sett fram af heilum hug og
ekki í neinum pólitískum tilgangi
frá þeirra hendi sem ég hafði
samband við.
■ Við vildum aðeins íslandi allt,
en þetta fór þó vel þrátt fyrir
þessar undarlegu móttökur og nú
lít ég björtum augum til framtíð-
arinnar. Ég tel að skynsamlegri
nýtingu fiskstofnanna eigi að vera
unnt að ná þeim upp á ný, svo að
þeir verði gjöfulir íslenzkri þjóð
sem fyrr.“
Undirritaðir skora á Alþingi Islendinga
og rikisstjórn að lysa nú þegar yfir, að
Islendingar muni krefjast 200 milna
fiskveiðilögsögu á væntanlegri hafréttar
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, — og
skipi sér þar með á bekk með þeim
þjóðum, sem hafa lýst yfir 200 milum
Reykjsvik, i iáli 197]
Þessi mynd af síóu úr Morfíunblaóinu
27. júlí 1973 er af nöfnum 50 menning-
anna, sem fyrstir komu fram meó
stefnuna um 200 niílna fiskveióilög-
söííu til handa Íslendinfíum.
Brezka freigátan Leander gerir tilraun til ásiglingar á varðskipið Þór í síðasta þorskastríði.
__________________________ /
útfærslan muni hafa í för með sér
■ miklar hreytingar fyrir sjávarút-
WmWKF veg landsmanna og þjóðina í heild.
Þá vil ég í þessu sambandi þakka
þeim mönnum sem stóðu fyrir því
að þjóðin hlaut þá miklu gæfu sem
IWifali ZZ útfærslan er.“
Hreggviður Jónsson:
Ætluðum
okkur að
hefja málið
yfir dægurþras
Hreggviður Jónsson sagði:
„Þegar áskorun okkar 50 menn-
inganna birtist, voru viðbrögð
manna á ýmsa lund. Við höfðura
hugsað okkur að hefja þetta mál
yfir dægurþras stjórnmálanna
enda vorum við, sem að þessari
áskorun stóðu, utan hringiðu
þeirra. Askorunin var því borin
fram með það eitt í huga að
styrkja þáverandi ríkisstjórn og
Alþingi til að knýja fram á
alþjóðavettvangi 200 mílur sem
aðalreglu og jafnframt að tryggja
yfirráð okkar íslendinga yfir
auðlindum hafsins í kringum
landið.
Það olli mér því vonbrigðum að
undirtektir báru glöggan vott um
stjórnmálalega þröngsýni eða
sáralitla framsýni. Þrátt fyrir að
öllum þingflokkum og flokksbrot-
um á þingi væri gert jafnt undir
höfði var Sjálfstæðisflokkurinn
Ingvar Vilhjálmsson:
r
Utfærslan var
mikil gæfa
fyrir Is-
lendinga
Ingvar Vilhjálmsson útgerðar-
maður sagði:
„Sókn Islendinga í þessu hags-
munamáli þeirra endaði eins og
bezt varð á kosið; þjóðin hefur ekki
fengið betri úrlausn sinna mála en
einmitt í þessu máli.
Það er mikils virði fyrir okkur
sem þjóð að við skyldum ná því
marki að færa fiskveiðilögsöguna
í 200 mílur. Ég er þess fullviss að
eini þingflokkurinn sem tók málið
upp og setti það á oddinn. Hins
vegar gladdi það mig að fjöldi
frjálshuga og víðsýnna manna tók
undir áskorunina af heilum hug,
sérstaklega voru sjómenn og ýmsir
þeir sem störfuðu við sjávarútveg
fljótir að taka undir með okkur.
I dag þegar áskorun okkar
50-menninganna hefur náð fram
að ganga er hafið yfir allan vafa
að hún var borin fram á réttum
tíma og hefur valdið þáttaskilum
í hafréttarmálum okkar. Ég held
ennfremur að staða okkar á
alþjóðavettvangi sanni svo að ekki
verði um villzt að útfærsla okkar
í 200 mílur var á síðasta snúningi.
Þetta gerir það að verkum að
áskorun okkar hefur sannað rétt-
mæti sitt og með útfærslunni í 200
mílur er endanlegur yfirráðarétt-
ur okkar á landgrunninu tr.vggður,
sjálfstæði okkar á hafinu um-
hverfis landið viðurkennt, um það
eru allir er til þekkja sammála.“
Fyrsti 17. júní með full yfirráð miðanna — 200 mílur
„Undirritaðir skora á Al-
þingi íslendinga og ríkisstjórn
að lýsa nú þegar yfir, að
íslendingar muni krefjast 200
mflna fiskveiðilögsögu á vænt-
anlegri hafréttarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna — og
skipi sér þar með á bekk með
þeim þjóðum, sem hafa lýst yfir
200 mflum.“ Þannig hljóðaði
áskorun 50 íslendinga, sem í
júh'mánuði 1973 eða fyrir hart-
nær 5 árum hófu baráttuna
fyrir því, að íslendingar létu til
skarar skriða í lokasókn að því
marki að fá full yfirráð yfir
miðunum umhverfis landið.
Þótt það kunni að hljóma
undarlega í dag, þá tók ríkis-
stjórn íslands illa í málaleitan
þessara 50 fslendinga, sem eins
og Hilmar Jónsson, fyrrver-
andi formaður Sjómannafélags
Reykjavíkur. segir í einu af
viðtölum, sem hér fylgja á eftir,
að aðeins hefði gengið gott eitt
til. Þeir hafi aðeins borið
framtíðarheill þjóðarinnar fyr-
ir brjósti. Þáverandi stjórnvöld
landsins lýstu því hins vegar
yfir að 50 mflurnar væru
verkefni dagsins — eins og þeir
orðuðu það. En Sjálfstæðis-
flokkurinn tók málið upp sem
baráttumál sitt og fylgdi því
eftir. Hann vann kosningasig-
ur í kosningunum 1974 og
úrtölumenn biðu lægri hlut.
Reglugerðin um útfærslu
fiskveiðilögsögunnar var und-
irrituð af Matthíasi Bjarna-
syni. sjávarútvegsráðherra 15.
júlí 1975 og þriðja „þorska-
stríðið“ hófst 15. október. er
útfærslan tók gildi. Því lauk
með samkomulaginu í Osló og
hrópaði þá Þjóðviljinni „Geir
og Einar leiddir sem lömb til
slátrunar í Osló“ og „Reynt að
kúga íslendinga til samninga
við Bretana“.
í dag er 17. júní pg þetta ár
eru 60 ár frá því er ísiand varð
fullvalda ríki. Þctta er jafn-
framt fyrsti þjóðhátíðardagur
inn eftir að Islendingar öðluð-
ust „hrein mið“ ef svo má að
orði komast, en Þjóðverjar
yfirgáfu miðin 29. nóvember
1977. Ilér veiða nú aðeins örfá
erlend veiðiskip og aðeins með
heimild frá Islendingum til
veiða. Það iná því með sanni
segja að íslendingar hafi nú
unnið sinn lokasigur í fullveld-
is- og sjálfstæðismálum þótt
benda megi á að það er oft
meiri ábyrgð að gæta fenginna
réttinda en afla þeirra. Slík
sjónarmið koma einnig fram í
viðtölunum við nokkra af skip-
herrum Landhelgisgæzlunnar
sem hlaðinu tókst að ná til og
nokkurra þeirra 50 manna sem
hófu sóknina til 200 mflna
fiskveiðilögsögu fyrir 5 árum.
Morgunblaðið hefur spurt
nokkra þeirra 50 manna, sem
undirrituðu áskorunina frá
júlímánuði 1973. tveggja
spurninga. Hin fyrri er.
Hvað viltu segja um við-
brögðin við áskorun ykkar á
sínum tíma?
Og hin síðari:
Ilvað viltu segja um viðhorf-
in í landhelgismálinu í dag?
Svör þeirra, sem leitað var til
fara hér á eftir: