Morgunblaðið - 20.06.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚNÍ 1978
Magnús
Kjartansson:
Mikið djúp
staðfest
Þegar fjallað er um löngu liðna
atburði er þaö sagnfræðileg skylda
að meta þá í tengslum við samtíma
atburðanna. Hitt er áróður að
mynda sér fyrst skoðun en reyna
síðan að sveigja liðna atburði að
skoðuninni. í þessa gryfju fellur
Björn Bjarnason í grein sem hann
birtir í Morgunblaðinu 17da júní
s.l. Hann er þar að gera athuga-
semdir við sannanir mínar fyrir
því að tveir fyrstu forsetar ís-
lenska lýðveldisins, Sveinn Björns-
son og Asgeir Asgeirsson hafi 1945
viljað taka upp viðræður við
Bandaríkjastjórn um þá kröfu að
stórveldið fengi herstöðvar á
íslandi til 99 ára og segir: „Hins
vegar er ljóst að Sveinn Björnsson
og Asgeir Asgeirsson gerðu sér
grein fyrir nauðsyn þess að
Islendingar tryggðu sjálfstæði sitt
með varnarsamstarfi- við Banda-
ríkin og hefur sú stefna hlotið
fylgi þjóðarinnar og mótast í
tímans rás.“ Hér er Björn Bjarna-
son að lýsa skoðunum sínum nú, en
ekki stefnu Sjálfstæðisflokksins,
undir forustu Ólafs Thors og
Bjarna Benediktssonar, fyrir
þriðjungi aldar. Leynifundum al-
þingismanna og forseta 1945 lauk
svo að kröfu Bandaríkjastjórnar
var hafnað. Svar þáverandi
stjórnarflokka allra var á þá leið
að íslendingar væru reiðubúnir til
að taka á Sig allar þær kvaðir sem
Sameinuðu Þjóðirnar vildu leggja
á aðildarríki sín, en „viðræður
gætu ekki hafist á þeim grund-
veili, er Bandaríkin hefðu óskað
í erindi sínu dags. 1. okt.“ (Sbr.
Alþingistíðindi 1945, D, bls. 232).
I baráttunni fyrir þingkosningarn-
ar 1946 lýstu allir frambjóðendur
Sjálfstæðisflokksins yfir því að
þeir væru andvfgir bandarískri
hersetu. Þegar rætt var um
Keflavíkursamninginn á þingi
haustið 1946 sagði Ólafur Thors í
ræðu 20asta september: „Að nefna
þennan samning í sömu andránni
og hið svokallaða herstöðvarmál
er goðgá ... Þannig báðu Banda-
ríkin þá um land af okkar landi
til að gera það að landi af sínu
landi. Nú aftur á móti afhenda
Bandaríkin okkur Hvalfjörð,
Skerjafjörð, Keflavík, allt ísland."
Björn hneykslast á því að ég nota
orðið innlimunarstefnu um af-
stöðu Bandaríkjastjórnar til ís-
lands; það orðafar mitt er sótt
beint i þessi ummæli Ólafs Thors.
Mörg fleiri atriði komu upp í
huga minn við lestur greinar
Björns, en ég vil ekki misnota
gestrisni fornra kollega minna á
Morgunblaðinu á erfiðum tímum.
Enda nægja þessar staðreyndir til
þess að sanna, hvert djúp er
staðfest milli Bjarna Benedikts-
sonar og Ólafs Thors annarsvegar
og núverandi málsvara Sjálfstæð-
isflokksins hins vegar, þeirra sem
endanlega hafa breytt nafni
flokksins í öfugmæli.
17da júní 1978,
MagnúsKjartansson
Baldur Guðlaugsson, lögfræðingur:
„Ógnun við öryggi
Sovétríkjanna
í tíð núverandi ríkisstjórnar
hefur ríkt festa í utanríkis- og
öryggismálum þjóðarinnar. Af
þeim sökum hafa utanríkismál
ekki verið í brennidepli þjóðmála-
umræðunnar að undanförnu og
kosningabaráttan snýst meira um
efnahags- og kjaramál.
En við megum samt ekki gleyma
því, hversu skjótt veður geta
skipast á lofti í utanríkis- og
öryggismálum okkar. Arið 1971
var mynduð ríkisstjórn sem ein-
setti sér að gera landið varnar-
laust og hefði hrint þeim áformum
í framkvæmd ef hún hefði ekki
áður liðazt í sundur vegna óstjórn-
ar og úrræðaleysis í efnahagsmál-
um. Samt sem áður lá fyrir að
meiri hluti þjóðarinnar var and-
vígur þessum ráðagerðum. Hið
sama gæti gerzt eftir þessar
kosningar ef úrslit þeirra verða á
þann veg að vinstri flokkarnir líti
á þau sem ábendingu um að þeim
beri að mynda næstu ríkisstjórn.
Alþýðubandalagið berst fyrir
brottför varnarliðsins og úrsögn
úr Atlantshafsbandalaginu, Fram-
sóknarflokkurinn er stefnulaus í
þeim málum sem öðrum og reiðu-
búinn að kaupa ráðherrastólana
hvaða verði sem er, sbr. nýleg
ummæli utanríkisráðherra í sjón-
varpi, og Alþýðuflokknum er ekki
fyllilega treystandi enda hefur
hann áður tekið þátt í ríkisstjórn
sem hafði það á stefnuskrá sinni
að gera ísland varnarlaust.
Andvaraleysi reykvískra kjós-
enda átti stóran þátt í því að
Sjálfstæðisflokkurinn missti
meirihluta sinn í borgarstjórn í
nýafstöðnum borgarstjórnarkosn-
ingum. Kjósendur mega ekki láta
sams konar andvaraleysi kalla yfir
þjóðina óvissu- eða hættuástand í
öryggismálum.
Island er hernaðarlega mikil-
vægt. Sjálfir kysum við ekkert
fremur en að landið lægi fjarri
alfaraleið og við fengjum að vera
í friði. En því er bara ekki að
heilsa. Liðs-, birgða- og vopna-
flutningar yfir Norður-Atlantshaf
yrðu lykilþáttur í öllum fyrirsjá-
anlegum vopnaviðskiptum milli
austurs og vesturs. Auk þess gerir
breytt hernaðartækni það að
verkum að fullvíst má telja, að
aðgerðir beggja styrjaldaraðila í
sókn og vörn færu að verulegu
leyti fram í og á úthöfunum.
Island gegnir lykilhlutverki sem
birgða-, áninga- og eftirlitsstöð.
Landið hefur mikið hernaðarlegt
gildi legu sinnar vegna hvort sem
okkur líkar það betur eða verr. Sú
aðstaða, sem Atlantshafsbanda-
lagið hefur hér á landi er mjög
þýðingarmikil fyrir varnarkeðju
bandalagsins. Á sama hátt væri
það Sovétríkjunum ómetanlegt að
hafa hér hernaðaraðstöðu.
Sú stefna í utanríkis- og örygg-
ismálum, sem meiri hluti þjóðar-
innar aðhyllist, hefur verið miðuð
við þessar staðreyndir. Við höfum
gert okkur grein fyrir því að við
yrðum að gera upp við okkur hvort
við vildum fremur eiga samleið
með vestrænum lýðræðisríkjum
eða sósíalískum alræðisríkjum.
Fyrir flesta okkar er þetta ekki
erfitt val.
Ef vinstri flokkunum tækist að
gera landið varnarlaust er hætt
við að erfitt gæti reynzt að bæta
úr þeim mistökum. Sovétríkin
myndu áreiðanlega beita öllum
tiltækum þrýstingi til að koma í
veg fyrir, að Atlantshafsbandalag-
ið fengi aðstöðu hér á ný jafn-
framt því sem þau myndu að
sjálfsögðu vinna að því að öðlast
hér hernaðaraðstöðu.
Þess kynni þá að vera skammt
að biða að íslenzk stjórnvöld
fengju sams konar orðsendingu
frá Sovétstjórn og fréttir ríkisút-
varpsins á mánudagsmorgun
hermdu að Japansstjórn hefði
fengið á sunnudag. Þar er Japön-
um hótað öllu illu ef þeir dirfist að
vingast við Kínverja. Það er
ástæða til að ítreka að ný vinstri
stjórn kynni að stíga þess háttar
skref í öryggismálum þjóðarinnar
að Sovétmenn teldu sér óhætt að
hafa í frammi grímulausar hótan-
ir af því tagi sem Japanir hafa nú
Framhald á bls. 31
Djúpmannabúð opnuð
Um síðustu helgi var opnuð Djúpmannabúð í Heydal í Mjóafirði
við ísafjarðardjúp. Félag Djúpmanna í Reykjavík reisti skálann í
landi sínu 1974 og hóf þar greiðasölu og benzínafgreiðslu sumarið
1976. Skálinn er rekinn á ferðamannatímanum frá miðjum júní til
ágústloka.
Djúpmannabúð í Heydal
EFÞAÐERFRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU
Utankjörstaðaskrifstofa Sjálfstæðisflokksins er að Valhöll
Háaleitisbraut 1.
Símar: 84302, 84037 og 84751.
Sjálfstæðisfólk! Vinsamlega látið skrifstofuna vita um alla
kjósendur, sem verða ekki heima á kjördegi.
Utankjörstaðakosning fer fram í Miðbæjarskólanum alla
virka daga kl. 10—12, 14—18 og 20—22. Sunnudaga kl.
14—18.
RENAULT
KRISTINN GUÐNAS0N HF.
SUÐURLANDSBRAUT 20, SÍMI 86633
RENAULT 20
Renault 20 er bíllinn sem sameinar lipurð bcejarbílsins og stcerð og þcegindi
ferðabílsins. Bíll sem hentar íslenskum aðstceðum einkar vel.
Renault 20 er framhjóladrifinn bíll, með sjálfstceða fjöðrun á hverju hjóli.
Vélin er 102 hestöfl og eyðslan aðeins 9 l á 100 km.
Renault mest seldi bíllinn í Evrópu 1976.