Morgunblaðið - 20.06.1978, Side 18

18 MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 2Q. JÚlifÍ978
Gunnar Thoroddsen, idnadar- og félagsmálaráðherra:
Iðnlánas j óður og lána-
sjóður sveitarfélaga
Hér verður fjallað um tvo
sjóði, sem báðum hefur
vaxið ásmegin að undan-
förnu. Annar er aðalstofn-
lánasjóður iðnaðarins og
hinn lánastofnun sveitarfé-
laga.
Iðnlánasjóður
Hlutverk iönlánasjoasjóðs er að
veita stofnlán til iðnaðarins, bæði
til bygginga og til vélakaupa.
Hann er aðalstofnlánasjóður
iðnaðarins og hefur sívaxandi
þýðingu fyrir íslenskan iðnað. A
fjórum árum hefur þessi sjóður
verið efldur mjög. Fé hans til
útlána iðnaðinum til handa hefur
aukist miklu meira en nemur
dýrtíð og verðbólgu. Að raungildi
hefur útlánageta hans vaxið veru-
lega.
Á árinu 1974 var óafturkræft
framlag ríkissjóðs til Iðnlánasjóðs
50 milljónir króna. Árið 1977 var
það hækkað í 150 milljónir og nú
í ár í 250 milljónir. Ríkissjóðs-
framlagið hefur því fimmfaldast á
þessum fjórum árum. Lánsfé, sem
sjóðurinn hefur fengið til endur-
lána handa iðnaðinum, hefur
einnig fimmfaldast eða vel það á
þessum tíma.
Ráðstöfunarfé eða útlánageta
sjóðsins var 318 milljónir króna
árið ’74, en í ár fer það upp í 1750
milljónir króna. Miðað við bygg-
ingarvísitölu samsvara 318 mill-
jónir árið 1974 rúmlega 1040
milljónum í ár, og hefur raungildi
ráðstöfunarfjár sjóðsins því aukist
um 68 af hundraði á þessum tíma.
Þetta gerist á sama tíma sem
útlánageta margra annarra sjóða
hefur rýrnað að raungildi, þótt
krónum hafi fjölgað.
Iðnlánasjóður hefur þannig
miklu meira fé til iðnaðarlána nú
en áður. Fjárhagsstaða sjóðsins er
sterk, eigið fjármagn hans hefur
aukist ár frá ári og er hlutfall
eigin fjár hans eitt það besta sem
gerist um stofnlánasjóði hér á
landi. Stjórn sjóðsins hefur stýrt
honum af ábyrgð og fyrirhyggju.
Auk Iðnlánasjóðs, sem er aðal-
stofnlánasjóður iðnaðarins, hefur
norræni iðnþróunarsjóðurinn fé til
ráðstöfunar, sem nemur rúmum
1000 milljónum í ár. Þessi sjóður
var stofnaður af frændum okkar á
Norðurlöndum í sambandi við
inngöngu íslands í Efta 1970.
Samtals verða því útlán úr
þessum tveimur sjóðum til
iðnaðarins á þessu ári um 2.800
milljónir króna.
Lánasjóður
sveitarfélaga
Það hefur löngum verið sveitar-
félögum á íslandi fjötur um fót, að
engin lánastofnun hefur sérstak-
lega talið það sitt verkefni að
sinna málefnum þeirra. Fyrir
hálfum öðrum áratug var hafist
handa um að undirbúa sérstaka
lánastofnun fyrir sveitarfélögin.
Árið 1965 var lagt fyrir Alþingi
frumvarp um stofnun Lánasjóðs
sveitarfélaga. Var það lögfest árið
eftir.
Sjóðurinn hefur lánað sveitar-
félögum til gatnagerðar, skóla-
bygginga, vatnsveitu- og hita-
veituframkvæmda. Lengi vel var
hann ekki mikils megnugur vegna
fjárskorts. Tillögur og óskir höfðu
alllengi verið uppi frá Sambandi
íslenskra sveitarfélaga um eflingu
sjóðsins, en ekki náð fram að
ganga. En eftir stjórnarskipti
haustið 1974 var máiið tekið upp,
lagt fram stjórnarfrumvarp um
styrkingu sjóðsins og það lögfest í
lok ársins. Með þessum lögum var
sjóðurinn stórefldur, eins og sjá
má af því, að árið ’74 voru
óafturkræf framlög til sjóðsins frá
ríkissjóði og Jöfnunarsjóði
sveitarfélaga 23 milljónir, en
verða í ár 337 milljónir. Fé
sjóðsins til útlána hefur aukist á
sama tíma úr 190 milljónum árið
’74 upp í 1.050 milljónir nú í ár.
Útlán sjóðsins hafa því aukist á
þessum fjórum árum miklu meira
en verðbólgunni nemur. 190 mill-
jónir árið 1974 samsvara um 620
milljónum í ár og hefur því
útlánageta sjóðsins aukist um 69
Gunnar Thoroddsen
af hundraði að raungildi á þessum
tíma.
Efling Lánasjóðs sveitarfélaga
hefur greitt mjög fyrir margvís-
legum framkvæmdum sveitar-
félaganna, og ber þar einkum að
nefna hitaveitur, vatnsveitur,
gatnagerð og skóla. Fjárhagsstaða
sjóðsins hefur styrkst og eigið fé
hans því orðið verulegt. Sjóðurinn
hefur eflst undir traustri forystu
sjóðsstjórnarinnar, en formaður
hennar er Jónas Rafnar, banka-
stjóri, og framkvæmdastjóri
Magnús E. Guðjónsson.
Steinþór Gestsson:
S j álfstæðisflokkur inn
eða vinstri stjóm
Á ÞEIM fundum sem frambjóð-
endur hafa til þessa haldið í
Suðurlandskjördæmi, hafa tals-
menn vinstri flokkanna orðið til
þess að biðla sérstaklega til bænda
um fylgi við stefnumál sín. Ef til
vill hefur þeim, sem kunnugastir
eru landbúnaðinum, þótt furðuleg-
ast að hlýða á ræðu andstæðinga
núverandi ríkisstjórnar, og þá
aðallega vegna þeirrar vanþekk-
ingar, sem kemur fram í máli
þeirra.
Meðal þessara talsmanna er
efsti maður á svonefndum L-lista,
Gunnar Guðmundsson, skóla-
stjóri, sem telur að naumast sé
hægt að tala um markaðsvanda-
mál hér innanlands. Lækning við
því meini sem við er að fást, sé
næsta einföld. Mestu máli skipti
að menn borði meira kjöt og að
Alþýðuflokkurinn hafi sem allra
minnst áhrif á gang löggjafar-
mála. Það verður að viðurkennast
að þegar forusta landbúnaðarmála
er veik, þá er Alþýðuflokkurinn
óþurftar flokkur og erfiður eðli-
legri þróun landbúnaðarmála. En
í þessu sambandi er rétt að vekja
á því athygli, að þegar Sjálfstæðis-
flokkurinn réði landbúnaðarmál-
unum, þá geipuðu ráðherrar
Alþýðuflokksins um landbúnað, en
ráðherra Sjálfstæðisflokksins réði
stefnunni. Þannig skýrist munur
flokka og afstaða þeirra: heilbrigð
skynsemi og staðgóð þekking ráða
úrslítum í hverju máli og skyldu
A-listamenn og L-lista hafa það í
huga þegar rætt er um landbúnað
og málefni bænda.
Alþýðuflokkurinn hefur gefið út
rauða bók, sem hefur að geyma
stefnu Alþýðuflokksins frá fíokks-
þingi hans 1976. Þessi bók mun
hafa að geyma þær nýjustu
hugmyndir þessa nýja flokks, sem
þó byggir á gömlum grunni. Um
landbúnað má finna í þessari bók
stuttan kafla sem væntanlega á að
svara til hugmynda flokksins í
þessum málaflokki. En þar er um
margskonar þversagnir að ræða.
í stefnu flokksins er lögð
áhersla á það að efla beri íslensk-
an landbúnað og endurskipuleggja
markaðskerfi hans þannig að
framtak bænda og hagsýni nýtist
þjóðarbúinu. — Þetta er fallega
sagt og ber vitni um frómar
hugsanir sem settar eru fram og
skýrðar fjórða hvert ár.
En hvað má segja um þetta
orðafar þegar það er nánara
skilgreint. — Þegar tekið er mið af
því, að talsmenn Alþýðuflokksins
hafa á framboðsfundum lagt
áherslu á að meiri rækt þyrfti að
leggja við fiskirækt í ám og
vötnum þykir mér rétt að skyggn-
ast aðeins í frumvarp Alþýðu-
flokksmanna frá síðasta þingi um
eignarráð á landinu, gögnum þess
og gæðum.
Þar segir m.a.: „Ár og vötn eru
sameign þjóðarinnar, svo sem
önnur gögn og gæði landsins ...
Frjálst skal þó veiðiréttareiganda,
þegar lög þessi öðlast gildi að velja
á milli framangreindra bóta eða
halda veiðiréttinum í allt að 20 ár
... og lækkar þá bótaskylda ríkis-
ins um 1/20 við hvert ár sem líður
og fellur niður eftir 20 ár.“
Hvað skyldi þetta þýða í fram-
kvæmd? Hyggja Alþýðuflokks-
menn að bændur kynnu að vinna
með meiri áhuga að hverskonar
fiskirækt í ám og vötnum, vitandi
það að ríkið gæti hrifsað til sín
þessi hlunnindi? Og ef það kynni
að dragast í 20 ár þá fái bóndinn,
þ.e. eigandi hlunnindanna, enga
greiðslu fyrir. — Ég tel að
ríkisrekinn hlunnindabúskapur og
hlunnindaræktun af þessu tæi sé
fjarstæðukenndur óskapnaður og
að menn sem ætla að vinna að
hagsæld bænda, þeir eigi ekki að
flytja þeim slíka stefnu sem þessa.
Alþýðubandalagið hefur að
undanförnú leitast við að gera
hosur sínar grænar fyrir bændum.
Það hefur nú sent frá sér nokkur
atriði til athugunar, sem fram-
bjóðendur þess hafa reynt að
skýra nánar. Það er einkum
þrennt sem frambjóðendurnir
hafa lagt áherslu á:
1. að hækka almenn laun í landinu
svo almenningur hafi efni á að
neyta landbúnaðarafurða.
2. að bændur semji við ríkisvaldið
um verðlag og kjör og
3. að bændur hafi náið samstarf
við verkalýðinn.
Lítum á þetta nánar. Ef horfið
verður að því ráði að hækka
almenn laun, þá munu fram-
leiðsluvörur bænda hækka að
sama skapi og því orkar mjög
tvímælis að af þvílíkri ráðstöfun
yrði árangur. Þá er lagt til að haft
verði náið samstarf við verkalýð-
inn. Enginn getur mælt á móti því
að gildandi lög gera ráð fyrir nánu
og virku samstarfi bænda og
verkamanna. Hinsvegar verður að
harma það að samtök verkamanna
hafa hafnað því samstarfi og
neitað að tilnefna fulltrúa sinn í
sexmannanefnd. Allt þetta hjal
Alþýðubandalagsmanna um sér-
stakar tillögur þeirra um nýja og
betri landbúnaðarstefnu, er hald-
laust og þversagnakennt, eins og
lítillega hefur verið dregið hér
fram í dagsljósið.
En það er í fleiri málaflokkum,
sem Alþýðubandalagið veður í
villu og reyk.
Þegar litið er til stjórnskipu-
lagsins sjálfs, lýðræðisins, eins og
talsmenn Alþýðubandalagsins
skýra það fyrir almenningi, þá
kemur í ljós að íslensk stjórnvöld
og íslensk þjóð er stödd á vegamót-
um, þar sem öllu máli skiptir að
þjóðin velji rétta stefnu, þegar hún
leggur línurnar á kjördegi 25. júní
n.k.
Ólafur Ragnar Grímsson, fyrr-
verandi framsóknarmaður, sam-
takamaður og núverandi alþýðu-
bandalagsmaður, skrifaði grein í
Þjóðviljanum 23. október 1977. í
henni segir hann m.a.: „Það er því
nauðsynlegt að öllum verði ljós sá
afgerandi veruleiki að landinu
verður ekki stjórnað nema í
pólitísku samstarfi við verkalýðs-
hreyfinguna og önnur samtök
verkafólks. Það er hægt að tala
hátt og fagurlega um ágæti hinna
hefðbundnu vinnubragða þing-
ræðisins þar sem ríkisstjórn
Steinþór Gestsson.
ráðskast með málefni þjóðarinnar
í krafti þingmeirihluta. Slíkt tal
ber hins vegar ekki vott um
raunsæi. Stöðvunarvald verkalýðs-
hreyfingarinnar er staðreynd.
Stjórnkerfi landsins verður að
laga sig að þeim veruleika."
Hvað er talsmaður Alþýðu-
bandalagsins að segja okkur í
þessum orðum? Er það ekki það,
að ofbeldið skuli ráða en lögum og
reglum lýðræðisins skuli varpað
fyrir róða? Ég skil það svo og
alþjóð þarf að átta sig á því að sá
skilningur er augljóslega sá rétti.
Vinstri stjórnir hafa ævinlega
kafsiglt efnahagsmál þjóðarinnar,
eins og dæmi sanna. Efnahagsmál
má rétta við, þótt aflaga fari. En
ef þeirri stjórnskipun, sem byggir
á siðgæðisþroska þegnanna og
færir þeim frelsi til orða og
athafna, er kastað á glæ, þá ætla
ég að mörgum íslendingi þyki vera
orðið þröngt fyrir dyrum. Þessi
orð eru ekki sett á blað til þess að
benda á meinfangalausan hlut í
stefnumálum Alþýðubandalagsins,
heldur til þess að vara alþjóð við
þeirri vá, sem okkur býður ef ekki
er verið vel á verði þegar lævísum
áróðri er beitt.
Íslendingar eiga eina brjóstvörn
þegar stjórnmálaleg átök eru
framundan og það er Sjálfstæðis-
flokkurinn.
25. júní er aðeins um tvennt að
velja: Sjálfstæðisflokkinn eða
sundurleita vinstri stjórn. Sporin
hræða. Sameinumst um Sjálf-
stæðisflokkinn. Kjósum D-listann.
Blindum eiginlega
meinað að kjósa
utankjörstaðar
- segir Arnór
Helgason
„Mig langar að vekja
athygli á því að blindum er
eiginlega meinað að neyta
kosningarréttar síns í utan-
kjörstaðaatkvæðagreiðslu“,
sagði Arnór Helgason í
samtali við Mbl. í gær.
„Blindrafélagið hefur barizt
fyrir leiðréttingum á þessut
meðal annars var öllum
þingmönnum send orðsend-
ing um þetta í ársbyrjun
1977 og sjálfur átti ég
samtöl við nokkra þing-
menn, en ekkert gerist.
Pétur Sigurðsson flutti að vísu
tillögu á Alþingi um að veita
mætti aðstoð við utankjörstaðaat-
kvæðagreiðslu en hún var kolfelld,
enda er hægt að leysa málið með
öðrum og betri hætti," sagði
Arnór. „Við utankjörstaðaat-
kvæðagreiðslu verður kjósandinn
að rita staf þess flokks sem hann
kýs á seðil með ritblýi en slíkt
getur, eins og menn hljóta að
skilja, farizt blindum misjafnlega
úr hendi og hætta er á mistökum
sem eyðileggja atkvæðið.
Bent hefur verið á þá leið að
taka í notkun sérstaka stimpla
með listabókstöfum sem lægju þá
frammi á kjörstað sem hver önnur
kjörgögn eða að tekin verði upp
sérstök stafamót, sem kjósandinn
getur þá fylgt þegar hann strikar
listabókstafinn á kjörseðilinn."