Morgunblaðið - 03.08.1978, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 1978
Sérfróðir menn segja álit sitt á hugmyndum Eyjólfs K. Jónssonar:
Ný leið til verðtrygging-
ar en umdeilanleg lausn
EYJÓLFUR Konráð Jónsson alþingismaður hcfur varpað fram þeirri hunmynd í MorKunblaðinu að almenningi verði (tefinn kostur á að
opna gengistrygsða bankareikninKa. vísvitandi væri stefnt að veruleítum greiðsluhalla ríkissjóðs í eitt eða tvö ár en hann síðan greiddur
með innlendu lánsfé og svigrúmið notað til að draga úr áföngum úr álögum á neyzluvörur og til að lækka vöruverð. Eyjólfur gerir ráð
fyrir að útflutningsatvinnuvegirnir fengju þetta fé þegar fram í sækti til rekstrar síns. Þjóðin tæki lán hjá sjálfri sér meðan verið væri ..að
vinda ofan af óheillasnældunni". eins og Eyjólfur orðar það. í tilefni af þessum hugmyndum Eyjólfs leitaði Mbl. álits nokkurra sérfróðra
manna á þeim>
Umdeilanlegt hvort hér
sé hentugasta formið
Ólafur Björnsson prófessor
sagði þegar hann var spurður
álits á hugmynd Eyjólfs Konráðs
Jónssonar, að í hugmynd hans
væri fólgið visst form fyrir
verðtryggingu, en um það mætti
hins vegar deila hvort hér væri
um hentugasta formið á því
fyrirkomulagi að ræða.
Athyglisverð hugmynd
en álitamál um forgang
Dr. Jóhannes Nordal Seðla-
bankastjóri sagði á sú megin-
hugsun virtist liggja að baki
þeirra hugmynda, sem Eyjólfur
Konráð Jónsson setur fram í
grein sinni, að æskilegt sé að gera
ráðstafanir til þess að auka
innlendan sparnað með því að
bjóða almenningi hagstæðari
sparnaðarform og nota það svig-
rúm, er þannig fengist að nokkru
leyti til þess að afla fjár í
rikissjóð, sem aftur gæti skapað
möguleika til að draga úr verð-
hækkunum.
„Að þessu leyti tel ég vissulega
vera um athyglisverðar hug-
myndir að ræða, þótt það hljóti
að vera vafasamt hvort gengis-
bundnir reikningar muni fram-
kalla eins mikinn viðbótarsparn-
að og greinarhöfundur gerir ráð
fyrir. Á undanförnum árum hafa
verið gerðar verulegar ráðstafan-
ir til þess að bjóða sparendum
hagstæðari ávöxtun á fé sínu og
má þar sérstaklega nefna vaxta-
aukainnlán og verðtryggð spari-
skírteini," sagði Jóhannes Nordal
ennfremur. „Hvort gengistryggð-
ir reikningar muni auka innlend-
an sparnað verulega verður ekki
sagt fyrr en á reynir. Sé engu að
síður fallizt á það að með þessari
leið sé unnt að auka verulega
innlendan sparnað hlýtur það að
vera álitamál hve langt sé
æskilegt að ganga í því að auka
innlendar skuldir ríkisins í því
skyni að halda uppi hærra
neyslustigi en ella, en það hlýtur
að verða afleiðing ráðstafana af
þessu tagi. í sambandi við þetta
kemur m.a. til álita hvorn
forgang atvinnuvegirnir og lækk-
un erlendra skulda eigi að hafa
að auknum innlendum sparnaði."
krónunni. Og í öðru lagi sýnist
mér að með hugmyndinni um að
greiða halla ríkissjóðs með inn-
lendu lánsfé, sé um að ræða
allsherjar samneyslulán, sem ég
hélt að væri fjarri stjórnmála-
skoðunum Eyjólfs; slíkt gera
þjóðir helzt þegar þær eiga í
stríði."
„Ein tegund útíærslu á
verðtryggingu
íjárskuldbindinga"
„Hugmyndin um gengistrygg-
ingu lána er athyglisverð. Hún er
sem mest við gengið," sagði
Guðmundur Magnússon prófess-
or við Mbl. í gær aðspurður um
hugmyndir Eyjólfs K. Jónssonar.
Síðan sagði Guðmundur: „Ég
held líka, að árangur gengis-
tryggingar skili sér ekki á
augabragði og forsenda fyrir því,
að hún vekti almennt traust til
langframa væru nokkurn veginn
frjálsar gjaldeyrisyfirfærslur.
Annars væri hætta á, að hug-
myndin yrði eyðilögð með rangri
gengisskráningu. Við getum
hugsað okkur tvö dæmi. Hvað
Ólafur Bjiirnssun
Jóhannes Nurdal Bjtfrni Braxi Jónsson Guómundur Maxnússon l>orvaróur Elíasson
Takmörkuð lausn
„Mér finnst þessi tvö atriði,
sem Eyjólfur nefnir í grein sinni,
gengistryggðir bankareikningar
og greiðsla á halla ríkissjóðs með
innlendu lánsfé, heldur takmörk-
uð lausn á þeim vanda, sem nú
steðjar að,“ sagði Bjarni Bragi
Jónsson hagfræðingur í Seðla-
bankanum aðspurður um hug-
myndir Eyjólfs.
„í fyrsta lagi finnst mér
hugmyndin um erlenda mynt
ganga í berhögg við þá stefnu,
sem yfirvöld hafa reynt að
framfylgja með ýmsum aðgerð-
um undanfarið; sem sé að efla
tiltrú almennings á íslenzku
í reynd ekki annað en ein tegund
útfærslu á verðtryggingu fjár-
skuldbindinga. Vera má, að
gengisviðmiðunin sé auðskiljan-
legri og þar með auðveldara að
afla þeirri leið fylgis en öðrum,
sem farnar hafa verið til að
tryggja ávöxtun fjár og efla
þannig frjálsa sparifjármyndun.
Hins vegar má um það deila
hvort vera eigi með mörg kerfi í
gangi í einu eins og vaxtaauka-
reikninga, gengistryggingu, vísi-
tölutryggingu og fleira. En sem
kunnugt er hefur t.d. gengis-
trygging undanfarin ár ekki
skilað jafngóðri ávöxtun eins og
spariskírteini ríkissjóðs. Auðvit-
að mætti einfalda þetta og miða
myndu sparifjáreigendur gera, ef
ríkisstjórn kæmi, sem héldi
gengisskráningunni rangri með
alls kyns millifærslum og hunda-
kúnstum. Að sjálfsögðu yrði
gengistrygging að miða við að
innstæður hefðu verið bundnar í
nokkurn tíma, því að annars
mundu menn tæma innstæður
sínar í viðskiptabönkum og spari-
sjóðum og leggja inn á gengis-
tryggða reikninga rétt fyrir
gengisfellingu."
Hirta hugmyndina, þ.e. að
stefna að halla á ríkissjóði til að
lækka verðlag, taldi Guðmundur
öllu tvíeggjaðri og sagði: „Hún
gæti verið liður í því að rjúfa
vítahring verðlags og kaupgjalds-
hækkana. Aðalréttlætingin á
hallanum væri sú, að ekki er
unnt, að draga úr ríkisútgjöldum
í einu vetfangi. Ég tel, að
reynslan sýni að, að þar sé við
ramman reip að draga. Þess
vegna held ég, að ráðlegt sé að
fara varlega í sakirnar og að
traust ríkisstjórn, sem gæti
staðið við að jafna metin aftur
hjá ríkissjóði yrði að vera
forsenda þess, að ekki væri verr
farið en heima setið. Hins vegar
er óljóst hvað átt er við með
„verulegum" halla.“
„Kjarni málsins er sá, að
gengið sé rétt skráð þannig að
afstaðan milli innlends og er-
lends verðlags tryggi hallalaus
utanríkisviðskipti og að ávöxtun
sparifjár sé næg til að forða því
frá rýrnun í verðbólgunni um
sinn. — Liður í því að brjótast út
úr þeirri hringrás gæti verið að
auka niðurgreiðslur eða skatta-
lækkun, þótt af hlytist verri
staða ríkissjóðs um sinn,“ sagði
Guðmundur Magnússon prófess-
or að lokum.
Athyglisverðar
hugmyndir
„Það er rétt, sem kemur fram í
grein Eyjólfs, að með einhverju
móti verður að ráðast gegn
verðbólgunni og sú leið, sem
Eyjólfur leggur til að farin verði,
er um margt íhugunarverð,"
sagði Þorvarður Elíasson við-
skiptafræðingur við Mbl. í gær.
Þorvarður sagði síðan: „Ég er
alveg sammála Eyjólfi í því að
taka beri upp gengistryggða
bankareikninga; það yrði fram-
faraspor hjá bankakerfinu og
myndi stuðla að auknum sparn-
aði almennings. Hins vegar tel
ég, að heppilegra væri að nota
innlánsféð, sem safnast myndi
með þessum hætti, til að greiða
niður erlendar skuldir, án þess þó
að hafa hugleitt það mál náið.“
Þorvarður sagði einnig, að það
væri ljóst, að ef hægt yrði að
stöðva verðbólguna með einhverj-
um hætti, myndi losna um mikla
fjármuni og aukið svigrúm gefast
til annarra hluta. T.d. mundu
tekjur ríkissjóðs nýtast betur og
tækifæri gæfist til að lækka
skatta eða skila greiðsluafgangi.
Hins vegar taldi hann, að gengis-
tryggð lán til atvinnuveganna
myndu valda nokkrum erfiðleik-
um og að hann væri vantrúaður
á, að hægt yrði að koma verðbólg-
Unni niður meðan halli væri á
ríkissjóði.
Þorvarður sagði að lokum, að
upphafsskrefið að enduyreisn
efnahagslífsins væri endurskoð-
un gjaldeyrismála eins og Eyjólf-
ur legði raunar til í grein sinrfi.
300 skátar sjá
um að allt gangi
vel fyrir sig
Undirbúningur Rauðhettuhátíðar-
innar stendur nú sem hæst og er
dagskrá hátíðarinnar nú endanlega
tilbúin, að bví er segir í fréttatil-
kynníngu frá Skátasambandi
Reykjavíkur, sem sér um mótið.
Á Rauöhettuhátíðinni veröa ýmsir
skemmtikraftar, og má þar helst
nefna Brunaliðið, Mannakorn, Tívolí,
Basil fursta, Þursaflokkinn, Megas,
Jazzvakningu, Fjörefni, Baldur
Brjánsson, Diskótekið Dísu, Rut
Reginalds, Big Balls and the Great
White Idiot, en þeir eru þýskir
ræflarokkarar. Enn fremur hefur
verið skipulögö dagskrá, sem inni-
heldur m.a. þúfubíó, tívolískemmtun,
hestaleigu, bátaleigu á vatninu,
svifdrekaflugsýningar og íslands-
meistaramótiö i svifdrekaflugi, mara-
þonbros- og kossakeppni og göngu-
rallý, en það mun vera nýjung á
íslandi.
Um 300 skátar munu veröa á
mótinu til aö sjá um aö allt gangi
snuröulaust og vel fyrir sig.
Forsala aögöngumiöa er þegar
hafin, en aögöngumiöaveröið er 8
þúsund krónur. Ferðir á mótiö hafa
verið skipulagöar víös vegar aö al
landinu og bjóöa Flugleiðir 15%
afslátt af feröum þeirra, sem hyggjasl
fljúga meö Flugleiðum og hafa
aögöngumiöa, en þeir eru seldir m.a.
í afgreiöslu Flugleiöa.
*¥-¥-¥¥-¥•¥-***¥-¥¥-¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥
• •
Oryggishjálmar
opnir og lokaðir
Eigum jafn mikið úrval öryggishjálma, sem
hlotið hafa viðurkenningu í Evrópu og Banda-
ríkjunum sem skíða-, vélsleða-, vélhjóla-,
mótorhjóla- og bílarallyhjálmar.
Andlitshlífar úr glæru, reyklitu og gulu
öryggisleri, einnig mótorhjólagleraugu og
baksýnisspeglar í úrvali.
Veðrið er ótrúlega lágt.
Sendum gegn póstkröfu.
öryggi á vegum og vegleysum.
FALKINN
9 Suðurlandsbraut 8