Morgunblaðið - 05.08.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. ÁGÚST 1978
Ég get ekki á mér setið að þakka
Sigurlaugu Bjarnadóttur fyrrv.
alþingismanni fyrir grein hennar í
Morgunblaðinu 8. júlí s.l. og Sverri
Hermannssyni alþingism. fyrir
grein hans í sama blaði 14. s.m.
'Greinar þessar fjölluðu um veg
eða óleiði það sem nú er yfir
Þorskafjarðarheiði svo og hvort
bíða þyrfti í einn eða einn og
hálfan áratug eftir því að byggðir
við Isafjarðardjúp yrðu tengdar
góðvegakerfi landsins.
Ekki er nokkur vafi á því að
fjölmargir Vestfirðingar eru sam-
mála mér um það að hér sé um að
ræða mál, sem fyrr hefði átt að
koma fram af vörum alþingis-
manna svo og annarra, sem um
samgöngumál ræða.
Satt að segja brá mér heldur í
brún, þegar ég las grein Sigurlaug-
ar, þar sem hún komst að þeirri
niðurstöðu við lestur á stefnuyfir-
lýsingu sjálfstæðismanna í vega-
málum, þeirri er gefin var út
skömmu fyrir nýafstaðnar kosn-
ingar til alþingis, að vegur yfir
Þorskafjarðarheiði og þar með
tenging ísafjarðardjúps við ak-
vegakerfi landsins, yrði ekki lagð-
ur fyrr en eftir 10—15 ár. Ég var
sammála Sigurlaugu eins og ef-
laust fleiri, sem þekkja þarna til,
að ef svo ætti að vera, að þá væri
Vestfirðingum sýnt mjög mikið
óréttlæti, þar sem hér væri um að
ræða tengingu á heilu byggðarlagi
við aðalvegakerfi landsins.
Eftir að búið var að lesa grein
Sverris Hermannssonar var hægt
að anda ögn léttara, enda lýsti
hann því yfir, að það væri algjör
misskilningur hjá Sigurlaugu, að
stefnuyfirlýsing Sjálfstæðis-
flokksins bæri það með sér að
framangreind vegarlagning ætti
að bíða í 10—15 ár.
Þó að þeim Sigurlaugu og Sverri
greini hér á hvernig skilja beri
stefnuyfirlýsingu Sjálfstæðis-
flokksins í vegamálum, þá fer það
ekki á milli mála að þau eru bæði
sammála um það, enda bæði tvö
einlægir og traustir Djúpmenn, að
það sé hreint og klárt réttlætismál
að fá nú þegar upphlaðinn veg yfir
Þorskafjarðarheiði og eigi að vera
algert forgangsverkefni í vegamál-
um.
Ég vona að Sigurlaug misvirði
það ekki við mig, enda þekki ég
hana þá illa, þegar ég segi, að ég er
frekar ánægður með það, að
veðurguðirnir skyldu haga því svo
til að láta rigna hressilega, þegar
hún var á ferð yfir Þorskafjarðar-
heiði 30. júní s.l. þannig að hún
fékk af eigin raun smjörþefinn af
því hvað það fólk þarf við að búa,
sem þarf að fara þessa leið og það
oft í miklu verra færi en í umrætt
sinn, auk þess sem Sigurlaug er
þarna á ferð, þegar sól er hvað
hæst á lofti.
Það er hárrétt hjá Sigurlaugu að
vegurinn er einn vatnselgur, þegar
rignir, sökum þess að yfirborð
hans er lægra en jarðlagið utan
vegar. Það er svo sem ekki að
furða, sökum þess að það eru liðnir
rúmir þrír áratugir frá því að
Sverrir Hermannsson lagði frá sér
skófluna uppi á Þorskafjarðar-
heiði, þ.e. árið 1946 og hleypti á
umferð fyrir bifreiðar eftir henni.
Þegar Sverrir lauk við veginn var
hann allur upp úr jörð og öll ræsi í
lagi og var þá yfirleitt fært yfir
heiðina frá því í byrjaðan maí-
mánuð og fram að jólum. Það er
ekkert undur þó að vegurinn hafi á
þessum þremur áratugum grafist
niður vegna umferðar, enda segir
Sverrir að vegurinn yfir heiðina sé
nú sýnu verri en hann var 1946.
Það var merkur áfangi í sam-
göngumálum þarna vestra, þegar
leið þessi var opnuð, enda góðar
samgöngur eitt af þýðingarmestu
atriðum í lífi hvers og eins, hvar
sem hann býr.
Sigurlaug segir í grein sinni að
bóndi úr Gufudalssveit hafi sagt
sér að hafa plastpoka til að binda
yfir kveikjuna í Cortínunni, þegar
hún færi yfir Þorskafjarðarheiði,
við værum vanir að gera það hér
fyrir vestan. Plastpokaaðferðin er
góð, það er ekki nokkur vafi, en
hins vegar hafa þeir, sem leið hafa
átt yfir heiðina þurft að grípa til
þess ráðs að fara á skipi eftir
veginum til að komast leiðar
sinnar, þegar verst gegnir. Eg
frétti það að einhver gárungi hafi
sagt það í vor fyrir kosningar,
þegar fyrir lá, að framlag til
lagfæringar á veginum yfir
Þorskafjarðarheiði væri ekki
nema sem svaraði andvirði léleg-
ustu tegundar af bíl, að rétt væri
að verja hluta af þessu fé til að
kaupa smá skektu, sem staðsett
yrði á heiðinni, þannig að vegfar-
endur gætu gripið til hennar, ef á
þyrfti að halda.
En sleppum öllu gamni í þessu
máli, þar sem hér er um að ræða
það mikið hagsmunamál meiri-
hluta íbúa Vestfjarða. Það er
furðulegt og algerlega óverjandi
að ekkert skuli hafa verið gert í
þessum málum kjörtímabil eftir
kjörtímabil, þrátt fyrir marg
ítrekaðar beiðnir og áskoranir
Vestfirðinga um úrbætur í þessum
efnum.
Ég trúði því ekki að síðasta
kjörtímabili mundi ljúka án þess
að vegur, sem tengdi Djúpið við
aðalvegakerfi landsins yrði lagður.
Því miður þá leið þetta kjörtímabil
eins og svo mörg önnur án aðgerða
í þessu efni, þrátt fyrir það að
Vestfirðingar höfðu á að skipa
einlægum og góðviljuðum þing-
mönnum. Auk þess var því haldið
á loft að Vestfirðingar réðu
hlutfallslega mestu á þingi miðað
við atkvæðamagn og tölu þing-
manna.
Greinilegt er að þessir þing-
menn virðast hafa litlu fengið að
ráða í sambandi við fjárveitingar
til kjördæmisins og þá ekki fengið
fylgi annarra þingmanna til að
koma sínum málum fram eða
a.m.k. verður að líta svo á, því að
ég dreg ekki í efa að vilji
þingmanna Vestfjarða hefur verið
fyrir hendi til þess að koma
þessum þætti samgöngumála
Vestfjarða í viðunandi lag.
Að vísu hef ég ekki heyrt um það
að komið hafi fram tillaga frá
þingmönnum Vestfjarðakjördæm-
is í þá átt að lagður yrði vegur yfir
Þorskafjarðarheiði. Ef svo væri
þætti mér, og ef til vill fleirum,
fróðlegt að fá að vita hvaða
afgreiðslu sú tillaga hafi fengið.
Ég minnist þó þess að hafa séð
einhversstaðar skrifað (Morgunbl.
1. des. 1977) að komið hafi fram
fyrirspurn á alþingi til samgöngu-
málaráðherra um hvað liði teng-
ingu Djúpvegar við aðal þjóðvega-
kerfi landsins. I svari ráðherra
kemur það furðulega fram að
Jóhann
Þórðarson
frá
Laugaiandi:
Fjórðungssamband Vestfjarða
vilji ekki fá veg yfir Þorskafjarð-
arheiði strax. Væri fróðlegt að vita
hvort þetta er vilji Vestfirðinga, ef
þetta er skoðun fjórðungssam-
bandsins. Svar ráðherra er nokkuð
furðulegt að því leyti að hann
getur þess að snjómælingar hafi
verið framkvæmdar á Þorska-
fjarðarheiði, og sökum þess að
snjór hafi verið það lítill þarna
uppi síðast liðna vetur, þá sé erfitt
að ákvarða um vegarstæði yfir
heiðina. — Það eru margir erfið-
leikarnir, það er ekki hægt að
ákvarða vegarstæði vegna snjó-
leysis.
Sverrir Hermannsson kemst
þannig að orði í tilv. grein sinni:
„Spurningin er: Er ákvörðunar-
leysi um vegarstæði frá Aust-
ur-Barðastrandarsýslu að Djúpi
skálkaskjól embættismanna eða
þingmanna, eða hvorutveggja fyr-
ir framkvæmdaleysi áratugum
saman?“
Því miður, ef ég mætti svara
þessari spurningu, er það skoðun
mín að þetta ákvörðunarleysi og
umtal hvar vegur eigi að liggja
þarna á heiðinni sé notað sem
skálkaskjól, því að hér er ekki um
nokkurt andamál að ræða (nema
ef um væri að ræða snjóleysi).
Ég held að margir haldi það að
vegarlagning yfir Þorskafjarðar-
heiði sé eitthvert tröllaverkefni,
sem vart sé fært mannlegum
mönnum. Þetta er alrangt, ég
hugsa að ekki fáist öllu betra land
undir veg en einmitt Þorskafjarð-
arheiði. Hér er um að ræða frekar
mishæðalítið land, meðöldur með
góðu efni í veg, þannig að þegar
búið er að moka vegi upp í eðlilega
hæð, þá nær efni þetta að þorna og
verður næstum eins og steypa.
Heiðin milli brúna er rétt um 20
km þannig að með því að aka á
löglegum hraða þennan spotta
ætti það að taka um 14 mínútur;
það er ekki langur tími.
Ég held að það sé löngu ljóst hjá
ráðamönnum hvar sé heppilegast
að leggja veg yfir Þorskafjarðar-
heiði, þó að ekki komi fram
yfirlýsingar um það efni af
framangreindum ástæðum. Geng
ég þá út frá því að það yrði sem
næst núverandi vegi og þarf þá að
hafa samráð við þá sem þarna
hafa farið yfir bæði haust og vor,
en þessir menn vita hvar sveigja
þarf frá núverandi stað. Ég er ekki
á þeirri skoðun að rétt sé að fara
af heiðinni niður í Þorgeirsdal. Sú
leið yrði mun dýrari sökum þess að
þar þarf að gera brýr og ræsi, sem
að mestum hluta er hægt að sleppa
við á núverandi vegi. Auk þess sem
fróðir menn segja mér að daladrög
Þorgeirsdals (Fjalldalir) séu snjó-
þung og að sú leið hafi fyrr orðið
mun þungfærari fyrir gangandi og
ríðandi menn heldur en Töglin
(þ.e. þar sem núverandi vegur er).
Að sjálfsögðu er sjálf heiðin
styttri niður í Þorgeirsdal en hvað
munar um örfáar mínútur eða
hvort þú ert 10 mínútur eða 14 á
fjalli. Aðalatriðið er að fá sem
snjóléttastan veg.
Mörgum finnast Töglin vera of
brött fyrir veg (þ.e. brekkan upp-
úr Þorskafirði upp á Þorskafjarð-
arheiði). Að sögn bónda, sem lengi
bjó þarna við heiðina mun vera
mjög auðvelt að fá jafna og
aflíðandi brekku frá Kollabúðum
og upp á heiðina. Skildist mér á
honum að þá yrði vegurinn örlítið
nær Kollabúðadal (þ.e. dalur sá
sem liggur áfram í austur frá
Þorskafirði) heldur en vegurinn er
í dag upp Töglin.
Ef vilji væri fyrir hendi þá væri
allra best að gera könnun á
vegarstæði eftir að fyrstu snjóar
koma á haustin, svo og á vorin
eftir að snjóa tekur að leysa.
Hvar vegur á að verá þarna er
ekkert vandamál, sem taka þarf
áratugi að leysa.
Þingmenn Vestfjarða eru fimm,
en voru að sögn sjö s.l. kjörtímabil.
Ef lagður hefði verið einn kíló-
metri pr. þingmann á s.l. kjör-
tímabili á ári þá hefði það ekki
tekið nema þrjú ár að leggja veg
yfir Þorskafjarðarheiði. Nú eru
Vestfirðingar ekki nema með
fimm þingmenn þannig að ef hver
þingmaður færi fram á einn km. á
ári í þennan veg þá tæki það
kjörtímabilið að ljúka við veginn.
Ég vil því mælast til þess að
einhver af þingmönnum Vest-
fjarða láti reyna á það hvort
þingfylgi er fyrir því að fjármagn
verði veitt í veg yfir Þorska-
fjarðarheiði og að vegarlagning-
unni verði hraðað. Ljóst er að allir
þingmenn Vestfjarða hljóta að
vera með þessu og að auki Sverrir
Hermannsson. Nú ég trúi ekki á
það, að þingmenn í Reykjavík og
Reykjaneskjördæmi, sem eru bún-
ir að fá veg með varanlegu slitlagi
nánast heim að hverjum bæ í
báðum kjördæmunum að undan-
skilinni Kjós styðji þetta ekki. Á
þingi eru og fjölmargir þingmenn,
sem hljóta að skilja þetta mál, sem
hefur algera sérstöðu.
Ég heyrði um það á sínum tíma
að rætt hefði verið um að gefa út
150 millj. króna happdrættis-.
skuldabréf til að ljúka gerð
Djúpvegar, sem þá var úr Þorska-.
fjarðarbotni að Éyri í Seyðisfirði.
Aldrei kom þó til sölu á nema 80
milljóna af þessum bréfum. Fróð-
legt væri að vita hvernig stóð á
þessari lækkun. Ef þessa fjár hefði
verið aflað á sínum tíma hefði það
eflaust dugað til að tengja
Djúpveginn fullkomlega.
Vestfirðingum hefur lengst af
verið talin trú um það að þjóðar-
búið hefði svo lítið fé úr að spila að
nú yrðu menn að sýna biðlund, þar
til úr rættist. Á sama tíma og
þetta er sett fram er unnið að
milljarða framkvæmdum í vega-
gerð, brúargerð, raforkufram-
kvæmdum, byggingu málmblendi-
verksmiðju auk tilheyrandi mill-
jarðaframkvæmdum í hafnargerð
í sambandi við hana, að
ógleymdum hitaveituframkvæmd-
um allt í þágu Suð-Vesturlandsins,
auk ótal margra stórra fram-
kvæmda. Það er því óhætt að taka
undir það að það sé eins og
krækiber í helv. sem veitt er eða
ráðstafað til hinna dreifðu byggða.
Á sama tíma og þetta gerðist er
því fast haldið fram að þingmenn
Reykjavíkur og Reykjaneskjör-
dæmis séu áhrifalausir á þingi og
þurfi að fá fleiri þingmenn til að
koma sínum málum fram.
Það er ánægjulegt að hægt er að
framkvæma slík stórvirki sem
þessi, en einhvern veginn finnst
mér að Vestfirðingar skili það
miklu í þjóðarbúið að þeir eigi það
ekki skilið að bíða eftir því
endalaust að byggðir þar verði
tengdar aðalvegakerfi landsins og
komist með því móti nálægt því að
hafa tærnar þar sem aðrir lands-
hlutar hafa hælana hvað vegi
snertir.
Ég vil svo að lokum undirstrika
það, sem þau Sigurlaug og Sverrir
segja í tilvitnuðum greinum sínum
að lagningu vegar yfir Þorska-
fjarðarheiði .beri að meðhöndla
sem algjört forgangsverkefni í
vegamálum. Ég vil og undirstrika
það að hér er ekki verið að fara
fram á meira en aðrir hafa fengið
og það á sumum stöðum í miklum
mun meira mæli.
Reykjavík, 30. júlí 1978.
Jóhann Þórðarson
frá Laugalandi.
Úr Kaldalóni.
Hvað líður vegarlagningu
yfír Þorskafjarðarheiði?