Morgunblaðið - 27.08.1978, Blaðsíða 22

22 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 1978
Fréttaskýring
Ólafur við
borðsendann
Ekki veröur annaó séö, þegar
þetta er skrifaö á föstudags-
kvöldi, en aö Ólafur Jóhannes-
son sé staðráöinn í því aö vera
búinn aö mynda vinstri stjórn
undir forystu Framsóknar-
flokksins um miöja vikuna.
Alþýöubandalagsmenn voru
fljótir aö taka viö sér á ný eftir
að formaður þeirra haföi skilaö
af sér stjórnarmyndunarum-
boöinu og samdægurs var
hljóöiö í þeim allt á eina bók;
aö fara í stjórn undir forsæti
Ólafs, eftir kokkabók Lúövíks.
Hins vegar voru alþýðuflokks-
menn til muna þyngri á bár-
unni, enda er hvorugt, Ólafur í
forsæti né kokkabók Lúövíks,
til þess falliö aö kitla pólitískar
taugar þeirra, né heldur per-
sónulegar.
Ólafs dagar
Jóhannessonar
Dagur Ólafs Jóhannessonar
hófst aö þessu sinni á tröppum
Bessastaöa. Eigi Ólafur til
pólitískan kvíöa má ef til vill
ætla að hann hafi borið hann
í brjósti til þess verkefnis sem
hann haföi tekiö aö sér en ef
sá veldur sem á heldur mun
þessi stund ekki hafa runniö
upp fyrir Ólafi alveg ófyrirséö.
Hann hefur þá getaö leyft sér
þann munaö stjórnmála-
mannsins að lyfta undir per-
sónulega gleöi sína, enda var
það fyrst og fremst sú hliöin
sem hann snéri aö blaðamönn-
um á Bessastaöahlaöinu. Það
segir svo sitt aö honum skyldi
jafnframt takast aö halda
mönnum viö hinn almenna
alvarleika í stjórnmálum líöandi
stundar.
Ólafur haföi snör handtök þegar
í bæinn kom. Greinilegt var aö
bæöi alþýöubandalagsmenn
og alþýöuflokksmenn kviöu
nokkuö fyrsta fundinum undir
stjórn Ólafs. Alþýöubandalags-
menn voru sem haukar reiöu-
búnir til ýfinga, ef Ólafur sýndi
lit á því aö ganga á þaö verk,
sem unnið haföi verið undir
stjórn Lúövíks enda þótt Lúö-
vík teldi sig hafa einhverja
tryggingu fyrir því aö þannig
yröi nú ekki byrjunin. Alþýöu-
flokksmönnum var þaö hins
vegar fyrst og fremst dóms-
málaráöherrann Ólafur sem nú
sat fyrir enda borösins og
sérstæður dagur í þingsög-
unni, undanfari hans og eftir-
mál, flugu fram úr hugskotinu.
Loks munu svo báöar fylkingar
hafa gert sér grein fyrir því
hversu auðvelt formaöur Fram-
sóknarflokksins átti nú með að
berja þeim saman sér aö
kostnaöarlausu.
En sá Ólafur sem viö borðsend-
ann sat vildi bara mynda
ríkisstjórn. Enginn veit aö vísu
hvaö hans persónulega hug-
skot geymdi og ólíkt er þaö
Ólafi aö gleyma, en hans
pólitíska hjartalag tók milt á
þessum mönnum og geröi
þeim fundinn ekki þungbærari
en eölileg efni og ástæöur voru
til.
„Mér sýnist einsýnt aö Ólafur
ætli aö keyra þetta áfram og fá
út úr því stjórn,“ sagöi einn af
forystumönnum Alþýöubanda-
lagsins í samtali í gærkvöldi.
„Hann ætlar greinilega aö
halda beint áfram þar sem frá
var horfið og viö viljum ganga
ótrauöir til þess verks með
honum og stefna aö leikslok-
um.“ Alþýöubandalagsmenn
leyfðu sér meira að segja aö
kíma svolítið eftir fundinn og
hvísla því til aö gamli maöurinn
heföi nú trúr sinni venju getað
tilkynnt þaö á fundinum aö
Einar Ágústsson yröi formaöur
annarrar undirnefndar viö-
ræðnanna enda þótt þingflokk-
urinn ættj eftir aö afgreiöa
máliö.
En þingflokkur Framsóknar-
flokksins var allra sízt nú á
þeim buxunum aö agnúast
eitthvaö út í formann sinn. Þaö
var engu líkara en Bessastaða-
kæti Olafs væri bráösmitandi.
Meira aö segja Ingvar Gíslason
gat notiö þess að líta veröldina
af þeim sjónarhóli sem Ólafur
haföi lyft flokksmönnum sínum
upp á. Og sjálfur brosti Ólafur
breitt og sagöi það ekki hafa
„spillt fyrir“ aö hann væri nú
kominn með stjórnarmyndun-
arforystuna í herbúðir Fram-
sóknar.
En hvað sem þessari tóntegund
líöur þá er framsóknarmönnum
alvaran Ijós. Þeim var þaö hins
vegar kærkomið tækifæri eftir
allt sem á undan var gengiö yfir
formann þeirra og flokk að fá
föstudaginn í fangiö. Þeirra
vegna heföi hann mátt veröa
föstudagurinn langi í bókstaf-
legri merkingu en mörgum má
ætla aö hann hafi nú þvert á
móti verið hiö gagnstæða.
Hins vegar má telja víst að upp
renni fleiri Ölafs dagar
Jóhannessonar, því þótt deila
megi um hvort og þá hvernig
hann skóp sér þennan föstu-
dag, þá leikur lítill vafi á hinu,
aö hann hafi sýnt hver þeirra
þriggja flokksformanna, sem
nú ganga til glímunnar, kann
bezt að taka þau tök sem duga
á tík þá hina skrýtnu sem
pólitík er kölluö.
Þrátt fyrir þaö má ætla aö Ólafi
segi þungt hugur til árangurs-
ins af stjórnarmyndunartilraun
hans. En hann viröist staöráö-
inn og viljinn getur áorkaö
miklu. Og á Islandi getur
maöur vel leyft sér aö vitna til
drauma, einkum draums, sem
starfsmann Tímans dreymir
nóttina áöur en formaður
blaöstjórnar Tímans fær sitt
stjórnarmyndunarumboð:
Þennan starfsmann dreymdi
aö hann sæti í stofu og þar
gegnt dyrum. Allt í einu sér
hann hvar skjaldbaka á stærð
viö skrifborö mjakar sér inn í
stofuna. Og þegar hún er
kominn yfir þröskuldinn kynnir
hún sig þannig og dregur
þungan seiminn: „Ég heiti nú
Ólafía.“
Breyttir innviðir
Um leið og dró niöur á alþýöu-
bandalagsmönnum til aö gefa
Ólafi Jóhannessyni nokkrun
friö til stjórnarmyndunar kvaö
hins vegar viö stríöari trumbur
í Alþýðuflokknum.
í staö nokkurrar samstöðu meö
alþýðuflokksmönnum og fram-
sóknarmönnum á móti Alþýðu-
bandalaginu viröist nú skyndi-
lega hafa breytt til nokkurrar
samstööu alþýöubandalags-
manna og framsóknarmanna
en aö Alþýöuflokkurinn standi
nokkuð sér. Viö þessi skipti
hefur tónn flokksins harnaö á
bæöi borö, enda eins og einn
alþýöubandalagsmaöur orðaði
þaö: „Þaö hlýtur aö heröa
þessa menn aö sjá formann
sinn missa af stjórnarforystu
og veröa um leið aö hlaupa
fyrir horn undan Lúövík
Jósepssyni í fangiö á Ólafi
Jóhannessyni."
Glöggt merki þessa er aö
Alþýðuflokkurinn sendir nú þá
Sighvat Björgvinsson og Vil-
mund Gylfason til undirnefndar
sem á aö fjalla um öll önnur
mál en efnahagsmál í stjórnar-
myndunartilraun Ólafs, en af
tillitssemi viö framsóknarmenn
hefur Vilmundi ekki beinlíns
veriö haldiö frammi í stjórnar-
myndunarviöræöum til þessa.
Alþýöuflokkurinn mun nú telja
aö hann veröi aö ganga tryggi-
lega frá öllum hnútum sjálfs sín
vegna.
Þannig hefur skiptingin frá
Lúövík til Ólafs viö borðsend-
ann breytt innviöum stjórnar-
myndunarviöræönanna milli
þessara þriggja flokka, þótt
menn tali út á viö um „hnökra-
laust framhald".
Vera má aö þessi breyting skipti
ekki sköpum varöandi sam-
stjórn þessara þriggja flokka
og af henni verði, en bregöi til
hins, mun hún vissulega setja
sitt mark á afstööu þeirra allra
aö viöræðunum loknum, og
breyta taflstööu stjórnarmála-
flokkanna hvers gegn öörum;
allra fjögurra.
- «■
Sighvatur Björgvinason og Kjartan Jóhannsson. Tónninn í
Alpýóuflokksmönnunum hofur harftnað vift Þaft aft Olafur
Jóhannesson er kominn moð forustuna í stjórnarmyndunarviftræð-
unum.
1 ............. ....................................................
Eftir aft Ólafur Jóhannesson hefur veitt Alþýftubandalagínu
langÞráðan „praktískan stimpil" í íslenzkum stjórnmálum Þykir Þeim
mikift liggja vift aft af stjórnarmyndun hans verfti. Ragnar Arnalds
og Ólafur Ragnar Grímsson rseöa stöðuna á föstudag.