Morgunblaðið - 13.09.1978, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÖ, MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 1978
vVorinu” í
íran lokið
Teheran — 12. september. ■*- AP.
„VORINU“ í, íran er lokið.
Tilraunum íranskeisara og
stjórnar hans til að auka Irclsi
í stjórnmáium og menningar-
máium lauk aðeins 13 dögum
eftir að stjórnin kunngerði
áætlanir sínar og neyddist til
að lýsa yfir herlögum.
Yfirlýsingin frá 27. ágúst s.l.
um aukin lýðréttindi gerði ekki
annað en að auka reiði trúar-
leiðtoga og fylkifiska þeirra og
magna enn andstöðuna gegn
stjórninni. Þegar fjölmenn mót-
mæli hófust víða í landinu gegn
áætlunum stjórnarinnar tók
hún sig til og bannaði alla
útifundi. Því svöruðu sundur-
leitir stjórnarandstæðingar með
því að efna til 100.000 manna
fjöldagöngu í höfuðborginni
Teheran síðastliðinn fimmtudag
og átti stjórnin þá ekki annan
leik en að lýsa yfir herlögum í
12 stærstu borgum landsins, og
lét þau ummæli fylgja, að þeim
yrði aflétt, þegar aftur lægði.
í kjölfar fjöldagöngunnar í
síðustu viku hafa yfir 300 manns
verið handteknir, þeirra á meðal
margir trúarleiðtogar, en á
síðastliðnu ári hafa yfir 1000
manns látizt í margs konar
átökum og róstum, sem brotizt
hafa út annað veifið.
Fremstir í flokki andstæðinga
stjórnarinnar eru leiðtogar
múhameðstrúarmanna í land-
inu, sem vilja láta stjórn
landsins og almenna lifnaðar-
hætti í landinu fylgja boðum og
bönnum Kóransins í einu og
öllu. Þeim hefur verið mjög
uppsigað við hvers konar vest-
ræn menningaráhrif og sér í
lagi við kynlífs- og ofbeldiskvik-
myndir og aukið frelsi til handa
konum.
Annars er erfitt að gera sér
nákvæma grein fyrir andstæð-
ingum stjórnarinnar í Iran.
Fyrrgreindir múhameðstrúar-
menn eru auðvitað fjölmennast-
ir, en stjórnin hefur kosið að
kalla þá róttæka vinstri menn
meðal annars vegna þess, að hún
þykist hafa vissu fyrir því, að
Lýbíustjórn, sem nýtur fullting-
is Sovétmanna, hafi styrkt þá og
einnig hefur spurzt til „íranskra
marxista" í þjálfunarbúðum
Palestínuaraba í S-Líbanon.
Annar hópur og allfjölmennur
eru stúdentar og menntamenn
bæði í íran og búsettir erlendis.
Markmið þessara andstæð-
inga stjórnarinnar eru líka
harla óljós, þegar undan eru
skilin baráttumál múhameðs-
trúarmanna. Frjálslyndir vilja
efla lýðræði í landinu og vinstri
menn eru sagðir vilja koma á
sósíalísku ríki í einhverri mynd.
Fram að þessu hefur efnuðum
konum í Iran gefizt kostur á að
mennta sig erlendis og tekizt að
fá stöður í samræmi við mennt-
un sína og hafa trúarleiðtogar
látið það svo að segja afskipta-
laust. En í ljósi síðustu atburða
virðist í bili loku fyrir það skotið
að stúlkur efnameiri fjölskyldna
geti sótt menntun sína til
annarra landa en það var
yfirlýst stefna stjórnarinnar að
reyna að mennta ungt fólk sem
mest erlendis til að byggja upp
stétt innlendra menntamanna,
sem hefðu yfir tækniþekkingu
að búa.
Efnahgslegt misrétti er mikið
í Iran. Annars vegar er tiltölu-
lega fámenn yfirstétt og efri
millistétt, sem efnazt hefur af
iðnaði, einkum olíuiðnaði en
íran er fjórða mesta olíufram-
leiðsluland heims. Hins vegar
eru svo fátækir bændur, en þeir
eru rúmlega helmingur þjóðar-
innar eða yfir 17 milljónir. Þrátt
fyrir að þjóðartekjur á hvern
íbúa í Iran hafi aukizt á
síðastliðnum 15 árum úr 160
dollurum á ári í 2.200 dollara er
óhætt að fullyrða, að meira en
helmingur landsmanna búi við
mikla fátækt. Stjórnvöld í íran
hófu fyrir meira en áratug
mikla baráttu gegn ólæsi en
ekki hefur miðað sem skyldi í
þeim efnum og stór hluti
íbúðanna er enn ólæs.
Um þessar mundir er það
mörgum hugleikin spurning
hverjir séu eiginlega stuðnings-
menn stjórnarinnar. Og víst er,
að með hliðsjón af síðustu
atburðum er ekki gott að gera
sér grein fyrir því, þar sem þeir
láta lítið fyrir sér fara og eru
þögulir. Samt virðist mega
skipta þeim aðallega í tvennt.
Annars vegar eru þeir, sem
óttast að hreintrúarstefna verði
ofan á hjá stjórninni, og hins
vegar þeir, sem óttast að komm-
únismi í einhverri mynd haldi
innreið sína í landið.
Veður
víða um veröld
Akureyri 5 alskýjaó
Amsterdam 16 skýjaó
Apena 30 heióríkt
Barcelona 26 léttskýjiaó
Berlín 15 skýjað
BrUssel 18 skýjaó
Chicago 33 rígning
Frankfurt 24 akýjaó
Genf 18 skýjað
Helsinki 15 rigning
Jerúsalem 27 heióríkt
Jóh.borg 22 lóttskýjaó
Kaupm.höfn. 18 skýjaó
Lissabon 36 léttskýjaó
London 20 léttskýjaó
Los Angetes 27 heióríkt
Madríd 35 heiórikt
Malaga 29 heióríkt I
Mallorca 29 léttskýjaó
Miami 31 rigning
Moskva 13 skýjað
New York 26 rigníno
Ósló 10 skýjaó i
París 20 heiórikt
Reykjavík 8 alskýjað
Rio Oe
Janeiro 26 léttskýjaó
Róm 25 skýjaó
Stokkhólmur 15 alskýjaó
Tel Aviv 28 heiðríkt
Tókýó 20 rigning
Vancouver 18 skýjaó
Vínarborg 27 heiórikt
DALE CARNEGIE

Kynningarfundur
verður haldinn 14. september — fimmtudags-
kvöld — kl. 20:30 að Síðumúla 35 uppi.
Námskeiðið getur hjálpað þér aö:
★ Öðlast meiri trú á sjálfan þig og hæfileika
þína.
★ Koma hugmyndum þínum örugglega til skila.
★ Sigrast á ræðuskjálfta.
★ Þjálfa minni þitt — skerpa athyglina.
★ Auka eldmóðinn — meiri afköst.
★ Sigrast á áhyggjum og kvíöa.
★ Eignast vini, ný áhugamál og fleiri ánægju-
stundir í lífinu.
Hjón hafa náð góöum árangri saman, við hin ýmsu
vandamál og unga fólkið stendur sig betur í skóla og
sjóndeildarhringurinn stækkar.
Þú getur sjálfur dæmt um þaö, hvernig námskeiðið
getur hjálpaö þér.
Þú ert boðinn ásamt vinum og kunningjum, að líta við
hjá okkur án skuldbindinga eöa kostnaöar. Þú munt
heyra þátttakendur segja frá því, hversvegna þeir tóku
þátt í námskeiöinu og hver var árangurinn.
Þetta verður fræðandi og skemmtilegt kvöld er gæti
komið þér að gagni.
FJÁRFESTING í MENNTUN SKILAR ÞÉR ARÐI
ÆVILANGT.
Innritun og upplýsingar í síma
82411
Eínkaleyfi á islandi
STJÓRNUNARSKÓLINN
Konráð Adolphsson.
SÍMI 82411.
Inflúensa
herjar á
heilaga borg
Nýju Delhi — 12. sept. — AP
SAMKVÆMT fréttum frá ríkis-
fréttastofu Indlands, UNI, herjar
nú inflúensa í borginni Benares í
kjölfar flóðanna þar og talin er
hætta á að kólerufaraldur geti
brotist þar út. Nú hafa um 1100
manns látizt í flóðunum af völdum
monsún-rigninganna, sem hófust
síðla í júní.
Það helga fljót Ganges fellur um
Benares og í dag var heldur að
réna í fljótinu og hafði vatnsborð-
ið lækkað um fjóra sentimetra, en
var samt einum metra fyrir ofan
hættumörk. Benares er ein hinna
sjö heilögu borga í Hindúasið og
árlega leggja milljónir pílagríma
leið sína þangað til að endurnær-
ast á sál og líkama. Borgin eru um
700 km suðaustur af Nýju-Delhi og
samkvæmt kenningum Hindúa fer
hver sá, sem deyr í Benares, beint
til himna.
bessi mynd sýnir hvernig flóð í
ánni Yamuna, sem fellur um einn
borgarhluta Nýju-Dclhi, hefur
leikið íhúana, sem hafast við á
svölum og horfa á garðshúsgögn-
in marandi í kafi.
Símamynd AP
»
Hér liggur kappaksturhetjan Ronnie Peterson á líkbörum í
sjúkrahúsi í Milan á Ítalíu. en hann lézt af völdum margvíslegra
mciðsla, sem hann hlaut í Grand Prix-keppni á Monza-brautinni
á sunnudag. Símamynd AP.
Mikil grem ja í
Svíþjóð vegna
láts Petersons
DAUÐI sænsku kappaksturs- -
hetjunnar Ronnie Petersons,
sem lézt í gærmorgun eftir að
hafa lent í slysi í Grand Prix
keppni á Monza-brautinni á
Ítalíu, hefur vakið almenna
gremju meðal sænsku þjóðar-
innar. Fjölmargir hafa opin-
herlega létið í ljós þá skoðun
sína, að banna ætti með öllu
kappakstur í Svíþjóð og einn
sænskur stjórnmálamaður hef-
ur t.d. sagt, að plægja ætti upp
sænsku kappakstursbrautina
og nota svæðið undir iðnað, en
á þessari braut hefur fimm
sinnum íarið fram Grand Prix-
keppni.
Sænski íþróttamálaráðherr-
ann, Rolf Ramgard, sagði í
sjónvarpsviðtali á mánudags-
kvöld, að sér fyndist æskilegt, að
sænska stjórnin hugleiddi að
banna slíka keppni í Svíþjóð.
„Ronnie Peterson er gott dæmi
um ungan menn sem stendur sig
vel í kappakstri og ég fyrir mitt
leyti hef ekkert á móti þessari
íþrótt. En sú spurning vaknar
óhjákvæmilega eftir dauða
hans, hvort leyfa eigi keppni í
formúlu 1 og hvort viðkomandi
land, þar sem slík keppni kann
að fara fram, eigi að taka á sig
ábyrgð á þeim harmleikjum,
sem óneitanlega fylgja svo oft
slíkum mótum. Mér finnst
sjálfum, að við ættum að bánna
þessa íþrótt og ef það verður
gert, þá verður það gert mað
lagasetningu," sagði Ramgard í
sjónvarpsviðtalinu.
Svíar bönnuðu hnefaleika í
landi sínu fyrir nokkrum árum,
en ekki vildi Ramgard bera
þessar íþróttir saman og sagði,
að ef kappakstur yrði ekki
bannaður í Svíþjóð yrði að
minnsta kosti að herða allt
öryggiseftirlit og gera allt sem
hægt væri að koma í veg fyrir
að harmleikur eins og á Ítalíu
endurtæki sig.