Morgunblaðið - 03.02.1979, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1979
27
„Nauðsun að full-
núta alla okkar
tekjumöguleika ”
Fjárhagsáætlun Neskaupstaðar hljóðaði upp á 280 milljónir
króna á síðasta ári, en að sögn Loga Kristjánssonar bæjarstjóra er
reiknað með að áætlunin fyrir þetta ár verði tæplega 450 milljónir
króna. Aðalframkvæmdirnar á Neskaupstað eru bygging nýrrar
sjúkrahússálmu við Fjórðungssjúkrahúsið. varanleg gatnagerð og
bygging fjölbrautaskóla.
— Sannast sagna þá eigum
við fullt í fangi með að ráða við
þau verkefni, sem við erum með
í gangi, sagði Logi bæjarstjóri
Kristjánsson. — Fjárhagsstaða
bæjarfélaga er almennt slæm og
meðan skatttekjur ríkisins auk-
ast rýrna tekjustofnar bæjar-
félaga verulega. Það hefur
reynst geysilega erfitt fyrir
mörg sveitarfélög af þessari
stærð og minni að ná endum
saman. A þessum stöðum öllum
eru aðkallandi verkefni marg-
vísleg og að auki eru þau búin að
taka á sig skuldbindingar, sem
standa verður við þannig að þó
vilji sé fyrir hendi til aukinna
framkvæmda þá leyfir fjár-
hagurinn það ekki.
— Við hér á Neskaupstað
erum með alla tekjustofna full-
nýtta og verði samþykkt á
Alþingi að leggja á 12% útsvar
tel ég víst að við munum nota
okkur þá heimild. Ef ætlunin er
að veita einhverja þjónustu er
okkur nauðugur sá kostur að
nýta alla okkar möguleika til
tekjuöflunar, sagði Logi
Kristjánsson.
Landsbankinn fíut■
ur í nýtt húsnœöi
Útibú Landshanka Islands Neskaupstað fluttist í nýtt húsnæði
19. janúar síðastliðinn. Útibúið var stofnað 24. maí 1974 og er eitt
af yngstu útibúum Landsbankans. Landsbankinn var til húsa að
Ilafnarhraut 4 og bjó þar orðið við alltof þröngan húsakost. Nýja
útibúið er við Hafnarbraut 20 í vistlegum og rúmgóðum
húsakynnum. Útibússtjóri er Árni Jensson og bókari Hjörvar
Jensson.
Nýjá húsnæðið er 1750 rúm-
metrar að stærð og var aðeins
rúmlega l'/z ár í byggingu.
Aðalarkitekt að húsinu var Hró-
bjartur Hróbjartsson, en aðal-
verktaki Byggingarfélagið
Valmi á Neskaupstað. I gluggum
útibúsins eru listaverk eftir Leif
Breiðfjörð og setja þau
skemmtilegan svip á bygging-
una.
Útibúið uppfyllir allar kröfur
sem gerðar eru til banka-
húsnæðis og af nýjungum í
útibúinu má nefna næturhólf
fyrir viðskiptavini. Útibúið er
tölvutengt við Reiknistofu bank-
anna og í því er fullkominn
búnaður fyrir seðlageymslu
samkvæmt kröfum Seðlabank-
ans, en seðlageymsla hefur ekki
verið á Norðfirði, heldur á Eski-
firði.
Árni Jensson
„ .. .og svo var ég eitt sumar á
frönsku spítalaskipi hér fyrir
austan.“
Spjallað
við Steina
á Ekru
elzta íbúann í
Neskaupstað
.,.. .Oft rígur milli Færeyinga
og íslendinga, en Frans-
mennirnir stóðu aldrei í illind-
um.“
„Þá voru Fransmenn
upp með hverjum lœk ”
HEIMSÓKN Morgunblaðsmanna til Þorsteins Einarssonar á
Sjúkrahúsið á Neskaupstað bar upp á 91. afmælisdag gamla
mannsins og það var því ekki nema eðlilegt, að hann héldi að
myndatökurnar og allt umstangið í kringum blaðamennina væri
vegna afmælisins. í raun var málum þó ekki þannig háttað og
aðeins hending að þessi elzti bæjarbúi í Neskaupstað skyldi einmitt
heimsóttur á þessum tímamótum. En þessi tilviljun gerði
heimsóknina til Steina á Ekru, eins og hann hefur alla tíð verið
kallaður, enn skemmtilegri.
Alla sína tíð hefur Þorsteinn
stundað sjóinn og gjarnan róið
einn á lítilli trillu. Hann hefur
því kynnst náið þróun sjávarút-
vegs og um leið uppbyggingu
Neskaupstaðar, sem er svo ná-
tengd sjónum. Minnið er nokkuð
farið að gefa sig, heyrnin er ekki
sem fyrrum og sjónin er orðin
lítil eða engin. Hann á orðið
erfitt með gang og styður sig við
hækju, sem hann kallar „hana
vinkonu" sína. Enn kann Steini
þó frá ýmsu að segja.
— Það var ekkert bæjarlíf
hér í sjálfu sér á þeim árum er
ég var að alast upp, segir Þor-
steinn, en árið 1901 bjuggu 75
manns í öllum Norðfirði. —
Héðan var stunduð mikil ára-
bátaútgerð og Sunnlendingar
sóttu hingað mikið og þá sér-
staklega Suðurnesjamenn, sem
þóttu góðir menn í skipsrúm.
Það varð mikil breyting á öllum
högum fólks þegar mótorbát-
arnir komu hingað, en fyrsti
vélbáturinn kom árið 1904. Sá
bátur hét Hrólfur og var 4—5
tonna. Árið 1906 varð ég mótor-
isti á bát, sem hét Herkúles.
Ætli mótorbáturinn hafi ekki
kostað um 5 þúsund krónur á
þessum árum, en með þeim
hófst mikil uppbygging hér í
Norðfirði.
— Það var alltaf mikið af
Færeyingum hérna fyrir austan
á sumrin. Þeir komu með báta
sína í júnímánuði og voru hér
fram í september, en þá héldu
þeir heim á leið og seldu þá
ýmist báta sína eða geymdu þá
yfir vetrarmánuðina. Á þessum
árum í kringum aldamótin og
lengi fram eftir öldinni voru
bryggjur með allri ströndinni,
það lá við að hver bátur hefði
sína bryggju, segir Þorsteinn.
Eitt sumar á frönsku
spítalaskipi
En þó að Steini muni vel eftir
Færeyingunum og hafi líkað
ágætlega við þá öll þau ár, sem
þeir stunduðu róðra frá Nes-
kaupstað, þá eru Fransmennirn-
ir hans menn. Hann lærði
frönsku af duggukörlunum og
túlkaði fyrir þá í mörg ár. Á
góðum stundum talaði Steini oft
ekki annað en frönsku. Meðan
við tölum við hann slær hann
fyrir sig frönskum orðum, sem
fara fyrir ofan garð og neðan
hjá blaðamanni. Sem betur fer
heldur þessi aldni sjósóknari sig
nær alveg við íslenzkuna þessa
stund.
— Ég er nú fæddur 17. janúar
1888 og frá því að ég man fyrst
eftir mér voru Fransararnir hér
á hverju sumri og ætli þeir hafi
ekki komið hingað fram til
ársins 1931, segir Steini á Ekru.
— Karlarnir á duggunum komu
í land hér og síðan mátti sjá þá
upp með öllum lækjum við að
þvo af sér. Við strákarnir vorum
voðalega spenntir að fylgjast
með þeim og þá sérstaklega að
fá kex hjá þeim.
— Pabbi sálugi var hrepp-
stjóri og hann afgreiddi alla
pappíra fyrir Fransmennina. Ég
fór oft með pabba um borð í
skúturnar og lærði snemma að
tala frönskuna, það var ekkert
vandamál. Ég var oft túlkur
fyrir Frakkana og það gekk bara
vel, svo var ég eitt sumar á
frönsku spítalaskipi hérna fyrir
austan. Það veiktist hjá þeim
maður og skipstjórinn vildi
endilega fá mig til að koma um
borð.
— Ég hafði ekkert á móti því
að reyna þetta eitt sumar, ég
held það hafi verið 1909. Um
borð í skipinu var nokkuð góð
aðstaða til lækninga að mig
minnir, læknir um borð og rúm
fyrir sjúklinga. Ég svaf einmitt í
einu slíku þetta sumar. Ég man
eftir því að um borð í spítala-
skipinu voru tveir hundar og
fyrst í stað var þeim eitthvað
uppsigað við mig. Þeir vildu ekki
hleypa mér niður í skipið í
sjúkrastofunni, sem ég átti að
sofa í. Mér tókst þó að vingast
við hundana og urðum við mikl-
ir mátar þetta sumar.
— Þetta var mikill floti, sem
Fransmennirnir voru með hérna
fyrir austan og herskip fylgdu
flotanum t.d. hingað á hverju
sumri. Hér iniii á firðinum lágu
oft tugir skipa, mig minnir að
þau hafi flest verið 52. Um borð
í hverju skipi voru 18—24 menn
eftir því frá hvaða borg í Frakk-
landi þau voru. Það var því
krökkt á götunum þegar stórir
hópar Fransmanna komu í land
á lítinn stað eins og þorpið
okkar var þá. — Það var oft
rígur milli Færeyinga og íslend-
inga, en ég man ekki eftir því að
Fransmennirnir hafi staðið í
neinum illindum hér eða látum,
nei ég man ekki eftir því, segir
Þorsteinn og þó við minnum
hann á löngu liðna atburði þar
sem sló í brýnu milli heima-
manna og Fransara, segir hann
að það hafi ekki verið neitt, sem
orð sé á gerandi.
Marga nóttina með
nikkuna á hnjánum
Þorsteinn var fyrst eftir að
hann fór að sækja sjóinn á
árabátum, en eignaðist síðar
eigin trillu. Hann segir okkur,
að menn hafi oft verið lúnir
þegar þeir komu að landi á
árabátunum, en oft hafi líka
verið gaman að sækja sjóinn í
þessa daga. — Það komu alltaf
góðar fiskigöngur á vorin, en
þær hættu alveg að sjást þegar
togararnir komu, segir hann.
Þorsteinn var lipur harmon-
ikkuleikari í eina tíð og marga
nóttina sat hann og þandi nikk-
una, saup kannski á annað slag-
ið og sjálfsagt hefur hann gripið
til frönskunnar á milli.
— Það var mikið dansað í
gamla daga og þá spilað á
harmonikku eða fiðlu. Maður
sat uppi marga nóttina með
nikkuna á hnjánum. Jú það var
drukkið i gamla daga eins og nú,
engu minna, en þá voru engin
veruleg illindi. Nú er allt miklu
fjölbreyttara og úr meiru að
spila, en ég veit ekki hvort þetta
er nokkuð betra, segir Steini, en
við spyrjum hann að lokum
hvort hann hafi komið til
Frakklands.
— Nei, þangað hefi ég aldrei
komið, hvað hefði ég svo sem átt
að gera þangað. Þeir buðu mér
oft út vinir mínir á skútunum,
en hvern andsk ... átti ég að
gera þangað. Það voru engir
peningar til á þessum árum, það
var ekki fyrr en á milli 1930—40,
sem peningar fóru að sjást.
Fram að þeim tíma var allt-
byggt á vöruskiptum og eðlilega
var ekki hægt að nota þau í
einhverri lystireisu til Frakk-
lands.
Að þessum orðum sögðum
þökkum við fyrir okkur og Þor-
steinn fær aðstoð til að komast
tilherbergis síns. Það vefst eitt-
hvað fyrir aðstoðarmanni hans
hvorum megin hann eigi að
styðja við Þorstein, svo gamli
maðurinn þarf að leggja orð í
belg: — Komdu heldur bak-
borðsmegin við mig og styddu
mig. Au Revoir.