Morgunblaðið - 03.02.1979, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1979
!
í dvala í
fjögur ár
í norAlægum löndum eru
mörg dýr, sem leggjast í dvala
að vetrinum. Dvali er eins
konar svefn, þar sem efna-
skiptin í likamanum verða í
algjöru lágmarki. Jafnvel stór
dýr eins og birnir leggjast í
dvala á veturna. Þetta ástand
stendur í nokkra mánuði.
En komið hefur í ljós, að 1
Afríku slær hinn svonefndi
lungnafiskur öll norðlæg met.
Ilann getur lifað f eins konar
dvala í allt að fjögur ár.
ATHVARF
„Refar eiga greni og fuglar
himinsins hreiður, en
manns-sonurinn á hvergi
höfði sínu að halla."
(Matteus 8, 20).
Það er sorg yfir þessum orð-
um meistarans frá Nazaret.
Hann sá fram í tímann. Margir
komu til hans og vildu fylgja
honum. Sumir misskildu hann
og héldu, að ríki hans væri „af
þessum heimi“, aðrir vildu
fylgja honum í augnabliksins
hrifningu og vellíðan — en fáir
vildu „taka upp krossinn dag-
lega, og fylgja honum eftir“.
Jesús lofaði lærisveinum sín-
um aldrei, að lífið yrði dans á
rósum, en hann gaf þeim fyrir-
heit um nærveru sína og vernd.
Hann sagði aldrei: Uppfrá þessu
mun allt ganga þér í haginn —
en hann hefur heitið þeim hugg-
un, von og kærleika bæði i gleði
og sorg, meðlæti og mótlæti.
Lífíð er leiknr og alvara...
Ásta Sigurbrandsdóttir, Sæviðarsundi, Reykjavík, teiknaði myndina.
Undanfarnar vikur hefur verið meiri snjór sunnanlands en mörg undanfarin ár.
Margir hafa notað snjóinn vel, farið á skíði og sleða, búið til snjóhús og snjókarla
o.s.frv.
Því miður hafa ýmsir stundað hættulega leiki á götunum eins og myndin sýnir — og
getur stundum farið illa, að ekki sé meira sagt.
Magnea J. Matthíasdóttir:
Krossfesting í
skammdeginu
Um nafnbirtingar afbrotamanna
hefur ýmislegt verið bæði rætt og
ritað og ekki öllum borið saman um
það frekar en annað. Hóparnir eru
þó aðallega tveir: sá hópurinn, sem
hærra lætur í: „Krossfestum hann,
krossfestum hann!“ og hinn, sem
talar um refsingu saklausra — for-
eldra, aðstandenda og annarra, sem
hlut eiga að máli. Sá hópurinn hlýtur
samkvæmt skoðun almennings að
„þekkja eitthvað til“, því ísienska
þjóðin er komin svo giska langt frá
þeirri grundvallartrú, sem meiri-
hluti hennar ku aðhyllast, að hún
hefur gleymt grundvallarkennisetn-
ingu hennar. En nög um það — þetta
á allra síst að vera kristileg vakning,
því nóg er af slíkum í Mogganum,
heldur reiðilestur og predikun af allt
öðrum toga spunnin.
Reykjavík — og reyndar landið
allt — er afskaplega lítill staður.
Lítill kannski ekki svo mjög að
mannfjölda (erum við ekki annars
stærsta þjóð í heimi miðað við
fólksfjölda?) — en lítill í hugsun.
erum við öll meira eða minna inn-
byrðis tengd, og að minnsta kosti
þekkja allir eitthvað til allra. Við
slíkar aðstæður blómstrar að sjálf-
sögðu kjaftakerlingarhátturinn og
gróusöguburðurinn og við slíku er
ekkert að gera. Þannig flýgur fiski-
saga, ef eitthvað gerist og þá ekki
hvað sfst ef það er einhver hörm-
ungaviðburðurinn, stórslysið eða —
húrra, húrra! til upplyftingar í
skammdeginu! — eins og eitt morð.
Og allar kvarnir mala: Til þess svo
að tryggja það, að ekkert fari fram-
hjá neinum, koma blessaðir blaða-
mennirnir okkar fremstir í flokki og
fóðra okkur á nákvæmum lýsingum
á öllum verknaði og staðháttum og
gefa okkur glæsibitann í kaupbæti:
nöfn fórnarlamba og heimilisfang
(gjarna myndskreytt) og nöfn fremj-
enda og heimilisföng (ekki enn
myndskreytt en bíðið bara þangað til
málið fer í dóm, þá kannski ...).
Hingað til mega þeir nú eiga það
þessar elskur, að þeim hefur tekist
að þrauka og sitja á sér um hrið, og
ekki birta nein nöfn fyrr en játning
liggur fyrir eða að minnsta kosti
ákæra hefur verið gefin út. En af því
að janúar er svo einstaklega dimmur
mánuður, og kannski líka af tillits-
semi við viðkvæmar sálir lands-
manna, sem hættir svo við þunglyndi
svona í skammdegismyrkrinu, þá
gerðu þeir undantekningu hér um
daginn, og „sögðu allt“. Já, það er
aldeilis munur að þora!
Ég get ekki beinlínis sagt, að mér
hafi komið það mikið á óvart, að sjá
sautján ára ólánspilt tíundaðan í
Dagblaðinu, og raunar ekki heldur í
hinu síðdegisblaðinu. Það kemur mér
áreiðanlega ekki meir á óvart að
sjá mynd af honum þar í dag eða á
morgun. Og í sjálfu sér kom það mér
ekki heldur á óvart að Mogginn
skyldi slást í ferðina. En hitt finnst
mér öllu ógeðslegra, að ekki skyldi
beðið, þar til sekt var sönnuð. Hvað
gerist nú, ef strákræfillinn slysast
nú til þess að vera saklaus? Skyldi
koma snyrtilega orðuð afsökunar-
beiðni í ramma á 3ju síðu? Eða
verður hreinlega haldið kjafti þang-
að til málið deyr af sjálfu sér? Og
deyr það þá af sjálfu sér?
Einu sinni var því logið að mér, að
skv. réttarkerfi öllu á íslandi væri
maður saklaus þar til sekt hefur
verið á hann sönnuð. Einhverntím-
ann var því líka logið að mér, að það
væri yfirvalda að sanna sektina, en
ekki sakbornings að sanna sakleysi
sitt. En því var nú líka LOGIÐ að
mér. Annað er að minnsta kosti ekki
að sjá. Einsog málið lítur út núna frá
mínum bæjardyrum séð, er það
fjölmiðla að bera upp ákæru (full-
yrða um sekt), almennings að dæma
og sakborningur hefur álíka mögu-
leika að sanna sakleysi sitt og
músarungi að sigrast á kettinum.
Ekki síst, þar sem um hinn opinbera
ákæranda er að ræða — íslensku
pressuna.
Siðgæðisvitund blaðamanna hefur
aldrei verið talin á sérlega háu stigi,
mér vitanlega. Verðmætamat þeirra
ekki heldur. Hverju máli skiptir
svosem einsog eitt mannlíf? EITT?
eru þau ekki fleiri?
Svo maður snúi aftur að málinu,
sem minnst var á hér að framan:
Ættingjar stúlkunnar, sem lést, eru
ekki þeir einu, sem misst hafa ástvin
á hörmulegan og voveiflegan hátt.
Magnea J. Matthíasdóttir
Þeir munu eflaust sigrast á sorg
sinni, einsog aðrir á undan þeim.
Ættingjar piltsins, sem nú situr í
gæsluvarðhaldi hafa hvorttveggja
sorgina og skömmina, og það síðara
mun eflaust fylgja þeim lengur. Og
pilturinn sjálfur — hverju skiptir
það svosem hvort hann er sekur eða
saklaus? Þó ekkert hafi verið sannað
— er nokkur sá, sem efast um að
hann játi allt eftir að hafa setið
einhvern tíma í gæsluvarðhaldi?
Sautján ára gamall, hefur „ekki
verið viðriðinn afbrot áður svo vitað
sé“ (En hlýtur auðvitað eitthvað að
hafa gert, sem enginn veit um, er það
ekki, Moggi sæll?) og þekkir þaraf-
leiðandi ekki starfsaðferðir okkar
„ágætu“ rannsóknarlögreglu — það
er ekki nema tímaspursmál hvenær
hann játar.
Og hvað segja þeir svo, blaða-
mennirnir okkar? „Lögreglan gaf
okkur upp nöfnin“ — já, en gerir
hún það ekki alltaf? Er það ekki
ykkar, að ákveða, hvort þau skuli
birt eða ekki? „Það þýðir ekkert að
þegja yfir þessu — það frétta þetta
allir hvorteðer". Auðvitað, ekki hvað
síst ef þeim er sagt þaö á prenti.
„Dagblaðið og Vísir birtu nöfnin —
það væri kjánalegt ef við þegðum".
Því þá heldur — komum bara öllum
sneplunum á sama lága planið.
Með öðrum orðum — „Þetta er
ekki okkur að kenna — við þvoum
hendur okkar“. En ef ég stel, er ég þá
ekki sami þjófurinn og þó að aðrir
steli líka? Ér glæpurinn ekki sá sami
og þó að aðrir drýgi hann? Því
GLÆPUR er þetta gágnvart hinum
lifandi. Hina dauðu er ekki hægt að
særa.
Nei, nú erum við búin að komast á
blóðbragðið. Bítum meira, dýpra.
Veltum okkur endilega uppúr soran-
um. Og breytum svo löggjöfinni í eitt
skipti fyrir öll — „Enginn er saklaus,
nema honum takist að sanna annað.“
Lengi lifi íslenska smásálin! Lengi
lifi tillitsleysi við tilfinningar ná-
ungans! Lengi lifi ónýt líf barna og
unglinga! Birtum allt! Blöðin, sem
þora en þegja ekki! Húrra, húrra!
Var það ekki einhverstaðar ein-
hver, sem sagði:
„Dæmið ekki, svo þér munið ekki
dæmdir verða“?
Því miður ekki
„virðingarfyllst,"
Magnea J. Matthíasdóttir,
rithöfundur.
OG PS því spurningin hlýtur að
vakna eins og venjulega:
NEI, ég þekki ekki til, hvorki stúlk-
una sem dó eða piltinn í gæsluvarð-
haldinu.
EN MÉR STENDUR EKKI Á SAMA
SAMT!!!