Morgunblaðið - 28.02.1979, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. FEBRÚAR 1979
Þegar Miðbaugsgínea hlaut sjálfstæði virtustfá
ríki íAfríku eiga glæstari framtíð. Nú er blóð-
þyrstur harðstjóri með 46 titla að útrýma þjóðinni.
MACIAS NGUEMA: „hið einstæða undur“ er eitt af titlum hans.
„ÞAÐ LÆTUR nærri að tala
megi um landið sem „stríðs-
fangabúðir Afríku"; þá er ekki
átt við fangabúðir á borð við
Auschwitz, sem reistar voru til
þess eins að útrýma fólki, heldur
einskonar kofahreysa-útgáfu af
Dachau-búðunum."
Þessi mjög svo hvatskeytlega
yfirlýsing á ekki við Úganda
undir stjórn Amins eins og
Evrópubúar kynnu að álíta, ekki
heldur við Suður-Afríku eða
Rhódesíu eins og flestir svert;
ingjar í Afríku gætu haldið. I
yfirlýsingu þessari er átt við lítt
þekkta fyrrverandi spánska
nýlendu, Miðbaugsgíneu.
Þetta er land, þar sem bjástr-
að hefur verið við að hengja fólk
á almannafæri og músíkin í
bakgrunninum verið „Those
were the days“, sungið af Mary
Hopkin. Fangar hafa verið háls-
höggnir og höfuð þeirra látin
rotna í augsýn almennings.
Tíu ráðherrar af þeim tólf,
sem sátu í ríkisstjórn landsins,
þegar Miðbaugsgínea varð sjálf-
stætt ríki fyrir rúmum áratug,
hafa verið líflátnir. Einn af
helztu leiðtogum stjórnarand-
stöðunnar lézt af kolbrandi,
eftir að augun höfðu verið
stungin út, og álitið er, að um
það bil þriðjungur hinna 300.000
íbúa landsins hafi flúið land,
þar á meðal obbinn af mennta-
mönnum landsins, þ.e. þeir sem
lífi héldu.
Það er Macias Nguema, sem
situr í forsæti yfir öllu þessu
fári, sveipaður 46 opinberum
titlum, þar á meðal „E1 unico
miraclo", sem útleggst „hið ein-
stæða undur".
Hingað til hefur lítið af frétt-
um síast út frá þessu raunalega
landi, sem staðsett er milli
Gabons og Kamaerúns í þeim
hluta álfunnar, sem stundum
hefur verið kallaður „handar-
kriki Afríku."
Skýrsla um
hörmungarnar
Nú hefur verið tekin saman
afar nákvæm 30.000 orða
skýrsla um Miðbaugsgíneu, sem
sænski mannfræðingurinn dr.
Robert af Klinteberg skráði
fyrir Alþjóða háskóla-skipta-
sjóðinn, skammst. IUEF, en
sjóðurinn hefur aðalaðsetur sitt
í Genf í Svisslandi. í 16 ár hefur
dr. Robert af Klinteberg aflað
sér víðtækrar reynslu og þekk-
ingar á vandamálum flótta-
manna í Afríku, Asíu og í
Evrópu. Skýrsla hans um Mið-
baugsgíneu, er þungur áfellis-
dómur um ástandið þar í landi.
Aðalmarkmið skýrslunnar,
sem ber titilinn Land Macias,
var að kanna ástandið meðal
flóttamanna frá Miðbaugsgíneu,
en flestir þeirra eru í Kamerún,
Gabon, Nígeríu og á Spáni, og
einnig var skýrslunni ætlað að
benda á leiðir flóttamönnunum
til hjálpar.
Af þeim atriðum, er fólk þetta
tilgreinir sem ástæðurnar fyrir
því, að það flúði land, verður
mönnum að fullu ljóst það skelf-
ingarástand, sem „hið einstæða
undur" Macias hefur skapað í
landinu.
Miðbaugsgínea nær yfir land-
svæðið Río Muni á Meginlandi
Afríku og þrjár eyjar úti fyrir
ströndinni, en hin stærsta
þeirra er eyjan Fernando Po,
sem nú hefur verið endurskirð
Macias Nguema Biyogo. Það
voru portúgalskir landkönnuðir,
sem fyrstir komu til landsins
árið 1470. Þrjú hundruð árum
síðar varð þetta land þýðingar-
mikil miðstöð spænsku þræla-
verzlunarinnar og síðar meir
gerðu Bretar landið að flota-
bækistöð í baráttunni gegn
þrælasölunni.
Arið 1965, eða þrem árum
áður en þessi þáverandi
spænska nýlenda hlaut sjálf-
stæði, gat þetta land státað af
heildar þjóðarframleiðslu, sem
nam um 1.47200 krónum á
mann, og var hin mesta í svert-
ingjaríkjum Afríku. Aðeins ell-
efu af hundraði íbúanna voru
ólæsir, og þarna voru tiltölulega
fleiri læknar og fleiri sjúkrarúm
á hverja tíuþúsund íbúa en
nokkurs staðar í Afríku. Ung-
barnadauði var hinn lægsti, sem
þekktist í allri álfunni.
Hættuför
Dr. Klinteberg er einn af þeim
örfáu útlendingum, sem tekizt
hefur að komast inn í landið á
síðustu árum, og með för sinni
til Miðbaugsgíneu tók hann á sig
mikla persónulega áhættu.
Hin uggvænlega skýrsla hans
um ástandið sýnir, í hvílíka
ringulreið Macjas hefur sökkt
ríki sínu.
„Allt frá árinu 1969 hefur
Miðbaugsgínea smátt og smátt
orðið lokað land fyrir umheim-
inum,“ segir dr. Klinteberg í
skýrslu sinni. Kakó-útflutning-
urinn, sem var áður mjög þýð-
ingarmikill fyrir þetta land,
hefur dregizt svo mjög saman,
að hann er nú aðeins einn tíundi
af því, sem hann nam áður.
Kakó-plantekrurnar eru víða
alþaktar illgresi, mannlausar og
yfirgefnar, og kakó-baunirnar
rotna á trjánum. Svipaða sögu
er að segja um útflutning á
timbri og kaffi, sem áður fyrr
voru tveir næst-þýðingarmestu
þættir útflutningsins.
Fiskveiðar hafa næstum því
alveg lagzt af, að nokkru vegna
þess að Macias hefur komið í
veg fyrir að fólk ætti báta, en
með því vildi hann stemma stigu
við flóttamannastrauminum úr
landi, en önnpr meginástæða
fyrir hnignun fiskveiðanna er
sú, að Macias hefur veitt Sovét-
ríkjunum einokun á fiskveiðum
úti fyrir landinu sem gjald
vegna sovézkra lána, sem hann
hefur þegið. Klinteberg segir, að
næstum því öllum kvikfénaði í
landinu hafi þegar verið slátrað
til þess að halda hátíðir til
heiðurs Maciasi, og byggir hann
þessi ummæli sín á athugunum,
sem hann hefur sjálfur gert,
meðan hann dvaldist í landinu.
Öngþveiti
Vart nokkurt farartæki í
landinu er ökufært, og þannig
eru t.d. engir langferðabílar eða
strætisvagnar í förum, engir
leigubílar eða önnur almenn-
ingsfarartæki. Bifreiðaverk-
stæði og benzínstöðvar eru lok-
aðar, og tala þeirra skipa, sem
koma á hafnir Miðbaugsgíneu
hefur lækkað úr 663 skipum,
sem komu árið 1967, niður í tíu á
ári.
Höfuðborg landsins, Malabo,
„hefur rafmagn að meira eða
minna leyti á hverjum einasta
degi, og vatn rennur þar úr
krönum í eina klukkustund á
dag.“ Landsbanki Miðbaugs-
gíneu hefur verið lokaður allt
frá þeim degi, er bankastjórinn
var leiddur út og pyntaður til
bana á almannafæri. Pósthúsin
í landinu eru einnig lokuð að
staðaldri. Klinteberg segir, að
borgin Malabo „líkist einna
helzt stríðshrjáðri borg eða
stað, sem hafi eyðst af svarta-
dauða.“ Það er mjög lítill matur
á boðstólum, flestar verzlanir
eru lokaðar og vöruverðið
himinhátt, en verðbólgan i Mið-
baugsgineu er sennilega hin
mesta í gjörvallri Afríku.
Það þarf jafnvel sérstakt leyfi
til þess að kaupa sápustykki.
„Armbandsúr, gleraugu og aðrir
álíka hlutir heyra fortíðinni til,
og það skýrir einnig að nokkru
þá rósemi, sem milicianos, her-
Iögreglumennirnir úr hinum
ráðandi flokki Maciasar, sýndu
þegar þeir stálu flest öllum
mínum eigum úr farangrinum
úti á flugvellinum, þegar ég var
að fara úr landi."
Macias kom á nauðungar-
vinnu til þess að hressa aftur
upp á efnahagsóreiðuna í land-
inu. Hinir 25.000 nauðungar-
verkamenn fá ekkert kaup. Hver
verkamaður fær þó afhent 20 kg
af hrísgrjónum, 4 lítra af
pálmaolíu og fjögur kg af fiski
mánaðarlega, alveg án tillits til
þess fyrir hve mörgum hann
hefur að sjá heima, og í staðinn
vinnur verkamaðurinn 12
stunda vinnudag 365 daga árs-
ins.
Nauðungarverkamennirnir
hljóta enga læknisþjónustu,
þeim er bannað að hafa sam-
band við ástvini sína og bannað
að fara heim til sín.
Lokaðar dyr
Þau ráðuneyti, sem stjórna
eiga málefnum alménnrar
menntunar, byggingarstarfsemi
alþýðu, landbúnaðar, heil-
brigðismála alþýðu, raforku-
málum og náttúruauðlindum
landsins hafa hvorki fjármagn
né neina fjárhagsáætlun á sín-
um vegum, og dyr þessara ráðu-
neyta hafa verið harðlæstar í
langan tíma. Auk þess að hafa
látið útnefna sig forseta lands-
ins ævilangt, hefur Macias tekið
að sér stjórn landvarna Mið-
baugsgíneu, málefni, sem varða
öryggi landsins og verzlun alla í
landinu. Ýmsir ættingjar og
kunningjar Maciasar úr heima-
þorpinu hans gegna stöðum
utanríkisráðherra, upplýsinga-
stjóra ríkisins, yfirmanns her-
málasjóðs, ráðuneytisstjóra í
varnarmálaráðuneytinu, og
yfirboðara eins af herfélögum
landsins.
Eftir að Macias varð ævilang-
ur forseti landsins árið 1972,
varð að hafa yfir þakkarávarp
við allar guðsþjónustur í land-
inu: „Guð skóp Miðbaugsgíneu
sakir verðleika Maciasar, án
Maciasar mundi Miðbaugsgínea
ekki vera til.“ Þeir prestar, sem
ekki hlýddu þessu boði, voru
þegar fangelsaðir eða drepnir í
sumum tilvikum.
Síðar voru trúarsamkundur
bannaðar, sömuleiðis kristileg
nöfn, jarðarfarir, skírnir,
kristindómsfræðsla og kirkju-
eyrir. í þessu landi, þar sem 95
af hundraði íbúanna eru kristn-
ir, var haft strangt eftirlit með
því, hvað sagt og sungið var við
guðsþj ónusturnar.
Loks lýsti Macias forseti því
svo yfir á síðastliðnu ári, að
Miðbaugsgínea væri orðin „guð-
leysingjaríki", og rak þvínæst
alla þá presta, sem eftir voru úr
landi.
Dr. Klinteberg ásakar
Vatíkanið, spænsku ríkisstjórn-
ina, Sameinuðu þjóðirnar, Efna-
hagsbandalag Evrópu, franska
fésýslumenn, Sovétríkin, Kína
og Kúbu fyrir að vera allt
þátttakendur í samsæri um að
þegja yfir neyðarástandinu í
Miðbaugsgírieu.
Hann bendir einnig á það, að
sumar fullyrðingar andstæðinga
Maciasar um fjölda þeirra
manna, sem drepnir hafa verið
eða flúið land, séu stórlega
ýktar. En hann bætir við: „Sú
þögn, sem ríkir um ástandið í
Miðbaugsgíneu, heldur ógnar-
stjórninni við lýði, og það eru
íbúar landsins, sem látnir eru
greiða ógnarástand þetta dýru
verði.