Morgunblaðið - 16.06.1979, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. JÚNI1979
29
+ Frogs Sprouts Clogs
And Krauts + Rumour
(Stiff/Steinar) 1979 Stjörnugjöf
í lytjcndur:
Brinslcy Schwarz: gítar og söngur / Martin Bclmont: gítar og söngur / Stcvc
Goulding: trommur og söngur / Andrew Bodnar: bassagítar / Bob Andrcws:
hljómborð og söngur / Dick Hanson: trompct.
STJÓKN UPPTÖKU: RUMOUR & ROGER BECHIRIAN
Rumour er hljómsveit sem var stofnuo upp úr pub/rokk
hljómsveitinni Brinsley Schwarz, af Schwarz sjálfum og Bob
Andrews auk Steve Goulding, Andrew Bodnar og Martin
Belmont.
Þeir gengu strax til liðs við söngvarann Graham Parker og
leika á fullu með honum enn í dag, en gefa þess á milli út plötur á
eigin spýtur og er „Frogs, Sprouts, Clogs and Krauts" önnur í
röðinni.
Tónlistin er ekki „Rythm & Blues“ tónlistin sem þeir leika með
Parker, heldur nýja-(gamla)poppið eins og Elvis Costello og Nick
Lowe gera það. Reyndar byrjuðu Brinsley Schwarz og Lowe á
þessari tónlist á meðan þeir léku undir nafni Brinsleys.
Poppiö er létt, eðlilegar raddbeitingar, mikið um tví- og
þrísöng. Þeir sækja líka ýmislegt til Band, Beatles og jafnvel
Eagles, þó þeir myndu tæplega viðurkenna það sjálfir.
Schwarz, Andrews og Bodnar eru allir liðtækir lagasmiðir og
eiga meginhluta efnisins á plötunni. í dómum erlendis eru plötur
poppara oft metnar miðað við hve mörg lög hægt væri að gefa út
á litla plötu. A þessari plötu eru allavega fimm lög sem gætu náð
vinsældum (af ellefu) og jafnvel fleiri.
Þessi lög eru „Frozen Years“, „Emotional Traffic", „We Believe
In You“, „One Good Night" og „Euro“. ________
Þursabit og Disco
Frisco komnar út
TVÆR merkilegar hljómplötur komu út í síðustu viku, Þursabit
frá Hinum íslenska Þursaflokki og Disco Frisco frá Ljósunum í
bænum.
Eins og alþjóð ætti að vera kunnugt hefur mikil kynning á
þessum plötum þegar farið fram í öllum dagblöðum, en þessar
hljómsveitir héldu hljómleika í Laugardalshöllinni á þriðjudag-
inn var.
„Þursabit" er önnur plata Þursanna en hin fyrri kom út
síðastliðinn vetur.
Sú breyting hefur orðið að Karl J. Sighvatsson, hljómborðs-
leikari kemur inn í myndina á þessari plötu og á þar mikinn þátt.
Aðrir sem leika eru Asgeir Óskarsson (trommur), Egill Ólafsson
(söngur og hljómborð), Tómas Tómasson (bassagítar og
hljómborð) og Þórður Arnason (gítar), en þeir syngja allir
bakraddir líka. Auk þeirra er Rúnar Vilbergsson fagottleikari.
Jónas R. Jónsson sá um upptökuna í Hljóðrita, sem fór fram í
vor, en Fálkinn er>útgefandi.
„Disco Frisco" er líka önnur plata frá Ljósunum í bænum, og
er ekki heldur liðið ár frá síðustu plötu þeirra.
All mikil uppstokkun hefur orðið á hljómsveitinni frá fyrri
plötu og er aðeins Stefán Stefánsson (saxófón m.m.), Ellen
Kristjánsdóttir (söngur) og Gunnar Hrafnsson (bassagítar) eftir
af fyrri plötunni, en auk þeirra eru þrír ungir og efnilegir
hljóðfæraleikarar, Eyþór Gunnarsson (hljómborð), Gunnlaugur
Briem (trommur) og Friðrik Karlsson (gítar).
Upptökur á plötunni fóru fram í vor, á svipuðum tíma og á
plötu Þursanna, undir leiðsögn Gunnars Þórðarsonar, sem sá um
hljóðblöndun sem fór fram í London.
Þess má geta að Gunnar kemur ekki við sögu að neinu leyti en
þetta er fyrsta verkefnið þar sem hann sem upptökustjóri er
beinn leiðbeinandi fyrir aðra.
Upptökumenn voru þeir Tony Cook og Baldur Már Arngríms-
son.
Pétur Halldórsson sá um gerð plötuumslagsins, eins og fleiri
umslaga frá Steinum hf., sem gefa plötuna út, en hann er víst
sonur Halldórs heitins Péturssonar, svo ekki á hann langt að
sækja snilldina. jjj^
Ragnar Árnason, hagfræðingur:
Blekkingavefur
áróðursmanns
Þann 15. maí sl. ritar Hannes
Gissurarson grein í Morgunblaðið,
sem hann nefnir „Alþýðubanda-
lagið og markaðsbúskapinn". Til-
efni greinar Hannesar er grein
Þrastar Ólafssonar, sem birt var í
Morgunblaðinu 7. apríl sl. Þar
varaði Þröstur m.a. við þeim
oftrúnaði á markaðskerfið, sem
upp á síðkastið hefur orðið æ
meira áberandi í skrifum svo-
nefndra „frjálshyggjumanna",
ekki síst Hannesar sjálfs, um
hagræn efni. Telur Hannes, að þar
sem Þröstur hafi ekki lagt trúnað
á fullyrðingar tveggja mið-
evrópskra hagfræðinga frá fyrri
hluta þessarar aldar, hafi hann
ekki fylgst nægilega vel með nýj-
ungum í hagfræði eða tímanum,
eins og Hannes orðar það. Óþarft
ætti að vera að eyða orðum á
þessa undarlegu kenningu. Með
tilliti til þess, að nú stendur yfir
síðasta ár áttunda áratugar aldar-
innar og hinna öru framfara
hagfræðinnar undanfarin aldar-
fjórðung, mun það flestum ljóst,
að kenning Hannesar fellur fyrir
eigin gagnrýni.
Raunar er grein Hannesar að-
eins að takmörkuðu leyti svar við
gagnrýni Þrastar. Meginefni
hennar er framhald þeirrar lof-
gjörðar um markaðshagkerfið,
sem Hannes hefur miskunarlaust
látið dynja á landslýð af síðum
Morgunblaðsins undanfarin miss-
eri. I stað þess að blanda mér
frekar inn í deilur þeirra Hannes-
ar og Þrastar huggst ég nú gera
þetta meginatriði í skrifum
Hannesar að umræðuefni. Eg mun
hafa þann hátt á að fjalla sérstak-
lega um nefnda grein Hannesar
frá 15. maí sl., en lesandinn er
beðinn að hafa það hugfast, að
önnur skrif Hannesar um svipuð
efni eru í flestu sama markinu
brenndar, og gagnrýni mín á ekki
síður við um þau.
Venja er, þegar fjallað er um
málflutning, sem gerir kröfu til
þess að vera tekinn alvarlega, að
gera greinarmun á röksemda-
færslu höfundar annars vegar og
„staðreyndum“ hans eða því, sem
hann telur staðreyndir, hins veg-
ar. Sé hvort tveggja í bærilegu
lagi er unnt að taka málflutning-
inn til frekari skoðunar. Bæði
röksemdafærsla og „staðreyndir“
Hannesar eru hins vegar svo
meingallaðar að ótækt er, svo að
ekki sé meira sagt.
Röksemdafærsla Hannesar í
umræddri grein er sú sama og
hann hefur gjarnan beitt í fyrri
skrifum sínum um yfirburði
markaðshagkerfisins. Gangur
hennar er, sem hér segir: Fyrst
stillir Hannes þeim upp hvorum
andspænis öðrum; fræðilegum
átrúnaðargoðum sínum á sviði
hagfræðinnar, venjulega einhverj-
um íhaldssömum hagfræðingum
af austurríska skólanum, og full-
trúa „samhyggjumanna", ein-
hverjum hagfræðingi, sem
Hannes telur sig geta flokkað sem
samhyggjusinna. Gerir Hannes
síðan sem mest úr fræðilegu ágæti
samhyggjumannsins miðað við
aðra úr þeim hópi. Hins vegar
lætur hann ógert að finna þessum
dómum sínum stað, enda mikið í
húfi. Málefnalegur ósigur sam-
hyggjumannsins og þar með sam-
hyggjunnar er í vændum. Nú
hefjast átökin. Teflir Hannes hin-
um andstæðu skoðunum fram
hverri gegn annarri og tekur
sjálfur að sér að túlka málstað
deiluaðila — að sjálfsögðu án
tilvitnana. Og, viti menn, málstað-
ur samhyggjumanna reynist
undantekningarlaust léttvægur í
höndum Hannesar. Stundum, eins
og í greininni 15. maí sl., fer meira
að segja svo vel, að hinn villuráf-
andi samhyggjumaður iðrast að
lokum og viðurkennir, að hann sé
eftir allt saman einlægur mark-
aðssinni.
Enda þótt þessi aðferð sé að
vísu góð og gild í þeim lýsingum á
átökum góðs og ills, sem oft er að
finna í bandarískum sakamála-
myndum, er erfitt að taka hana
alvarlega í fræðilegri umræðu.
Astæðan er ekki einvörðungu sú,
að sögumaður hafi allt of frjálsar
hendur um val aðalpersóna og
túlkun skoðana, sem Hannes not-
ar sér svo sannarlega til hins
ýtrasta og vel það. Meginástæðan
er sú, að það eru einfaldlega engin
rök fyrir málstað, þó að einhverjir
nafnkenndir deiluaðilar hafi, á
öðrum stað og tíma, komist að
þeirri niðurstöðu, að hann væri
réttur. Röksemdafærsla og mann-
virðingar eru tvennt ólíkt, eins og
Hannes ætti að hafa lært af
löngum og torsóttum námsferli
sínum í Heimspekideild Háskóla
íslands.
Ragnar Árnason
í umræddri grein Hannesar
hljóta austurrísku hagfræðing-
arnir von Mises og F. Hayek
hlutverk hinna glöggskyggnu
frjálshyggjupostula. Vegna
auglýsingastarfsemi Hannesar
fyrir hans hönd mun Hayek vera
iesendum Morgunblaðsins vel
kunnur. Von Mises var ekki síður
rótfastur markaðssinni en Hayek.
Eftirfarandi skoðun hans á sam-
eignarkerfinu lýsir vel lunderni
hans: „í sameignarkerfi getur
engin efnahagsstarfsemi í venju-
legum skilningi þess orðs átt sér
stað.“ [Von Mises; „Socialism. An
Economic and Sociological
Analysis", 1951 bls. 119 (Þýð.
R.Á.)].
O. Lange fær hlutverk hins
villuráfandi samhyggjusinna.
Utnefnir Hannes Lange, sem mér
vitanlega hefur aldrei verið talinn
í hópi helstu hagfræðinga þessar-
ar aldar, umsvifalaust fremsta
hagfræðing samhyggjumanna.
Fákunnátta eða óskammfeilni
Hannesar er slík, að hann snið-
gengur með öllu samtíðarmenn
Langes á borð við A. Lerner og P.
Sweezy svo að ekki sé minnst á
síðari tíma menn eins og T. Koop-
mans, N. Kaldor og A.
Kolomogrov.
Ekki bætir það málflutning
Hannesar, að hann finnur sig
-HannesiHL
Gissurar-
synisvarað
knúinn til að fara rangt með
afstöðu Langes í öllum meginatr-
iðum. Til að mynda fullyrðir
Hannes, að Lange hafi talið „að
verðið mætti nota í sameignar-
kerfi, því að það gæti orðið til við
samkeppni framleiðendanna“.
Lange sjálfur tekur það hins vegar
skýrt og greinilega fram, þegar
hann lýsir kerfi sínu í því sama
skrifi og Hannes þykist hafa
ummæli hans frá, að
„Áætlanadeildin verði að ákveða
verð (framleiðsluvara) og sjá til
þess að framleiðslustjórar taki
fullt tillit tii þeirra“ [Lange; „On
the Economic Theory of
Socialism", Rev. of Ec. Stud. 1936,
bls. 64 (Þýð. og innsk. R.Á)].
Hannes fullyrðir ennfremur, að
skv. kerfi Langes “kepptu fyrir-
tækin hvert við annað að sem
mestum gróða“. Þessi fullyrðing
er einnig ósönn. í þeim skrifum
Langes sem Hannes þykist hafa
þessar upplýsingar frá tekur
Lange hið gagnstæða fram æ ofan
i æ. Orðrétt segir Lange, er hann
lýsir kerfi sínu. „Ákvarðanir
framleiðslustjóranna stjórnast
ekki lengur af hámörkun
hagnaðar“. [Lange; ibid bls. 61
(þýð. R.Á.)]
Full ástæða er til þess að undir-
strika það, að þessi ósannindi eru
ekkert smáatriði í málflutningi
Hannesar, þau gegna þvert á móti
lykilhlutverki í þeirri grundvallar-
niðurstöðu Hannesar, að málstað-
ur Langes, samhyggjan, hafi látið
í minni pokann fyrir gagnrýni
markaðssinna. Það er með þeirra
hjálp, sem Hannes kemst að þeirri
athyglisverðu þversögn í eigin
málflutningi, að „fremsti hag-
fræðingur samhyggjumanna" hafi
í raun verið „markaðssinni". Er
ekki laust við það, að sá grunur
læðist að lesanda þessarar fullyrð-
ingar, að samhyggjusinnaðir hag-
fræðingar séu, eftir allt saman,
ekki til að áliti Hannesar.
Rangfærslur á borð við þær,
sem lýst hefur verið, eru síður en
svo einsdæmi í skrifum Hannesar.
Þær eru þvert á móti dæmigerðar
um vinnubrögð hans yfirleitt.
Væri hægðarleikur að tína til
margar hliðstæður í greininni frá
15. maí og öðrum slíkum. Það verk
myndi þó vafalaust ofbjóða lang-
lundargeði lesenda og verða því
ofangreind dæmi látin nægja að
sinni.
Það ætti nú að vera orðið öllum
ljóst, að ekki stendur steinn yfir
steini i grein Hannesar. Aðferð
hans er rökleysa, mikilvægustu
„staðreyndir" hans uppspuni og
hann kemst meira að segja í
mótsögn við sjálfan sig. Er hægt
að taka mark á slíkum málflutn-
ingi?
Harma'ber, að Hannes skuli
fara slíkum höndum um þetta
mikilvæga hagræna viðfangsefni.
Þorri hagfræðinga, beggja vegna
járntjalds, eru því sammála, að
markaðurinn og markaðsöflin hafi
ákaflega mikilsverðu hlutverki að
gegna í vel hönnuðu hagkerfi.
Helst er um það deilt, hversu vitt
svigrúm markaðsöflin ættu að
hafa í slíku hagkerfi, enda þótt
ljóst sé, að það er breytilegt eftir
landsháttum og því þróunarstigi,
sem viðkomandi hagkerfi eru á. Á
þeim fjórum áratugum, sem liðnir
eru, síðan fræðilegum deilum um
markaðshagkerfið lauk að áliti
Hannesar, hefur mikið hagfræði-
legt starf verið unnið á þessu
sviði. Ber þar hæst rannsóknir
stærðfræðilegra hagfræðinga,
sem sumir hverjir hafa reyndar
hlotið Nóbelsverðlaun ekki síður
en Hayek en fyrir nýrra starf. Mín
túlkun er sú, og ég er þess fullviss,
að hún yrði staðfest af öðrum
hagfræðingum, kunnugum á þessu
sviði, að þessar rannsóknir hafi
sýnt fram á það, að þau svið, þar
sem markaðshagkerfið bregst, eru
bæði fleiri og miklu víðtækari en
talið var á fyrri hluta þessarar
aldar. Hvað sem öðru líður skiptir
miklu fyrir skynsamlega hag-
stjórn og þar með hagsæld lands-
manna, að um þetta viðfangsefni
sé fjallað á hlutlægan hátt. Skrif
Hannesar um þetta efni þjóna því
hlutverki að slá ryki ómerkilegra
blekkinga í augu lesenda. Þau eru
því áróður en ekki hlutlæg um-
ræða.