Morgunblaðið - 29.08.1979, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGÚST 1979
grunn í vitund þjódarinnar. Fátt
er og mikilvægara í lýðfrjálsu
landi en gagnkvæmur skilningur
milli stétta og þjóöfélagsþegna.
Náin kynni uppvaxandi æsku af
störfum vinnandi handa til sjós og
lands er hollt og harla nauðsyn-
legt veganesti öllum þeim, sem
eitthvað gott vilja láta af sér leiða
í þágu lands og þjóðar. Sem betur
fer á hin fámenna stétt bænda og
búaliðs marga góða vini og vel-
unnara í þéttbýlinu. 1 þeim hópi
eru margir, sem ungir að árum
áttu kost á dvöl í sveit um lengri
eða skemmri tíma. Við slík kynní
hafa oft myndazt ævilöng vináttu-
og tryggðabönd. Hinu ber ekki að
neita, að í seinni tíð virðist fara
fjölgandi þeim spámönnum, sem
leitast við að ala á tortryggni og
úlfúð milli strjálbýlis- og þéttbýl-
isbúa. Slíkan óvinafagnað þarf að
kveða niður.
Tvíþættur vandi steðjar nú að
landbúnaði: Eftirköst vorharðinda
og offramleiðsla. Sá fyrri er
gamalkunnur, en hinn síðari glæ-
nýr af nálinni. Stjórnskipuð
„harðindanefnd" hefur fjallað um
þessi vandamál og skilað áliti.
Ekki verður það nánar rætt að
sinni. Hitt má öllum ljóst vera, að
hið margtryggða nútímaþjóðfélag
getur ekki skellt skollaeyrum við
vanda þeim, sem elzta stofngrein
islenzkra atvinnuvega hefur orðið
fyrir.
Á þeim málum verður að taka af
velvild og fullum skilningi. Ella
verður að telja, að okkur sé illa í
ættir skotið, því að jafnvel í
Grágás er að finna merkileg
ákvæði um samhjálp og félagsleg
úrræði, sem voru langt á undan
sínum tima í norrænum rétti. —
Friðjón Þórðarson:
Fornsögur herma, að iandnáms-
maðurinn Önundur tréfótur hafi
kveðið, er hann leit fjallið Kald-
bak á Ströndum, snæviþakið:...
Hefk lönd og fjöld frænda
flýit. en hitt er nýjast:
Kröpp eru kaup, ef hreppik
Kaidbak. en iætk akra.
Sjálfur haföi hann misst annan
fótinn í orrustu við Harald kon-
ung lúfu, sem þá var að brjóta
undir sig allan Noreg. Þetta er
aðeins eitt dæmi af mörgum, er
sýna, að landnemarnir kusu held-
ur að yfirgefa ættir og óðul og
leggja út í óvissuna en lúta boði og
banni manns, sem heimtaði að
gerast herra þeirra. En við sam-
anburð á gamla og nýja landinu
mátti mönnum ljóst vera, að þeir
höfðu storminn í fangið og áttu
von á enn harðari lífsbaráttu
framundan í ókunnu landi.
Nótt og draumur
Fjallkirkjan eftir Gunnar
Gunnarsson verður ávallt talin
meðal öndvegisrita íslenzkra bók-
mennta. Á einum stað sér höfund-
ur fyrir sér hóp austfirzkra
bænda, sem eru að ræða saman á
rústum eyðibýlis. Þar er sagan
sögð m.a. svofelldum orðum: „Þeir
hafa búið hér ár fram af ári, mann
fram af manni, síðan landið
fannst, og lifað á grjóti. Andi
þeirra, trú og tryggð hefur gætt
grjótið lífi. Og ekki hafa slikir
menn, orðvarir og dáðadýrir jarð-
arsynir, setið þessa jörð eina,
heldur allar aðrar gráar og grjót-
orpnar jarðir landsins. Eins og
haugaeldur brennur á næturþeli
yfir fólgnu gulli, tekur allt í einu
eldur að brenna yfir þessum forna,
vallgróna bústað. Upp af grágrýt-
inu og mönnum þess leggur bjart-
an, kyrran loga, sem ber við
himin, logann frá hinum síbrenn-
andi þyrnirunni lífsins". — Lífið
heldur áfram og sýnir á öllum
öldum ríka viðleitni til þess að
færa út veldi sitt. íslenzka þjóðin
hefur sýnt, að hún vill byggja
landið allt. Undrun vekur að sjá
minjar mannabústaða út um ann-
es og eyjar eða langt inn til dala
og heiða. Slík byggð hlaut að láta
undan síga fyrr eða síðar, svo sem
raun hefur á orðið. —
Straumhvörf
Við stjórnarskiptin sumarið
1971 sagði bóndi einn af Suður-
landi við mig eitthvað á þessa leið:
„Það verður erfitt að taka við
starfi landbúnaðarráðherra af
Ingólfi Jónssyni. Héðan í frá verða
bændur landsins aldrei látnir
lepja dauðann úr skel miðað við
aðrar stéttir þjóðfélagsins." —
Átti hann þar m.a. við lagaákvæði,
sem kveða á um, að verðlagning
landbúnaðarvara skuli ákveðin
þannig, að tekjur þeirra, er land-
búnað stunda, verði í sem nánustu
samræmi við tekjur annarra vinn-
andi stétta og 10%-útflutnings-
bótatrygginguna, sem kom inn í
framleiðsluráösiögin árið 1960 og
reynzt hefur mikilvæg. — Land-
búnaðurinn hafði tekið
stakkaskiptum, ræktun landsins
fleygt fram, lífskjörin batnað og
framleiðslan aukizt hröðum skref-
um. Bændur létu ekki sitt eftir
liggja í viðreisnar- og framfara-
sókn þeirri, sem bylgjaðist um allt
þjóðfélagið, enda hvattir til auk-
innar framleiðslu og afkasta af
ráðamönnum landsins.
Kuldaskattur
„Ég er bóndi, allt mitt á undir
sól og regni," sagði Stephan G.
Stephanson, Klettafjallaskáld.
Hefur oft og iðulega verið vitnað í
þessi orð í ræðu og riti. Sannlcik-
urinn er sá, að fáir eiga svo mikið
komið undir sæmilegu árferði og
veðurfari og íslenzkir bændur.
Árlega geta þeir varla vænzt
nema einnar uppskeru, sem þó
getur brugðizt, eins og dæmi
sanna. Segja má, að sauðfjár-
bændur fái ekki greitt kaup nema
einu sinni á ári, þ.e. þegar þeir
leggja inn afurðir búsins að haust-
lagi. Þó að ríkið þurfi sitt og
skattheimta þess sé oft margþætt
og óvægin, þá kemst hún ekki í
hálfkvisti við hörku og miskunn-
arleysi vornæðinganna, þegar illa
árar. Þá verður hvert býli að
borga sinn kuldaskatt, hvernig
sem efnahag þess er háttað að
öðru leyti.
Engin þörf
að kvarta
„Það er engin þörf að kvarta,
þegar blessuð sólin skín“, svo kvað
bóndinn í Bessatungu í Saurbæ,
Stefán frá Hvítadal. En það er
ekki nærri alltaf sem sólar nýtur.
Hitt er vitað, að öll él birtir upp
um síðir. Þá eru menn oft furðu
fljótir að gleyma því, sem gengið
hefur á móti. Bændur hafa yfir-
leitt ekki lagt það í vana sinn að
kvarta og kveina, né heldur hafa
þeir gert óhóflegar kröfur á hend-
ur ríkisvaldinu. Hitt vita þeir og
viðurkenna, að margt getur staðið
til bóta í búskaparháttum. Hóf-
lausri áreitni misviturra fjöl-
miðlamanna hafa þeir mætt mað
Friðjón Þórðarson.
umburðarlyndi og þolgæði. Ekkert
er sjálfsagðara en jákvæð gagn-
rýni, ef hún er sett fram að
siðaðra manna hætti. Margt er
það, sem betur má fara í atvinnu-
málum landsmanna og nýir tímar
krefjast nýrra viðhorfa og úrræða.
Stétt með stétt
Á fimmtíu ára ferli hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn haft kjörorðið:
Stétt með stétt — á stefnuskrá
sinni. Það hefur átt djúpan hljóm-
Hárgreiðslustofan
opnar í dag að nýju eftir sumarleyfi.
„Margs þarf búið við”
s hárgreíðslustofa
HELCU JÓAKIMS
Nokkrir þingfulltrúanna
600 manns voru á Kiwainsþingi
Reynimel 34, simi 21732
Árni Einarsson lögfr.
Ólafur Thóroddsen lögfr.
Sérhæð Seltjarnarnesi
Við höfum í einkasölu góða sérhæö í þríbýlishúsi á Seltjarnarnesi.
Nýtt hús. Sér inngangur. Hæöin er ca 120 ferm. auk 27 ferm. rýmis
í kjallara. Bílskúr. Verð 36 millj. Uppl. um þessa eign eru aöeins
veittar á skrifstofunni ekki í síma.
Hafnarfjöröur óskast
Viö höfum kaupanda aö 4ra—5 herb. íbúö í Hafnarfiröi. Þarf aö
vera með bílskúr.
Einbýli óskast
Viö höfum kaupanda aö litlu einbýlishúsi í Reykjavík. Æskileg
staösetning í Smáíbúöarhverfi eöa Þingholt. Hugsanleg skipti á
glæsilegu Pent-house í Breiðholti.
Hrafnhólar 4ra herb.
Glæsileg íbúö í lyftuhúsi. Suö-vestur svalir. Verö 24—25 millj., útb.
18—19 millj.
4ra herb. óskast
Viö höfum fjársterka kaupendur aö 4ra herb. íbúöum.
3ja herb. óskast
Við höfum fjársterka kaupendur aö 3ja herb. íbúöum.
Seljendur athugið
Vi* skoöum og metum íbúöirnar samdægurs yöur aö skuld-
bi ■’alausu. Hjá okkur er miöstöö fasteignaviöskipta á
Re, Vursvæðinu.
Árni Einaruon tögfrnöingur Ólafur Thórodsan lögfrasóingur
X3HGNAVER SE
■ n Suöurlandsbraut 20, símar 82455 — 82330.
DAGANA 17.—19. ágúst sl. var
haldið 9. þing fslenzka Kiwanis-
umdæmisins að Varmalandi f
Borgarfirði. Þingið var fjölskyldu-
þing og sóttu það yfir 600 manns,
Kiwanisfélagar og fjölskyldur
þeirra, hvaðanæva að af landinu,
allt frá Grímsey í norðri, Vopna-
firði f austri og Vestmannaeyjum í
suðri.
I tilefni barnaársins var ákveðið
að umdæmisþing Kiwanis 1979
skyldi vera fjölskylduþing. Þar sem
gistirými að Varmalandi er tak-
markað, bjó stór hluti þátttakenda í
tjöldum. Einnig var allt gistirými
að Bifröst nýtt fyrir þingfulltrúa.
Þinghaldið fór að mestu leyti
IÍ Hirh.Viifn
FLÓKAGÖTU 1
SÍMI24647
Viö Snorrabraut
2ja herb. rúmgóö íbúö á 1.
hæö. Svalir. Laus strax.
Viö Miöbæinn
3ja herb. íbúö á 2. hæö í
tvíbýlishúsi ásamt rúmgóðu
herb. í risi. Sér hiti. Sér inn-
gangur. Ræktuö lóö.
Helgi Ólafsson,
löggiltur fasteignasali.
Kvöldsími 21155.
AUCI.YSINOASÍMINN KR:
224ID
Bloronnhlebiö
fram í hinu glæsilega félags- og
íþróttaheimili, sem í smíðum er að
Varmalandi. Á föstudaginn 17.
ágúst voru haldnir fræðslufundir
fyrir verðandi embættismenn
klúbbanna, en þá um kvöldið var
þingið sett af núverandi umdæmis-
stjóra, Þorbirni Karlssyni. Þinginu
var síðan haldið áfram á laugardag
18. ágúst og var því slitið þá um
kvöldið. Að því loknu var haldin
diskótekhátíð fram á nótt fyrir
eldri og yngri þátttakendur. Á
sunnudag 19. ágúst hélt verðandi
umdæmisstjóri, Hilmar Daníelsson
frá Dalvík, fundi með verðandi
embættismönnum umdæmisins og
klúbbanna.
ísland er sérstakt Kiwanisum-
dæmi, eitt af sex slíkum í Evrópu,
en þar hefur hreyfingin náð til 18
landa. ísland er eina Evrópulandið,
sem er sérstakt umdæmi, enda
hefur útbreiðsla hreyfingarinnar
hér á landi orðið mun örari en
annars staðar. Eru íslenzkir
Kiwanisfélagar um tíundi hluti
allra Kiwanisfélaga í Evrópu, enda
þótt íbúafjöldi hér á landi sé innan
við 1% af íbúafjölda þeirra landa,
sem hreyfingin hefur náð til.
Eiginkonur íslenzkra Kiwanis-
manna hafa með sér félagsskap,
sem þær nefna Sinawik (Kiwanis
lesið aftur á bak). Samtímis þingi
íslenzkra Kiwanismanna halda
Sinawikkonur sitt landssambands-
þing, og var það haldið að þessu
sinni í Bifröst. Formaður Lands-
sambands Sinawikkvenna á þessu
og næsta starfsári er Margrét
Sigbjörnsdóttir frá Hafnarfirði.
Tveir Kiwanisklúbbar í nágrenni
Varmalands, Jöklar í Borgarfirði og
Smyrill í Borgarnesi skipulögðu
tjaldstæði og bílastæði og tóku að
sér hreinsun og frágang við félags-
heimilið sem enn er í smíðum.
\&\ * % rfl
Mst % mm: ,æ nf ... w* : M
Umdæmisstjórn Kiwanis