Morgunblaðið - 29.08.1979, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGÚST 1979
Lokun Fiskiðjunnar í Keflavík:
Setja verður ákveðnar regl-
ur um mengunarvarnir
segir Gunnar Ólafsson framkvæmdastjóri
„ÞESSI ákvörðun ráðherra kemur okkur í sjálfri sér ekki á óvart,
eftir þaer yfirlýsingar sem heilbrigðisnefndirnar í Keflavík og
Njarðvík og Heilbrigðiseftirlit ríkisins hafa gefið um málið, þó það
hafi óneitanlega komið okkur talsvert á óvart að sjá fyrst um
lokunina í blöðum,“ sagði Gunnar ólafsson framkvæmdastjóri
Fiskiðjunnar h.f. í Keflavík í samtali við Morgunblaðið í gær.
Magnús H. Magnússon heilbrigðisráðherra segir í samtali við
dagblaðið Vísi í gær, að ekki verði um frekari framlengingu
starfsleyfis Fiskiðjunnar að ræða.
Gunnar ólafsson sagði í sam-
tali við Morgunblaðið, að Fisk-
iðjan í Keflavík væri ein 48
verksmiðja á landinu, sem væru
misjafnlega staðsettar, hvað
snerti mengunaróþægindi fyrir
íbúa viðkomandi byggðarlaga.
Sagði hann Fiskiðjuna líklega
vera fremur illa staðsetta miðað
við aðrar verksmiðjur, en þó
væri það víða verra, svo sem í
Siglufirði og á Norðfirði og
Eskifirði. Mikilvægt væri hins
vegar að íbúar hinna ýmsu
byggðarlaga væru mjög misjafn-
lega mikið viðkvæmir fyrir lykt
frá fiskimjölsverksmiðjuiii. Færi
það einna helst eftir því hversu
mikilvægar verksmiðjurnar eru
fyrir viðkomandi byggðarlög.
Meiri skilningur væri ríkjandi á
þeim stöðum sem allt sitt eiga
undir fiskveiðum og fiskvinnslu.
Því væri hins vegar ekki til að
dreifa með nágranna Fiskiðj-
unnar í Keflavík, og mætti til
dæmis benda á að stór hluti íbúa
Njarðvíkur hefur atvinnu sína af
öðrum atvinnugreinum. Enda
væri það svo að þar væri and-
staðan gegn starfrækslu verk-
smiðjunnar einna mest.
Gunnar sagði að Fiskiðjan
hefði ekki fjárhagslegt bolmagn
til að gera þær mengunarvarnir
sem krafist væri. Fyrst hefði
verksmiðjunni verið lokað árið
1974, og hefði þess þá verið
krafist að reistur yrði skorsteinn
við verksmiðjuna. Síðar hefði þó
verið fallið frá kröfum um skor-
steinsbygginguna, þar sem hann
væri ófullnægjandi. Raunar væri
það svo að engar algildar reglur
lægju fyrir um hvaða ráðstafan-
ir í mengunarvörnum þyrfti að
gera svo fullnægjandi væri.
Mætti til dæmis nefna að ekki
væri búið að „taka út“ hugmynd-
ir Jóns Þórðarsonar, eða kveða
endanlega upp úr með hvort
hans aðferðir væru fullnægj-
andi.
Eftir að verksmiðjan hafði
Gunnar ólafsson
verið stopp í fimm vikur árið
1974 var síðan gefið starfsleyfi á
ný, að sögn Gunnars. Það leyfi
var þó háð því að vindátt væri
hagstæð og að ástand hráefnis
væri gott. Var lögreglustjóraem-
bættinu í Keflavík falið að sjá
um að þessum skilyrðum væri
fullnægt, en annars ætti að
stöðva reksturinn, og hefði það
valdið tugmilljóna tjóni. í fyrra
setti stjórn verksmiðjunnar síð-
an fram tillögur um uppsetningu
gufuþurrkara og brennslu til
mengunarvarna, og var samið
við danska fyrirtækið Atlas um
uppsetningu tækjanna. Áttu þau
tæki að kosta einn og hálfan
milljarð króna. Var þá farið
fram á að verksmiðjan fengi
starfsfrið í eitt ár, þannig að
áfallalaust mætti afla fjár til
framkvæmdanna. Á það gátu
heilbrigðisnefndirnar hins vegar
ekki fallist. Á tímabilinu október
til de'sember sl. var síðan verið
að vinna viðkvæmt hráefni, og
var þá sífellt verið að stöðva
verksmiðjuna, og olli það' tug-
milljóna tjóni. „Vegna þessara
stöðvana og þess tjóns sem þær
bökuðu okkur tilkynntum við
Atlasfyrirtækinu að við gætum
ekki ráðist í framkvæmdirnar
fyrr en nú í haust," sagði Gunn-
ar. „En á þennan frest gátu
heilbrigðisnefndirnar ekki fall-
ist, og vildu þær að tækin kæmu
upp þegar siðastliðið vor eins og
upphaflega hafði verið áætlað.
Var okkur síðan tilkynnt að
verksmiðjan yrði stöðvuð þann
15. maí sl.“
Sagði Gunnar að þá hefðu
hafist viðræður við bæjaryfir-
völd í Keflavík og Njarðvík, en
án árangurs, þar sem heilbrigð-
isnefndirnar væru sjálfstæður
aðili, sem gæfi tillögur til Heil-
brigðiseftirlits. Á tillögum það-
an byggði ráðherra síðan sínar
ákvarðanir. Það eru því fyrst og
fremst kvartanir íbúa í nágrenn-
inu sem áhrif hafa á heilbrigðis-
nefndirnar," sagði Gunnar.
„En mergurinn málsins er
bara sá, að þessi iðnaður hefur
ekki fjárhagslegt bolmagn til
þess að ráðast í miklar fjárfest-
ingar til mengunarvarna," sagði
Gunnar ennfremur, „eins og
rekstrarafkomu fyrirtækjanna
er nú háttað, með tilliti til
loðnuverðs, aukins olíukostnaðar
og fleiri atriða. Með því að
stöðva starfrækslu fyrirtækisins
er því í raun og veru um eigna-
upptöku að ræða að mínum
dómi, enda er verið að setja
skilyrði sem ekki er hægt að
uppfylla.
Ekki er til nein heildarreglu-
gerð um mengunarvarnir þess-
ara fyrirtækja, þó nú sé að vísu
unnið að gerð reglugerðar um
þessi mál. Væri að okkar mati
eðlilegt að bíða þess að sú
reglugerð liggi fyrir, og einnig
þarf að finna fjáröflunarleiðir
til að bera straum af kostnaðin-
um. Ein leið í þá átt væri til
dæmis að fella niður söluskatt,
vörugjald og tolla af hreinsiút-
búnaði. — Ætti þá að vera hægt
að setja upp viðunandi búnað á
næstu tveim til þremur árum,
jafnvel fyrr. Á meðan verða
heilbrigðisnefndirnar að sýna
biðlund, og almenningur að hafa
skilning á málinu og mikilvægi
þessa atvinnureksturs," sagði
Gunnar.
Gunnar Ólafsson sagði að lok-
um að Fiskiðjan hefði verið
lokuð frá því í júlí vegna óvissu-
ástandsins, og væri af því aug-
ljóst tjón fyrir allt athafnalíf á
þessu svæði. Hér væri um að
ræða hagsmuni margra fyrir-
tækja og byggðarlaga, og mikill
fjöldi fólks ætti afkomu sína
undir því að fyrirtækið gæti
gengið áfallalaust. Því yrði að
finna lausn á þessu máli hið
fyrsta, en það tækist ekki nema
fallið yrði frá ítrustu kröfum um
mengunarvarnir nú þegar, og
gefinn frestur á meðan málin
verða könnuð nánar og fjáröfl-
unarleiðir kannaðar.
Fyrsta rétt haustsins í
Miðfjarðarrétt 10. sept.
FYRSTU réttir á þessu hausti
verða mánudaginn 10. september
n.k. en þá verður réttað í Mið-
fjarðarrétt. Blaðið fékk eftirfar-
andi upplýsingar um réttir
haustsins hjá Guðmundi Jósa-
fatssyni hjá Búnaðarfélagi
íslands og aðspurður um stóð-
réttir sagði Guðmundur að þeim
hefði farið fækkandi á síðustu
árum. Stóðið væri þó enn réttað í
nokkrum réttum landsins en
hann hefði ekki enn fengið upp-
lýsingar um dagsetningar stóð-
réttanna utan það að fyrri dag
Stafnsréttar er réttað stóði, en
undanfarin ár hefur fækkað í
stóðinu sem þangað er rekið.
Auðkúlurétt laugard. 15. sept.
Brekkurétt mánud. 17. sept.
Fellsendarétt mánud. 24. sept.
Fljótstungurétt mánud. 17. sept.
Gillastaðarétt mánud. 24. sept.
Gjábakkarétt mánud. 17. sept.
Hafravatnsrétt sunnud. 16. sept.
Hraunsrétt í Aðald. miðv. 12. sept.
Hrunam^nnarétt fimmt. 13. sept.
Hrútatungurétt mánud. 17. sept.
Kaldárbakkarétt mánud. 17. sept.
Kaldárrétt sunnud. 16. sept.
Kjósarrétt þriðjud. 18. sept.
Klausturhólarétt miðv.d. 19. sept.
Kollafjarðarrétt þriðjud. 18. sept.
Landrétt (Rang.) föstud. 21. sept.
Laugarvatnsrétt þriðjud. 18. sept.
Miðfjarðarrétt mánud. 10. sept.
Mælifellsrétt miðvikud. 19. sept.
Oddsstaðarétt miðvikud. 12. sept.
Rauðsgilsrétt föstud. 14. sept.
Reynistaðarétt mánud. 17. sept.
Silfrastaðarétt (Skag.)
mánud. 17. sept.
Skaftártungurétt miðv.d. 19. sept.
Skaftholtsrétt fimmtud. 13. sept.
Skeiðarétt föstud. 14. sept.
Skrapatungurétt sunnud. 16. sept.
Stafnsrétt
miðvikud. 19.; fimmtud. 20. sept.
Svarthamarsrétt miðv.d. 19. sept.
Svignaskarðsrétt miðv.d. 19. sept.
Tjarnarrétt Kelduhverfi
þriðjud. 11. sept.
Tungnarétt miðvikud. 12. sept.
Undirfellsrétt laugard. 15. sept.
Valdarásrétt föstud. 14. sept.
Víðidalstungurétt
laug.d. 15. sept.
Þverárrétt miðvikud. 19. sept.
Ölfusrétt fimmtud. 20. sept.
Talið í dag
I GÆR lauk tveggja daga
allsherjaratkvæðagreiðslu í
Grafiska sveinafélaginu um
heimild fyrir stjórn og trúnað-
armannaráð til boðunar verk-
falls. Þátttaka í atkvæða;
greiðslunni var um 60%. í
gærkvöldi höfðu ekki borizt
atkvæði frá Akureyri og var
talningu atkvæða frestað þar
til í dag. Grafiska sveinafélag-
ið hefur boðað vakta- og yfir-
vinnubann frá og með n.k.
mánudegi.
Bylgja seldi
í Fleetwood
BYLGJA frá Vestmannaeyjum
landaði 55,4 tonnum í Fleetwood í
gær og fékk 25,5 milljónir króna
fyrir aflann. Meðalverð var því
allgott, 469 krónur á kíló, sem er í
samræmi við góðan fisk, sem
skipið var með.
Kveðja:
PállA. Valdimarsson
Fæddur 26. sept. 1898
Dáinn 16. ágúst 1979.
Föstudaginn 24. ágúst s.l. var
mágur minn Páll Aðalbjörn Valdi-
marsson borinn til moldar að
Lágafelli í Mosfellssveit. Mér brá
við þegar ég heyrði andlátsfregn-
ina, enda þótt við henni hefði mátt
búast á hverri stundu. Það getur
þó varla talist sorglegur atburður
þegar menn falla frá eftir langan
og gæfuríkan ævidag þrotnir að
kröftum í erfiðri banalegu.
Páll kvæntist systur minni
Maríusdóttir árið 1946. Eignu
þau eitt barn, soninn Ingvar Má.
Páll var einkar nærgætinn eigin-
maður og góður heimilisfaðir. Nú
er skarð fyrir skildi hjá þeim Ástu
og Ingvari Má. Sendi ég þeim
ásamt börnum Ingvars Más, þeim
Ástu Sigríði og Sigurði Rúnari
mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Páll var Þingeyingur í húð og
hár, sonur hjónanna Valdemars
Guðmundssonar og konu hans
Sigríðar Pálsdóttur. Hann var
fæddur að Einarsstöðum í Reykja-
dal og ólst upp í Svartárkoti, efsta
bænum í Bárðdælahreppi, uppi
undir rótum Ódáðahraun. Þar eru
hin norðlenzku öræfi á flestar
hliðar og ægifagurt. Drýgstan
tíma ævinnar vann Páll við land-
búnaðarstörf og þá einkum gripa-
hirðingar. Hann var í vinnu-
mennsku á ýmsum stöðum, lengst
af í Mývatnssveit, en síðar fluttist
hann til Reykjavíkur og gerðist
þar verkamaður, kominn yfir
miðjan aldur. Páll vann alla ævi
hörðum höndum og þótti traustur
og góður verkamaður. Til marks
um verkkunnáttu og ástundun
Páls má geta þess að Búnaðarfé-
lag Islands veitti honum viður-
kenningu árið 1934, fyrir vel unnin
landbúnaðarstörf, og afhenti hon-
um silfurbúna svipu því til stað-
festingar. Páll var sjálfmenntað-
ur, bókelskur og átti gott safn
bóka. Hann var alinn upp í ramm-
íslenzku umhverfi þar sem hin
gamla bændamenning stóð styrk-
um fótum. Setti þetta ásamt
rólegu og hógværu eðlisfari sitt
sérstaka traustleikamark á mann-
inn.
Með okkur Páli var sérstakur
vinskapur frá fyrstu kynnum er
þau Ásta systir mín gengu í
hjónabandið. Á okkur var mikill
aldursmunur en það hindraði ekki
að með okkur skapaðist sérstakt
vinarþel sem hélzt án þess að
fundum okkar bæri mikið saman
nema á fjölskylduhátíðum. Á slík-
um fundum var Páll jafnan afar
góður liðsmaður. Hann var gleði-
maður að upplagi, hress, hlýlegur,
hæfilega ræðinn og oft með
skemmtilegar skoðanir á hlutun-
um, sem hann kom á framfæri
með sérstæðri og hljómmikilli
rödd. Auk þess var Páll söngmað-
ur mikill með þróttmikinn öræfa-
bassa, sem hann kunni að beita af
list og hógværð í samsöng.
Mér er minnisstætt þegar ég
heimsótti Pál á áttræðisafmæli
hans á síðastliðnu hausti í Skíða-
skálanum í Hveradölum þar sem
hann var enn starfandi. Var þar
samankominn mikill fjöldi
manna, því að Páll var vinmargur.
Ekki hafði ég staðið lengi við unz
mér var kippt út undir vegg að
góðum og gömlum íslenskum sið.
Færði Páll mig upp í einka vista-
veru í Skiðaskálanum, þar sem ég
fékk að lyfta glasi með afmælis-
barninu og skeggræða við hann
smá stund á hinn notalegasta
hátt. Það var hægt að greina að
afmælisbarnið var tekið að lýjast
líkamlega en andinn var hress og
ræddi hann mikið um að komast
norður í Mývatnssveit. Þar voru
vinirnir bestir og ræturnar fastar.
Reyndin varð sú að þetta varð
okkar síðasti fundur. Þessari
kveðju er ætlað að þakka fyrir
hann og alla aðra er við áttum og
einnig til að votta góðum dreng
virðingu mína.
Nú er Páll allur og með honum
genginn mætur maður. Hans eink-
unnarorð voru: Ég er bara maður,
en ekki meistari.
Upp undir hvelfing HelgafellH
hlýlegum gelslum Htafar,
frsenda sem þangað fór f kvttld
fagna hans IIAnir afar.
aitur aA teitt aveltin ttll
aaman við langeld skrafar.
meðan oes hlna hremmlr fast
heikuldi myrkrar grafar.
J.Helgason
Jóhann Már Maríusson.