Morgunblaðið - 25.09.1979, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. SEPTEMBER 1979
r • •
Arið 1979 það mannskæðasta í Olpunum frá upphafi:
í lok hins raunverulega skíða- og fjallgöngutímabils í
Ölpunum nú,er ljóst að aldrei fyrr hafa orðið eins mörg
og alvarleg slys á mönnum. A tímabilinu frá byrjun
janúar til miðs september létust alls 600 fjallgöngu- og
skíðamenn í löndunum fjórum, Frakklandi, Sviss,Italíu
og Austurríki og tæplega 300 slösuðust nokkuð
alvarlega. — Það er því ekki óeðlilegt þótt menn spyrji
hvernig stendur á öllum þessum ósköpum?
Forystumenn hinna fjölmörgu
björgunarsveita sem starfandi eru
svara allir á sama hátt: „Þeir sem
verða fyrir slysum og láta jafnvel
lífið, eru fyrst og fremst viðvan-
ingar sem ekki hlíta ráðum sér
reyndari manna og svo er þetta
fólk á engan hátt nægilega vel
búið til fjallaferða við þær að-
stæður sem ríkja í Ölpunum".
„Við fengum eitt sinn kall um
„fjallgöngumann" sem var í
ógöngum í miðjum hlíðum Matter-
horntinds.. Þegar var útbúinn tíu
manna flokkur til að fara honum
til hjálpar. — Viti menn þegar við
komum að kappanum í rúmlega
3500 metra hæð, sat hann þar
skjálfandi í gallabuxum, einni
þunnri skyrtu, dralonpeysu og
þunnum anorakk, sem aðeins er
nothæfur á jafnsléttu. Til að
kóróna vitleysuna var maðurinn í
strigaskóm og „krepsokkum" og að
„sjálfsögðu" vettlingalaus. Bless-
aður maðurinn komst hvorki aftur
á bak né áfram því að á miðri leið
hafði gert smá snjókomu þannig
að allir klettar voru hálir og
blautir," sagði Rene Arnold, einn
fremsti fjallabjörgunarsveitar-
maður Svisslendinga eitt sinn í
samtali við mig. Þessi lýsing sýnir
mjög glöggt hvernig málum er nú
komið á þessum slóðum.
Algengasta orsök dauðaslysa
eru snjóflóð, sem eru mjög algeng
í Öipunum. Þau voru orsök um
þriðjungs framangreindra slysa.
Sérfræðingar telja að koma mætti
í veg fyrir flest þessi snjófloða-
slys, einfaldlega ef fólk kynnti sér
betur hvernig ferðast ber á svæð-
um þar sem hætta er á snjóflóð-
um, enda hefur setningin: „Fræð-
sla er bezta vörnin gegn snjóflóð-
um,“ oft verið nefnd í þessu
sambandi.
Yfir sumartímann þegar flestir
stunda fjallgöngur er ekki óal-
gengt að fréttir berist af því að tíu
til fimmtán manns farist yfir eina
helgi. T.d. fórust sjö fjallgöngu-
menn í einu sama daginn á Mount
Blanc hæsta fjalli Evrópu, 4807 m,
fyrir skömmu. Þar var um að ræða
hóp af algjörlega óvönu fóki, sem
hafði engan búnað og var illa
fatað. Allir voru bundnir saman í
eina líflínu og gátu sér enga björg
veitt þegar sá sem fyrstur fór
missti fótanna. Ef nauðsynlegur
búnaður hefði verið meðferðis, svo
sem ísaxir og mannbroddar hefði
það reynst þeim sex sem eftir
stóðu leikur einn að stöðva fall
Þegar vanir fjallgöngumenn ferð-
ast á svæði eins og Mount Blanc,
þar sem mikil sprunguhætta er,
eru þeir yfirleitt bundnir saman
3—4 í líflínu, þar sem einn maður
gæti tæplega haldið hinum ef
hann félli í sprungu. Menn ferðast
að vísu hægar yfir þrír eða fjórir,
en það er mun öruggara. Ef rétt er
að farið geta tveir eða þrír menn í
flestum tilfeilum stöðvað fall eins
og komið honum til hjálpar hvort
sem er að hann er með meðvitund
í fullu föri eða þá meðvitundar-
laus.
Flest þessara slysa á fjallgöngu-
mönnunum yfir sumartímann ger-
ast á fjallaslóðum, þar sem tiltölu-
lega lítill bratti er, það er þar sem
yfirferð er tiltöluleg greið fyrir
þjálfaða og vel búna fjall-
göngumenn. Því er oft sagt, að
þeir sem verða fyrir slysum séu í
MATTERHORN, mannskæðasta fjallið á þessu ári. Þar hafa alls 35 menn farist það sem af er árinu.
lM600íjaIlgöngu-ogskíðamenn
hafa látið lífw það sem af er
Hér sækir þyrla frá Schweizer Rettungsflugwach slasaðan fjallgöngu-
mann í hinn hrikalega Norðurvegg Eigertinds. Meðalbrattinn þar
sem hinn siasaði er ásamt björgunarmanni sinum sem slakað er niður
úr þyrlunni er 60 gráður.
flestum tilfellum annað tveggja,
viðvaningar án búnaðar, eða þá
fífldjarfir ofurhugar sem leggja
til atlögu við hinar erfiðustu
leiðir, sem varla er í mannlegu
valdi að sigra. A þessu eru auðvit-
að undantekningar, en þó hverf-
andi í samanburði við þennan hóp.
í öllum Alpalöndunum eru
starfandi mjög fjölmennar og
þrautþjálfaðar fjallabjörgunar-
sveitir. Þar er annað hvort um að
ræða sveitir á vegum hersins eins
og í Frakklandi, þar sem það er
mjög eftirsótt að komast í sveit-
irnar. I frönsku sveitinni eru
starfandi um 500 manns víðs
vegar um frönsku alpana og hafa
þeir vakt allan sólarhringinn, því
að slysin gera ekki boð á undan
sér.
I hinum löndunum er um að
ræða sveitir atvinnufjallamanna í
Fjallgöngur vaxandi íþróttagrein
hér á landi og má því allt eins
búast við fjölgun óhappa í fjöllum