Morgunblaðið - 09.10.1979, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 1979
15

Götumynd frá Bolungarvík.
Ljósm.: Gunnar Hallsson.
Um 87% gatna í
Bolungarvík med
bundnu slitlagi
Bolungarvík, 5. okt.
UNDANFARIN ár hefur ver-
ið unnið markvisst að því á
egum bæjarfélagsins að setja
bundið slitlag á götur bæjar-
ins.
í upphafi þessa árs var búið
að setja bundið slitlag á um
4800 metra og í sumar var
lokið við tæplega 1700 metra
þannig að í dag eru 6540
metrar af gatnakerfinu með
bundnu slitlagi af 7490 metra
heildargatnakerfi, sem þýðir
að 87,3% gatna í Bolungarvík
eru frágengnar. Eftir er að
steypa kantsteina við þær
götur, sem lagðar voru í
sumar.
Öll undirbúningsvinna í
sumar var unnin af starfs-
mönnum bæjarins en verktak-
afyrirtækið Miðfell hf. sá um
útlagninguna.
í sumar var unnið að ný-
byggingu gatna sem lengja
gatnakerfið 400 metra og eru
þær götur unnar að fullu
undir lagningu varanlegs
slitlags.
— Gunnar.
minntist á, því hana afhenti ég
formanni þingflokks sjálfstæðis-
manna s.l. vor.
Hitt verður fróðlegt að sjá,
hvernig sjálfstæðismenn ætla sér
að hækka lánin strax í 80% án
nokkurs útgjaldaauka fyrir
ríkissjóð eins og þingmaðurinn
staðhæfði. Það hljóta að vera
mikil töfrabrögð, því það eitt, að
ná þessu marki fyrir venjuleg
nýbyggingalán á 10 árum, kostar
væntanlega um 32 milljarða
krónaí auknum framlögum til
sjóðsins og annað eins í auknum
lántökuheimildum á tímabilinu.
Auk þess arf verulegt viðbótar-
fjármagn inn í félagslega lána-
kerfið. Þar verður þó að töluverðu
leyti byggt á lánsfé frá lífeyris-
sjóðunum, sem þannig verður
endurlánað láglaunafólki fyrir
milligöngu Byggingarsjóðs verka-
manna.
Eg vona þó, þjóðarinnar vegna,
að þessi staðhæfing þingmannsins
sé haldbetri en annað, sem fram
kemur í viðtalinu.
Það verður einnig forvitnilegt
að sjá útfærða í frumvarpi sjálf-
stæðismanna þá snjöllu hugmynd,
að þessi nýju 80% lán fylgi
lánþegum en ekki íbúðum.
Hvað skeður þegar lántakandi
skiptir á stóru húsnæði fyrir
minna og ódýrara, selur húseign
eða missir án þess að eignast aðra
í staðinn, flytur af landi brott eða
jafnvel yfir „móðuna miklu?"
Með hvaða hætti á þafað tryggja
lánin eða á bara einfaldlega að
hætta slíkum kúnstum?
Fyrst ég er ánnað borð farinn að
syndga upp á náðina hjá Morgun-
blaðinu langar mig til að koma að
einni lítilli leiðréttingu í viðbót.
A.m.k. tvívegis hefur Morgun-
blaðið gefið það í skyn, í ritstjórn-
argreinum, að ég hafi beint eða
óbeint lagt blessun mína yfir
síðustu útreikninga hinnar svo-
kölluðu sexmanna-nefndar á verð-
lagningu landbúnaðarvara.
Þetta er með öllu rangt.
Þegar útreikningar nefndarinn-
ar voru lagðir fyrir ríkisstjórnina
(til samþykktar eða synjunar)
þótti öllum ráðherrunum, að mjög
svo hafi verið yfir markið skotið.
Málinu var frestað, en mér
ásamt viðskiptaráðherra og land-
búnaðarráðherra falið að kanna
það nánar
Sem lið í þessari könnun kvaddi
ég og viðskiptaráðherra fulltrúa
neytenda á okkar fund til að fá
útskýringar á ýmsum þeim atrið-
um, sem okkur þóttu vafasöm. Við
fengum svör við spurningum okk-
ar, en mikið vantaði á, að við
teldum öll svörin fullnægjandi og
þaðan af síður lögðum við blessun
okkar yfir útreikningana, hvorki
beint né óbeint.
Ég vil sérstaklega taka það
fram, að þetta var eftir að sex-
mannanefndin hafði gengið frá og
undirritað „samning" um verð-
lagninu landbúnaðarvara.
I framhaldi af þessu lagði ég til,
fyrst í fyrrnefndum 3ja ráðherra
hóp, síðan í ríkisstjórninni, að
ríkisstjórnin notaði heimildir
verðstöðvunarlaga tilað fresta
gildistöku samningsins þar til
þing kæmi saman, en tíminn
þangað til yrði notaður til að
freista þess að finna lausn, sem
allir gætu sætt sig við, á þeim
þrefalda vanda, sem landbúnaður-
inn (og neytendur) stæðu frammi
fyrir, þ.e. vanda vegna harðinda,
vegna ónógra útflutningsuppbóta
(v/10% reglunnar) og vanda verð-
lagningarinnar. Þessa tillögu
mína samþykktu aðrir ráðherrar
og þingflokkur Alþýðuflokksins.
Mér er því með öllu óskiljanlegt
hvers vegna ritstjórar Morgun-
blaðsins telja, að ég hafi á ein-
hverju stigi málsins fallist á
niðurstöður sexmanna-nefndar-
innar.
Með þakklæti fyrir birtinguna
Magnús H. Magnússon
félagsmálaráðherra.
Suomi-félagið
10.40 O irn m ntnfn
Árið 1949, 9. október, var stofn-
að i Tjarnarcafé i Reykjavik félag
til eflingar samvinnu Finna og
tslendinga. Þar mættu um sjötiu
áhugamenn. — Eiríkur Leifsson
þáverandi aðalræðismaður Finn-
lands á tslandi setti fundinn og
gat þess i ávarpi, að undirbún-
ingsfundur hefði þá nýlega verið
haldinn með nokkrum mönnum á
heimili sinu með félagsstofnun i
huga. Til fundarstjóra kvaddi
Eirikur Benekikt G. Waage, en til
fundarritara Friðrik K. Magnús-
son. — Nokkrar umræður urðu
um nafn félagsins og komu f jórar
tillögur fram. Við atkvæða-
greiðslu hlaut nafnið Suomi fiest
atkvæði eða 41. — Á fundinum vor
lögð fram drög að félagslögum.
Voru þau samþykkt grein fyrir
grein. Nýlcga hafa lögin verið
endurskoðuð og á þeim gerð minni
háttar breytingar. Þá var gengið
til stjórnarkosninga. Formaður
var kjörinn Jens Guðbjörnsson, en
meðstjórnendur Marja Pietilð,
Benedikt G. Waage, sr. Sigurbjörn
Á. Gíslason og Sveinn K. Sveins-
son. Endurskoðendur voru kosnir:
Friðrik K. Magnússon og Magnús
Jochumsson. Við lok fundar færði
fundarstjóri Eiriki aðalræðis-
manni þakkir fyrir frumkvæði að
stofnun félagsins.
SkOmmu eftir félagsstofndag
hélt stjórn sinn fyrsta fund. Skipti
stjórnin þá með sér verkum:
Sveinn K. Sveinsson varð ritari,
sr. Sigurbjörn Á. Gislason gjald-
keri, Benedikt G. Waage varafor-
maður og Marja Pietila bréfritari.
Allt fram undir miðja yfirstand-
andi öld voru tengsl Finnlands og
íslands næsta lítil, enda áttu stop-
ara
nokkrir Finnar dvöldu hér árum
saman, en mest kvenlyfjafræðing-
ar, sem störfuðu í apótekum í
Reykjavík og víðar um land.
Með þessu var jarðvegur nokkuð
undirbúinn til stofnunar vináttu-
9g menningarfélags Finna og
Islendinga. Og það sagði til sín 9.
okt. 1949 með stofnun Suomifélags-
ins sem enn lifir góðu lífi.
Eftir að félagið hafði verið stofn-
að gekkst það fyrir árshátíð 6. des.
á fullveldisdegi Finna. Hefur hún
aldrei fallið niður í þrjátíu ára sögu
félagsins.
Sr. Sigurbjörn Á. Gíslason sagði
sig úr stjórn félagsins ekki löngu
eftir stofnfundinn. í hans stað var
kosinn Guðmundur Einarsson frá
Miðdal, kunnur Finnlandsvinur, er
oft sýndi myndir sínar í Finnlandi
við góðan orðstír. — Þeir
Guðmundur og Benedikt G. Waage
áttu sæti i stjórninni til dauðadags.
En hinir tveir: Jens og Friðrik til
1968 og Sveinn til 1976.
Eftir fundargerðarbók að dæma
virðist hafa verið býsna mikið líf í
félaginu fyrstu árin. Hingað hafa
komið frá Finnlandi góðir gestir og
skemmt landsmönnum með mynd-
list og sönglist, þjóðdönsum og
fróðlegum erindum. Þá skal því eigi
gleymt, að félagið, sem annars bjó
við þröngan fjárhag, gaf húsgögn í
finnska stúdentaherbergið í Gamla
Stúdentagarðinum.
Núverandi stjórn Suomi, sitjandi írá vinstri: Barbro Þórðarson
formaður og Christell Þorsteinsson spjaldskrárritari. Standandi
frá vinstri: Sigurjón Guðjónsson ritari, Hjálmar Ólafsson
varaformaður og Benedikt Bogason gjaldkeri.
ular samgöngur sinn þátt í því.
Helzt voru þau viðskiptalegs eðlis.
íslendingar keyptu töluvert af tim-
bri frá Finnlandi og Finnar síld af
íslendingum. Kynni þjóðanna voru
því nær engin. Að vísu stunduðu
Finnar hér síldveiðar um skeið
fyrir Norðurlandi og allt fram að
síðari heimsstyrjöld og hófu þær að
nýju eftir að stríðinu var lokið enn
um sinn. Kynni íslendinga af Finn-
um voru því mest bundin við
síldveiðisjómenn. — Að íslending-
ar dveldu í Finnlandi á þessum
árum heyrði næst til undantekn-
inga, helzt ein og ein hjúkrunar-
kona, er stundaði þar nám.
Áhugi íslendinga fyrir Finnlandi
óx mjög í vetrarstríðinu veturinn
1939—1940. Finnar nutu þá hér á
landi geysimikillar samúðar. Fjár-
söfnun var hleypt af stað um land
allt til styrktar Finnum. í þessari
söfnun gekk sr. Sigurbjörn Á.
Gíslason fram fyrir skjöldu, enda
sæmdu Finnar hann síðan heiðurs-
merki fyrir hans ósérplægna starf.
Eftir stríðið, meðan Finnland
var enn í sárum, varð til vísir að
fyrstu menningartengslum milli
þjóðanna. — Flokkar íþróttamanna
sýndu Finnlandi fimleika og
íslenzka glímu og einstakir íslenzk-
ir listamenn gistu landið við góðar
viðtökur. Og þegar lengra leið fram
fóru íslenzkir stúdentar að leita
þangað til náms, einkum í verk-
fræði og húsagerðarlist, sem Finn-
ar eru frægir fyrir.
Þannig fjölgaði smátt og smátt
þeim Islendingum sem höfðu
kynnst Finnum. Auk þess sem
Svo er að sjá sem nokkurrar
lægðar gæti í starfsemi félagsins
frá ofanverðum sjötta áratug og
allt til jafnlengdar hins sjöunda. —
En frá því og til þessa dags verður
ekki annað sagt en að félagslífið
hafi verið blómlegt. Hafa finnskir
lektorar hér við Háskólann átt sinn
þátt í því, enda hafa þeir verið
stjórn félagsins mjög innan handar
um margskonar fyrirgreiðslu. Þó
hefur fjárskortur jafnan verið
félaginu fjötur um fót en oft hefur
það notið stuðnings velviljaðra
manna hér í borginni. Þá hefur
finnska menntamálaráðuneytið
hlaupið undir bagga síðustu árin
fyrir milligöngu finnsku sendiherr-
anna í Osló, sem einnig gegna
sendiherrastöðu hér.
Við fráfall Guðmundar frá Mið-
dal d. 1963 var Hjálmar Ólafsson
kosinn í stjórn Suomifélagsins og
var hann ritari stjórnar þess næstu
árin. — Þegar Benedikt G. Waage
dó 1967 var Sigurjón Guðjónsson
kjörinn í hans stað.
Á aðalfundi Suomifélagsins 1968
var Sveinn K. Sveinsson kosinn
formaður. Hafði hann þá verið í
stjórn frá upphafi, lengst af ritari.
Formannsstörfum gengdi Sveinn
síðan til 1976, er hann gaf ekki kost
á sér til endurkjörs. — Fyrir störí
sín í þágu félagsins um 27 ára skeið
sæmdi Finnlandsforseti Svein
heiðursmerki. — Aðrir í stjórn
1968 voru kosnir: Sigurjón
Guðjónsson ritari, Benedikt Boga-
son gjaldkeri, Hjálmar Ólafsson
varaformaður og frú Barbro
Þórðarson meðstjórnandi. Sitja
þau öll í stjórn enn í dag. Árið 1976
var frú Barbro kjörin formaður en
frú Christell Þorsteinsson kom inn
í stjórnina og er hún spjaldskrár-
ritari. Varamenn í stjórn eru:
Sigurður Thoroddsen og Valdemar
Helgason, endurskoðendur Jón
Ólafsson og Jón Þorsteinsson.
Suomifélagið hefur ávallt gengist
fyrir veglegri samkomu á full-
veldisdegi Finna, 6. desember. Þá
hefur það frá og með 1971 haldið
samkomu á fæðingardegi J.L.
Runebergs, sem er ástmögur og
höfuðskáld finnsku þjóðarinnar. Á
þessum samkomum hafa jafnan
verið beztu skemmtikraftar, sóttir
til Islendinga og Finna í senn. Þar
hafa komið fram sönglistamenn,
skáld, rithöfundar, leikarar, upp-
lesarar og snjallir ræðumenn. Auk
þess hafa verið sýndar finnskar
kvikmyndir af beztu tegund. —
Hafa þessar samkomur oftast nær
verið vel sóttar og þeim fagnað af
öllum viðstöddum.
Geta má þess, að félagið hefur
innt af hendi margskonar fyrir-
greiðslu við þá Finna, sem hér hafa
dvalið lengri eða skemmri tíma.
Sem áður gat hefur félagið jafn-
an búið við þröngan fjárhag, en þá
hefur það átt hauk í horni þar sem
finnsku konurnar eru, sem búsettar
eru hér, en þær skipta nú tugum. Á
seinustu árum hafa þær nokkrum
sinnum efnt til basars af miklum
dugnaði og með því aflað fjár til að
greiða skuldir félagsins, þegar illa
hefur árað.
Það er ánægjulegt, hve samstarf
Finna og íslendinga hefur tekist
með ágætum í félaginu. — Ekki
hefur þótt ástæða til að hafa tvö
félög samtök Finna annars vegar
og Finnlandsvina hins vegar. Þátt-
ur Finnanna hefur farið sívaxandi
hin síðari ár í félagsstarfinu og er
það vel.
Félagsmenn líta framtíðina
björtum augum og vona að Suomi-
félagið eigi eftir að eflast og tengja
Finna og Islendinga enn traustari
böndum en orðið er. Þeir munu
heita því á þessum afmælisdegi að
leggja sig alla fram að svo megi
verða.
Jens Guðbjörnsson formaður
félagsins frá 1949 til 1968.
Sveinn K. Sveinsson formaður
félagsins frá 1968—1976.