Morgunblaðið - 09.10.1979, Qupperneq 38

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 1979
Þetta gerðist
9. október
1976 — Val Hua Kuo-fengs sem
eftirmanns Mao Tse-tungs kunngert.
1972 — Leyniviðræður Henry Kiss-
ingers við Norður-Víetnama í París.
1962 — Uganda fær sjálfstæði.
1945 — Pierre Laval dæmdur til
dauða fyrir samvinnu við Þjóðverja.
1934 — Alexander Júgóslavíukon-
ungur ráðinn af dögum í Marseilles.
1914 — Fyrsta orrustan við Ypres
hefst.
1875 — Alþjóða póstsambandið
(UPU) stofnað.
1806 — Prússar segja Frökkum
stríð á hendur.
1804 — Hobart, Tasmaníu, stofn-
sett.
1801 — Tyrkir ná aftur Egyptalandi
formlega með samningi við Frakka.
1760 — Rússar taka Berlín.
1561 — Sáttafundur kaþólskra og
mótmælenda í Poissy út um þúfur.
1514 — Loðvík XII af Frakklandi
kvænist Maríu Túdor.
Afmæli — Alfred Dreyfus, franskur
liðsforingi (1859-1935) - Karl Wil-
helm, hertogi af Brúnsvík (1735—
1806).
Andlát - Píus páfi XII 1958 -
André Maurois, rithöfundur, 1967.
Innlent — Síðasti ríkisráðsfundur
Sveins Björnssonar forseta 1951. —
Tilkynnt um eldhræringar við Öskju
1961 — TF-Eir brotnar í lendingu í
Rjúpnafelli 1971. — f. Jakob Jóh.
Smári 1889. — d. Jón Pétursson
læknir 1801. — Einar bp Þorsteins-
son 1696. — Lárus Rist 1964.
Orð dagsins — í stjórnmálum
skaltu hafa formsatriðin í lagi; skítt
með siðgæðið — Mark Twain, banda-
rískur rithöfundur (1835—1910).
Skæruliðar Polisario í Vestur-Sahara.
Skæruliðar ná
bæ í Sahara
Algeirsbors. 8. okt. Reuter.
SKÆRULIÐAR hreyfingarinnar Polisario, sem berst fyrir sjálfstæði
Vestur-Sahara, sögðu i dag að þeir hefðu náð á sitt vald bænum Smara,
öðrum stærsta bæ landsins, sem er auðugt af fosfati.
Smara féll eftir næturlanga orrustu fyrir tveimur dögum og mikið
mannfall varð i iiði Marokkómanna segir í tilkynningu frá hreyfingunni.
En harðir bardagar halda áfram samkvæmt tilkynningunni.
Lítil systkini
brenndust til
bana í baðinu
í NORSKA blaðinu Aftenposten
er sagt frá hörmulegum atburði
sem varð i Nydalen á dögunum,
er tvö litil systkini brenndust til
bana undir sjóðandi sturtuvatni
i baðherberginu á heimilinu.
Börnin voru þriggja og fimm
ára gömul. Móðirin hafði farið
frá börnunum og hún hafði
skilið þau eftir i leikkari úr
plasti með volgu vatni, þar sem
þau skemmtu sér konunglega.
Þau hafa siðan teygt sig upp i
sturtukranann og skrúfað kröft-
uglega frá heitavatnskrananum
og ekki getað skrúfað fyrir hann
aftur.
Börnin eru af tyrknesku for-
eldri og frændi barnanna gekk
framhjá húsinu síðdegis og
heyrði óhljóð og vein innan úr
húsinu. Hélt hann fyrst, að börn-
in væru að rífast eða í fjörugum
leik en sá síðan, að vatn fossaði
út úr baðherberginu og kvaddi
föður þeirra á vettvang sem vann
skammt frá. Þeir komu tíu
mínútum síðar og var þá allt
hljótt. Þeir brutu upp baðher-
bergisdyrnar en hitinn var svo
mikill að þeir komust ekki að
sturtunni fyrr en eftir nokkrar
mínútur. Börnin voru bæði látin
þegar á sjúkrahúsið kom.
Smara er mikilvægur setuliðsbær
á varnarsvæði því sem er á valdi
Marokkó í Vestur-Sahara ásamt E1
Aaiun, höfuðborg héraðsins, og Bu
Craa þar sem fosfatsvæðin eru.
Fall Smara væri alvarlegasta
áfall Marokkómanna síðan stríðið
hófst 1976 ef fréttin fæst staðfest.
Skæruliðar Polisario hafa að und-
anförnu hert á baráttu sinni fyrir
sjálfstæði Vestur-Sahara sem Spán-
verjar afsöluðu sér í hendur Mar-
okkó og Máritaníu. En herforingja-
stjórnin í Máritaníu afsalaði sér
öllu tilkalli til héraðsins samkvæmt
friðarsamningi sem hún gerði við
Polisario, sem Alsírsmenn styðja, í
ágúst. Þegar Máritaníumenn hörf-
uðu innlimuðu Marokkómenn suður-
hlutann sem var áður stjórnað frá
Noukchott.
Síðan hefur Polisario aukið árásir
sínar inn í Vestur-Sahara. Sam-
kvæmt tilkynningu, sem var birt í
gærkvöldi, voru 120 Marokkóher-
menn felldir og 80 særðust í árás á
herbækistöðvarnar í Zak sem er
rammlega víggirtur bær.
Kohut svipt-
ur ríkisfangi
Vínarborg, 8. október. AP. Reuter.
PAVEL Kohut, hinn frægi tékkn-
eski leikritahöfundur, sem var
neitað um að snúa heim til
Tékkóslóvakíu fyrir helgina, hef-
ur nú verið sviptur rikisborgara-
Brezhnev lofar að
kalla heim hermenn
Moskvu, 8. október. AP. Reuter.
LEONID Brezhnev forseti kom
aftur ti) Moskvu f dag frá Austur-
Berlin þar sem hann var viðstadd-
ur hátiðahöld á 30 ára afmæli
austur-þýzka kommúnistarikisins.
f rseðu scm Brezhnev hélt í
Austur-Berlin gerði hann nokkrar
tillögur um hernaðarástandið i
Evrópu og hét því meðal annars að
kaila heim einhliða allt að 20.000
sovézka hermenn og 1.000 skrið-
dreka frá Austur-Þýzkalandi inn-
an 12 mánaða.
Viðstaddir hátiðahöldin voru
leiðtogar annarra kommúnista-
landa. Á gifurlegri hersýningu á
sunnudag var meðal annars sýnd-
ur sovézk-smiðaður T-72-skrið-
dreki, fullkomnasta tegundin sem
tefit er fram i Austur-Evrópu.
Hann hefur ekki áður sézt á
austur-þýzkum hersýningum.
Vestrænn fulltrúi sagði að her-
sýningin hefði verið „dálítið her-
skárri" en aðrar nýlegar hersýn-
ingar Austur-Þjóðverja. Austur-
þýzkur sjónvarpsfréttamaður sagði
að þetta væri mesta hersýning í
sögu Austur-Þýzkalands.
Brezhnev hefur hlotið mikið lof í
Austur-Evrópu fyrir loforð sitt, en
bandaríska stjórnin og NATO-ríki
hafa tekið varkára afstöðu. Hófleg
bjartsýni kemur fram í opinberum
yfirlýsingum, en brezkt blað sagði
að loforð Rússa væri „ekkert annað
en sniðugt áróðursbragð".
Brezhnev skoraði á vestræn riki
að fara að dæmi sínu, en bandaríska
utanríkisráðuneytið benti á í svari
sínu að Rússar hefðu í svipinn
hernaðarlega yfirburði í Evrópu.
í viðræðunum í Vín um fækkun
herja í Mið-Evrópu hafa
Bandaríkjamenn hvatt til brott-
flutnings 65.000—70.000 hermanna
og 1.700 skriðdreka í staðinn fyrir
brottflutning 1.000 bandarískra
kjarnaodda, 29.000 manna, 54 flug-
véla og 36 stuttdrægra eldflauga. En
bandaríska utanríkisráðuneytið
segir að tillaga Brezhnevs „virðist
hafa að geyma nokkra jákvæða
þætti".
I Bonn sagði talsmaður vestur-
þýzku stjórnarinnar, Klaus Bölling,
að fagna bæri nýjum vilja Brezh-
nevs á samningum um hergagnatak-
markanir. En hann sagði að NATO
þyrfti að láta fara fram „nákvæma
könnun" á loforði Brezhnevs.
Starfsmaður NATO í Briissel
sagði að loforð Brezhnevs kynni að
vera marklaust ef hermennirnir
yrðu aðeins fluttir til Póllands. En
ef Rússar vildu sýna góðan vilja
með loforðinu mætti ekki vísa því á
bug og ræða Brezhnevs yrði skoðuð
orð fyrir orð.
rétti sinum. Kohut greindi frétta-
mönnum frá þessu cftir að hann
hafði verið kvaddur i sendiráð
Tékkóslóvakiu i Vín og þar sagt
frá þessu. Hann sagði, að kona
hans Jelena héldi rikisborgara-
rétti sinum.
I bréfi því sem Kohut var afhent
í sendiráðinu voru gefnar þrjár
ástæður fyrir þessu: að hann hefði
haft tengsl við tékkneska útflytj-
endur, þar á meðal Zdenek Mlynar,
fyrrverandi ritara meðnefndar
kommúnistaflokksins og Premysl
Janyr, blaðamann, en þeir hafa
báðir búið í útlegð í Austurríki í
nokkur ár. Þá var hann einnig
sakaður um að hafa gefið tvö eða
þrjú viðtöl meðan hann var í
Austurríki sem væru fjandsamleg.
En að sögn Kohuts var þá
meginástæðan fyrir því útgáfa
skáldsögu hans á Vesturlöndum,
nánar tiltekið á þýzku, „Die Henk-
erin“, og var henni lýst sem
and-tékkneskri og ruddalegri að
efni til.
í þriðja lagi var sagt að tékkn-
esk stjórnvöld hefðu komizt að því
hjá vestur- þýzkum lögmanni,
Dieter Lattmann, að Kohut ætlaði
að „taka að sér stjórn andstöðunn-
ar“ í Bæheimi.
Tékkneska sendiráðið staðfesti
síðan frásögn Kohuts með yfirlýs-
ingu sem gefin var út um málið.
J.P. Narayan lézt í gær
LEONIP Brezhnev (tv.) forseti Sovétrikjanna og Erich Honecker
leiðtogi Austur-Þýzkalands kyssast við athöfn þar sem Brezhnev var
öðru sinni sæmdur heiðurstitlinum „Hetja Þýzka alþýðulýðveldisins“.
Við sama tækifæri var Brezhnev einnig sæmdur öðru sinni Karl Marx
medaliunni.
Portisch er efstur
Rio de Janeiro. 8. október. AP.
PORTISCH vann Rússann Balas-
hov á millisvæðamótinu í Rio de
Janeiro á sunnudaginn og komst
þar með i efsta sætið.
Hbner sem leiddi mótið þar til á
sunnudaginn gerði jafntefli við
Ungverjann Holn. Velimirovic frá
Júgóslavíu vann Harandi frá Iran.
Aðrar skákir enduðu með jafntefli
eða fóru í bið.
Staðan eftir 11. umferð: Port-
isch 7'A v., Hubner 7, Vaganian 6
(ein biðskák), Petrosjan og Sax 6,
Sunye 5'h (tvær biðskákir),
Smejkal 5'/i (ein), Balashov 5,
Ickov 4‘/2 (ein), Timman 4 (ein),
Shamkovich, Velimirovic og
Herbrt 3'A, Torre 3'h, Bronstein
og Garcia 2'/2, Harandi 2, Kagan
l'h (ein biðskák).
Nýju Delhi, 8. okt. Reuter. AP.
JAYAPRAKASH Narayan, einn
þekktasti og áhrifamesti stjórn-
málamaður i Indlandi langar tíðir
og sá sem leiddi stjórnarandstöðuna
gegn Indiru Gandhi á árunum milli
1960—1970, lézt i dag á heimili sinu
i Patna. Hann var 76 ára gamall.
Narayan sat i fangelsi þegar
Gandhi setti á undanþágulög 1975
og mun heilsufar hans þá hafa beðið
mjög alvarlegan hnekki, en hann
hefur lengi verið nýrna- og hjarta-
veill.
Narayan, sem hjá Indverjum var
venjulega aðeins kallaður „J.P“, var
um hríð talinn líklegur eftirmaður,
Jawaharlal Nehru, eftir að hann lézt
1964. Narayan dró sig út úr stjórn-
málavafstri upp úr 1950 og kom ekki
aftur fram á sjónarsviðið fyrr en árið
1974 til að berjast gegn spillingu,
hækkandi verðlagi og atvinnuleysi og
hann varð einn helztur talsmaður
þeirra sem vildu Indiru Gandhi úr
valdastóli. Eftir að Narayan var
sleppt úr fangelsi sagðist hann ekki
mundu hafa afskipti af stjórnmálum
fyrr en hann hefði náð heilsu. En
þegar Janataflokkurinn bar svo
sigurorð af Kongressflokknum 1977
þótti Narayan koma mjög til álita
J.P. ávarpar útifund i júni 1975.
Hann var þá sjúkur maður og
hefur siðan lengst af verið mjög
veikur.
sem forsætisráðherra. Hann neitaði
því og hvatti til að Desai tæki við
starfinu. Hann mun fljótlega hafa
orðið fyrir vonbrigðum með stjórn
Desai og sagði í viðtali á sl. ári, að
hann væri mjög ólukkulegur yfir
þróun mála innan Janataflokksins.
„Indira Gandhi gæti jafnvel komizt
aftur til valda — og það mætti rekja
til mistaka Janatabandalagsins, en
ekki hennar verðleika," sagði hann.
Nú er komið í ljós að Indira Gandhi
nýtur og langmest stuðnings og líkur
sterkar fyrir því að hún vinni kosn-
ingarnar í desember eða snemma
janúar.
Naryan naut virðingar langt út
fyrir mörk lands síns. Carter Banda-
ríkjaforseti hafði boðizt til að sjá um
að hann fengi læknismeðferð í
Bandaríkjunum þegar hann veiktist
hastarlega í marzmánuði. Desai varð
þá á sú hrapalega skyssa að segja frá
því í indverska þinginu, að „J.P“ væri
andaður. Síðar baðst hann afsökunar
á því og sagðist hafa fengið rangar
upplýsingar. Vakti þetta feiknalega
gremju meðal Indverja.