Morgunblaðið - 06.11.1979, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 1979
Einn stærsti steinninn sem tekinn var úr hafnarmynninu i Vestmannacyjum með gufukrana 1934, en hann
var talinn vega um 12 tonn.
„Ég var ekki fæddur þegar faðir
minn drukknaði við Vestmannaeyj-
ar 16. maí 1901 í einu mesta sjóslysi
sem þar hafði orðið. Hann var með
Eyjafjallaskipinu Björgúlfi sem
Björn bóndi í Skarðshlíð var for-
maður fyrir. Skipið fórst á svokall-
aðri Beinakeldu rétt suður af Yzta-
Kletti, en þarna drukknuðu tuttugu
og sjö menn og þar af átta konur.
Það var mikil blóðtaka fyrir Eyja-
fjallahrepp að sjá á bak þessum
stóra hópi kjarnans úr litlu sveit-
arfélagi. Má segja að þá hafi sól
hnigið í Ægi að dagmálum í Eyja-
fjallahreppi og að þungt hafi verið
yfir Stóruborg þar sem móðir mín
gekk með mig, sitt þrettánda barn.
Sex börn voru þá heima á aldrinum
frá tveggja til tólf ára, eitt í
Vestmannaeyjum og hin dáin.“
Sendu rúgmélspoka
ofan af landi
Það er Friðfinnur Finnsson frá
Oddgeirshólum í Vestmannaeyjum
sem hefur hér sögu sína í spjalli um
líf og liðinn veg. Friðfinnur hefur
búið yfir miklu þreki um ævina enda
afreksmaður á mörgum sviðum
bæði í atorku og reglusemi. Hann
fæddist á Stóruborg undir Eyjafjöll-
um 22. desember 1901, sonur Ólafar
Þórðardóttur sem ættuð var úr
Vestur-Skaftafellssýslu og Finns
Sigurfinnssonar, Runólfssonar
hreppstjóra og skálds í Skaganesi og
prests á Krossi í Reynisþingum og á
Krossi í Landeyjum Högnasonar
prófasts á Breiðabólstað í
Fljótshlíð, sem nefndur var presta-
faðir, en hann eignaðist átta syni
sem allir urðu prestar.
„Eftir þetta mikla slys hélt móðir
mín áfram búskap í tvö ár á
Stóruborg, en þá fluttist hún að
Drangshlíð í sömu sveit með mig en
hin börnin voru tekin á heimili í
sveitinni og tvö fóru til Eyja.
Jóhann, sem var elztur, fór til
Sigurðar hreppstjóra föðurbróður
síns í Eyjum. í Drangshlíð dvaldi
móðir mín í 3 ár hjá þeim heiðurs-
hjónum Guðfinnu og Gissuri sem
reyndust henni sannir vinir. Þá
fluttist móðir mín til Vestmanna-
eyja og var ég þá fimm ára gamall.
Farið var á áraskipi frá Eyjafjalla-
sandi og ennþá man ég þegar lent
var á klöppunum niður af Brydest-
ofn. Þá sá ég Sigurð hreppstjóra í
fyrsta sinn, hann kom til að taka á
móti okkur ásamt Jóhanni bróður
mínum. Móðir mín fór með mig að
Brekkuhúsi fyrir ofan hraun í Eyj-
um til hjónanna Sigurbjargar Sig-
urðardóttur og Sigurðar Svein-
björnssonar,. Þessi góðu hjón sendu
móður minni rúgmjölspoka vorið
sem slysið varð og faðir minn fórst
og sá poki var mikil björg í bú á
þeim tíma. Móðir mín skrifaði þeim
hjónum þakkarbréf f.vrir send-
inguna og eftir það skapaðist vin-
átta sem hélzt ævilangt. I Brekku-
húsum dvöidumst við í tvö ár
þangað til móðir mín fluttist niður í
bæ með Finnboga bróður mínum
sem hafði verið í Þorlaugargerði í
þrjú ár, einum af bæjum Ofanbyggj-
Rabbað við
Friðfinn
Finnsson
frá Odd-
geirshólum
i Eyjum
ara, hjá þeim góðu hjónum Rósu
Eyjólfsdóttur og Jóni Péturssyni.
Ég varð hins vegar áfram í
Brekkuhúsi til tuttugu og fjögurra
ára aldurs og reyndust fósturfor
eldrar mínir hinir beztu foreldrar
en þau áttu tvö börn, Aðalheiði og
Sigurjón. Þau ólu þó upp að meira
og minna leyti átta börn frá öðrum
án nokkurs endurgjalds. Þetta var
mikið fórnarstarf og sýnir vel sam-
stöðu fósturforeidra minna.
Allt hið góða guðs-
blessun að þakka
Þarna ólst ég upp við leik og störf
og alla algenga vinnu eins og mér
var snemma haldið til sem þá var
venja. í byggð Ofanbyggjara þar
sem Brekkuhús er voru 10 bæir og
þar bar Ofanleiti hæst. Þar bjó séra
Oddgeir Guðmundsson með sinni
fjölskyldu. Þessir bæir eru uppi á
miðri Heimaey og er hálfrar
klukkustundar gangur í bæinn.
Þarna bjó mikið gott fólk sem lifði
saman í sátt og samlyndi og það
sannfærði okkur börnin um að allt
það góða sem kæmi fram við okkur
væri Guðs blessun að þakka. Sorg og
gleði koma engum einum við þær
heimsóttu alla byggðina hverju
sinni. Húslestrar voru í heiðri hafð-
ir og okkur börnunum kennt að
virða kristindóminn og sækja kirkj-
una á messudögum. Séra Oddgeir
var mikilsvirtur sem prestur og
héraðshöfðingi. Hann hélt okkur
börnunum fast að fermingarundir-
búningi og að við kynnum okkar
Helgakver rækilega. Hann gaf okk-
ur heilræði sem því miður hafa
mörg gleymst, en sum af þeim man
ég þó ennþá.
Til dæmis sagði hann. Munið þið
börnin góð að kristinn maður gerir
engum vísvitandi rangt til, hann
tekur ekki það sem annar maður á
og hann lætur sér nægja sinn
deildan verð. Hann krefst ekki
hærri launa en hann veit að hann
vinnur fyrir og hann svíkst ekki um
við störf sín. Þetta eru aðeins
nokkrar hinna kristnu dvggða, að
kirkjan á að vera okkur móðir og
griðastaður í ófriði daganna og
gleymum aldrei 14. versinu í fyrsta
Pssíusálmi.
Lausnari venju lær og halt,
lofa þinn Guð og dýrka skalt.
Bænalaus aldrei byrjuð sé
burtför af þínu heimili."
lOára til róðra
úr Klaufinni
„Á þessum tíma gerðu Ofanbyggj-
arar út í Klaufinni við Stórhöfða."
„Já og minn fyrsta róður fór ég í
þaðan með séra Oddgeiri sóknar-
presti og syni hans Sigurði. Þá var
ég á 10. ári og dró nítján fiska. Ég
gaf Jóni í Gvendarhúsi og Sesselíu
konu hans Máríufiskinn og fékk hjá
þeim miklar blessunaróskir fyrir. 15
ára fór ég til lundaveiða í Bjarnarey
sem fullgildur veiðimaður og þar
var ég í ellefu sumur við fuglaveiði
og eggjatöku með ógleymanlegum
æskufélögum.
Byggði húsið á
58 dögum
Árið sem ég fór frá Brekkuhúsi,
1924, tók ég á leigu eina stofu í
húsinu Stað á Helgafellsbraut hjá
þeim heiðurshjónum Sigurbjörgu og
Kristjáni Egilssyni og hafði ég þar
einnig fæði og þjónustu. Lausa-
mennskubréf keypti ég mér um
þetta leyti og það kostaði 12 kr., en
þar með var ég orðinn kóngsins
lausamaður eins og sagt var. Við
fuglaveiði vann ég á sumrin og
byggingarvinnu og sjómennsku á
vetrum, lengst af mótoristi eins og
þá var kallað.“
„Ég hef heyrt að þú hafir, einn af
fáum, byrjað aö byggja áður en þú
giftir þig.“
„Já, ég var trúlofaður og mér
fannst ekki nein framtíð í því að
byrja búskapinn í leiguíbúð. Þá var
það að minn góðkunningi Kristján
Egilsson hvatti mig til að byggja og
bauðst hann til þess að lána mér
2000 kr. og minn góði bróðir,
Finnbogi, hvatti mig einnig og
sagðist hjálpa mér eftir því sem
hann gæti. Með þessum fyrirheitum
byrjaði ég að byggja húsið Heima-
götu 22 árið 1926, eina hæð, þrjár
stofur og eldhús. Um sumarið, 7.
ágúst, varð bróðir minn Finnbogi
fyrir slysi við vélgæzluna og dró það
til dauða hans. Hann hafði verið
vélstjóri hjá ísfélagi Vestmanna-
eyja með Högna frænda sínum frá
Vatnsdal. Hafði hann búið í ný-
byggðu húsi sínu að Heimagötu 26
með móður okkar, en þar hafði ég
eina stofu á leigu og fæði þetta
sumar.
Á Heimagötu 22 áttum við heima
í 8 ár, en þá keypti ég Oddgeirshól-
atúnið og byggði sumarið 1934 húsið
Oddgeirshóla sem nú heitir Stuðlab-
erg. Þarna hafði ég nokkurn búskap
tvær kýr og um 20 kindur og 4—£
hundruð hænsni. Túnið gaf af séi
um 70 hesta af heyi, var um fjórai
dagsláttur að stærð.“
„Það munu hafa verið snögg
handtök við byggingu hússins."
„Þetta var nú reyndar áður en
átta tima dagvinnan kom til sög-
unnar og þá má ef til vill segja að
það hafi verið hraðbygging. Við
byrjuðum að grafa fyrir grunni 1.
júní, en 28. júlí fluttum við inn, eða
eftir 58 daga frá því að byrjað var,
en margt var nú óklárað þótt það
kæmi smátt og smátt. Þarna áttum
við heima í 22 ár, en hófumst þá
handa við að byggja nýja
Oddgeirshóla og nú neðst í túninu
sem síðar varð Hólagata 40. Þar
áttum við heimili í 16 ár, eða þar til
eldgosið flæmdi okkur burtu. Konu
minni, Ástu Sigurðardóttur frá
Nýja kastala á Stokkseyri kvæntist
ég 16. október 1926 og hefur hún
reynzt mér sannur ævifélagi. Því
miður hefur hún búið við mjög
skerta heilsu hin seinni ár. Við
eignuðumst tvo drengi, Finnboga og
Jóhann, og búa þeir báðir í Eyjum
með fjölskyldur sínar."
Vissu allt sem þurfti
úr lífsins skæola
„Þú hefur kallað móður þína og
fóstru stórar í því smáa.“
„Um móður mína og fóstru vil ég
segja þetta. Frá því fyrst ég man
eftir mér að ég flúði til móður
minnar og fórstu með lítinn meidd-
an fingur og tár í auga, þá vissi ég
ávallt að þar fengi ég allt það bezta
til hjálpar og sama var þegar ég
fullorðinn maður talaði við þær um
ýmis framtíðarmál. Margt gat
brugðist, en þær aldrei. Þær höfðu
aldrei setið á skólabekk, aðeins
lífsins skóla, en það var samt eins og
þær vissu það sem þurfti að vita.
Þær áttu mikla góðvild til
samferðamanna sinna og vissu hvað
þær áttu að segja þegar breyskur
meðbróður leitaði til þeirra eða
þegar þær fóru sjálfar óbeðið á fund
slíkra ógæfusamra meðbræðra.
Það má því segja að móðir mín og
fóstra hafi verið stórar í því smáa
eins og kallað er. En hvað er stórt og
hvað er smátt þegar allt kemur til
alls. Sjálfsagt er það eitt stórt.að
vera trúr yfir litlu. Menn í slíkri
þjónustu hafa ætíð verið farsælir."
Þótt Friðfinnur hafi verið kafari í
25 ár er fullmikið sagt að hann hafi
veið í kafi allan þennan tíma, en
hann vann mörg og erfið verkefni á
þeim vettvangi enda gerði Kafara-
félag íslands hann að heiðursfélaga
1958. Þegar innsiglingin í Eyjum
var dýpkuð þannig að hún varð í
rauninni fyrst skipgeng vann Frið-
finnur mikilvægt starf ásamt mörg-
um öðrum og til liðs fengu þeir
grafskipið Getti sem vann við verkið
með tröllslegum hætti undir það
síðasta þegar innsiglingin gat boðið
hvaða skipi landsmanna sem var að
■