Morgunblaðið - 27.11.1979, Qupperneq 8

LANDSPÍTALI — FRAMTÍÐARHUGMYNDIR
Viðtöl:
Fríða Proppé
8
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 1979
Matthías Kjeld stend-
ur hér hjá hluta af
tækjabúnaði deildar
hans. Ljósm. Mbl.
Kristján.
Húsnæðið engan
veginn
iullnægjandi
Kjallarahúsnæðið, sem deild
Matthíasar er staðsett í, er
nokkuð niðurgrafið og gluggar
litlir. Matthías sagði, að þetta
væri einn af þeim fjórum
stöðum, sem rannsóknadeild
spítalans væri staðsett í. „Þetta
er mjög bagalegt. Við þurfum
nokkuð mikið að sækja á milli
deilda og kostar það lélegri
nýtingu á starfskröftum. Eins er
húsnæðið engan veginn full-
nægjandi hvað varðar aðbúnað
starfsliðs. Við handleikum hér
mikið af eldfimum efnum og þó
nú sé búið að koma upp hand-
slökkvitækjum á ganga, þá eru
gluggar þannig staðsettir, að
erfitt yrði að leita útgöngu ef
óhapp yrði. Tækjabúnaður okkar
hér er mjög dýr og það ætti að
vera kappsmál að hann sé stað-
settur í sem öruggustu húsnæði.
Ég geri mér grein fyrir að
húsnæðisvöntunin er brýn á
ýmsum sviðum, s.s. fyrir krabba-
meinslækningar og skurðstofur.
En þróunin verður að vera sú, að
þessi samtengda þjónusta, sem á
rannsóknastofunum fer fram, sé
ekki látin sitja á hakanum."
Matthías sagði í lokin að
honum fyndist nauðsynlegt að
almenningi væri gerð betri grein
fyrir þeirri starfsemi sem færi
fram á rannsóknastofum. „Það
er áreiðanlega algeng mynd, sem
fólk dregur upp af sjúkrahúsi, að
þau séu eingöngu byggð upp af
sjúkrarúmum og læknaliði í
kringum þau — í hæsta lagi er
skurðborð inni í myndinni.
Fæstir gera sér grein fyrir þætti
rannsóknanna. En það er
kannske mest okkur sjálfum að
kenna, sem vinnum við þessi
störf, að láta ekki oftar í okkur
heyra."
Uósm. Mbl. Krtetján.
„ÞETTA er algjört
bráðabirgðahúsnæði
og það er brýnt að þær
rannsóknir, sem hér
fara fram nú og í
framtíðinni, og til-
heyrandi tækjabún-
aður, komist í öruggt
og varanlegt hús-
næði,“ sagði dr.
Matthías Kjeld, sér-
fræðingur í meinefna-
fræði og yfirmaður
rannsóknardeildar 6 í
Landspítalanum, er
blaðamaður heimsótti
hann og starfsfólk
deildarinnar í kjallara
húsnæðis Ljósmæðra-
skólans á Landspítala-
lóð.
SJÚKRAHÚS ER NÁNAST
AÐEINS SJÚKRAHÓTEL
Sjúklingar á
sjúkrahúsum
allt aðrir í dag
„Framfarir í almennri læknis-
fræði hafa orðið geysimiklar á
síðustu 20—30 árum og má rekja
þá framþróun til síaukinnar
tækni í flestum tegundum rann-
sókna, sem sjúklinga varðar.
Mér koma þá sérstaklega í hug
framfarir í meinefnafræði, notk-
un geislavirkra ísótópa með
ýmsum hætti, nýjar aðferðir við
röntgenrannsóknir og notkun
tækja, sem byggja á úthljóði
(ultra-sound) svipað og berg-
málsdýptarmælar. Ég ræði ekki
hér hinar miklu tækniframfarir
í ýmsum greinum skurðlækn-
inga. Möguleikar til að greina
sjúkdóma hafa þannig aukist
geysilega og í framhaldi af því
eru sjúklingar á sjúkrahúsum í
dag allt aðrir en þeir voru fyrir
nokkrum árum og dvelja þar
skemur. Þá má kannske í fram-
haldi af þessu, spyrja þeirrar
spurningar, hvað sé sjúkrahús.
Sjúkrahús er í rauninni saman-
safn ýmissa deilda, þ.e. hinar
ýmsu sjúklingadeildir en auk
þess svokallaðar stoðdeildir, svo
sem margvíslegar rannsókna-
deildir, skurðstofudeildir, end-
urhæfingadeildir o.s.frv. Það er
hlutur stoðdeildanna, sem hefur
farið ört stækkandi á síðustu
árum og án þeirra væri viðkom-
andi stofnun aðeins eins konar
sjúkrahótel. Að mínu áliti eiga
ákvarðanir í húsnæðismálum að
vera í samræmi við þessa stað-
reynd."
A deild Matthíasar fara fram
að hans sögn, mikilvægar horm-
ónarannsóknir, sem hafa stuðlað
að miklum lækningaárangri á
undanförnum árum. Rannsóknir
þessar byggja á mælingum með
geislatópum og ónæmisefnum. Á
deildinni eru ný og öflug tæki og
má þar sérstaklega nefna sjálf-
virka beta- og gammateljara.
Við spurðum Matthías hvers
konar rannsóknir færu þarna
helst fram.
Aukin þekking og
tækni gefur
mikla möguleika
„Þetta eru ýmis konar horm-
— án góðrar
rannsókna-
aðstöðu
óna- og lyfjarannsóknir og hefur
á síðustu árum tekist að ná mjög
langt í greiningu t.d. ýmissa
innkirtlasjúkdóma með þeim.
Skjaldkirtilssjúkdómar eru til-
tölulega algengir og mikið um
hormónamælingar þeirra vegna.
Möguleikar til meðferðar á t.d.
ófrjósemi kvenna, hafa leitt til
þess að nauðsynlegt er að mæla
hormóna frá heiladingli og
kynkirtlum. En sem dæmi um
það hvernig ein staFfsemi
sjúkrahússins binzt annarri má
nefna eftirfarandi sjúkratilfelli.
Skömmu eftir að við byrjuðum
að mæla hormónið aldosterón
sem framleitt er í nýrnahettum,
lagðist sjúklingur inn á tauga-
deild spítalans grunaður um að
hafa fengið heilablóðfall. Sjúkl-
ingurinn reyndist hafa mjög
hækkaðan blóðþrýsting. Við
rannsókn innkirtla, þegar sjúkl-
ingur Iá á lyflæknisdeild, fund-
um við hækkað magn aldoster-
óns í blóði. Á röntgendeild voru
æðar sjúklings þræddar og
sprautað skuggaefni í nýrnaæð-
ar. Kom þá fram æxli í hægri
nýrnahettu og í blóðsýnum tekn-
um frá æðum fannst aukið magn
aldosteróns, sem einnig benti til
æxlis í hægri nýrnahettu. Sjúkl-
ingurinn var því skorinn upp og
fannst þá æxlið, sem var fjar-
lægt og sent í athugun á rann-
sóknastofu í meinvefjafræði. Þar
kom í ljós að um góðkynja æxli
var að ræða, eins og þessi æxli
oftast eru, þótt þau séu hættuleg
vegna hormónaframleiðslu sinn-
ar. Þessi maður er nú heill heilsu
og kominn til vinnu sinnar.
Fyrir u.þ.b. 20 árum hefði hann
dáið innan fárra ára. Nú áttu sex
deildir spítalans þátt í greiningu
og meðferð.
Auðvitað er mögulegt að
senda sýni til rannsókna erlend-
is. Það hefur þó ýmsa annmarka.
Sýni geta eyðilagst í sendingu,
það tekur langan tíma og stund-
um hefur reynst nauðsyn að
senda sjúklinga utan. Það er
sjúklingi nógu erfitt að þurfa að
takast á við sjúkdóm sinn, þótt
erfiðar utanlandsferðir bætist
ekki við og eins er það mjög
kostnaðarsamt. Til eru þær
rannsóknir þó, sem ekki borgar
sig að halda úti hérlendis, vegna
þess hve örsjaldan þarf að fram-
kvæma þær.
Um mikilvægi þess að hafa
hérlendis góðan tækjakost og
tækniþekkingu þarf ekki að fjöl-
yrða. Það er ómetanlegt fyrir
þjálfun nýrra lækna og annars
starfsfólks á sjúkrahúsum og
annars staðar í heilbrigðiskerf-
inu.“
Meinatæknar rannsóknardeildar 6 að störfum.
Kjallarahúsnæðið er nokkuð niðurgrafið eins or sjá
má af staðsetningu glugga. Matthías telur húsnæðið
ófullnægjandi af þessari ástæðu og öðrum, eins og
fram kemur í viðtalinu.