Morgunblaðið - 18.09.1980, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1980
15
Flugturninn á ReykjavíkurftugvulH rétt aftir að íatendingar tóku vió flugvallinum í lok síóari
heimsstyrjaldarinnar.
Þau komu meó Hekluna heim, 12. júní 1947. Hekla var af geröinni Skymaster DC-4 og var fyrsta
millilandaflugvél íslendinga.
Sigurður Helgason, forstjóri Flugleiða:
Aburði um
hlutdrægni
vísa ég á bug
l ANNARRI grein „íslcnska
flu(íævintýrsins“, sem birtist
siðastliðinn þriðjudag, kom
fram mjöjt hörð gagnrýni á
Sigurð Helgason. forstjóra
Flugleiða. Vegna þessa vill Sig-
urður taka fram eftirfarandi:
Vegna síendurtekinna stað-
hæfinga um að ég hafi svikist
undan merkjum Loftleiðamanna
í starfi mínu i stjórn Flugleiða,
langar mig til að undirstrika
eftirfarandi:
Arið 1953 var ég fyrst kosinn í
stjórn Loftleiða og var varafor-
maður þess félags allar götur
fram til sameiningar flugfélag-
anna tveggja, Loftleiða og Flug-
félags íslands, í Flugleiðir hf. Eg
tel mig hafa átt þátt í að byggja
upp starfsemi Loftleiða þau ár
sem ég sat í stjórn og reyndar
var ég fastur starfsmaður fé-
lagsins frá árinu 1961, en þá tók
ég við starfi framkvæmdastjóra
vestan hafs, með aðsetur í New
York.
Ég var eindreginn stuðnings-
maður sameiningar flugfélag-
anna, sérstaklega eftir að skefja-
laus samkeppni þeirra hófst á
leiðunum milli íslands og hinna
Norðurlandanna, bæði félögin
voru þá með þotur í þeim rekstri
og stórfellt tap var á honum hjá
báðum.
Þegar sameiningin var orðin
að veruleika, 1973, taldi ég að
ekki væri lengur um tvö aðskilin
félög að ræða heldur væri hér
eitt fyrirtæki sem öllum, er
félagið varðaði, bæði starfs-
mönnum og stjórnendum, bæri
að styðja. Frá þeim tíma hefi ég
verið eindreginn Flugleiðamaður
og tel mig á engan hátt hafa
dregið taum né hallað á menn
Sigurður Helgason, forstjóri
Flugieiða.
eða málefni úr hvorum armi
félagsins sem menn voru upp-
runnir. Leiðarljós mitt hefir
verið að taka afstöðu í málum
eftir því sem ég taldi félaginu
fyrir bestu.
Ég tel að yfirgnæfandi meiri-
hluti þeirra, sem að sameining-
unni stóðu, hafi haft sömu skoð-
un á þessum málum og ég.
Sjálfur hefi ég unnið heilshugar
að því að Flugleiðir gætu orðið
samstillt, sterkt félag. Á hinn
bóginn verður að játa að vissar
hjáróma raddir hafa heyrst sem
ekki hafa haft þessi sjónarmið
og tel ég að þær raddir hafi
skaðað félagið, bæði inn á við og
út á við.
Þeim áburði, sem að ofan
greinir, varðandi hlutdrægni frá
minni hendi í garð fyrrverandi
félaga minna, vísa ég algjörlega
á bug sem staðlausum stöfum.
að þær verði báðar seldar á
næstunni, en aðra þarf ekki að
afhenda fyrr en í mars, eða þegar
vetraráætlun er að renna út.
Vetraráætlun gerir ráð fyrir svo
til óbreyttu flugi miðað við síðasta
vetur, að undanteknu Ameríku-
fluginu. Þangað verða farnar tvær
ferðir í viku með Boeing-þotu. Til
Kaupmannahafnar verður flogið
tvisvar beint, þrisvar með við-
komu í Osló og einu sinni með
viðkomu í Glasgow, en var áður
tvisvar frá Glasgow. Þrjár beinar
vikulegar ferðir eru til London,
ein til Glasgow og þrjár til Osló,
báðir staðir í tengslum við Kaup-
mannahafnarflug, sem fram er
komið. Leifur Magnússon segir að
gert sé ráð fyrir nægilegu svig-
rúmi til viðbótar áætlunarflugi og
leiguflugi, en frá miðjum desem-
ber og fram í miðjan janúar
verður bætt við þessa áætlun. En
hvaða verkefnum sinna DC-8-þot-
ur félagsins nú þegar þær eru ekki
lengur í Ameríkuflugi?
DC-8 á sölulista
— Flugleiðir hafa haft að und-
anförnu fjórar DC-8-þotur, ein
flýgur á leiðum Air Bahama, ein
var í leiguflugi með varning fyrir
Cargolux og tvær flugu á leiðum
Flugleiða. Við gerum ráð fyrir að
þrjár þessara véla fái verkefni í
vetur, en einni hefur ekki enn
verið ráðstafað, enda hefur ein
DC-8 verið á sölulista. Þegar hefur
verið skýrt frá þessum verkefnum,
ein þotan fer í 12 mánuði til
Senegal, í þessum mánuði hefst
pílagrímaflug og leiguverkefni eru
til árs hjá Air India.
Þarf að segja upp flugliðum
þrátt fyrir þessi verkefni fyrir
DC-8-þotur?
17% fækkun
erlendra ferðamanna
— Já, þessi verkefni eru ekki
eins mannfrek og áætlunarflugið,
sem sinnt hefur verið með þeim,
þannig að óhjákvæmilega kemur
til einhverra uppsagna flugliða.
Það er alltaf erfiðara að draga
saman en byggja upp, en við
sjáum ekki aðra leið út úr vand-
ræðunum en þessa. Við teljum
engan grundvöll fyrir því að halda
áfram hefðbundnu flugi með far-
þega milli Luxemborgar og
Bandaríkjanna og Flugleiðir geta
ekki áfram greitt hallann af þeim
rekstri. Ef það verður hins vegar
ofan á hjá íslenskum stjórnvöld-
um og yfirvöldum í Luxemborg, að
fara fram á það við Flugleiðir að
fljúga þessa leið áfram, þá munum
við gera það, komi til ákveðin
aðstoð frá þeim. Á þessu ári hefur
orðið um það bil 17% fækkun
erlendra ferðamanna til landsins
og ég tel að sú fækkun eigi sér
ekki aðeins stað vegna fargjalda,
heldur og vegna þess hve ísland er
orðið dýrt land og það hefur sín
áhrif.
60 milljóna
króna sparnaður
Að lokum ræddi Leifur Magn-
ússon nokkuð um eldsneytismálin,
en þau eru eitt stærsta vandamál-
ið í flugrekstri í heiminum í dag.
Verð eldsneytis hækkaði um 100%
frá ársbyrjun til ársloka síðasta
árs eins og fram hefur komið.
— Meðaleldsneytisnotkun
þotna félagsins á hverja flugstund
reyndist nokkru minni í júní og
júlí í ár miðað við sömu mánuði í
fyrra og er það mjög hagstæð og
ánægjuleg þróun. Meðalnotkun
eldsneytis DC-8-vélanna var 2,2%
lægri og hjá B-727/100C-vélunum
tveimur 5,1% lægri. Þetta er
félaginu mikils virði á þessum
tímum rekstrarerfiðleika og ber
að þakka flugáhöfnum þeirra þátt
í þessum sparnaði, sem m.a. hefur
náðst með nýjum aðflugsaðferð-
um. Áætlað er að þessi sparnaður
í eldsneytisnotkun í júní og júlí
samsvari kringum 60 milljónum
króna. Þá hefur eldsneytisnotkun
nýju B-727/200-vélarinnar reynst
verulega lægri en búist var við. Sé
meðaleldsneytisnotkun í júní og
júlí borin saman á DC-8-þotum og
nýju þotunni, kemur í ljós að á
hverja klukkustund og framboðið
sæti, þ.e. frá því þota ekur frá
stæði og þar til hún stöðvast eftir
flug, er meðalnotkun DC-8 vél-
anna 3,8% meiri og B-727/100C-
vélanna 22,8% meiri en hjá nýju
þotunni.
Samkeppni á
öllum sviðum
Flugleiðir eru ekki eina flugfé-
lagið í heiminum, sem á í rekstr-
arerfiðleikum að stríða og er
lesendum vafalaust kunnugt af
fréttum og frásögnum, að víða
berjast flugfélög í bökkum og slást
í gífurlegri samkeppni um hvers
kyns flutninga. Gildir þetta jafnt
um leigu- sem áætlunarflug svo og
fragtflutninga. Verst hafa komið
við flugfélögin hinar tíðu hækkan-
ir á eldsneyti, en verð þess hefur
tvöfaldast frá árslokum 1978 til
ársloka 1979 og þrettánfaldast á
sl. 10 árum miðað við Bandaríkja-
dal. Flugfargjöldin hækka nokkuð
í kjölfarið, en þrátt fyrir það
halda þau ekki í eldsneytishækk-
anir og þess vegna þrengir nú að
og hækkanir hafa óneitanlega í
för með sér nokkra fækkun far-
þega. Hlutfall eldsneytiseyðslu
hjá Flugleiðum er nú talið 28,1%
af heildarrekstrarkostnaði, en var
18,8% í árslok 1978.
Undirboð og
glundroði
Önnur ástæða erfiðleika í flug-
rekstri, a.m.k. á Atlantshafinu, er
sú stefna Bandaríkjastjórnar í
flugmálum að gefa verðlagningu
frjálsa í október 1978. Ríkir nú
algjört frjálsræði um það hvernig
flugi er hagað á flugleiðum inn-
anlands í Bandaríkjunum og milli
þeirra og annarra landa sem
samið hafa um gagnkvæmt flug.
Þessi „free skies" stefna eða
frjálsræðisstefna Carters forseta
hefur orðið til þess að nýir spá-
menn hafa risið hjá flugfélögum
og á nýjum og eldri flugleiðum
yfir hafið ríkir nú nánast glund-
roði í undirboðum og samkeppni
félaganna. Flutningar í Banda-
ríkjunum jukust í fyrstunni við
breytinguna, en hafa nú dregist
saman að meðaltali um 1,2%
fyrstu sex mánuði ársins miðað
við síðasta ár.
Dregur frelsið úr
samkeppni?
Talsmenn flugfélaga og flug-
málasamtaka hafa látið ýmis orð
falla um þessa frjálsræðisstefnu
og forseti IATA, Roman A. Cruz,
sem er forstjóri Philippine Airlin-
es, hefur m.a. sagt: Fræðilega séð
er kenningin um frjálsa sam-
keppni flugfélaga falleg og freist-
andi, en hún stenst ekki stað-
reyndir lífsins og varaði hann m.a.
við hættunni af of mikilli og
hraðri aukningu á sætaframboði.
Síðan segir hann: „Það þarf nýja
skipan flugmála í heiminum. Én
það er ekki eitt land, sem á að
skapa hana og krefjast þess, að
allir aðrir lúti henni. Hér þurfa öll
lönd heims að leggjast á eitt um
skipan mála.“ Economist sagði um
þessi mál: „Sumir framámenn
flugfélaga hafa spáð því, að hin
nýja stefna Bandaríkjanna í flug-
málum verði til þess að stórfækka
flugfélögum í innanlandsflugi í
landinu, þannig að meiriháttar
flugfélög verði ekki nema sex eða
sjö. Þetta getur sem sagt orðið
afleiðingin af hinni auknu sam-
keppni — og geta menn rétt
ímyndað sér hvort sá var tilgang-
urinn.“
Minna um ferðalög
Þriðja ástæða kreppunnar í
flugheiminum er versnandi efna-
hagsástand á Vesturlöndum. Mjög
hefur dregið úr ferðalögum fólks
hvar sem er og eru ýmsar skýr-
ingar nefndar í því sambandi.
Kaupmáttur er víða nokkuð lægri
en oft áður og eitt það fyrsta sem
menn minnka við sig eru ferðalög.
Dýrtíð hefur í för með sér hvers
SJÁ NÆSTU SÍÐU