Morgunblaðið - 18.09.1980, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1980
27
Sumir tala ævinlojía létt um
aivarleg eíni. Þeir Septem-
menn tala helzt aldrei alvar-
lega, jafnvel ekki um myndlist.
Það er liðin vikan frá þvi ég
talaði við Septem-mann siðast.
Mér þóttu þetta svo skemmti-
legir kallar, að ég notaði tæki-
færið, þegar ég frétti, að sýn-
ingu þeirra væri að ljúka og
spjallaði við þá hvernig hefði
gengið.
Breytingin
Á Kjarvalsstöðum vóru þeir
aðeins tveir, þegar ég kom,
Valtýr Pétursson og Jóhannes
Jóhannesson.
— Það er gott þú komst, sagði
Valtýr, við vórum nefnilega að
auka við sýninguna. Þetta eru
tólf litlar myndir, sem við höfum
sett hér upp við innganginn í
salinn. Þetta er einskonar inn-
gangsfrétt. Okkur kom þetta
bara ekki í hug fyrr, en þetta er
svo miklu skemmtilegra, eins og
þú sérð. Helvítis veggirnir vóru
steindauðir.
Jóhannes og Valtýr og á milli þeirra Valtýr og Þorvaldur, Guðmunda fyrir ofan Valtý.
Sýningu Septem að ljúka
Er það nú lika til?
Við settum okkur þrír og
tókum að spjalla.
— Ekkert viskí hjá ykkur í
dag? — Nei, ekkert viskí hjá
okkur í dag.
— Viskí, segirðu, það minnir
mig á það, segir Valtýr, að væri
maður drykkfelldur alkohólisti,
þá myndi maður segja að lifi-
standardinn hefði hækkað með-
an sýningin okkar stóð!
— Eru þeir líka til, spurði
Jóhannes, drykkfelldir alkahól-
istar.
Aðsóknin
Nú gekk maður í salinn. — Þá
er sá fyrsti kominn, segir Valtýr,
og svo kemur hinn fyrir lokun.
Nei, neineinei, auðvitað er það
ekki svo slæmt. En aðsóknin
hefði mátt vera betri. Veðrið
hefur verið svo gott undanfarið
og öllum til blessunar — nema
okkur. Við erum samt ánægðir.
Gunnar í Geysi
Talið barst að Gunnari Sig-
urðssyni í Geysi.
— Hann átti geysilega gott
málverkasafn og hafði auga með
okkur í Septem-hópnum — það
er kannski týpískt að hann var
eineygur.
Gunnar kom á vinnustofur
okkar og sá þar myndir, sem við
vórum kannski ekki alltof
ánægðir með, og hann var svo
ákveðinn, að við létum hann
hafa þær flestar fyrir rest. Sum
þessara verka myndum við
aldrei sýna. Ekki það að Gunnar
væri ekki smekkmaður, heldur
eru svona tiktúrur í okkur sum-
um.
Hann Nay
— Ég hef nú aldrei málað
nema góðar myndir, Valli minn,
þú þarft ekki að hafa áhyggjur
að því, segir Jóhannes.
— Já, þú ert tekinn að eldast
svona, segir Valtýr.
— Einu sinni héldu tveir mál-
arar sýningu saman og þegar
blaðamenn kómu, sagði annar að
oft hefði hann gert skárri mynd-
ir, en hinn var harður á því að
hann hefði aldrei málað betur.
Hann er nú öllum gleymdur, sá
hæverski, en hinn er heims-
þekktur, það var Nay.
— Já, var það Nei.
Svona er
maður gamall
Safnið hans Gunnars, það er
hjá ekkjunni, segir Valtýr. Jú,
það var sýnt úr því á Kjarvals-
stöðum fyrir nokkrum árum.
Það var þá sem ég spurði hana
Guðrúnu: — Heyrðu Guðrún,
hvenær málaði hann Kalli Kvar-
an þessa mynd? — Ja, það veit
ég ekki, sagði Guðrún, en það
stendur Valtýr aftan á henni.
Kjarval og Geir
Hallgrímsson ...
Við tölum um húsið. Við kunn-
um að segja þér þegar fyrsta
skóflustungan var tekin. Það var
æði kómísk athöfn.
Eftir að Listamannaskálinn
datt uppfyrir skapaðist mesta
vandræða ástand, þar til Geir
Hallgrímsson tók af skarið og
tengdi nýtt sýningarhús nafni
Kjarvals og fékk gamla manninn
til að taka fyrstu skóflustung-
una. Við vórum þá í stjórn ég og
Sigurður Sigurðsson og annar til
sem ég man ekki í augnablikinu.
Kjarval var með mikla reku og
mokaði í poka. Þegar hann hafði
fyllt pokann, tók hann úr vasa
sínum snærisspotta að íslensk-
um sið, og batt fyrir pokann og
rétti Geir Hallgrímssyni. Svo sté
kallinn aftur til okkar Sigurðar
og hvíslaði að okkur: Jæja, piltar
nú gildir það hold kjaft! Það var
líka rétt, málið var komið í
hendur borgarinnar. Það var
einhver sem sagði, að þessi
merkispoki væri nú geymdur á
Korpúlfsstöðum, sem einn af
dýrgripum Borgarsafnsins ...
Að skrifa stórt...
— Heyrðu, þú verður að
hvetja fólk til þess að missa ekki
af þessari beztu sýningu ársins.
Hún stendur fram á sunnudags-
kvöld og ekki lengur.
— Þetta er nú orðin heil bók
hjá honum, segir Jóhannes.
— Nei, nei, segi ég, ég skrifa
bara svo stórt.
— Já, þú skrifar stórt, segir
Valtýr, ég þekki annan til sem
skrifar stórt. Það er hann Vet-
urliði Gunnarsson. Hann skrifar
svo stórt, að hann fyllir allar
gestabækur hvar sem hann kem-
ur.
— Já, hann skrifar stórt, seg-
ir Jóhannes, — í gestabækur.
Valtýr keyrði mig ofaná
Mogga. Á leiðinni töluðum við
illa um sálfræðinga.
—J.F.Á.
Samstarfsverkefni um hönnun og rað
smíði fiskiskipa er vel á veg komið
FÉLAG dráttarbrauta og skipa-
smiðja hefur i samráði við iðnað-
arráðuneytið og sjávarútvegs-
ráðuneytið hrundið af stað sér-
stöku þróunarverkefni í skipa-
smíðum, sem miðar að því, að hér
á landi verði hönnuð og raðsmið-
uð fiskiskip, en fyrirsjáanleg er
mikil endurnýjun hér á landi.
Vegna máls þessa var boðað til
hlaðamannafundar i vikunni. þar
sem mættir voru fulltrúar félags-
ins, starfsmenn verkefnisins og
fulltrúar ráðuneytanna.
Þar kom fram, að íslenzkur
skipaiðnaður standi nú á krossgöt-
um. Fiskibátar af stærðinni 20—
250 brúttórúmlestir, þ.e. vertíðar-
bátar, rækjubátar og fleiri eru nú
að komast á jafn úrelt tæknistig
og síðutogararnir gömlu, þegar
hafist var handa um endurnýjun
þeirra á sínum tíma.
„I byrjun þessa árs voru 255
skip íslenska fiskiskipaflotans 20
ára eða eldri og eftir 2—3 ár verða
þau orðin meira en 400. Langsam-
lega flest þessara skipa eru af
áður nefndri stærð. Það er því
ljóst, að hvað svo sem líður
athugunum á hagkvæmustu stærð
fiskiskipastólsins, mun eðlilega
skapast mikill þrýstingur frá út-
gerðarmönnum um endurnýjun
þessa hluta flotans alveg á næst-
unni. Er sá þrýstingur raunar
þegar hafinn, sbr. óskir Vest-
mannaeyinga o.fl. um innflutning
allmargra alhliða fiskiskipa frá
Póllandi. Það fer því ekkert á milli
mála, að mikill markaður verður
fyrir báta af þessari stærð á
næstu árum, auk nýsmíði skuttog-
ara og annarra bátastærða," sagði
Þórleifur Jónsson, framkvæmda-
stjóri félagsins, en hann er jafn-
framt formaður verkefnisstjórn-
ar.
„Ekki er ennþá ljóst í hvaða
farveg þessi endúrnýjun muni
beinast, eða hve mikil hún verður
mælt í brúttórúmlestum og fjölda
skipa. Leggja verður áherslu á, að
íslenskur skipaiðnaður er fyrir
margra hluta sakir betur undir-
búinn en áður, til að takast á við
enduruppbyggingu fiskiskipaflota
landsmanna. Á hinn bóginn er
ljóst, að hér er fyrirsjáanleg svo
stórkostleg endurnýjunarsveifla,
að verði ekkert að gert, hefði það í
för með sér gífurlega innflutn-
ingsb.vlgju í líkingu við þá, er
skuttogarinnflutningurinn var
sem mestur. Fari svo mun það
hafa ófyrirsjáanlegar afleiðingar
fyrir íslenskan skipaiðnað og ann-
að atvinnulíf í landinu. Samstillt
átak skipasmíðastöðvanna í sam-
vinnu við opinbera aðila, útvegs-
menn o.fl. gæti aftur á móti komið
í veg fyrir þessar miður æskilegu
afleiðingar.
Félag dráttarbrauta og skipa-
smiðja er þeirrar skoðunar, að
jafnframt því, sem hér er að
skapast mikið hættuástand, þá sé
hér einnig að skapast tækifæri til
verulegs átaks í íslenskri skipa-
smíði, ef rétt verður við brugðist.
Félagið telur að annars vegar
þurfi að huga að því, hvaða
skipategundir og stærðir munu
leysa þessa gömlu báta af hólmi,
og hefjast handa við hönnun nýrra
íslenskra vertíðarbáta. Slíkt hefur
verið gert víða erlendis, t.d. í
Noregi og Kanada, í tengslum við
nýtingu nýrrar fiskveiðilögsögu.
Ilins vegar þarf að gera ráðstaf-
anir til þess að íslendingar geti
smíðað sjálfir mestan hluta af
þessum skipum á samkeppnishæfu
verði. Til þess þarf annað tveggja,
að tryggja mikla aukningu á
afkastagetu þeirra stöðva, sem
geta smíðað báta af þessari stærð,
eða að nýta afkastagetuna með
umfangsmikilii samvinnu og
raðsmíði. Það krefst aftur á móti
góðrar og vel útfærðrar hönnunar,
svo og þess, að leyft sé að smíða án
þess að kaupsamningur hafi fyrir-
fram verið gerður um hvern bát.
Félag dráttarbrauta og skipa-
smiðja telur nauðsynlegt, að fljótt
sé við brugðist, og að þessi mál
verði leyst með einu samstilltu
átaki margra aðila. Félagið hefur
því í samráði við iðnaðarráðuneyt-
ið og sjávarútvegsráðuneytið
hrundið af stað sérstöku þróunar-
verkefni, sem ætlað er að búa
íslenskan skipaiðnað undir að
leggja sinn skerf til að hafa áhrif
á þessa þróun. Iðnrekstrarsjóður,
Iðnþróunarsjóður og iðnaðarráðu-
neytið hafa ákveðið að veita fjár-
magnsfyrirgreiðslu til verkefnis-
ins. Samin hefur verið ýtarleg
starfslýsing fyrir verkefnið og er
þar gert ráð fyrir nánu samráði
við ýmsar stofnanir og einstakl-
inga, sem í daglegu starfi hafa
meiri eða minni afskipti af ýmsum
ytri skilyrðum íslensks skipaiðn-
aðar.
Samstarfsverkefnið um hönnun
og raðsmíði fiskiskipa er nú þegar
komið allnokkuð á veg. Má raunar
segja, að verkefnið sé nú statt á
nokkrum krossgötum, þar sem
fyrir dyrum stendur skipuleg
kynning meðal íslenskra útvegs-
manna á þeim hönnunardrögum
að skipum, sem nú liggja fyrir,
auk kynningar verkefnisins í
heild," sagði Þórleifur ennfremur.
Annars má segja í stuttu máli,
að samstarfsverkefnið um hönnun
og raðsmíði fiskiskipa hafi eftir-
farandi meginmarkmið:
Sýna fram á endurnýjunarþörf
bátaflotans.
Hanna í samráði við útgerðar-
aðila og þátttökufyrirtækin, þrjár
til fjórar gerðir alhliða fiskiskipa
með mestu lengd milli 20—39
metra.
Vinna sem mest af hönnunar-
vinnu á samstarfsgrundvelli í því
augnamiði að lækka kostnaðinn.
Gera samræmdar og ítarlegar
tilraunir með líkön af þeim skip-
um sem hönnuð verða, til að
tryggja sjó- og mótstöðuhæfni
þeirra.
Koma af stað og samræma
raðsmíði þeirra skipa sem ákveðið
verður að smíða hjá íslenskum
skipasmíðastöðvum eftir ofan-
greindum teikningum og ná með
þeim hætti fram sem skemmstum
smíðatíma og lægstu söluverði.
Skapa — með þessu samstarfs-
verkefni — grundvöll fyrir því að
stjórnvöld og fjármögnunaraðilar
samþykki að umrædd raðsmíð
fiskiskipa fari fram án þess að
kaupsamningar hafi verið gerðir
fyrirfram.
I verkefnisstjórn eru: Þórleifur
Jónsson, Emil Ragnarsson, Jafet
Ólafsson, Bjarni Einarsson og
Matthias Sveinsson, en fram-
kvæmdastjóri er Ingólfur Sverris-
son. Tæknilegir verkefnisstjórar
eru Steinar Viggósson og Þor-
steinn Már Baldursson.