Morgunblaðið - 22.05.1981, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. MAÍ 1981
15
Kviðdómur
á rökstóla
I^ondon. 21. maí. AP.
DÓMARINN í máli kvenna-
morðinKjans Peter Sutclifíes,
sem gengur undir nafninu
„Yorkshire Ripper“, minnti
kviðdómendur á það i dag að
Sutcliffe hefði kallað sig
„ófreskju", en sagði þeim að þeir
ættu ekki að taka afstöðu til
þess fyrr en í lokin hvort fjölda-
morðinginn væri geðveikur eða
kaldrifjaður morðingi.
Sir Leslie Boreham dómari
sagðist mundu segja kviðdómin-
um að setjast á rökstóla í fyrra-
málið eftir lokaræðu sína.
Geðlæknar sækjanda og verj-
anda segja að Sutcliffe sé ofsókn-
arbrjálaður geðklofi. Sutcliffe
hefur játað að hafa orðið 13
vændiskonum að bana, en segist
ekki hafa verið með réttu ráði
þegar hann framdi morðin.
SUTCLIFFE í VITNASTÚKUNNI Peter Sutcliffe, sem
hefur játað á sig morð á 13 konum og gengur undir nafninu „Yorkshire
Ripper", í vitnastúkunni í Old Bailey í London þegar hann sagði að hann
hefði talið sig „“útvalinn af guði“ til að drepa vændiskonur af því þær
bæru ábyrgð á erfiðleikum sem hann ætti við að stríða í hjónabandinu.
Kviðdómur hlustar á. Teikning listamanns (Julia Quenzler).
Stjórnin á Spáni
fær sérstök völd
Madrid. 21. maí. AP.
PINGIÐ á Spáni hefur samþykkt
lög, sem veita stjórnvöldum sér-
stök „neyðarvöld" til að hand-
taka menn að vild, leita á heimil-
um, hlera öll fjarskipti, loka
dagblöðum. gera borgara land-
ræka. banna verkföll og fyrir-
skipa útgöngubann.
Aðeins sjö Baskar greiddu at-
kvæði gegn frumvarpinu og 21
kommúnisti sat hjá í atkvæða-
greiðslu neðri deildar þingsins, en
öldungadeildin hefur þegar sam-
þykkt það.
Sumar ráðstafanirnar, sem
kveðið er á um í frumvarpinu, eru
harðari en nokkrar ráðstafanir
sem var beitt á valdaárum Franc-
isco Francos einræðisherra.
Jafnframt bendir margt til þess
að ríkisstjórn Leopoldo Calvo Sot-
elo forsætisráðherra hafi jafnvel
ennþá róttækari ráðstafanir til
athugunar til þess að stemma
stigu við hryðjuverkastarfsemi
skilnaðarsinna Baska, þremur
mánuðum eftir hina misheppnuðu
byltingartilraun og í kjölfar
morða á 10 hermönnum á þessu
ári.
Samkvæmt óstaðfestum frétt-
um hafa nokkrar brynvæddar
sveitir verið sendar frá Madrid til
þess að aðstoða í baráttunni gegn
hryðjuverkamönnum á Norður-
Spáni.
Skýrt hefur verið frá handtök-
um 10 grunaðra hryðjuverka-
manna í viðbót í San Sebastian og
þar með hafa tæplega 75 verið
teknir höndum á undanförnum
hálfum mánuði.
Svíþjóð:
Ovænt endalok
Telub-málsins
Frá (luófinnu Ravrnarsdóttur. fróttaritara Mbl. í Stokkhúlmi. 21. maí.
SÆNSKA Telub-málið svokallaða fékk óvænt endalok laust fyrir
miðnætti í nótt. þegar aðeins einn af þremur ráðherrum fékk
áminningu frá sænska þinginu fyrir vanrækslu í störfum. Þrír
ráðherrar og fyrrverandi ráðherrar áttu í gær von á því. að þingið
samþykkti vítur á þá fyrir vanrækslu í störfum í sambandi við
hernaðarlega menntun líbýskra hermanna við ríkisfyrirtækið
Telub.
Jafnaðarmenn og kommúnistar
vildu veita ráðherrunum þessa
áminningu en borgaraflokkarnir
voru á móti því. Tveir ráðherr-
anna eru úr Hægri flokknum og
einn úr Miðflokknum. Þingmaður
Þjóðarflokksins, Per Wátberg,
hafði lýst því yfir, að hann myndi
styðja jafnaðarmenn og komm-
únista, sem þar með fengju meiri-
hluta þingsins með sér. Allt benti
því til þess, að áminning ráðherr-
anna þriggja yrði staðreynd inn-
an nokkurra klukkustunda. Þá
gerðist það sem ekki hefur gerst í
manna minnum í sænska þing-
inu.
Kommúnistar rufu flokks-
eininguna og tveir þeirra, Jörn
Svensson og Oswald Söderqvist
fóru sínar eigin götur og fylgdu
borgaraflokkunum í tveimur af
þremur atkvæðagreiðslum. Það
þýddi að hvorki Karen Söder,
fyrrum utanríkisráðherra né Eric
Krönmark, fyrrum varnarmála-
ráðherra fengu nokkra áminn-
ingu. Eini ráðherrann sem fékk
áminningu þingsins var því Staff-
an Burenstam-Linder, fyrrum
viðskiptamálaráðherra.
Mikil undrun og ringulreið
varð í þinglnu eftir þessi óvæntu
málalok. Ekki síst hjá Jafnaðar-
mönnum, sem voru þess fullviss-
ir, að Karen Söder fengi áminn-
ingu. Jafnaðarmenn höfðu meira
að segja lýst því yfir, að ófært
væri að hún gæti tekið sæti í
nýrri ríkisstjórn Thorbjörn Fáll-
dins. Það væri að sýna sænska
þinginu lítilsvirðingu, sögðu þeir.
Astæðan fyrir ákvörðun
kommúnistanna tveggja að fylgja
borgaraflokkunum í þessu máli,
er sú, segir Jörn Svensson, að hér
sé um að ræða réttarfarslega hlið
málsins, ekki stjórnmálalega:
„Andstæðingar manns í stjórn-
málum verða að fá heiðarleg
réttarhöld. Hversu andvígur
maður er skoðunum þeirra,"
sagði hann. v
Þrýstingur á Pólland eykst
Moskvu. 21. maí. AP.
PRAVDA varaði í dag við til-
raunum til að draga úr áhrifum
kommúnista í Póllandi og sagði
að hreinsanir i flokknum „væri
ekki hægt að þola“. Árás blaðsins
virðist til þess ætluð að koma í
veg fyrir of miklar breytingar
fyrir pólska flokksþingið 14. til
18. júlí.
Blaðið sagði að nokkur þúsund
manns hefðu verið reknir úr
flokknum af ýmsum ástæðum á
síðustu mánuðum, en herferð gegn
mönnum, sem hefðu beitt sér gegn
„sosíalískri þróun“ Póllands,
mætti ekki leiða til „gerræðislegra
aðgerða" gegn „tryggum flokks-
mönnum."
Jafnframt lauk í dag Prag-
heimsókn Nicolae Ceausescu Rúm-
eníuforseta, hinni fyrstu síðán
1968, með áskorun hans um leið-
togafund kommúnistaríkjanna, en
heimsókn hans er talin vináttu-
vottur við Moskvu-stjórnina. Orð-
rómur er um að slíkur leiðtoga-
fundur verði haldinn í Prag í
næsta mánuði.
Ceausescu lauk heimsókninni
með því að koma fram ásamt
Gustav Husak, leiðtoga Tékkóslóv-
akíu á „tékknesk-rúmenskum vin-
áttufundi", sem var sjónvarpað.
Tékkar hafa harðast gagnrýnt
þróunina í Póllandi og Husak
sagði í ræðu sinni að menn hefðu
ennþá áhyggjur af ástandinu þar.
Ceausescu minntist ekki á Pólland
í sinni ræðu, en ítrekaði að virðing
fyrir sjálfstæði og fullveldi og
réttur hvers lands til að leysa
eigin vandamál væri sem fyrr
stefna Rúmena.
Austur-þýzka blaðið Neues
Deutchland gagnrýndi Pólverja í
dag annan daginn í röð og sakaði
suma pólska embættismenn um að
beygja sig fyrir „gagnbyltingar-
þrýstingi“ hreyfingarinnar Solid-
arnosc og neita því að ástandið í
landinu versnaði.
Babiuch rekinn
Edvard Babiuch fyrrverandi
forsætisráðherra, sem hækkaði
kjötverð í fyrra og olli þar með
verkamannaókyrrðinni, hefur ver-
ið rekinn úr kommúnistaflokknum
á fundi í Minsk Mazowiecki, um 35
km fyrir austan Varsjá, þar sem
hann reyndi að útskýra gerðir
sínar, skv. blaðafréttum.
Verkalýðsleiðtoginn Lech Wal-
esa hefur þegið boð um að heim-
sækja Bandaríkin í sumar og
segist fara ef ástandið í Póllandi
leyfi það að sögn talsmanns fyrir-
tækis í Fíladelfíu sem framleiðir
fryst fiskflök. Starfsmaður fyrir-
tækisins er í Póllandi til að ganga
frá sendingu og dreifingu mat-
væla.
Fósturfaðir Walesa, Stanislaw,
hafði áður sagt í Pittsburgh að
Walesa kynni að fara til Banda-
ríkjanna í haust til að kynna sér
bandarísk verklýðsfélög.
Ilóísamur í skoðunum
og laginn sáttasemjari
PIERRE MAUROY, sem hcfur
verið tilnefndur forsætisráð-
herra í fyrstu sósialistastjórn
Frakklands siðan 1958. er hóf-
samur í skoðunum og mun með-
al annars gegna þvi hlutverki að
fá hikandi kjósendur til að
styðja vinstri flokkana i þing-
kosningunum í næsta mánuði.
Mauroy er 52 ára gamall há-
skólaprófessor og hefur lengi
verið talinn annar valdamesti
maður sósíalista næst á eftir
Francois Mitterand. Hann var
einn helzti stjórnandi kosninga-
baráttu Mitterands og var aðal-
talsmaður hans fyrir kosningarn-
ar. Hann hefur verið borgarstjóri
iðnaðarborgarinnar Lille í
Norður-Frakklandi síðan 1973 og
jafnframt verið fulltrúi borgar-
innar á þingi.
Kunnugir segja að Mauroy til-
heyri sósíaldemókrata-armi sósí-
alistaflokksins og hófsamar skoð-
anir hans ollu ágreiningi milli
hans og Mitterands í efnahags-
málum 1979, en sá ágreiningur
stóð þó ekki lengi.
Á þeim tíma snerist Mauroy á
sveif með gömlum vini sínum,
hagfræðingnum Michel Rocard,
sem beitti sér fyrir því að horfið
yrði með öllu frá hefðbundinni
hagfræði sósíalista og raunhæf-
ari afstaða tekin. Mitterand vís-
aði sjónarmiðum Rocards á bug,
ef til vill til að fá kommúnista-
flokkinn á sitt band, en draumur
hans var „bandalag vinstri-
manna.“ Mitterand stóð einnig af
sér tilraun Rocards til þess að
verða leiðtogi flokksins og var
valinn forsetaframbjóðandi.
Mauroy lýsti þegar í stað yfir
stuðningi við Mitterand og gat
fengið Mitterand og Rocard og
stuðningsmenn þeirra til að
semja frið í tæka tíð svo að
sósíalistaflokkurinn gæti gengið
sameinaður til kosninga.
Þar sem Mauroy er talinn hafa
orð fyrir að vera hófsamur í
skoðunum og hafa ágæta hæfil-
eika til að miðla málum er búizt
við að hann geti stuðlað að því að
eyða þeim ugg íhaldssamra kjós-
enda að Mitterand muni sveigja
of langt í vinstriátt.
Og þar sem Mauroy hefur lengi
verið sósíalisti er einnig talið að
hann geti stuðlað að því að draga
úr þeim ugg kommúnista að
Mitterand standi alltof langt til
hægri.
Mauroy gekk í æskulýðshreyf-
ingu sósíalista 16 ára gamall og
var leiðtogi hennar 1950 til 1958.
Á þeim árum varð hann vinur
Rocards. Árið 1963 var hann
kosinn í landstjórn þáverandi
sósíalistaflokks og þremur árum
síðar varð hann einn af aðalritur-
um hans. Hann sat í fram-
kvæmdastjórn bandalags vinstri-
flokkanna undir forystu Mitter-
ands 1965-1968.
Hann hefur gegnt ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir sósíalista-
flokkinn, sem hann og Mitterand
mynduðu úr ýmsum stríðandi
flokksbrotum 1971. Hann var
kosinn á Evrópuþingið 1979, en
sagði af sér ári síðar þar sem
reglur sósíalistaflokksins banna
að sami maður gegni tveimur
embættum fyrir landið samtímis.
Kona hans er Gilberte, fædd
Deboudt, og þau eiga einn son.