Morgunblaðið - 22.05.1981, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. MAÍ 1981

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aóalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aóalstræti 6, sími 22480. Afgreiósla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuói innanlands. í lausasölu 4 kr. eintakió.
Stefnuleysi í kjaramálum
Guðmundur J. Guðmundsson alþingismaður og forseti Verka-
mannasambands íslands var einn ræðumanna Alþýðubanda-
lagsins í útvarpsumræðunum á þriðjudagskvöldið. Þar gafst
honum kjörið tækifæri til að skýra sjónarmið sín til hækkunar
þingfararkaups í janúar sl. og gagnrýna þá þingmenn, sem hann
þá taldi „skinhelga", ef þeir ætluðu að taka við launahækkuninni.
Auðvitað notaði Guðmundur J. Guðmundsson ekki tíma sinn í
umræðunum til að halda þessu máli á loft, enda samrýmdist það
ekki þungamiðjunni í ræðu hans, að alþingismenn skyldu muna
það fyrst og síðast „að þeir hafa dýpstu skyldurnar við þá sem
lægst hafa launin ...“
Mestum tíma ræðu sinnar varði Guðmundur J. Guðmundsson
til að ráðast á lækna fyrir kjarabaráttu þeirra auk þess sem hann
nefndi flugmenn einnig, þegar hann talaði um kröfur „forrétt-
indahópa", eins og hann orðaði það, sem sæktu fram „utan
samninga". Athygli vakti, að Guðmundur J. minntist ekki á
fóstrur í þessu samhengi, enda mun kjarabarátta þeirra vera
honum of skyld eins og hækkun þingfararkaups. Eftir að hafa
ráðist heiftarlega á lækna, tók Guðmundur J. Guðmundsson til
við að rökstyðja réttmæti þess, að ríkisstjórnin lækkaði laun
manna með lögum um 7% 1. mars síðastliðinn. Þar með brá
forseti Verkamannasambandsins sér í svipað gervi og Ásmundur
Stefánsson forseti Alþýðusambands Islands, sem tók að sér um
áramótin að gegna blaðafulltrúastörfum fyrir ríkisstjórnina til
kynningar á bráðabirgðalögunum um kauplækkunina. Dómur
Þjóðhagsstofnunar um þau lög er á þann veg, að veigamesti
þáttur þeirra hafi verið kaupskerðingin, án hennar hefði
framfærsluvísitalan hækkað um 15—16% frá febrúar til maí.
I ræðu sinni taldi Guðmundur J. Guðmundsson, að á sínum
tíma hefði ekki verið unnt að mynda stjórn með Geir
Hallgrímssyni, af því að í stjórnarmyndunarviðræðum hafi hann
krafist „afnáms vísitölugreiðslu á kaup, til þess að hindra
verðbólgu". Og síðan segir forseti Verkamannasambandsins:
„Baráttan gegn verðbólgunni virðist vera eingöngu gegn launum
en ekki gegn verðhækkunum." Af samhengi má skilja þessa
setningu svo, að verkalýðsrekandinn ætli með henni að vega að
pólitískum andstæðingum sínum, en þegar setningin er skoðuð
með hliðsjón af gjörðum þeirrar stjórnar, sem Guðmundur J.
Guðmundsson styður, er augljóst, að hún hittir hann sjálfan og
aðra stjórnarsinna.
Verkalýðsmálaráð Alþýðubandalagsins kom saman til aðal-
fundar sl. laugardag og mun þar hafa verið ætlunin að álykta um
kjaramál, eftir að flokksbroddarnir kynntu stöðu þeirra og
framtíðarstefnuna. Einn fundarmanna hefur lýst andrúmsloftinu
á fundinum þannig, að það hafi verið dapurlegt. Engin ályktun
var gerð. Alþýðubandalagið er því stefnulaust í kjaramálunum,
eins og ræða Guðmundar J. Guðmundssonar í útvarpsumræðun-
um sannar. Alþýðubandalagið er að kikna undan þeirri staðreynd,
að kaupmáttur launa hefur rýrnað jafnt og þétt í stjórnartíð þess,
þrátt fyrir yfirlýsingar flokksbroddanna um að til þess eins væru
þeir í stjórn að vernda kaupmáttinn. Það er ekki síður dapurlegt
fyrir Guðmund J. Guðmundsson að verða á Alþingi persónugerv-
ingur mestu flokkspólitísku misnotkunar verkalýðshreyfingar-
innár um áratugaskeið.
Örlög Sakharovs
Andrei Sakharov varð sextugur í gær. Hann er lifandi tákn
andófsins gegn einræðisherrunum í Kreml. Frjálshuga menn
um heim allan líta til hans með virðingu. Þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir hinnar ómannúðlegu ráðstjórnar, hefur henni ekki
tekist að þagga niður í Sakharov. Þvert á móti hafa örlög hans
orðið til þess að herða menn í vissunni um, að sovésku þjóðinni er
haldið í járngreipum.
Við höfum kynnst því hér^á landi, þegar dyrum sovéska
sendiráðsins er harðlæst á þá menn, sem vilja koma boðum til
Kremlar til hjálpar fjölskyldu skákmeistarans Viktor Kortsnojs,
hvílík grimmd ræður afstöðu Sovétstjórnarinnar til þeirra
einstaklinga, sem hún telur sig ekki hafa algjörlega á valdi sínu.
Sakharov hefur verið lokaður af í eigin landi, þó ekki beinlínis
með því að senda hann í fangelsi, heidur með því að láta hann
dúsa nauðugan í lokuðu borginni Gorki.
I tilefni sextugsafmælis Andrei Sakharovs eru honum sendar
heillaóskir með því að taka undir orð hans sjálfs, sem eiga erindi
til okkar allra: „Að standa vörð um mannréttindi hvar sem er, það
er að standa vörð um allt sem heitir mannúð, um leið og það er að
standa vörð um framtíð okkar allra."
Tillögu Sjálfstæðis- og Alþýðuflokks um
stóríðjumál vísað til ríkisstjórnar:
Kommúnisti ræður
ferðinni í orkumálum
SAMEINAÐ Alþintji samþykkti
með 28 atkvæðum gegn 26. að
viðhöfðu nafnakalli, tillögu
stjórnarliða í allsherjarnefnd,
um að visa þingsályktunartillögu
meirihluta nefndarinnar (Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðuflokks)
um stjóriðjumál. til ríkisstjórnar-
innar. Með þessari afgreiðslu var
komið í veg fyrir að þingsálykt-
unartillagan hlyti beina af-
greiðslu, en efni hennar er á þá
leið að Alþingi skuli kjósa nefnd
til að fjalla um aukningu orku-
freks iðnaðar næstu ár. til að
nýta í rikari mæli en nú er gert,
óheislaðar orkulindir vatnsfalla
og jarðhita hér á landi.
Við atkvæðagreiðsluna voru
fimm þingmenn fjarverandi, en
einn greiddi ekki atkvæði, Jón
Helgason forseti sameinaðs Al-
þingis. Stuðningsmenn ríkis-
stjórnarinnar voru sammála þess-
ari málsmeðferð, en þingmenn
stjórnarartdstöðu andvígir og
þeirra á meðal voru þeir Eggert
Haukdal og Albert Guðmundsson.
Nokkrir þingmenn gerðu sér-
staka grein fyrir atkvæði sínu.
Fyrstur talaði Birgir ísl. Gunn-
— segir Matthías
Bjarnason
— Albert og
Eggert greiddu
atkvæði með
stjórnarandstöðu
arsson og sagði hann að ef tillaga
allsherjarnefndar yrði samþykkt,
þá þýddi það að ríkisstjórnin
treysti sér ekki til að lýsa því yfir
að verulega eigi að auka orkufrek-
an iðnað. í samþykktinni fælist
ennfremur að ríkisstjórnin vildi
hafna allri samvinnu við stjórnar-
andstöðuna um þetta mikilvæga
mál. Birgir sagði nei.
Gunnar Thoroddsen sagði að
hér væri ekki um að ræða hvort
menn væru fylgjandi eða andvígir
stóriðju, heldur um hvert fyrir-
komulag á athugun og undirbún-
ingi ætti að vera. Gunnar sagði að
venja væri að ríkisstjórn skipaði
nefndir til þess að vinna að
þessum málum, þær hefðu aldrei
verið kosnar af Alþingi. Vitnaði
Gunnar í Bjarna Benediktsson
sem skipaði nefnd til að fjalla um
þessi mál, þegar hann var iðnað-
arráðherra. Gunnar sagði já.
Halldór Blöndal sagði að sér
þætti gott að forsætisráðherra
nefndi nafn Bjarna Benediktsson-
ar, en hitt þætti sér meira vert ef
hann reyndi að tileinka sér skoð-
anir hans og eindrægni. Halldór
sagði að svo mjög skildi á milli
kommúnista og sjálfstæðismanna,
að sjónarmiðin yrðu ekki sam-
ræmd. Halldór sagði nei.
Kjartan Jóhannsson sagði að
núverandi vinnubrögð stæðu í vegi
fyrir sókn til bættra lífskjara, nú
ríkti núll- og neistefna. Kjartan
sagði nei.
Matthías Bjarnason sagði að sér
væri skylt að standa við sína
sannfæringu og flokks síns í
þessum málum. Matthías sagði að
orkuráðherra, sem væri kommún-
isti, réði fyrst og fremst ferðinni í
þessum málum og gerði ekkert
nema grafa sig í möppur með
starfshópum og flytja loðnar yfir-
lýsingar, því treysti hann ekki
ríkisstjórninni að móta stefnuna í
stóriðjumálum. Matthías sagði
nei.
Þingsályktun um eldsneytisgeyma varnarliðsins:
Kemur ekki í veg fyrir
olíugeyma í Helguvík
SAMEINAÐ Alþingi ræddi í
gærkveldi þingsályktunartillögu
um olíuhöfn og birgðastöð í
Ilelguvík. en tillögunni var
hreytt i utanrikismálanefnd og
mælti nefndin með samþykkt
hennar, en ólafur Ragnar Gríms-
son hafði þar fyrirvara á. Efni
tillögunnar eins og hún er frá
utanríkismálanefnd er þannig að
Alþingi álykti að fela utanrikis-
ráðherra að vinna að þvi, að
framkvæmdum til lausnar vanda-
málum, sem skapast hafa fyrir
byggðarlögin Keflavík og Njarð-
vík vegna eldsneytisgeyma varn-
arliðsins. verði hraðað sem kost-
ur væri. bá leggur nefndin til að
fyrirsögn tillögunnar verði eftir-
farandi: Tillaga til þingsályktun-
ar um lausn á vandamálum
vegna eldsneytisgeyma varnar-
liðsins.
í umræðum um tillöguna kom
það m.a. fram hjá Geir Hallgríms-
— segir Geir
Hallgrímsson
son formanni utanríkismála-
nefndar að í tillögu nefndarinnar
fælust engar efnisbreytingar, mið-
að við upprunalegu tillöguna.
Orðalagsbreytingar nefndarinnar
högguðu ekki því höfuðatriði að
ráðherra væri falið að flýta fram-
kvæmdum við byggingu eldsneyt-
isgeyma fyrir varnarliðið. Geir
sagði að þótt Helguvík væri ekki
nefnd á nafn í tillögunni, kæmi
það ekki í veg fyrir að unnt væri
að reisa geyma og höfn þar.
Ólafur Ragnar Grímsson sagð-
ist fagna því að í nefndinni náðist
samstaða um breytingu á tillög-
unni. Sagði Ólafur að skoðun
Alþýðubandalagsins væri sú að
byggja ætti olíugeymslu á Kefla-
víkurflugvelli í samræmi við til-
lögur Olíufélagsins, en talið væri
að unnt yrði að byggja slíka
geymslu á 12—18 mánuðum. Ekki
væri því lengur gert ráð fyrir
byggingu í Helguvík.
Eyjólfur Konráð Jónsson sagð-
ist fagna nýrri stefnu Alþýðu-
bandalagsins í varnarmálum.
Sagði hann að með þessum fram-
kvæmdum væri verið að stórbæta
aðstöðu varnarliðsins og væru
þetta mestu framkvæmdir frá
stríðslokum. Myndi þetta stuðla
að efldum vörnum landsins.
Karl Steinar Guðnason sagði að
Alþýðubandalagið hefði skipt um
skoðun í þessu máli og „étið ofan í
sig“ fyrri fullyrðingar um þetta
efni. Umræða stóð enn yfir í
Alþingi þegar Morgunblaðið fór í
prentun í gærkveldi, og benti allt
til að tillagan yrði samþykkt með
atkvæðum þingmanna allra
flokka.
Utanrikisráðherra um þingsályktun um eldsneytis-
geyma varnarliðsins:
Vald utanríkisráðherra
ekki skert eða takmarkað
„ÞAÐ FER um þessa framkvæmd
að öllu leyti með sama hætti og
aðrar varnarliðsframkvæmdir,
þannig að vald utanrikisráð-
herra er ekki skert eða takmark-
að á neinn hátt,“ sagði ólafur
Jóhannesson, utanrikisráðherra.
i umræðum á Alþingi i gær-
kveldi, en rætt var um þings-
ályktunartillögu um lausn á
vandamálum vegna eldsneytis-
geyma varnarliðsins, en mjög
hefur verið rætt um Helguvik í
því sambandi.
Ólafur sagði ennfremur, að ekk-
ert í tillögunni segöi að olíugeym-
ar ættu að rísa í Helguvík, en
ekkert mælti því heldur í mót.
Hann sagði að í sumar færu fram
jarðvegs- og botnrannsóknir við
Helguvík og gæti enginn sagt fyrir
um útkomu úr þeim rannsóknum.
Sagði hann að ákvörðun í málinu
gæti mótast af þeim niðurstöðum,
hann gæti ekki tekið ákvörðun
nema að undangenginni rannsókn.
Guðrún Helgadóttir spurði í
þessum umræðum, hvort utanrík-
isráðherra héldi að það væri í
hans valdi að byggð væri her-
skipahöfn í Helguvík. „Vald hans
væri hið sama og annarra ráð-
herra, ekki meira." Síðan sagði
Guðrún að „enginn óbrjálaður
maður talaði um varnarlið á
Islandi". Vöktu þessi ummæli
nokkurn kurr hjá þingmönnum og
sagði þá Guðrún, að hún „teldi
utanríkisráðherra ekki brjálað-
an“, en bætti við að „enginn
maður með óbrjálaða dómgreind
teldi að hér væri um varnarlið að
ræða“.