Morgunblaðið - 05.09.1981, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. SEPTEMBER 1981
Magnús L. Sveinsson borgarfulltrúi við umræður í borgarstjórn:
„Fara þarf áratugi aftur í tímann til að finna
samanburð við það neyðarástand sem nú
ríkir í húsnæðismálum Reykvíkinga44
Við umra'ður í borxarstjórn
Reykjavíkur í fyrrakvðld kum til
snarpra orðaskipta um ástandið í
húsna'ðismálum i hofuðhorKÍnni.
Gagnrýndu horKarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins mririhluta bortcar-
stjórnar fyrir aðicerðarleysi í hús-
næðismálum otc onfcþveiti i skipu-
lafcsmálum. ofc var sérstakletca tcerð
hörð hríð að Sifcurjóni Péturssyni.
oddvita bortcarstjórnarmeirihlut-
ans ofc bortcarfulltrúa Alþýðu-
handalatcsins. fyrir ummæli hans í
I>jóðviijanum upp á síðkastið varð-
andi neyðarástandið, sem ríkir i
húsnæðismálum Reykvikintca. Við
umræðurnar endurtók Sitcurjón þá
skoðun sína otc Alþýðuhandalatcs-
ins. að taka ba-ri „autt húsnæði“
leitcunámi ofc að finna þyrfti leiðir
til þess að koma í notkun stóru
húsna'ði. sem ein manneskja hytcici
í. Gatcnrýndu fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins þessa stefnu Alþýðu-
handalatcsins harðletca. otc fulltrúar
annarra meirihlutaflokka. Kristján
Benediktsson. hortcarfulltrúi Fram-
sóknarflokksins. oic Sitcurður E.
Guðmundsson. horicarfulltrúi Al-
þýðuflokksins. lýstu siic alfarið
andsnúna þessum leifcunámsáform-
um.
„Því fer víðs fjarri að orðið hafi
einhver almenn hufcarfarsbreyting
hjá fólki varðandi húsnæðismál í
Reykjavík. Borgarbúar vilja fyrst og
fremst búa í eigin húsnæði eins og
áður. En sá vandi, sem nú blasir við
í húsnæðismálum Reykvíkinga gerir
það að verkum að vonleysið nær
tökum á fólki og í neyð sinni gerir
það kröfur um aukið framboð á
leiguhúsnæði, af því að það á einskis
annars úrkosti. Núverandi borgar-
stjórnarmeirihluti á að stórum hluta
sök á því neyðarástandi, sem nú
ríkir.“
Þetta kom meðal annars fram í
ræðu, sem Markús Örn Antonsson,
borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
flutti við umræður um húsnæðismál
í borgarstjórn sl. fimmtudagskvöld.
Hann sagði að lóðaskortur í tíð
núverandi vinstrimeirihluta, stór-
gallað „punktakerfi" við úthlutanir
og lánastefna hins opinbera ættu
stærstan þátt í þeim húsnæðiserfið-
leikum, sem margir Reykvíkingar
ættu nú í. Borgaryfirvöld ættu því að
sjá sóma sinn í því að hverfa frá
óheillastefnu sinni og leggja höfuð-
áherzlu á að búa í haginn fyrir fólk
til þess að það geti eignazt sitt eigið
íbúðarhúsnæði, og beita jafnframt
áhrifum sínum á önnur stjórnvöld
til þess að hið opinbera húsnæðis-
lánakerfi láni hærra hlutfall af
byggingarkostnaði til almennra
íbúðarbyggingaframkvæmda en nú
er orðið og veiti lán með viðunandi
kjörum.
Markús nefndi sem dæmi um
skipbrot „punktakerfis" í lóðaúthlut-
unum vinstri meirihlutans, að emb-
ættismaður borgarinnar hefði lýst
því nýverið í sjónvarpi aö úthlutun á
fjölbýlishúsalóðum hefði alls ekki
nýtzt þeim sem helzt skyldi, þ.e.
unga fólkinu. í staðinn hefði fólk,
sem ætti íbúðir fyrir fengið úthlutað
út á lengri búsetu og eldri umsóknir,
sem yngra fólkið hefði ekki áunnið
sér punkta fyrir í sama mæli.
„Borgaryfirvöld eiga að hafa
stjórn á þessum málum. Þau eru
kjörin til að stjórna en eiga ekki að
varpa öllum vandanum og ábyrgð-
inni inn í meingallað „punktakerfi",
sem þau ætlast til að vinni sjálf-
krafa fyrir sig. Þannig starfar
vinstrimeirihlutinn í borgarstjórn,"
sagði Markús Örn.
Enjíar lciiíuíbúðir byjfKÚ-
ar
í tilefni af umræðum undanfarið
um opinberar aðgerðir í húsnæðis-
málum, m.a. byggingu leiguíbúða á
vegum borgarinnar, tók Markús
fram, að í tíð núverandi borgar-
* stjórnarmeirihluta hefði ekki verið
byggð ein einasta leiguíbúð Reykja-
víkurborgar og „valfrelsið" milli
leiguhúsnæðis og eigin íbúða, sem
Alþýðubandalagið þættist stuðla að
um þessar mundir, væri í meira lagi
mótsagnakennt. Kvað Markús það
dæmigert fyrir blekkingarnar og
ófyrirleitnina í málflutningi fulltrúa
þess flokks, að á sama tíma og þeir
þykjast gefa fólki frjálst val um
hvort það leigir eða á það húsnæði,
sem það býr í, er tugum fjölskyldna í
leiguíbúðum borgarinnar sagt upp
— að frumkvæði Alþýðubandalags-
ins.
Rangtúlkanir Sigurjóns
Markús Örn gerði að sérstöku
umtalsefni þær rangtúlkanir á að-
gerðum sjálfstæöismanna í húsnæð-
ismálum, sem hann taldi að fram
hefðu komið í viðtali Þjóðviljans við
Sigurjón Pétursson, forseta borgar:
stjórnar, fyrir nokkrum dögum. í
viðtalinu hefði Sigurjón haldið því
fram að þær einu leiguíbúðir, sem
byggðar hefðu verið í valdatíð sjálf-
stæðismanna hafi verið á vegum
framkvæmdanefndar byggingar-
áætlunar í Breiðholti og af þeim hafi
borgin fengið „nokkrar íbúðir".
Markús benti á að reyndar hefðu
þessar „nokkrar íbúðir" verið 250
talsins, sem Reykjavíkurborg fjár-
magnaði, en áður hefði Reykjavíkur-
borg byggt leiguíbúðir við Meistara-
velli, Kleppsveg og Austurbrún, m.a.
til útrýmingar bragga og annars
heilsuspillandi húsnæðis. Fram kom
í ræðu Markúsar, að borgin hefur nú
yfir að ráða um 550 íbúðum, sem
leigðar eru út almennt hjá félags-
málastofnun. Síðustu íbúðirnar voru
byggðar í Breiðholti í valdatíö Sjálf-
stæðisflokksins en í þau rúm þrjú ár,
sem núverandi meirihluti hefur far-
ið með stjórn borgarinnar, hefur
ekki ein einasta leiguíbúð verið
byftgð til almennrar útleigu. Hins
vegar hafa verið teknar í notkun
leiguibúðir aldraðra, sem byggðar
voru samkvæmt tillögum sjálfstæð-
ismanna í borgarstjórn.
Markús kvað það grundvallarat-
riði í stefnu sjálfstæðismanna að
gera fólki kleift að komast í eigið
húsnæði. Frá því yrði ekki hvikað.
Þessu takmarki yrði náð með eðli-
legu lóðaframboði handa einstakl-
ingum og byggingarfyrirtækjum og
stuðningi við verkamannabústaði
fyrir hina efnaminni. Ennfremur
hlyti það að vera skylda borgaryfir-
valda að knýja á um breytingar á
fjármögnunarmöguleikum fólks, er
stæði í húsbyggingum. Ennfremur
rifjaði Markús upp tillögu er hann
flutti sem formaður félagsmálaráðs
árið 1976, og samþykkt var af öllum
fulltrúum í ráðinu, svohljóðandi:
„Félagsmálaráði er kunnugt um
allmargar fjölskyldur sem búsettar
eru í leiguhúsnæði Reykjavíkurborg-
ar og hafa nú sótt um íbúðir á vegum
byggingarfélags verkamanna, sem
nýlega voru auglýstar til úthlutunar.
Félagsmálaráð skorar hér með á
stjórn verkamannabústaða að taka
fullt tillit til umsókna þessara að svo
miklu leyti sem skilyrði úthlutun-
arreglna eru uppfyllt enda hefur
ekki verið litið á búsetu í leiguhús-
næði Reykjavíkurborgar nema sem
bráðabirgðaráðstöfun í húsnæðis-
málum viðkomandi fjölskyldna og
reyndar ekki æskilega ef annarra
kosta er völ.
Félagsmálaráð vill leggja sérstaka
áherzlu á að þær íbúðir borgarinnar,
sem með þessum hætti losna, munu
að sjálfsögðu koma að beinum not-
um fyrir aðrar fjölskyldur í húsnæð-
isvandræðum."
Að sögn Markúsar fékk félags-
málaráð úthlutunarrétt á 15% af
úthlutun íbúða í verkamannabú-
stöðum fyrir leigjendur hjá Reykja-
víkurborg í beinu framhaldi af
þessari samþykkt félagsmálaráðs.
Hefur það hlutfall haldizt síðan.
Þannig hefði verði unnt að rýma
leiguhúsnæði fyrir öðrum ver sett-
um. Taldi Markús, að aukna áherzlu
bæri að leggja á að nýta verka-
mannabústaðakerfið með þessum
hætti, gefa núverandi leigjendum
borgarinnar kost á að festa kaup á
húsnæöi þar með hagstæðum kjör-
um og nota leiguhúsnæðið þannig
sem viðkomustað í stað endastöðvar,
þegar sérstakar aðstæður á annað
borð krefðust slíkrar fyrirgreiðslu
borgarinnar.
Ókleift aö byjíjíja
Magnús L. Sveinsson sagði að
fara þyrfti marga áratugi aftur í
tímann til að finna samanburð við
það neyðarástand sem nú ríkti í
húsnæðismálum Reykvíkinga. Hann
sagði að næsta lítið hefði verið gert
raunhæft í húsnæðismálum um tíð
vinstri meirihlutans. Að vísu hefði
hver tillagan af annarri verið flutt
um stórátak og það blásið út í
blöðum þeirra, en ekkert hefði orðið
úr framkvæmdum.
Frá
borgar-
stjórn
Magnús sagði ástandið vera orðið
þannig, að almenningur gæti ekki
byggt á hinum almenna markaði.
Hefði hann lýst þeirri stefnu sjálf-
stæðismanna í sjónvarpsþætti fyrir
síðustu kosningar, að leggja þyrfti
höfuðáherzlu á, að sem flestir gætu
eignast sína eigin íbúð. Hefði Guð-
rún Helgadóttir (Abl.) svarað því til,
að það væri næsta ókleift vegna
vaxtakjaranna, sem þá voru í gildi.
Sagði Magnús, að enda þótt vextir
hefðu verið háir þá, þá hefðu þeir
stórhækkað í stjórnartíð núverandi
ríkisstjórnar, en þar réði Alþýðu-
bandalagið, flokkur Guðrúnar, ferð-
inni. Þá væru húsnæðismálalán
komin niður í allt að 15% af
kostnaðarverði meöalíbúðar, en fyrir
nokkrum árum hefði það hlutfall
verið uppundir 40%. Undirstrikaði
Magnús að þróunin hefði orðið sú á
síðustu árum, að það væri orðið
útilokað fyrir nær allan almenning
að byggja á hinum almenna mark-
aði. Þá hefði stórlega dregið úr
lóðaúthlutun, en hann lagði áherzlu
á, að gera yrði eitthvað til þess að
gera fólki kleift að byggja.
Magnús sagði, að eina lausnin sem
vinstri meirihlutinn sæi nú, þegar
allt væri komið í óefni, vegna
sofandaháttar, væri aö hlaupa til og
bygKÍa leiguíbúðir. Hann sagði
Reykjavíkurborg hafa yfir að ráða
milli sjö og átta hundruð leiguíbúð-
um, og að mikil ásókn hefði verið af
hálfu leigjendanna í að eignast
íbúðir sem byggðar hefðu verið á
félagslegum grunni á viðráðanlegum
kjörum. Sagði Magnús, að ef fjölgað
yrði byggingum af því tagi, þá yrði
hægt að losa núverandi leiguíbúðir
og rýma þannig fyrir fólki sem engin
fjárráð hefur til að eignast íbúð.
Sagði Magnús það ekki ódýrara að
byggja leiguíbúð en söluíbúð, nema
síður væri. Borgin þyrfti í raun og
veru að leggja meira fé til byggingar
leiguíbúða en söluíbúða.
„En þeir eygja nú síðast eina
lausnina enn, og það er að taka
íbúðir eignarnámi," sagði Magnús og
las upphaf að viðtali við Sigurjón
Pétursson, borgarfulltrúa Alþýðu-
bandalagsins, í Þjóðviljanum í
fyrradag. Öskaði Magnús svars frá
fulltrúum hinna flokkanna í vinstri-
meirihlutanum um hvort þeir væru
sammála oddvita borgarstjórnarinn-
ar í leigunámsmálinu.
Sigurður og Kristján
andvígir leijíunámi
Sigurður E. Guðmundsson, borg-
arfulltrúi Alþýðuflokksins, las upp
afrekalista núverandi meirihluta,
sem hann kallaði svo, í húsnæðis-
málum. Var það aðallega upplestur
um það sem meirihlutinn ætlaði að
gera, m.a. að fluttar hefðu verið
tillögur um að byggðar yrðu leigu-
íbúðir og íbúðír fyrir aldraða. Meðal
þess sem Sigurður kallaði til afreka
vinstrimeirihlutans um 250 íbúðir til
endursölu, og að í þær skyldi sett
fólk.
Lýsti Sigurður því yfir í ræðu
sinni, að hann væri andvígur leigu-
námsaðferð Sigurjóns og Alþýðu-
bandalagsins, og sagði að sú leið
væri ekki í neinum tengslum við
raunveruleikann.
Kristján Bcnediktsson, borgar-
fulltrúi Framsóknarflokksins, taldi
fjölmiðla hafa ýkt mjög þá mynd
sem dregin hefði verið upp af
íbúðaskortinum í borginni. Las hann
upp tölur um íbúðabyggingu í
Reykjavík undanfarin ár og hins
vegar um fjölgun íbúa, og sagði, að
þegar þessar tölur væru skoðaðar,
væri ekki hægt að álíta annað en að
ástandið í húsnæðismálunum væri
viðunandi.
Kristján taldi þó rétt, að leggja
bæri áherzlu á byggingu leiguíbúða.
Þá lýsti Kristján Benediktsson sig
andvígan leigunámsleiðinni svo-
nefndu.
Magnús L. Svcinsson svaraði Sig-
urði Guðmundssyni og sagði að fátt
sýndi nú betur aðgerðarleysi vinstri-
meirihlutans í húsnæðismálum en
einmitt það að Sigurður teldi það til
afreka meirihlutans, að íbúðir sem
byggðar hefðu verið fyrir mörgum
árum síðan, og kæmu til endursölu
nú, að þeim yrði úthlutað til nýrra
eigenda. Þetta sýndi betur en mörg
orð, sagði Magnús, að ekki væri af
miklu að státa hjá meirihlutanum.
„Eitthvað er samvizkan ekki góð í
þessum málaflokki, úr því að gripið
er til þess að telja endurúthlutun
íbúða til afreka í húsnæðismálum,"
sagði Magnús. Þá minnti hann á, að
meirihlutinn hefði fyrir nokkru síð-
an fellt tillögur sjálfstæðismanna
um að auka fjárveitingu til verka-
mannabústaða.
Mikil eftirspurn
eftir eignaríbúðum
Svaraði Magnús síðan Kristjáni
Benediktssyni, og sagði að það væri
ekki nýtt að heyra það frá Kristjáni
að hann teldi að það væri ekki
íbúðaskortur í Reykjavík, en þær
staðreyndir sem blöstu hins vegar
við, að þegar íbúðir í verkamannabú-
stöðum voru auglýstar á síðasta ári,
hefðu um 600 umsóknir borist. „Ég
staðhæfi," sagði Magnús, „að megin-
hlutinn af þessum umsækjendum
voru í mikilli þörf fyrir að fá
húsnæði úthlutaö. Þá vil ég minna á,
að þegar lóðir voru auglýstar á þessu
ári, þá sóttu rúmlega 1500 um. Þessi
fjöldi sýnir að vísu ekki alveg rétta
mynd af þörfinni, þar sem hluti af
umsækjendunum sækir eingöngu um
til að safna stigum samkvæmt regl-
um meirihlutans um úthlutun lóða,
því eins og allir vita gilda þær
fáranlegu reglur, að menn safna
stigum með því að fá synjun.“
Jafnframt benti Magnús á, að hér
væri ekki um sama fólk að ræða og
sækti um íbúðir í verkamannabú-
stöðum. Tölurnar sýndu því, að
mikill skortur væri á íbúðarhúsnæði
í Reykjavík. Enda þótt Kristján
Markús Örn
Antonsson
Magnús L. Sveinsson Davíð Oddsson
Sigurjón Pétursson
Sigurður E. Kristján Benediktsson
Guðmundsson
Sigurjón Pétursson ítrekar leigunámsáform
Alþýðubandalagsins en fulltrúar annarra
meirihlutaflokka lýsa andstöðu við þau