Morgunblaðið - 13.10.1981, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, Þ^IÐJUpflpUR 13. OKTÓBER 1981
Flugslysið á Mýrdalsjökli fyrir 28 árum — Flugslysið á Mýrdalsjökli fyrir 28 árum — Flugslysið á Mýrdalsjökli fyrir
„Máttum hafa okkur alla við
að moka ofan af tjöldunumu
sagði Ragnar Þorsteinsson, fyrrverandi formaður
Víkverja, sem stjórnaði göngumönnum í leitinni 1953
„ÉG VAR staddur úti í Mýrdal
þegar ég frétti af þessu og
keyrði i ofhoAi heim. Síðan fór
ég að smala saman félögum
sveitarinnar til leitar,“ sagði
Ragnar Þorsteinsson, fyrrver-
andi formaður björgunarsveit-
arinnar Víkverja, i smtali við
Mbl., en hann stjórnaði leitar-
flokki göngumanna, sem fór til
leitar þegar að kvöldi dags 17.
desember 1953.
„Menn tóku þann þersónulega
búnað, sem þeir áttu, en voru að
öðru leyti frekar vanbúnir. Við
vorum til að mynda ekki með
nein tjöld meðferðis. Um kvöldið
kom svo flokkur að sunnan úr
Flugbjörgunarsveitinni og hóp-
arnir voru sameinaðir. Ekið var
austur eftir í Álftaver, þar sem
kunnugir menn voru fengnir til
liðs við okkur.
Við fórum síðan sem leið lá
upp í jökul þar sem styðst er í
Kötlugjá, en við áttum að fá
nánari upplýsingar frá flugvél-
um, þegar upp var komið.
Þegar við komum inn á jökul-
inn gerði leiðindaveður og við
heyrðum ekkert í flugvélum. Það
var því tekið það ráð að ganga
eftir áttavita og stefnt á
sprungusvæðið undir Kötlu. Þeg-
ar þangað var komið var tekin
ákvörðun um að tjalda og láta
fyrirberast um nóttina, en flokk-
urinn að sunnan hafði meðferðis
tjöld. Það gerði fljótlega ofsarok
og slæmt veður. Það fór að skafa
verulega, þannig að við máttum
Ragnar Þorsteinsson
hafa okkur alla við að moka ofan
af tjöldunum.
Nóttin var heldur blaut, því
ekkert frost var og allt blotnaði
sem blotnað gat í snjómuggunni.
Snemma um morguninn gerði
hörkufrost, svo það fraus allt
sem frosið gat, föt og annað þess
háttar. Við gerðum þegar tilraun
til að ná sambandi við flugvélar,
sem tókst. Þeir gáfu okkur upp
stefnu, sem mönnum þótti harla
ótrúleg. Hún var í austnorðaust-
ur frá okkur. Þrátt fyrir að við
væru ótrúaðir á stefnuna röltum
við af stað áleiðis í svokallaðan
Ólafshaus.
Nokkur bratti var þarna, sem
við fórum og gekk mönnum mis-
jafnlega að fóta sig, en allt gekk
þetta á endanum og eftir um
þriggja klukkustunda ferð vor-
um við komnir sunnan við
Óiafshaus. Þar var ekkert að
finna og ekki náðist samband við
flugvélarnar. Ég ákvað því, að
við skyldum halda niður af jökl-
inum og reyna að ná sambandi
við flokkinn, sem við áttum von
á frá Slysavarnarfélaginu að
sunnan.
Við héldum niður af jöklinum
og meðfram honum, en um
kvöldið hittum við svo hinn hóp-
inn, sem var mættur á staðinn,
undir forystu Jóns Oddgeirs
Jónssonar. Hjá þeim fengum við
heita súpu, sem var velþegin eft-
ir þessa löngu ferð.
Það varð að samkomulagi með
okkur, að hinn hópurinn skyldi
reyna morguninn eftir, en við
myndum hvíla okkur á meðan,
og taka síðan við ef með þyrfti.
Þeim varð ekki meira ágengt en
okkur og snéru við á svipuðum
slóðum vegna illvirðis. Svona
gekk þetta svo í marga daga.
Sömu sögu var ennfremur að
segja af þeim, sem fóru upp á
snjóbílum að vestanverðu.
Loks þegar birti upp var það
svo þyrla frá Varnarliðinu, sem
fann flakið á allt öðrum stað, en
menn höfðu talið og eitt lík þar
hjá. Annað var allt á kafi undir
snjó og ógerlegt að leita frekar,"
sagði Ragnar Þorsteinsson,
fyrrverandi formaður björgun-
arsveitarinnar Víkverja, að síð-
ustu.
„Reiknuðum alls ekki með
að finna þessi ósköp“
sagði Reynir Ragnarsson, umdæmisstjóri SVFÍ í Vík
„ÉG FÉKK boð frá einum
gangnamanninum, að það hefði
sézt brak úr flugvél, hjólastell
og mótor á jökulbrúninni aust-
an við Gvendarfell. Ég hafði þá
þegar sambandi við Hannes Þ.
Hafstein í Reykjavik og okkur
kom saman um. að rétt væri að
skoða aðstæður betur um morg-
uninn,“ sagði Reynir Ragnars-
son. umdæmisstjóri Slysavarn-
arfélags íslands í Vík í Mýrdal,
í samtali vjð Mhl.. en hann
stjórnaði björgunarsveitar-
mönnunum. sem fóru á jökulinn
til að sækja lík Bandarikja-
mannanna.
,Eg flaug yfir svæðið snemma
um rnorguninn og var brakið þá
mjóg greinilegt og mátti m.a.
greina stafina NAVY. Þegar ég
kom til Víkur aftur undirbjugg-
um við okkur fyrir uppgöngu, fé-
lagar úr björgunarsveitinni
Víkverja og það verður að segj-
ast eins og er, að við reiknuðum
alls ekki með að finna þessi
ósköp.
Við ókum afréttarveg upp af
Heiðardal og gengum síðan um
klukkustundargang upp á jök-
ulbrúnina í skriðjöklinum aust-
an við Gvendarfell.
Flak vélarinnar var á víð og
dreif á jöklinum og ekki var um
að ræða neina heila hluti, bara
hrúgur. Þetta var mjög mulið
niður og hangir mest saman á
rörum og leiðslum og þess
háttar.
Lík mannanna voru dreifð á
svæðinu ýmist í braki vélarinnar
eða við það,“ sagði Reynir.
Reynir Ragnarsson.
Aðspurður um hvernig að-
stæður hefðu verið til athafna,
sagði Reynir, að þær hefðu verið
góðar. Jökullinn hefði verið til-
tölulega sléttur þar sem brakið
var komið. Hins vegar hefði
brattinn verið nokkur og hefðu
menn þurft að vera á mann-
broddum og bönd verið fest í
fleiga til að menn hefðu ein-
hverja tryggingu. — „Hins vegar
var mun brattara rétt fyrir ofan
staðinn og hefði verið mjög erf-
itt að athafna sig þar.
Það var síðan ákveðið að flytja
lík mannanna fram á kambinn
neðan við jökulsporðinn, þar sem
þyrla Varnarliðsins lenti til að
taka þau,“ sagði Reynir Ragn-
arsson ennfremur.
Svo hagar til, að Reynir fékk
eldskírn sem björgunarsveitar-
maður, í aðgerðunum þegar vélin
fórst fyrir 28 árum síðan, þá 19
ára gamall, en faðir Reynis var
þá formaður björgunarsveitar-
innar Víkverja. — „Við vorum
sendir af stað kvöldið sem vélar-
innar var saknað. Þá var talið,
að hún hefði farið fyrir norð-
austan Kötlu. Þess vegna fórum
við austur eftir inn undir Sand-
fell upp af Álftaversafrétti.
Flokkurinn gekk fram á nótt
uppi á jöklinum, en þá gerði
blindhríð og voru þá sett niður
tjöld. Við létum fyrirberast í
tjöldunum fram undir morgun,
en þá hafði veðrið enn versnað.
Það var eigi að síður ákveðið að
halda eitthvað áfram, en þegar
líða tók á daginn var ákveðið að
fara niður aftur," sagði Reynir
ennfremur.
„Þetta var 17. desember, en
frá þeim tíma framá aðfangadag
var sleitulaust óveður. Að
morgni aðfangadags birti loks
upp og þá flaug þyrla frá Varn-
arliðinu inn á jökulinn og fann
þá hluta af flakinu og eitt lík,“
sagði Reynir.
„Ég get líka bætt því við, að
stuttu eftir að þetta skeði, þá
dreymdi mig, að ég væri staddur
uppi á jökli. Mér fannst ég vera
að leita að flakinu. í draumnum
kom ég inn í íshelli og þar fannst
mér mennirnir allir sitja. Það
skrítna er svo, að mér fannst
þeir einmitt vera orðnir 40—50
ára garnlir," sagði Reynir Ragn-
arsson, umdæmisstjóri Slysa-
varnarfélgs íslands í Vík.
Þessir persónulegu munir fundust í flakinu, m.a. má sjá neyðar-
merkjabyssu. i.jóHmynd Mbi. ÖLK.M.
„Fundum snjóbílana
við illan leik“
sagði Haukur Hallgrímsson, sem var í þreifandi
byl í 3 sólarhringa á Mýrdalsjökli
„ÞAÐ VAR ákveðið strax um
kvöldið, þegar ljóst var að vél-
in hefði farið í jökulinn, að við
færum austur nokkrir með
Guðmundi Jónassyni og mynd-
um fara á snjóhílnum hans inn
á jökul.“ sagði Haukur Hall-
grímsson. féíagi í Flugbjörg-
unarsveitinni í Reykjavík, i
samtali við Mbl„ en hann
dvaldi á Mýrdalsjökli i liðlega
3 sólarhringa i þreifandi byl,
án þess að verða neins visari.
„Annars var nestið, sem við
fengum þegar við vorum að
kanna veðurútlit hjá Jóni Ey-
þórssyni, heldur svart. Hann
sagði, að útlit væri fyrir mikið
óveður, og það væri nokkuð víst,
að við kæmum aldrei niður aft-
ur, ef við færum upp.
Við ókum síðan austur jökul-
inn í humátt á eftir Brandi og
félögum hans og fundum þá eft-
ir nokkra hríð. Síðan var það
eitt sinn, að við töldum okkur
vera búna að finna flakið. Við
fórum gangandi frá snjóbílun-
um fjórir saman. Þá versnaði
veðrið skyndilega til muna og
við urðum að snúa aftur til bíl-
anna, sem við fundum við illan
leik.
Þetta var því erindisleysa hjá
okkur og við héldum niður sömu
leið eftir liðlega þrjá sólar-
hringa. Þetta slæma veður hélzt
síðan alveg fram á Þorláks-
messukvöld, þegar birti upp og
á aðfangadagsmorgun fór þyrla
frá Varnarliðinu upp og fann
flakið og eitt lík hjá því.
Annars höfum við í Flug-
björgunarsveitinni gert út
nokkra leiðangra í gegnum árin
til að leita flaksins, en ekkert
komið út úr því,“ sagði Haukur
Hallgrímsson að síðustu.
Ilaukur Hallgrimsson
„Sá einhvern hlut á jöklinum
fyrir viku, en menn voru
vantrúaðir á að það væri vélin“
sagði Einar Jónsson frá Reyni,
sem fyrstur sá flakið á laugardag
„ÞETTA hafði í raun töluverð-
an aðdraganda, þvi þegar við
vorum í göngum fyrir viku, sá
ég einhvern hlut á jöklinum,
sem ég hélt að gæti verið úr
flugvél, en samferðamenn mín-
ir voru ekki trúaðir á það og
við héldum aftur til byggða,“
sagði Einar Jónsson frá Reyni
í Mýrdal, i samtali við Mbl„ en
hann sá bandarisku vélina
fyrstur manna.
„Við athuguðum því málið
nánar á laugardaginn, þegar við
vorum að nýju á ferðinni. Þá
sást þetta mjög greinilega og
við gerðum Reyni Ragnarssyni,
formanni 10. umdæmis Slysa-
varnarfélagsins, viðvart, en
gerðum ekkert frekar í málinu,“
sagði Einar Jónsson ennfremur.
Aðspurður sagði Einar, að
vélarbrotin hefðu verið vel sýni-
leg með berum augum á laug-
ardag, þegar hann var á ferð-
inni.