Morgunblaðið - 31.10.1981, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1981
45% innflutnings
frá EBE löndum
Um 23,5% koma frá EFTA-löndum
Vli) ATHIIGUN á því hvert útdutningur landsmanna fer, kemur í Ijós, að
stærstur hlutinn fer til landa innan Kfnahagshandalags Evrópu, eda um 29%
útflutningsins. I»etta er mióad vió útflutningstölur fyrstu átta mánuói ársins.
Til samanhuróar má geta þess, að útflutningshlutfallió til KBKManda í fyrra
var liólega 37%.
Um 23,5% útflutningsins fer til
landa innan EFTA, Fríverzlunar-
samtaka Evrópu, en ísland er þar
þátttakandi. Tii samanburðar má
geta þess, aö hlutfallið var liðlega
17% á sama tíma í fyrra og hefur
því augsýnilega orðið nokkur breyt-
ing þar á.
Til landa í Austur-Evrópu fer um
11% af útflutningi landsmanna, en
á sama tíma í fyrra fór tæplega
10% hans á þessi lönd.
Tæplega 23% útflutningsins fer
til Norður-Ameríku, en á sama
tíma í fyrra fór tæplega 22% út-
flutninusins.
Hlutfallið er nokkuð annað þegar
innflutningurinn er skoðaður. lang-
stærstur hluti hans kemur frá lönd-
um EBE, eða um 45%. á fyrstu átta
mánuðum ársins. Á sama tíma í
fyrra kom um 41%. innflutningsins
frá þessum löndum.
Sé EFTA skoðað kemur í ljós, að
nokkurt jafnvægi er í hlutfalli inn-
flutnings og útflutnings, en um
23,5%. innflutnings landsmanna
kemur þaðan, en eins og áður sagði
fór um 23,5%. útflutningsins þang-
að.
Frá löndum Atistur-Evrópu flytj-
um við um 8,9%. alls innflutnings á
fyrstu átta mánuðum ársins, sam-
anborið við tæplega 12% á sama
tíma í fyrra.
Hlutfall innflutnings og útflutn-
ings er þó hvað óhagstæðast gagn-
vart Norður-Ameríku, en þaðan
flytjum við aðeins um 9,3% heildar-
innflutnings okkar, samanborið við
útflutninginn, en um 23%. hans fer
til Norður-Ameríku
Sviss:
Verðbólgan í 7,5%
VKKDBOLGA komst í 7,5% á árs-
grundvelli í Sviss í síóasta mánuði,
sem er þaó hæsta sem þekkst hef-
ur um árabil. Fritz Honegger,
efnahagsmálaráóherra Sviss, sagói
á fundi meó fréttamönnum, aó
þrátt fyrir þessi vátiðindi eins og
hann oróaói þaó, þá væri allt útlit
fyrir hjöónun veróbólgunnar
næstu mánuóina.
Hagfræðingar eru margir
hverjir ekki sammála Honegger
um hjöðnun verðbólgunnar á
næstunni og segja, að neytenda-
verð muni hækka stöðugt næstu
mánuði.
Hins vegar segir í nýrri
skýrslu frá samtökum sviss-
nesku bankanna, að ekki séu
horfur á því, að lifikostnaður
muni hækka verulega á næst-
unni.
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
- UMSJÓN SIGHVATUR BLÖNDAHL
Frá störfum Viðskiptaþingsins. Ljo.smynd mm. rax.
Niðurstöður Viðskiptaþings Verzlunarráðs íslands:
Nauðsynlegt að efla
einkarekstur í landinu
HELZTA nióurstaóa Viðskipta
þing.s Verzlunarráós Islands, sem
haldið var fyrir skömmu, var ef-
laust það samdóma álit manna,
aó nauðsynlegt sé aó efla einka-
reksturinn í landinu, skapa hon-
um stærra starfssvió, bætt
starfsskilyrði og aukið frjálsræói,
en eyóa þeim sérréttindum og
mismunun, sem nú er milli fyrir
tækja, atvinnuvega og lands-
hluta, og alið hefur á sundrungu
milli einkaaðila í atvinnurekstri.
Viðskiptaþingið fjallaði reyndar
um framtíð einkarekstrar á ís-
landi.
Ekki er lengur deilt um kosti
einkarekstrar. Dæmin um allan
heim sýna, að einkareksturinn
nær einfaldlega betri árangri en
opinberi reksturinn; er hagkvæm-
ari, afkastar meiru, veitir betri
þjónustu, er skilvirkari og full-
nægif betur þörfum viðskiptavina.
Af þessum sökum hafa þær þjóðir,
sem byggja á einkarekstri, öðlast
betri lífskjör en nágrannar þeirra,
sem leita annarra leiða.
Á þinginu kom mjög sterkt
fram, að vöxtur hins opinbera á
Vesturlöndum hefur verið á kostn-
að einkarekstrar og mistök á þeim
Lífskjör eru
betri þar sem
einkarekstur
fær að blómstra
sviðum hafa leitt til stöðnunar í
atvinnulífinu. Hérlendis nema
skattar t.d. til hins opinbera 45%
af þjóðartekjum. Einn starfsmað-
ur vinnur nú hjá hinu opinbera á
móti hverjum fjórum í atvinnulíf-
inu. Hið opinbera hefur óeðlileg og
vaxandi afskipti af atvinnulífinu
með lagasetningum, reglugerðum,
óþarfa eftirliti og fyrirskipunum.
Starfsvettvangur einkarekstrar er
takmarkaður og opinber þjónusta
er fjármögnuð þannig, að einka-
reksturinn getur ekki veitt þjón-
ustu á þeim sviðum. Loks hafa
opinberar fjárfestingar og þátt-
taka í atvinnurekstri aukizt og
virðist fara vaxandi, ef hið opin-
bera á að annast stórátak í virkj-
unarmálum og verða eignaraðili
að þeim stóriðjuverum sem kunna
að rísa á næstu árum.
Afleiðingar þessa eru, að
margra dómiv að hagvöxtur hefur
staðnað, lífskjör standa í stað og
versna og stór hópur fólks flyzt af
landi brott árlega. í»ví er nauð-
synlegt að endurskoða hlutverk
hins opinbera og veita einka-
rekstri á ný svigrúm til athafna,
þannig að hugvit og framtak
frjálsra einstaklinga fái að njóta
sín, þjóðarheildinni til hagsbóta.
Um 180 manns tóku þátt í þessu
fjórða Viðskiptaþingi Verzlunar-
ráðs Islands um framtíð einka-
rekstrar, sem haldið var að Hótel
Loftleiðum fimmtudaginn 15.
október sl. Á þinginu voru flutt
mörg mjög athyglisverð erindi um
stöðu og horfur í íslenzkum at-
vinnumálum, auk þess sem þar
fóru fram almennar umræður um
efni þingsins.
I lok þingsins var þátttakendum
skipt í umræðuhópa um tillögur
að endurskoðaðri stefnu Verzlun-
arráðsins í efnahags- og atvinnu-
málum og var stefnan samþykkt
efnislega óbreytt, en nokkrar
orðalagsbreytingar voru gerðar. í
bígerð er síðan að gefa stefnuna út
í sérprentun.
Meófylgjandi er samanburður á fargjöldum í innanlandsflugi á íslandi og í
nokkrum helstu Kvrópuríkjum. I»að kemur í Ijós að fargjöld á íslandi á
hverja flogna milu cru töluvert lægri en í samanhurðarlöndunum, llollandi,
Frakklandi, Sviss, Brctlandi, Noregi, Svíþjóð og Uýskalandi. I’etta er þrátt
fyrir það að viðurkennt sé að kostnaður sé yfirleitt hærri á íslandi en í
þcssum löndum.
jr
Fargjöldin milli Islands og
Evrópu þyrftu að hækka um 3%
— ef eitt fargjald ætti að gilda hvaðan af landinu, sem farið væri
FLUGLKIDIR fagna þeirri umræðu, sem orðið hefur um fargjöld í innanlandsflugi. Sérstaklega fagnar fyrirtækið yfirlýsing-
um ráðherra um að fargjöld skuli gefin frjáls. I'etta segir m.a. í greinargerð, sem Flugleiðir hafa látið frá sér fara um
innanlandsflug félagsins.
I»au ströngu verðlagshöft, sem nú ríkja og skilningsleysi verðlagsyfirvalda á eðlilegri rekstrarfjárþörf innanlandsflugsins
hafa gert skilyrði til góðrar þjónustu stöðugt erfiðari. Heilbrigð stefna í verðlagsmálum er forsenda heilbrigðs rckstrar
flugsamgangna.
Þann möguleika hefur að undan-
förnu borið á góma, að þeir farþegar,
sem nota innanlandsflug sem tengi-
flug við Evrópuflug ætla að fá inn-
anlandsfargjöidin innifalin í Evr-
ópu- og millilandafargjöldum. Mjög
vafasamt er að slík ráðstöfun gæti
orðið til bóta og myndi hún væntan-
lega verða til þess að Evrópufar-
gjöldin hækkuðu talsvert og sam-
keppnisstaða Flugleiða minnkaði.
Fjöldi íslendinga, sem ferðast er-
lendis á árinu 1981 verði líklega um
80 þúsund.
Ekki eru til nákvæmar tölur yfir
þann fjölda, sem notar tengiflug
Flugleiða í innanlandsflugi til
áframhaldandi flugs í Evrópuflugi.
Þó hefur verið áætlað að um 14% af
þeim Islendingum, sem fara erlendis
á ári hverju, tengist innanlandsflugi
og er þá sá fjöldi 11 þúsund manns.
Ef allir þeir farþegar, sem nota
tengiflug innanlands í sambandi við
Evrópuflug yrðu fluttir án sérstaks
gjalds innanlands næmi tekjutap
—I
þeirra vegna 7 milljónum króna, eða
nálægt 900 þúsund Bandaríkjadoll-
urum, miðað við núverandi fargjöld í
innanlandsflugi. Ef þessi forsenda
varðandi fjölda tengifarþega væri
nákvæmlega rétt þyrfti að hækka öll
fargjöld milli íslands og Evrópu-
landa um 3% til þess að jafna þenn-
an tekjumissi vegna innanlands-
flugsins. Mjög vafasamt er að taka
alla þessa hækkun af öðrum farþeg-
um, þar sem félagið á vissulega í
samkeppni við önnur félög og aðra
áfangastaði, þannig að óvíst er að
unnt væri að ná þessari hækkun að
fullu inn í fargjöld, t.d. fyrir útlend-
inga.
Alls staðar annars staðar á Norð-
uriöndum er sami háttur á og hér að
millilandafargjald gildir aðeins milli
millilandaflugvalia. Eina undan-
tekningin sem vitað er um er Dan-
mörk, en þar er sá háttur hafður á,
að sama fargjald gildir á öllum inn-
anlandsstöðum til staða erlendis.
Þetta er þó háð ströngum takmörk-
unum. Þessi möguleiki hefur marg-
oft verið athugaður hér varðandi
innanlandsflug og niðurstaðan
ávallt orðið sú, að þetta yrði til
tekjutaps og munaði þar mestu um
að útlendingum yrði gefið innan-
landsflugið. Yrði vart hægt að krefj-
ast þess af íslenzkum farþegum í
Evrópuflugi, að þeir greiddu niður
fargjöld fyrir erlenda ferðamenn í
innanlandsflugi.
Sú hugmynd hefur skotið upp koll-
inum að hugsanlega væri skynsam-
legt að innleiða fargjöld í innan-
landsflugi eftir árstíðum, þ.e.a.s.
lægra fargjald að vetri, en hærra að
sumri vegna meiri umferðar er-
lendra ferðamanna. Þessi fargjalda-
stefna er að miklu leyti þegar til
staðar og njóta íslendingar betri
kjara á veturna vegna ýmissa sér-
fargjalda sem þá gilda. Má nefna
helgarferðir, leikhúsferðir, skiða-
ferðir og sérstakar afsláttarvikur og
nemur afsláttur allt að 35% og upp í
50%, segir að síðustu í greinargerð
Flugleiða.