Morgunblaðið - 31.10.1981, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1981
31
óumbeðið í þessu máli, vinarbragð
sem hann sýndi mér, sér ókunnum
manni, sannaði mér þá þegar,
hvers konar innri mann hann
hafði að geyma.
Þá er mér skylt að geta þess hve
vel hann reyndist fjölskyldu
minni, þegar ég slasaðist í vetur,
og ekki síst eftir að í ljós komu
þær afleiðingar sem slys þetta olli
á högum mínum. Ég og fjölskylda
mín verðum honum ævinlega
þakklát fyrir fórnfýsi hans í okkar
þágu.
Mér er fullkunnugt um, að Sig-
urður sýndi mörgum þessa hlið á
sér.
Ekki hafði ég hugsað mér að
rekja á neinn hátt æviferil Sigurð-
ar eða lýsa honum frekar, en get
þó ekki látið ógetið um þá fram-
kvæmdagleði, sem einkenndi
hann. Hann orkaði mjög á mig,
þessi áræðni sem hann bjó yfir, ég
held bókstaflega að hann hafi
framkvæmt alla þá hluti sem
hann hafði áhuga fyrir. Þessi
kraftur, þetta freísi sem geislaði
af honum og ég tala nú ekki um
þjónustulund hans í garð annarra.
Allt þetta hlaut að hafa áhrif á
mig, þrátt fyrir það höfðum við
um margt mjög ólikar skoðanir,
sem við raunar ræddum lítið eða
aldrei um.
Sigurður tók virkan þátt í ýms-
um félögum og komu þar eigin-
leikar hans fram í ríkum mæli.
Hann hafði mjög ákveðnar skoð-
anir, sem hann leyfði sér að fylgja,
sem auðvitað hafði þau áhrif, að
ekki voru allir á sama máli. Mál-
tækið segir: „Haltu fram skoðun-
um þínum og vertu eitthvað eða
hafðu enga skoðun og vertu ekk-
ert.“ Sigurður fyllti fyrri flokkinn.
Alls staðar sáust merki um
framkvæmdagleði hans. Hann
hafði reist fjölskyldu sinni glæsi-
legt hús í heimasveit sinni og
komið sér mjög vel fyrir. Slíkt
vekur gjarnan athygli annarra.
Að lokum vil ég og fjölskylda
mín votta fjölskyldu Sigurðar,
konu hans og syni, foreldrum og
systkinum okkar dýpstu samúð og
biðjum góðan Guð að halda vernd-
arhendi sinni yfir þeim um alla
framtíð.
Kristbjörn Árnason
í dag, laugardag verður til
moldar borinn að Lágafellskirkju í
Mosfellssveit eitt af glæsilegustu
ungmennum sveitarinnar, vinur
minn og frændi barna minna, Sig-
urður Stefán Frímannsson frá
Blómsturvöllum.
Maður stendur orðvana frammi
fyrir þeim örlögum sem þessum
góða dreng voru búin, kallaður á
brott í blóma lífsins. Það var mik-
ili sjónarsviptir að missa hann úr
fjölskyldunni og sárara én orð fá
lýst. Ég hef þekkt Sigga (eins og
hann var kallaður) frá því að hann
var barn og ólst upp í skjóli for-
eldra sinna á traustu og hlýju
heimili. Ég sá hann vaxa upp í það
sem hann varð, glæsilegt góð-
menni. Hann varð mikill athafna-
maður og hafði komið sér og fjöl-
skyldu sinni vel fyrir svo með ein-
dæmum var af svo ungum manni
að vera. Hann var rafvirkjameist-
ari að mennt og vann sjálfstætt og
sýndi þar best hvað starfsgleði
hans var óþrjótandi. Hlýtt viðmót
hans laðaði til hans fólk á öllum
aldri og virtist hann alltaf hafa
tíma til að rétta út hönd til hjálp-
ar. Margir munu sakna vinar í
stað og kveðja hann með söknuði.
Ég tel mig og börn mín hafa
misst mikið, heimilisvininn sem
bar með sér birtu og gleði hvar
sem hann fór og munum við
geyma minningu hans sem þá
dýrmætustu sem við eigum.
Ég bið Guð almættis að leiða
hann á braut til bjartari heima og
varðveita eftirlifandi fjölskyldu
hans.
Með dýpstu samúð,
Guðrún Eyjólfsdóttir
Sigurður Stefán Frímannsson
lést þann 23. október sl. af afleið-
ingum flugslyss, er átti sér stað
við flugvöll að Hellu á Rangárvöll-
um, sunnudaginn 4. þessa mánað-
ar.
Það er skarð fyrir skildi er svo
ungur maður fellur frá í blóma
lífsins, frá ungri konu og litlum
dreng, að auki umfangsmiklum at-
vinnurekstri. Sigurður var fæddur
14. ágúst 1949 á heimili foreldra
sinna, en þau eru Unnur Sveins-
dóttir frá Álafossi og Frímann
Stefánsson, frá Blómsturvöllum í
Eyjafirði. í föðurættina er Sigurð-
ur kominn af norðlenskum bænd-
um en Sveinn og Halldóra, móð-
urforeldrar hans bjuggu allan
sinn búskap að Álafossi. Sveinn
var vefari þar en stundaði nokk-
urn frístundabúskap að Sveins-
stöðum í Mosfelssveit. Þetta voru
góðir nágrannar en Sveinn Árna-
son var mikill áhugamaður um
íþróttir og félagsmál og hinn
merkasti maður.
Sigurður ólst upp við nám og
störf hér í sveitinni, en svo hóf
hann nám í rafvirkjun hjá Ingólfi
Pálssyni í Hveragerði og lauk því
1971. Hann starfaði þar um skeið
að iðn sinni, en fluttist til sinnar
heimabyggðar árið 1975 og fékk
meistararéttindi sín sama ár.
Sigurður byggði yfir fjölskyldu
sína og atvinnurekstur í landi for-
eldra sinna og flutti í hin nýju
húsakynni á árinu 1979. Hann
kvæntist Ragnheiði Halldórsdótt-
ur þann 6. apríl 1974, en hún er
ættuð úr Rangárþingi, og framtíð-
arheimilið settu þau saman að
Blómsturvöllum eins og áður seg-
ir.
Þegar þau hjónin fluttu í Mos-
fellssveitina tók Sigurður -strax
virkan þátt i félagslífi hér og brátt
lágu okkar sporaslóðir saman á
þeim vettvangi, enda þótt ald-
ursmunur væri mikill. Gerðist
hann mjög virkur í liði ungra
sjálfstæðismanna og beitti sér
fyrir ýmsum framfaramálum.
Re.vndist hann þar sem og annars
staðar traustur og öruggur félagi.
Allt starf hans og líf einkenndist
af viljastyrk og mótaðri skaphöfn,
og komu þessir eiginleikar oft í
góðar þarfir í umróti stjórnmál-
anna. Þá starfaði hann mikið í
Junior Chamber, og var einnig fé-
lagsmaður í Rotary-hreyfingunni í
Mosfellshreppi.
Er fuglabændur sameinuðust
um byggingu sláturhúss í Mos-
fellssveit sýndi hann strax áhuga
á þessu nýmæli, svo það kom eins
og af sjálfu sér, að hann tók að sér
alla rafmagnsvinnu hinna ýmsu
flóknu tækja. Sveinn, bróðir hans,
tæknifræðingur, sem var þá við
störf í Danmörku, en þar var véla-
kosturinn keyptur, var til ráðu-
neytis við vélakaupin og nutum
við ráða þeirra bræðra, sem
reyndust hin farsælustu.
Sigurður var aðeins 32 ára er
hann féll frá, og er næsta ótrúlegt
hverju hann gat áorkað á svo
stuttum starfstíma. Hann var með
afbriðgum verklaginn og útsjón-
arsamur og vakinn og sofinn í
hugðarefnum sínum. Umsvifin
voru mikil, margir menn í vinnu
og allt byggt upp frá grunni á eig-
inn rammleik. Honum var trúað
fyrir hinum vandasömustu verk-
um, sem honum fóru vel úrhendi.
Hann var einbeittur og hafði mjög
eindregnar skoðanir á málum, en
það var sá aflgjafi sem gerði hon-
um kleift að ná settu marki í líf-
inu. Vinsæll var hann og vinmarg-
ur og þeir sem nutu starfskrafta
hans og vináttu hugsa nú með hiý-
hug til hins gengna vinar.
Þessu er lokið hérna megin, en
það hvarflar að manni, að æðri
máttarvöld hafi nú ætlað honum
eitthvað annað og meira hlut-
skipti handan móðunnar miklu.
Það er óvægin lífsreynsla fyrir
unga konu að missa sinn lífsföru-
naut á besta aldri, en löngum hefir
það verið hlutskipti íslenskra
kvenna er mannskaöaðar hafa
verið, bæði á sjó og landi. Við
samferðamennirnir þökkum
fylgdina og samstarfið þennan
stutta tíma, sem við nutum sam-
vista við Sigurð Frímannsson, og
vottum ekkjunni, litla syninum og
ættingjum öllum hluttekningu.
Minningin lifir um traustan og
dugmikinn drengskaparmann.
Megi það mýkja sviða ástvinanna
við missinn. Með virðingu og þökk
kveðjum við hinn látna vin.
Jón M. Guðmundsson
Hann Sigurður er látinn.
Þegar þessi hörmulegu tíðindi
bárust okkur félögum í JC-Mos-
fellssveit, setti okkur hljóða.
Kannski höfum við aldrei hugsað
um að slíkt gæti hent einn úr
okkar hópi, en vegir guðs eru
órannsakanlegir. Okkur, sem
störfuðu með Sigurði að félags-
málum, er kært að minnast þessa
góða drengs, sem alla tíð var einn
af máttarstólpum okkar félags-
skapar.
Árið 1974 var Sigurður félagi í
JC Hveragerði og vann þá ötullega
að stofnun félagsskaparins í Mosf-
ellssveit. Ári síðar er hann hóf
störf í sinni heimabyggð, Mosf-
ellssveitinni, gekk hann strax í
okkar raðir.
Var hann strax kosinn til trún-
aðarstarfa og árið 1977 var hann
einróma kosinn forseti félagsins.
Er skemmst frá því að segja, að
undir hans forystu efldist starfs-
emi félagsins til mikilla muna,
enda hafði Sigurður til að bera þá
miklu elju, leiftrandi hugmyndafl-
ug og mælsku, sem smitaði út frá
sér til okkar hinna. Sérstaklega er
okkur minnisstæð sú mikla og
jákvæða aðstoð sem hann veitti
þeim félögum, sem óvanir voru
þátttöku í félagsmálastarfsemi.
Við fráfall Sigurðar er höggvið
stórt skarð i félagsskap okkar,
skarð sem ekki verður fyllt í. Störf
hans eru einn af þeim hornstein-
um sem félagið stendur á. Við
þökkum honum samfylgdina.
Eiginkonu, barni, foreldrum og
systkinum vottum við okkar
dýpstu samúð. Megi algóður Guð
varðveita minningu hans um alla
framtíð.
Félagar í
JC Mosfellssveit
háttað, að verzlunarstjóra vantaði
að Soffíbúð í Austurstræti 14.
Leitað var til Soffíu og tók hún að
sér stjórn verzlunarinnar og hélt
henni til 1953, en þá kom til annað
verkefni við að sjá um stjórn hús-
eignarinnar að Austurstræti 14 og
hafði hún það með höndum allt til
ársins 1966, þegar hún var komin
yfir áttrætt.
Þrátt fyrir það, að Soffía varð
að dvelja langdvölum í Reykjavík
vegna starfsins við Soffíubúð átti
hún samt heimili sitt allan þann
tíma á Akureyri enda áttu systur
hennar, Svava og Brynhildur,
jafnframt heimili sitt þar en um
það leyti, sem Soffía lauk störfum
sínum syðra, voru þær báðar látn-
ar, Brynhildur 1961 og Svava 1963.
Kynni okkar Soffíu hófust fyrst
þegar hún kom til starfa við Soff-
íubúð í Reykjavík.
Var hún þá löngum daglegur
gestur á heimili okkar Sigríðar og
hófust þá þau kynni, sem entust
allt til loka.
Dætur okkar kynntust henni
fljótt í frumbernsku allt frá því
hún las þeim barnasögur fyrir
svefninn og síðar af rausnarlegum
tækifæirisgjöfum og ekki sízt
móðurlegri umhyggju ef lasleika
bar að höndum.
Á þeim árum, sem Soffía var
einbúi í Aðalstræti 72 áttum við
Sigríður oft erindi norður til þess
að heimsækja þær systur Fann-
eyju og Soffíu, sem bjuggu nánast
hlið við hlið í Fjörunni. Fengum
við þá enn að kynnast rausn henn-
ar og gestrisni. Næst gerðist það,
að Fanney, systir hennar andast
1977.
Losnuðu þá síðustu bönd, sem
Soffía átti við Akureyri, og ákvað
hún þá að selja húseign sína í Að-
alstræti 72, sem hún hafði þá átt í
rúm 40 ár og síðustu árin átti hún
á heimili okkar Sigríður í Hlunna-
vogi 7.
Soffía þakkaði oft forsjóninni
fyrir þá ágætu heilsu, semhkún
hluat í vöggugjöf þar með góða
sjón og heyrn, þótt hvorttveggja
væri þá farið að dofna.
En ýmislegt fleira var henni
gefið. Hún var búin ágætum gáf-
um og var stórglæsileg að ytra út-
liti og sópaði að henni hvar sem
hún fór enda var framkoma henn-
ar öll hin fágaðasta.
Af ýmsum góðum kostum, sem
hún var búin verður fyrst að
minnast gjafmildi hennar og
hjálpfýsi. Stuttu eftir að hún var
farin að vinna fyrir kaupi bað hún
móður sína um leyfi til þess að
gefa bágstaddri konu mánaðar-
kaup sitt. Leyfið var fúslega veitt.
Soffía óskaði eftir því, að þessu
væri haldið leyndu en þetta barst
út og komst í hámæli og þótti fá-
gæt rausn en margar slíkar gjafir
mun Soffía hafa látið af hendi
rakna síðar, sem hvergi voru
skráðar.
Þegar Soffía varð áttræð þann
10. desember 1964 ritaði sr. Jón
Auðuns grein um hana í Morgun-
blaðið en hann var henni samtíða
á ísafirði á hennar athafna- og
blómaskeiði og vel kunnugur sögu
hennar þar.
Tek ég hér smáklausu úr grein
þessari.
Sr. Jón segir:
„Ég vissi ekki til, að nokkur
kona á ísafirði nyti meiri virð-
ingar en frú Soffía, enda tókst hún
á við verkefni, sem fátítt er að
konur fáist við, einkum í útgerð-
armálum. Hún stóð straum af
stóru rausnarheimili og hún hefir
fengið að lifa það að sjá þeim öll-
um farborða, sem á vegum henar
voru. Ég geri engum góðum rangt
til þótt ég segi, að frú Soffía hafi
gert stórmannlegar við ættingja
og venslafólk en ég veit um aðrar
konur. Og þegar leitað var fjár-
framlega til einhvers á ísafirði
var frú Soffía oft eina konan þar á
lista og jöfn þeim fremstu að
rausn. Hún hefir lengi búið við
góðan efnahag en aldrei verið
sparsöm."
Soffía hefir nú öðlast hvíld eftir
langan og athafnasaman vinnu-
dag. Henni hefir orðið að þeirri
bæn sinni, sem hún oft bað síðustu
mánuðina, að Drottni þóknaðist
að leyfa henni að deyja, en þótt
hún sé horfin sjónum okkar mun
enn um sinn stafa mikilli birtu af
náfni hennar og athöfnum.
Við minnumst hennar með ein-
lægu þakklæti og virðingu.
Jón G. Halldórsson
Frænka mín og góðvinur allt frá
því að ég var barn að aldri, Soffía
Jóhannesdóttir, andaðist hinn 21.
þ.m. í dag verður hún jarðsett
norður á Akureyri. Soffía varð 96
ára og vel það, fædd 10. desember
1884 á ísafirði. Foreldrar hennar
voru Jóhannes verslunarmaður
Guðmundsson, ættaður úr dúpinu
vestra, og eininkona hans, Sigríð-
ur Bjarnadóttir, frá Akureyri.
Ekki fer á milli mála að um
margt var Soffía óvenjuleg kona
og í engu var hún meðalmann-
eskja. Hún fór ekki alltaf troðnar
brautir og í ýmsum athöfnum sín-
um ruddi hún sinn eigin veg.
Ung að aldri lauk Soffía námi í
Kvennaskólanum á Akureyri og
varð skömmu síðar bókavörður í
Bókasafni ísafjarðar. Því starfi
gegndi hún í fáein ár en sneri sér
síðan að kaupmennsku. Var hún
þá enn ung að árum.
Kaupmennskan vað aðalstarf
Soffíu allt þar til vinnudegi henn-
ar lauk fyrir um það bil tveim ára-
tugum. Soffía var hagsýn og dug-
-leg kaupkona, fór þannig sjálf til
annarra landa og keypti þar vand-
aðar vörur og seldi við skaplegu
verði, fyrst á ísafirði en síðar í
Soffíubúð í Reykjavík, en sú versl-
un var í eigu hennar og föðurbróð-
ur mins, Axels Ketilssonar.
Soffía fór vel með fjármuni sína
og varð því vel efnuð er tímar liðu
fram. Og þar kem ég að þeim
þættinum í fari hennar sem mér
er hugstæðastur. Hún safnaði ekki
fjármunum til að geyma þá í
handraðanum. Slíkt var í algjörri
andstöðu við skaphöfn hennar.
Hún vildi éerja þeim til nytsamra
framkvæmda, ekki fyrst og fremst
í eiginhagsmuna skyni heldur til
að bæta kjör þess mannfólks sem
lifði og hrærðist í kring um hana.
Þetta kom vel í ljós á árinu 1938.
Kreppan mikla sem hófst í Banda-
ríkjunum haustið 1929 markaði
sem kunnugt er djúp spor sín hér
úti á íslandi, ekki síst í útgerðar-
bæjum landsins. Þegar kom fram
að árinu 1938 var ástandið orðið
ömurlegt á ísafirði, eftir langvar-
andi atvinnuleysi var örbirgð hjá
mörgum manninum.
Að sjálfsögðu höfðu ráðamenn
bæjarins gert allt sem þeir gátu til
að draga úr erfiðleikum almenn-
ings í bænum, en burðir bæjarfé-
lagsins voru veikir.
Þá var það að Soffía tók hönd-
um saman við bæjaryfirvöldin
með það fyrir augum að kaupa
togara til ísafjarðar. Má með
sanni segja að fjármunir hennar
riðu baggamuninn og jafnsatt er
það, að engri einstakri manneskju
var það meir að þakka að togarinn
var keyptur. Því skal þó ekki
gleymt að ýmsir aðrir góðir menn
lögðu þar hönd að verki.
Rekstur togarans gekk þó nokk-
uð vel og gjörbreyting var á öllu
atvinnuástandi í bænum.
Soffía var óvenju traust mann-
eskja, hún var vinaföst og með fá-
dæmum ættrækin, hún var djörf í
athöfnum sínum og skjótráð ef
vanda bar að höndum.
Við ættmenn hennar og aðrir
vinir minnumst hennar með virð-
ingu og þakklæti.
Haukur llelgason
Lengi hafði hún þráð það sem
nú er orðið en samt er eins og
dauðinn komi manni ávallt á
óvart, stundum gerir hann boð á
undan sér en oftast ekki, það gild-
ir einu hver á í hlut.
Margar eru tilviljanir lífsins og
má segja það um heimsókn mína
til Soffíu á mánudaginn fyrir viku.
Erindið var að flytja henni gleði-
fréttir, að við hjónin hefðum eign-
ast litla dóttur daginn áður, sem
við höfðum ákveðið að skíra henn-
ar nafni. Nú er það svo að venjan
er að nafn nýfædds barns er oftast
leyndarmál eða óákveðið fram að
skírn en nú brá svo við að nafnið
hafði verið ákveðið fyrirfram ef
stúlka yrði og eitthvað var það
sem rak mig á fund Soffíu strax
daginn eftir til að segja henni tíð-
indin. Hvort æðri máttarvöld
höfðu þar hönd í bagga er ekki
gott að vita, en þó hef ég á tilfinn-
ingunni að svo hafi verið.
Fundir okkar hafa verið stopul-
ir frá fyrstu tíð, en einkennst af
umhyggjusemi og áhuga á minni
velferð. Bæði var það að hún bjó í
öðrum landshluta þangað til fyrir
nokkrum árum og hitt að þó að
hún væri komin hingað í næsta
nágrennið urðu heimsóknirnar
færri en vera skyldi hvað sem nú
olli því.
I dag er hinsta kveðjustundin
runnin upp, jafn sár og ávallt, en
ég hugga mig við það að hún er
núna í góðum höndum. Hlýjar
hugsanir fylgja Soffíu alltaf. Guð
geymi hana og varðveiti.
Ágúst Oddsson