Morgunblaðið - 17.04.1982, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1982
Knud-Erik Holme
Pedersen — Minning
Minning:
Helgi Tryggvason
bókbandsmeistari
Fæddur 25. apríl 1953
Dáinn 21. mars 1982
beir eru fáir sem hafa unnið
Samtökum stundakennara við Há-
skólá íslands eins og vel Knud-
Erik og nú er hann horfinn, aðeins
28 ára gamall. En minningin lifir
um góðan og ósérhlífinn dreng
sem þekkti enga hálfvelgju í því
sam hann tók sér fyrir hendur.
Knud-Erik nam íslensku við
Háskóla íslands frá haustinu
1976, lauk sérstöku prófi í þeirri
grein, ætlað erlendum stúdentum,
árið 1978 og BA-prófi í íslensku og
almennum málvísindum í janúar
sl. Mun fremur fátítt að menn af
erlendu bergi brotnir ljúki svo yf-
irgripsmiklu námi í íslensku við
skólann.
Samhliða námi stundaði Knud-
Erik m.a. allmikla stundakennslu
í dönsku við háskólann. Sökum
þessarar kennslu tók hann þátt í
kjara- og réttindabaráttu stunda-
kennara og hlaut að vekja traust
félaga sinna og samherja. Kom
þar margt til, mikill áhugi og al-
vara samfara hógværð og gætni
og ljúfmannlegu viðmóti. Knud-
Erik hafði náð sérlega góðu valdi
á íslensku máli en ekki var minna
vert um mikla þekkingu hans á
íslenskum málefnum almennt.
Knud-Erik sat í stjórn Samtaka
stundakennara frá haustinu 1979
og var formaður frá hausti 1980 til
jafnlengdar 1981. Þegar samtökin
áttu í snarpri baráttu á útmánuð-
um 1981 og voru knúin til að beita
vinnustöðvun var Knud-Erik sof-
inn og vakinn í baráttunni. Þess er
núna minnst með þakklátum
huga.
Knud-Erik hugðist halda fram
námi í Höfn á hausti komanda en
jafnframt hugði hann á dvöl í
Færeyjum. Þar hafði hann dvalist
áður og lét færeyskur fræðimaður
svo um mælt að hann hefði verið
einn af fáum Dönum sem lært
hefðu færeysku vel.
Knud-Erik átti fjölda kunningja
hérlendis en var dulur og margir
sem fundu hversu mikið var í
hann spunnið harma eflaust að
hafa ekki kynnst honum betur. En
við litum ekki á Knud-Erik sem
gest, hann var einn af okkur og við
þóttumst eiga í vændum að þekkj-
ast lengi og kynnast vel.
Mikill er harmur foreldra og
systkina í Danmörku og ástvinar
um árabil, Jonnu Louis-Jensen.
Við sendum þeim hugheilar sam-
úðarkveðjur.
Stjórn Samtaka stundakenn-
ara við Háskóla íslands.
Miðvikudaginn 7. apríl var hald-
in minningarathöfn um Knud-
Erik Holme Pedersen í Arbæjar-
kirkju.
Knud-Erik fæddist 1953 á Fjóni
í Danmörku. Hann lést sunnudag-
inn 21. mars 1982 í Reykjavík.
Knud-Erik Holme Pedersen var
stúdent frá menntaskólanum í
Svendborg. Eftir stúdentspróf
stundaði hann nám við Kaup-
mannahafnarháskóla í norrænum
fræðum. Áhugi hans beindist
snemma að tungu og menningu Is-
Iendinga, og þess vegna fór hann
til íslands haustið 1976 til frekara
náms. Eins og mörgum er kunnugt
náði hann mjög góðu valdi á ís-
lenskri tungu. Knud-Erik stundaði
nám við Háskóla Islands, og lauk
BA-prófi í íslensku og málvísind-
um í ár með frábærum árangri.
Frá 1978 var Knud-Erik ásamt
námi stundakennari í dönsku við
Háskóla Islands. Hann lagði
ávallt mikla áherslu á að vera vel
undirbúinn, og krafðist nákvæmni
og vandvirkni hjá stúdentum sín-
um — en ekki síst hjá sjálfum sér.
Þetta ásamt traustvekjandi per-
sónuleika hans leiddi til þess, að
hann var vinsæll kennari. Þessir
eiginleikar hans urðu einnig þess
valdandi, að hann um tíma gegndi
störfum sem formaður Félags
stundakennara við Háskóla Is-
lands.
Við samstarfsbræður Knud-
Eriks við dönskudeild Háskóla ís-
lands hörmum fráfall hans. Hann
var góður kennari, samstarfsbróð-
ir og traustur vinur.
Virðing okkar fylgir Knud-Erik
Holme Pedersen.
Samstarfsbræðurnir við
dönskudeild Háskóla íslands.
Við kveðjum með söknuði góðan
dreng og vin, sem skilur eftir sig
stórt skarð í okkar hópi. Þó
Knud-Erik sé fallinn í valinn mun
hann lifa áfram, því minning hans
lifir áfram í hugum okkar allra.
nÉg strika yfir þetta ljóð sem ég
hef skrifað á þessa hvítu örk. Ég
strika yfir þetta ljóð sem er af
orðum gert, orðum sem áttu að
vera um þig eins og þetta ljóð. En
hefði svo verið mundi þessi hvíta
örk hafa breytzt í gullinn söng.“
(S.H.G.)
Nokkrir nemendur í dönsku
við Háskóla íslands.
Fæddur 1. mars 1896
Dáinn 20. mars 1982
Bjartar eru minningarnar sem
koma fram í hugann þegar ég sest
niður til þess að festa á blað fáein
og fátækleg kveðjuorð í tilefni
þess að einn minna bestu vina,
Helgi Tryggvason, bókbindari, er
horfinn úr hópnum.
Hann var einn af þeim sérstæðu
ágætismönnum sem ekki er auð-
velt að gleyma. Eiginlega má um
hann með fyllsta sanni segja, að
hann væri engum öðrum líkur.
Helgi var Vopnfirðingur að upp-
runa, fæddur að Torfastöðum
þann 1. mars 1896.
Reyndar staðhæfði Helgi jafnan
sjálfur, bæði í gamni og alvöru, að
hinn raunverulegi fæðingardagur
sinn hefði verið hlaupársdagurinn
29. febrúar, en ljósmóðirin tekið
þá ákvörðun að færa hann til bók-
ar sem fæddan 1. mars, af því að
það væri ómögulegt að láta bless-
að barnið eiga afmæli á hlaup-
ársdag.
Foreldrar Helga voru hjónin
Tryggvi Helgason bóndi frá
Haugsstöðum í Vopnafirði og
Kristrún Sigvaldadóttir frá
Skoruvík á Langanesi, mikil dugn-
aðar- og merkishjón. Var Helgi
elstur af 6 börnum þeirra hjóna.
Hann ólst upp hjá þeim til 12 ára
aldurs. En þá var fjölskyldan flutt
að Haugsstöðum, bernskuheimili
Tryggva. Þá gerðist það á miðjum
túnaslætti sumarið 1909 að
Tryggvi varð fyrir því slysi að
skera sig á hnéð á ljá með þeim
afleiðingum að hann varð að
liggja rúmfastur fram á haust, og
útilokaðist þannig frá öllum störf-
um.
Þetta slys hafði sínar óhjá-
kvæmilegu afleiðingar. Heyfengur
varð með allra rýrasta móti og á
útmánuðum næsta ár blasti voð-
inn við. Heyin voru þrotin, bú-
stofninn bjargarlaus og fellir yfir-
vofandi. Þá var gripið til þess eina
örþrifaráðs, sem tiltækt var, að
bregða búi og koma börnunum
fyrir hjá skyldum eða vandalaus-
um.
Helgi vistaðist að Möðrudal á
Efrafjalli hjá hjónunum Stefáni
Einarssyni og Arnfríði Sigurðar-
dóttur. Þar dvaldist hann næstu
árin. Þar hafði hann, meðal ann-
ars, það sumarstarf með höndum
að sitja yfir ánum. En í Möðrudal
var jafnan fært frá 200—250 ám.
Sjálfur lýsti Helgi þessu starfi eitt
sinn á þessa leið.
„Fráfærurnar fóru fram með
þeim hætti á vorin, að ærnar voru
reknar með lömbum sinum inn
undir Herðubreið í svokallaða
Lónabotna. Þar var réttað og ærn-
ar skildar frá lömbunum og rekn-
ar aftur heim, en lömbin skilin
eftir í réttinni. Var ég látinn vera
eftir hjá þeim og líta eftir þeim
fyrstu þrjá sólarhringana, en þeg-
ar heim kom tók ég til við gaeslu
kvíánna. Var oft lítið um svefn.
En það var ávallt gott viðurværi í
Möðrudal og matur aldrei skorinn
við nögl. Ég tel mig hafa hlotið
þar heilbrigt og gott uppeldi, og ég
á þaðan margar góðar endurminn-
ingar."
Það kom fljótt í ljós að Helgi
var miklum hæfileikum gæddur á
mörgum sviðum. Hann var bráð-
duglegur við hvert það starf, sem
hann tók sér fyrir hendur, vel-
virkur svo af bar og svo verklag-
inn, að eftir því var sérstaklega
tekið. En svo augljósir sem hæfi-
leikar hans voru á vettvangi
starfsins, þá var hitt ekki síður
ljóst, að hann var þeim gáfum
gæddur og hafði þá námshæfileika
til að bera, að hver sú braut í lang-
skólanámi, sem hann hafði kosið
sér, hefði legið opin fyrir honum.
Hann hafði sterkan hug á að afla
sér einhverrar skólamenntunar,
þótt þar væri við ramman reip að
draga, þar sem fátæktin var ann-
ars vegar.
Haustið 1913 virtist svo sem
draumurinn um framhaldsnám
væri að rætast. Þá fór Helgi til
Seyðisfjarðar. Þar var hann við
nám í unglingaskóla, en jafnframt
náminu stundaði hann sjóróðra.
Veturinn eftir settist hann svo í
Gagnfræðaskólann á Akureyri. En
.lengri varð námsferillinn ekki á
þeim vettvangi. Á þeim árum átti
févana unglingur fárra kosta völ,
þótt kappnóg ætti hann af vilja og
góðum hæfileikum.
Því varð það að ráði að Helgi fór
aftur til Möðrudals árið 1916 og
dvaldi þar við margþætt störf um
nokkra hríð. Þaðan lá svo leiðin til
æskustöðvanna í Vopnafirði á ný.
Fyrst var Helgi þar hjá móður-
bróður sínum, Karli Sigvaldasyni í
Syðri-Vík.
Vorið 1918 réðist hann sem
ráðsmaður að Hofi í Vopnafirði til
sr. Einars Jónssonar prófasts.
Það fór ekki á milli mála, að til
Hofs lágu mestu heillasporin sem
Helgi fetaði á langri og gifturíkri
ævileið. En þar mætti hann lífs-
gæfu sinni í líki þeirrar konu, sem
upp frá því stóð við hlið hans í
meira en 60 ár, ástrík og traust,
hljóðlát og hlý, sívökul í óþreyt-
andi umhyggju og kærleika. Þessi
kona er Ingigerður, dóttir sr. Ein-
ars á Hofi. Þau gengu í hjónaband
2. júní 1921.
Ráðsmannsstörfum gegndi
Helgi hjá tengdaföður sínum um
12 ára skeið, til ársins 1930. Sr.
Einar gerði sér áreiðanlega grein
fyrir þeim hæfileikum, sem Helgi
bjó yfir í svo ríkum mæli á mörg-
um sviðum. Hann hvatti Helga til
að hefja nám í bókbandi. Varð það
að ráði að hann fór til Gunnlaugs
Sigvaldasonar, bókbindara og
kaupmanns á Vopnafirði, og fékk
hjá honum tilsögn í nokkurn tíma.
Eftir það hófst hann handa í hjá-
verkum sínum við að binda inn
bækur tengdaföður síns, en hann
átti mikið safn góðra og dýrmætra
bóka. Komu þá þegar í Ijós hinir
frábæru hæfileikar Helga á vett-
vangi bókbands. Snilldin leyndi
sér ekki, þótt eigi væri langur
námsferill að baki. Árið 1928 fór
Helgi svo til Reykjavíkur og var
um eins árs skeið nemandi hjá
Runólfi Guðjónssyni bókbands-
meistara á Safnahúsinu.
Helgi flutti svo alfarinn af
Austurlandi með fjölskyldu sína
árið 1930. Fyrst bjuggu þau hjá
bróður Ingigerðar, Vigfúsi Ein-
arssyni að Reykjahlíð í Mos-
feilssveit. Árið 1933 fékk Helgi
utanfararstyrk til náms í bók-
bandi. Lagði hann leið sína til
Kaupmannahafnar. Þar vann
hann fyrst um eins mánaðar skeið
á bókbandsverkstæði og fór síðan
á sex vikna námskeið við Tekno-
logisk Institut. Að því loknu var
honum heimilað að ganga undir
sveinspróf. Lauk hann því með
t
Eiginmaöur minn og faöir okkar,
ÁRNI VIGFÚSSON,
Njörvasundi 9,
lést aö morgni föstudags 16. apríl.
Hulda Halldórsdóttir,
og börn.
t
Eiginmaður minn, fósturfaðir, stiúpfaöir og afi,
PÉTUR M. OSKARSSON,
Móabaröi 22, Hafnarfiröi,
lést í Landspítalanum 14. apríl.
Elisabet Narfadóttir,
Ingibjörg S. Jónsdóttir,
Höróur Hallbergsson
og barnabörn.
Siguröur P. Jónsson,
Dúfa Kristjónsdóttir,
t
Eiginmaöur minn og faðir okkar,
BENEDIKT GUOJÓNSSON,
kennari,
Hofteigi 44,
lést í Landspitalanum 12. apríl sl. Jaröaförin fer fram í Fossvogs-
kírkju, mánudaginn 19. apríl kl. 10.30 f.h.
Róshildur Sveinsdóttir og börn.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og
jarðarför móður okkar,
KRISTÍNAR GUOJÓNSDÓTTUR,
Brimhólabraut 15, Vestmannaeyjum.
Ásta og Bergþóra Þóröardætur.
Faöir okkar, MAGNÚS VÍGLUNDSSON,
ræöismaður Spánar,
Brekkulæk 6,
lést í Borgarspítalanum þann 16. apríl. Jaröarförin auglýst síöar.
Börnin.
t
Alúðarþakkir færum viö öllum þeim mörgu sem veittu aöstoö og
sýndu samhug vegna fráfalls
KNUD-ERIK HOLME PEDERSEN.
Fyrir hönd vandamanna.
Niels Holme Pedersen, Jonna Louis-Jensen.
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera í sendibréfsformi. Þess skal einnig
getið, af marggefnu tilefni, að frumort ljóð um hinn
látna eru ekki birt á minningarorðasíðum Morg-
unblaðsins. Handrit þurfa að vera vélrituð og með
góðu línubili.